Wariantowa projekcja popytu na pracę w województwie lubelskim do 2020 roku ze szczególnym uwzględnieniem zawodów szkolnictwa zawodowego Redakcja naukowa i koordynacja: Jan Przystupa INSTYTUT BADAŃ RYNKU, KONSUMPCJI I KONIUNKTUR Warszawa, maj 2011

Plan prezentacji Cel badania Metoda Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w skali kraju Demografia Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne Popyt na pracę według podstawowych sektorów Projekcja popytu na pracę w regionie lubelskim Demografia Rozwój regionu Popyt na pracę w zawodach szkolnictwa zawodowego Wnioski

Cel badania Głównym celem działań zespołu prognostycznego było przygotowanie wariantowej projekcji popytu na pracę w regionie lubelskim do 2020 r., Projekcja jest częścią projektu pt. „Nowy wizerunek szkół zawodowych w Lublinie i Chełmie”. Mając na uwadze cel projektu, a jednocześnie biorąc pod uwagę historycznie ukształtowaną strukturę sektorową popytu finalnego oraz strukturę zatrudnienia w regionie, podjęto próbę oceny możliwych zmian struktury popytu i zatrudnienia skorelowanych ze zmianami w skali kraju i korygowanych przez zespół ekspertów, którymi byli uczestnicy dwóch typów ankiet przygotowanych wyłącznie z myślą o opracowaniu projekcji. W ankietach położono szczególny nacisk na zmiany struktury popytu na pracę w zawodach, do wykonywania których przygotowuje szkolnictwo zawodowe.

Metody zastosowane przy opracowaniu projekcji Prognoza rozwoju kraju, w tym globalnego popytu na pracę: zagregowany model makroekonomiczny (ZMM). Projekcja zmian strukturalnych (i wynikających stąd zmian struktury popytu na pracę): strukturalny model przepływów międzygałęziowych (SMPM), współpracujący z modelem zagregowanym (ZMM). Badanie ankietowe metodą delficką, pozwalające na syntezę ocen ekspertów gospodarczych, a w szczególności na: wsparcie projekcji ogólnych makrowskaźników rozwoju regionu, wsparcie projekcji, dotyczących popytu na pracę w regionie według sekcji i grup zawodowych, wnioskowanie o perspektywach rozwoju popytu na pracę w konkretnych zawodach, w których kształci szkolnictwo zawodowe. Projekcję wspomagała analiza dokumentów, dotyczących strategii rozwoju regionu.

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w skali kraju. Demografia Ludność ogółemPolska (mln)38,138,037,8 Region lubelski (tys.) Ludność w wieku produkcyjnym Polska (mln)24,623,722,5 Region lubelski (tys.) Udział osób w wieku produkcyjnym w populacji ogółem (w %) Polska 64,662,459,5 Region lubelski 63,0 61,5 58,8 Prognoza demograficzna dla Polski i dla regionu lubelskiego.

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w skali kraju. Demografia. Prognoza aktywności zawodowej dla Polski.

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w skali kraju. Prognoza PKB Polski.

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w skali kraju. Wydajność pracy.

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w skali kraju. Bezrobocie.

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w skali kraju.

Struktury popytu na pracę w wybranych sekcjach.

Zmniejszenie ilości osób biernych zawodowo przez uelastycznienie rynku pracy, tworzenie zachęt do podejmowania zatrudnienia (żłobki, przedszkola), większa dostępność pracy w domu; Zmiana definicji „wieku produkcyjnego”, tj. przesunięcie dolnej i górnej granicy określającej aktywność zawodową z obecnych (kobiety)/65 (mężczyźni) do proponowanego w wielu krajach strefy euro przedziału lat, bez rozróżniania płci. Oznacza to oczywiście wydłużenie czasu pracy kobiet o 7 lat, a mężczyzn o 2 lata; Takie zwiększenie wydajności pracy, które zapewni wzrost produktu globalnego bez zwiększania zatrudnienia; Zmiana struktury gospodarki. Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w skali kraju. Sposoby skompensowania spadku ilości osób w wieku produkcyjnym

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w regionie lubelskim Ludność og ó łem Polska (mln) 38,138,037,8 Region lubelski (tys.) Ludność w wieku produkcyjnym Polska (mln) 24,623,722,5 Region lubelski (tys.) Region lubelski Zatrudnienie (w tys.) Aktywność ekonomiczna (w %) 72,478,987,1 Wydajność pracy (średnie tempo wzrostu, w %) 2,363,854,05 Demografia.

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w regionie lubelskim. Tempo wzrostu zatrudnienia w regionie lubelskim i w Polsce (średniorocznie, w %). Prognoza do 2020 r.

