Farmers’ organisations and advisors around the Baltic Sea co-operating for reducing losses of nutrients Baltic Deal Putting best agricultural practises into work - A flagship project in the EU Strategy for the Baltic Sea Region

Using the phase feeding in animal production Author: Joanna Kołodziejska Department of Pathology and Veterinary Diagnostics, Faculty of Veterinary Medicine, Warsaw University of Life Sciences (Nowoursynowska street 159 c, Warsaw)

Źródło: Dokument Referencyjny o Najlepszych Dostępnych Technikach dla Intensywnego Chowu Drobiu i Świń

Emisja amoniaku Z ferm hodowlanych na świecie jest szacowana na ok. 26 mln ton, co stanowi 42 % emisji globalnej. Najwięksi producenci to Chiny, Indie, kraje Europy Zachodniej, USA. W Polsce emisja jest na poziomie tyś. ton (tuczarnie produkują 72 tyś. ton).

Źródło: Europejska Agencja Środowiska Udział rolnictwa w całkowitej emisji amoniaku (%) w 2010 roku

Źródło: Europejska Agencja Środowiska

Zmiany w emisji amoniaku w UE

Źródło: Europejska Agencja Środowiska Zmiany w emisji amoniaku w UE

Autor E. Grela

Wielkość emisji amoniaku przez zwierzęta gospodarcze Gatunek zwierzęciaIlość amoniaku w kg/zwierzę/rok Krowy mleczne27,8 Inne bydło12,5 Konie12,5 Świnie5,1 Owce i kozy1,9 Drób0,26

Klatki metaboliczne do badań strawnościowo - bilansowych. (fot. Eugeniusz Grela)

Konsumpcja, utylizacja i straty białek podczas produkcji żywca o masie 108 kg Źródło: Dokument Referencyjny o Najlepszych Dostępnych Technikach dla Intensywnego Chowu Drobiu i Świń

Azot w kale Azot w kale pochodzi z niestrawionego białka paszy oraz z białek pochodzenia endogennego (nabłonek jelitowy, enzymy, bakterie). azotu w moczu Wydalanie azotu w moczu następuje głównie (w około 80%) w postaci mocznika, a także kreatyniny, amoniaku i kwasu hipurowego.

Gnojówka Przefermentowany mocz gromadzony w zbiornikach. Zawiera przeciętnie 1-3% suchej masy. Prawie całkowicie pozbawiony fosforu. W czasie fermentacji organiczne zw. azotu przekształcają się w formy mineralne. Przed zastosowaniem należy rozcieńczyć z wodą.

Gnojowica Płynna, przefermentowana mieszanina odchodów zwierząt gospodarskich i wody (ew. z domieszką niewykorzystanych pasz). Powstaje w systemie bezściółkowym. Obornik Składa się z przefermentowanego kału, moczu oraz ściółki.

Zestawienie wyników badanych nawozów naturalnych w latach Autor Jan Grabowski

Zestawienie wyników badanych nawozów naturalnych w latach Autor Jan Grabowski

Straty amoniaku w zależności od okresu składowania Rodzaj nawozu i forma składowania Okres składowania Starty NH3 podczas składowania w % Pryzma obornika na gnojowni 2 miesiące14 6 miesięcy23 Gnojowica w nie przykrytym zbiorniku 2 miesiące5 6 miesięcy8 Autor: Kopiczko [2006]

Regulacje prawne Dopuszczalna dawka nawozu naturalnego zastosowana w ciągu roku nie może przekroczyć 170 kg azotu całkowitego na 1 ha użytków rolnych. Ilość azotu całkowitego z: obornika + gnojowicy + gnojówki nie może przekraczać170 kg N/ha/rok

Żywienie fazowe Polega na zastosowaniu w kolejnych fazach wzrostu i rozwoju świń mieszanek różnych pasz, zbilansowanych w zakresie zawartości energii, białka (aminokwasów), witamin, makro- i mikroelementów.

