Projekt systemowy współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki , Priorytet IX, Działanie 9.4. Wysoko wykwalifikowane kadry systemu oświaty

ROZWÓJ ZRÓWNOWAŻONY Barbara Grabowska

Aspekty rozwoju zrównoważonego

Dlaczego potrzebujemy edukacji ekologicznej? „ Tak jak biologia molekularna służy zdrowiu człowieka, ekologia gwarantuje zdrowie planety” Edward O. Wilson (Science 2000)

Edukacja ekologiczna a edukacja dla zrównoważonego rozwoju. Edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju jest nierozerwalną częścią edukacji każdego człowieka, która rozpoczyna się w dniu jego narodzin. Edukacja ekologiczna natomiast jest tylko elementem edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju i ukierunkowana jest na zagadnienia środowiska, pomijając często aspekt społeczny i ekonomiczny.

Edukacja ekologiczna powinna: przedstawiać świat jako całość, mieć szacunek dla życia we wszelkiej postaci, zachęcać do podjęcia wysiłków dla ratowania ginącej przyrody, uczyć, że każde nawet najmniejsze działanie jest potrzebne "Bez względu na to, jak mała jest rzecz, którą masz zrobić, zrób ją" - maksyma Gandhiego być uzupełniana przeżyciem, bezpośrednio obcować z przyrodą, odgrywać przekaz wartości i być poddana osądowi moralnemu, uczyć, że w przyrodzie nie ma zwierząt czy roślin potrzebnych i niepotrzebnych, pożytecznych i szkodliwych, ładnych i brzydkich, być dziedziną interdyscyplinarną, włączaną w proces edukacji ekologicznej społeczeństwa, angażować wszystkie zmysły.

IDEA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU Celem zrównoważonego rozwoju jest dobre życie, przy zachowaniu bioróżnorodności, równości społecznej i dostatku zasobów naturalnych. Dobre życie nie oznacza bogactwa materialnego lub też luksusowych warunków życia, lecz to, że ludzi są szczęśliwi.

POLITYKA DLA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU 1. STABILIZOWANIE WZROSTU POPULACJI Liczba ludności na świecie (w tysiącach). Źródło: UN World Population Prospects

Zużycie wody w stosunku do ilości dostępnych zasobów.

OCHRONA BIORÓŻNORODNOŚCI Zagrożenia dla biologicznej różnorodności na świecie niszczenie naturalnych środowisk (siedlisk), wycinanie lasów (deforestacja), fragmentacja lasów, zanieczyszczenie środowiska, rozpowszechnianie gatunków inwazyjnych, intensywne polowania, handel dzikimi zwierzętami (każdego roku tylko z brazylijskich lasów wywożone jest nielegalnie 38 milionów zwierząt 73), mechanizacja w rolnictwie

ROLNICTWO EKOLOGICZNE Rolnictwo ekologiczne to system rolniczy, który obejmuje następujące elementy: praktykę, która podtrzymuje zdrowie i żyzność gleby, korzystanie z naturalnych metod ochrony przed chwastami, chorobami i szkodnikami, wysoki dobrostan zwierząt, niski poziom skażenia środowiska, troskę o krajobraz, dzikie zwierzęta i ich siedliska, zakaz używania wszelkich produktów inżynierii genetycznej

Powierzchnia upraw ekologicznych na świecie

Kawa uprawiana w różnorodnym ekosystemie leśnym.

ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII elektrownie wodne elektrownie wiatrowe, elektrownie falowe, elektrownie wykorzystujące prądy oceaniczne, elektrownie wykorzystujące ciepło oceanów, pompy ciepła, kolektory cieplne i elektrownie słoneczne, fotoogniwa i elektrownie słoneczne, biomasa: ogrzewanie i elektrownie geotermalne, elektrownie pływowe

Projekt elektrowni słonecznej na Sycylii.

EKOLOGICZNY DOM z kamieni, z gliny zmieszanej ze słomą (cob), z prasowanej ziemi (rammed earh), domy z niewypalonej cegły (adobe), z bali ze słomy, z opon i ziemi.