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w regionie lubelskim. Współczynnik aktywności ekonomicznej ludności regionu lubelskiego i Polski (w odniesieniu do liczby osób w wieku produkcyjnym, w %). Prognoza do 2020 r.

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w regionie lubelskim. Średnie roczne tempa wzrostu PKB oraz PKB per capita regionu lubelskiego i Polski (w %; w cenach z 2008 r.). Prognoza do 2020 r.

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w regionie lubelskim. Udział PKB i PKB/mieszk. regionu lubelskiego w PKB Polski (w %). Prognoza do 2020 r.

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w regionie lubelskim. Popyt na pracę w województwie lubelskim w wariantach w1 i w2 Wariant w1 – niewielkie zmiany w strukturze zatrudnienia i wartości dodanej brutto, zbliżone do średnich zmian w kraju i intencjonalnie niższe od zmian sugerowanych przez ekspertów. Wariant w2 – istotne zmiany w strukturze zatrudnienia i wartości dodanej brutto, większe od zmian w skali kraju i intencjonalnie wyższe od zmian sugerowanych przez ekspertów.

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w regionie lubelskim. W1 - tempo zmian strukturalnych niewielkie: bardziej wyraźny jedynie spadek udziału rolnictwa. Kierunek zmian pozytywny: rośnie znaczenie sektorów usługowych, choć w bardziej tradycyjnych sferach, takich jak budownictwo, transport, mniej w nowoczesnych W2 - 1) znaczący spadek udziału rolnictwa (nadal lubelskie charakteryzuje się rosnącą na tle Polski specjalizacją rolniczą), 2) wysoki wzrost udziału handlu (jest to jeden z kierunków zagospodarowania odpływu siły roboczej z rolnictwa), 3) znaczące zwiększenie udziału transportu (drugi kierunek zawodowy dla odchodzących z rolnictwa, atrakcyjny w kontekście rozwoju współpracy transgranicznej), 4) wzrost w obsłudze nieruchomości i firm (znaczące w skali kraju centrum naukowe Lublina generuje zastosowania praktyczne).

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w regionie lubelskim. Grupy zawodowe w sekcjach o najsilniejszym wzroście popytu na pracę Wariant 1Wariant 2 SekcjaGr Przyrost popytu wobec 2010 SekcjaGrupa Przyrost popytu wobec hanPUS hanPUS budROB budROB traOPM traOPM przROB hanTEC hanTEC zdrTEC zdrTEC przROB przOPM onrTEC budOPM onrPUS traTEC onrPRB pozTEC horPUS

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w regionie lubelskim. Grupy zawodowe w sekcjach o najsłabszym wzroście (lub spadku) popytu na pracę Wariant 1Wariant 2 SekcjaGr Przyrost popytu wobec 2010 SekcjaGrupa Przyrost popytu wobec przPRB przPRB eduTEC-79-84eduTEC horOPM1532eduROB eduROB-1548horOPM2799 horROB3259pozOPM kulROB4474horROB59184 zdrROB4293enePUS43243 zdrOPM56105kulROB enePUS50114eduPUS50316 kulOPM68116pozPUS150335

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w regionie lubelskim.

Przeciętny miesięczny dochód netto do dyspozycji przypadający na 1 osobę w gospodarstwach domowych w woj. lubelskim

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w regionie lubelskim. Udział przeciętnego miesięcznego dochodu do dyspozycji w woj. lubelskim do średniego w kraju (w %)

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w regionie lubelskim. Potencjalny popyt restytucyjny na pracę w grupach zawodowych w województwie lubelskim Grupa zawodowaPopyt restytucyjny SymbolOpis os ó b W % stanu 2010 TECTechnicy i inny średni personel PRBPracownicy biurowi PUSPracownicy usług osobistych i sprzedawcy ROBRobotnicy przemysłowi i rzemieślnicy OPMOperatorzy i monterzy maszyn i urządzeń

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w regionie lubelskim. Sekcje wg skali zgłaszanego popytu restytucyjnego w poszczególnych grupach zawodowych TECPRBPUSROBOPM HandelPozostałe sekcjeOchrona zdrowiaBudownictwo Energetyka Pośrednictwo finansowe Handel Transport Budownictwo Obsługa nieruchomosci i firm Hotele i restauracje Obsługa nieruchomosci i firm Handel Obsługa nieruchomosci i firm Budownictwo Przemysł przetw ó rczy Energetyka Ochrona zdrowia Rekreacja, kultura, sport Transport Przemysł przetw ó rczy Pośrednictwo finansowe Transport Konieczność zwiększenia (w stosunku do projekcji popytu) oferty szkolnictwa zawodowego dla rynku pracy w obszarach: 1) technicy i średni personel techniczny dla handlu, energetyki, budownictwa, ochrony zdrowia, 2) pracownicy biurowi w tradycyjnej administracji, pośrednictwie finansowym i obsłudze nieruchomości i firm, 3) pracownicy usług, szczególnie w ochronie zdrowia, oraz handlu hotelach i restauracjach oraz w budownictwie, 4) robotnicy oraz operatorzy maszyn, szczególnie w budownictwie i transporcie.