Fizjologiczne aspekty żywienia świń Dojrzałość płciowa w wieku 4-6 miesięcy. Dojrzałość rozrodcza w wieku 8-10 miesięcy. Stosunkowo późno osiągana pełna sprawność przewodu pokarmowego (około 5 miesiąca życia). Tuczniki poddawane ubojowi w wieku 5,5-8 miesięcy (przy masie około kg).

Fizjologiczne aspekty żywienia świń Szybkie tempo wzrostu (masa ciała noworodka ~ 1,3 kg, 3 tygodniowe prosię waży ~ 6 kg, po ukończeniu 10 tyg. życia 20 kg). Wysokie przyrosty dobowe w okresie tuczu (średnio g/dobę, a nawet 1 kg/dobę).

Fizjologiczne aspekty żywienia świń Źródło:

Fizjologiczne aspekty żywienia świń

Fizjologiczne aspekty żywienia świń faza odsadzenia Stres (zmiana pokarmu i środowiska). Zmiany w błonie śluzowej jelita (atrofia kosmków). Główny enzym to laktaza (stężenia innych enzymów są stosunkowo niskie). ↓ poboru paszy → ↓ produkcji kwasu solnego i enzymów trawiennych → ↑ pH żołądka i ↓ pojemności układu pokarmowego.

Fizjologiczne aspekty żywienia świń faza odsadzenia Pasza w tej fazie powinna być: wysokostrawna, wysokowartościowa, chętnie pobierana przez prosięta, czynnikiem stymulującym pracę przewodu pokarmowego.

Efekty stosowania paszy Starter o różnej strawności u prosiąt odsadzonych Wysoka strawność Średnia strawność Niska strawność Masa odsadzeniowa6,346,326,35 Przyrost masy po 28 dniach doświadczenia (kg) 11,8710,599,21 Średnie dzienne pobranie paszy (g) Wskaźnik wykorzystania paszy 1,371,431,44 Autor badań: Mahan i wsp. (2004)

Fizjologiczne aspekty żywienia świń faza odchowu Intensywny wzrost. Wysokie zapotrzebowanie na białko. Większa pojemność p/ pokarmowego.

Fizjologiczne aspekty żywienia świń I okres tuczu Stosunkowo wysokie przyrosty dzienne. Wykształcanie i rozbudowa tkanki mięśniowej. Coraz większe pobranie i wykorzystanie paszy.

Fizjologiczne aspekty żywienia świń II okres tuczu Spadek odkładania białka. Wzrost odkładania tłuszczu. Spożycie 60% paszy przeznaczonej na tucz.

Ilość Strawność (biodostępność) Skład aminokwasowy oraz wzajemne proporcje aminokwasów Stosunek białka do EM Białko w paszy

Wpływ ograniczenia energii na przyrost świń rosnących oraz wydalanie N i P Przychody i rozchody Poziom EM u wieprzków optymalnyobniżony o 10% N pobrany podczas tuczu (kg)6,247,08 Przyrost (g/doba) N wydalony w odchodach (kg)4,174,94 P wydalony w odchodach (kg)0,6450,782 Według Verstegena i van Peeta w modyfikacji Grela

Przyrosty dzienne (g) Masa ciała (kg) Zapotrzebowanie dzienne tuczników na białko trawione do końca jelita cienkiego (DLG, 2006)

Poziom białka i lizyny w przeliczeniu na 1 MJ ES dla świń rosnących Źródło: Gelbes Buch (2004)

Aspekt aminokwasów w żywieniu Aminokwasy egzogenne to: lizyna, metionina, treonina, tryptofan, fenyloalanina, histydyna, izoleucyna, leucyna oraz walina. Lizyna jest pierwszym aminokwasem limitującym wartość biologiczną białka pasz dla świń, gdyż spośród aminokwasów niezbędnych jest jej najmniej w stosunku do zapotrzebowania. W niedoborze mogą również być: metionina, treonina oraz tryptofan.