Budowa domu z bali słomy w Ellensburgu

„Earthship” ogrzewany pasywnie, z modułami PV dostarczającymi energię elektryczną oraz systemem zbierania deszczówki.

ZRÓWNOWAŻONY TRANSPORT pozwala zaspokoić potrzeby obywateli związane z transportem, w sposób, który nie zagraża zdrowiu ludzi i ekosystemów i pozwalając na zachowanie równości międzypokoleniowej, jest przystępny pod względem ekonomicznym dla wszystkich obywateli, efektywny i pozwala na funkcjonowanie zdrowej gospodarki, ogranicza szkodliwe emisje i odpady, nie powoduje zatłoczenia ulic

Parking dla rowerów przy stacji Redhill w Borough, Wielka Brytania.

Dwupiętrowy parking dla rowerów w Amsterdamie.

ZRÓWNOWAŻONE GOSPODAROWANIE ZASOBAMI WODY Wydajne technologie irygacyjne Ochrona wód gruntowych Oszczędne zużycie wody na potrzeby domowe

„Swale” zrobiony w Sherwood Energy Village.

EKOWIOSKI Ekowioska Findhorn w Szkocji.

Ekologiczny odcisk stopy - pokazuje, ile powierzchni ziemi jest potrzebne dla zaspokojenia ludzkich potrzeb przy zastosowaniu techniki i technologii. Uśredniony mieszkaniec Ziemi potrzebuje 2,9ha, podczas gdy ma do dyspozycji tylko 2,1ha.

Wiedza nie wystarcza do określenia świadomości ekologicznej, ma jednak znaczenie w kształtowaniu systemu wartości i norm etycznych. Pedagodzy dzielą wiedzę na ZIMNĄ (treść naszej świadomości) i GORĄCĄ.. Wiedza gorąca nie tylko informuje, ale także kształtuje czynne postawy i sumienie, pobudza ludzką wolę Nie istnieje naturalny stosunek do przyrody i środowiska. Musi się on ukształtować!

„ W młodych ludziach drzemią wielkie i niewykorzystane pokłady możliwości uczynienia naszego środowiska czystym i zdrowym w przyszłości. Poprzez stworzenie warunków środowiska przyjaznego dla dziecka pomagamy tym przyszłym strażnikom naszej planety zbudować drogę do zrównoważonego rozwoju”. (Margot Wolstrom, komisarz UE do spraw ochrony środowiska w latach )

Przekonywanie jest znacznie trudniejsze, ale też bardziej skuteczne niż walka. Wytrwanie w cierpliwym, taktownym i życzliwym przekonywaniu wymaga więcej siły ducha niż wytrwanie w walce. Pamiętaj też, że człowieka zmuszonego trzeba będzie nadal pilnować, natomiast człowiek, którego przekonasz, będzie odtąd postępował właściwie z własnej nieprzymuszonej woli i stanie się przyjazny srodowisku.

Obszary działania na rzecz zrównoważonego rozwoju zużycie energii, zużycie wody, sposób podróżowania, dokonywanie zakupów, wytwarzanie odpadów, wspieranie innych w działaniach na rzecz Ziemi.

Kosz na plastik, kosz na szkło - to w przyszłości mniejsze zło

NIE WYPALAJMY TRAW Gdzie się pali łąka, tam nie będzie już gniazda skowronka” „ Ekologu spraw, by nie wypalano traw” Gdzie się trawa mocno pali, tam się dom chrabąszcza wali. Ogień trzeszczy i strasznie się wścieka, a chrabąszcz co sił przed nim ucieka”

Bibliografia: Berdo j., Zrównoważony rozwój, Sopot 2006 Program ekozespołów Materiały z albumu działań ekologicznych w 2005/2006 T. Umiński, Ekologia, środowisko, przyroda – E. Kołodziejczak – Nieckuła, Nasz ślad na ziemi, „Wiedza i Życie” 2003

BIURO PROJEKTU Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli ul. Gen. J. Sowińskiego 68, p Szczecin tel.: 091/