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w regionie lubelskim. Popyt na profile kształcenia w 2020 roku na tle aktualnej podaży Profile kształcenia Skala podaży 2010popytu 2020 budowlaneśrednia chemicznemałaśrednia ekonomiczno-administracyjnedużaśrednia elektroniczneśredniaduża elektrotechniczneśrednia farmaceutycznemałaśrednia gastronomiczneśrednia g ó rniczo-wydobywcze średnia handloweśrednia informatyczneduża lotniczemałaśrednia mechaniczneśredniamała medycznemałaśrednia metalurgicznemała ochrony środowiskamałaśrednia odzieżoweśredniabardzo mała przetw ó rstwa spożywczego małaśrednia rolnicze/ogrodnicześredniamała telekomunikacji i urządzeń transmisyjnychmaładuża transportowo-spedycyjneśrednia kulturalno-artystycznemałaśrednia turystyczno-hotelarskieśrednia usług osobistychśredniaduża Profile o największym popycie na pracowników: usługi osobiste, elektroniczne, informatyczne, telekomunikacyjne

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w regionie lubelskim. Najbardziej rozwojowe zawody w regionie Popyt na zawody szkolne w perspektywie silnie rosnący, 4 - rosnący, 3 - niezmienny, 2 - spadkowy, 1 - silnie spadkowy Częstość odpowiedziSYNTZGO Elektromechanik pojazdów samochodowych %, % Fryzjer %, % Kucharz %, % Mechanik pojazdów samochodowych %, % Blacharz samochodowy %, %, % Elektryk %, %, % Lakiernik %, % Malarz - tapeciarz %, %, % Technik elektronik %, %, % Betoniarz - zbrojarz %, %, %

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w regionie lubelskim. Zawody spadkowe w regionie Popyt na zawody szkolne w perspektywie silnie rosnący, 4 - rosnący, 3 - niezmienny, 2 - spadkowy, 1 - silnie spadkowy Częstość odpowiedziSYNTZGOD Obuwnik %, %, %, % Kowal %, %, % Technik żeglugi śródlądowej %, %, %, %258.4 Garbarz skór %, %, %, % Operator urządzeń przemysłu chemicznego %, %, % Aktor scen muzycznych %, %, %, % Tancerz %, %, % Aktor cyrkowy %, %, %, % Koszykarz - plecionkarz %, %, % Operator urządzeń przemysłu ceramicznego %, %, % Technik hodowca koni %, %, %, %

Projekcja popytu na pracę do 2020 r. w regionie lubelskim. Wnioski 1)Region lubelski jest zbyt obciążony historyczną strukturą, aby do 2020 r. nawet istotne zmiany strukturalne były w stanie zapewnić istotne zmniejszenie dystansu w stosunku do średniej krajowej. 2)Przy danej strukturze demograficznej, jedynie wzrost wydajności większy niż w kraju zapewni niepogarszanie się sytuacji gospodarczej regionu. 3)W każdym wariancie projekcji dominującym sektorem pozostaje rolnictwo. Wzrost wydajności w tym sektorze wymusza przejście dużej liczby osób pracujących w rolnictwie do innych sektorów, przede wszystkim do usług. 4) Największy będzie przyszły popyt na pracowników usług osobistych, elektroniki, informatyki, telekomunikacji. W stosunku do tych profili zawodowych, szkolnictwo zawodowe w tej chwili wykazuje się zbyt małą podażą. 5)Zawody "spadkowe" to zawody mechaniczne, rolniczo-ogrodnicze, odzieżowe. Obecna podaż szkolnictwa jest oceniana jako zbyt duża. 6)W ocenie ekspertów, dla innych profili kształcenia, przynajmniej pod względem ilościowym, szkolnictwo zawodowe wydaje się być przygotowane na przyszłe potrzeby. 7)Po stronie jakościowej, eksperci wskazują na niską jakość kształcenia powodowaną niedofinansowaniem i niedoinwestowaniem bazy technicznej szkół, niskimi zarobkami nauczycieli, przestarzałymi programami nauczania.