Aspekt aminokwasów w żywieniu Grupa technologiczna Składniki Lizyna (%) Metionina + cysteina (%) Treonina (%) Tryptofan (%) Prosięta, do 10 kg Warchlaki, kg Tuczniki, kg Tuczniki, kg Lochy w ciąży Lochy w laktacji 1,30 1,02 0,90 0,75 0,50 0,85 0,78 0,61 0,54 0,45 0,35 0,55 0,81 0,63 0,56 0,47 0,40 0,60 0,23 0,18 0,16 0,14 0,10 0,16

Aspekt aminokwasów w żywieniu Profil aminokwasowy wybranych mieszanek paszowych. Autor: Grela i wsp., 2010

Aspekt aminokwasów w żywieniu Wyszczególnienie Pasza podstawowa Dodatek treo Dodatek treo,met, tryp Wszystkie aminokwasy syntetyczne Poziom białka surowego (%)16,714,011,29,5 Poziom lizyny (%)0,84 Przyrosty dzienne (g) Zużycie paszy w kg/1 kg przyrostu 2,992,902,842,78 Pobranie BS w g/ 1 kg przyrostu Wydalanie N (g/dzień)55,834,026,921,5 Względne wydalanie N (%) Wpływ dodatku aminokwasów krystalicznych na wydalanie N u tuczników ( kg), wg. Von Essen (1989)

Aspekt aminokwasów w żywieniu Parametr Efekt redukcji o 1 % udziału białka w paszy dla tuczników > 70 kg* Całkowite wydalanie azotu- 10% Zawartość amoniaku w gnojowicy - 10% Emisja amoniaku- 10% Konsumpcja wody{-3%; -2} Objętość gnojowicy{-5%; -3%} Autor: Allan Kaasik *przy równoczesnej suplementacji aminokwasami syntetycznymi

Okres życia Skład mieszanek paszowych w żywieniu trójfazowym

Skład mieszanek paszowych w żywieniu czterofazowym Składnik analityczny paszy Procentowy udział składników analitycznych w paszy Starter IStarter IIGrowerFinisher Białko surowe41,0016,0015,0014,00 Fosfor1,200,500,45 Lizyna4,401,300,900,76 Metionina1,000,600,300,28 Met+cystyna1,600,900,600,58 Treonina2,000,900,600,56 Tryptofan0,600,220,180,17 EM12,5 MJ15,0 MJ13,0 MJ12,6 MJ

Ograniczenie wydalania fosforu przez trzodę chlewną Wykorzystanie różnych technik obróbki surowców celem poprawienia strawności P w paszy (np. granulowania) Wprowadzanie diet niskofosforowych. Wybieranie surowców o dużym wskaźniku biodostępności P. Zwiększenie wykorzystania P fitynowego poprzez użycie fitazy (W Holandii ilość P wydalanego od 1 tucznika zmniejszyła się z 1,6 kg do 0,6 kg).

Żywienie fazowe - podsumowanie Pozwala uzyskać równowagę pomiędzy wymaganiami aminokwasowymi zwierząt a wymaganiami energetycznymi. Reguluje pobór składników, co tym samym powoduje zwiększenie efektywności wykorzystania paszy.

Żywienie fazowe - podsumowanie Przyczynia się do ograniczenia emisji azotu i fosforu w wydalinach zwierząt (protekcja środowiska). W przypadku tuczników redukcja wydalania azotu wynosi 3-10% a fosforu 5-8%. Mniejsze ilości wydalanego azotu w wydalinach umożliwiają stosunkowo większą obsadę inwentarza.

Żywienie fazowe - podsumowanie Jest źródłem uzyskania lepszych efektów produkcyjnych (wysokiej wartości rzeźnej), a tym samym wyższych zysków. Zmniejszenie ilości białka ogólnego paszy oraz zastosowanie aminokwasów syntetycznych może wpłynąć na zmniejszenie kosztów żywienia zwierząt.

Błędy żywienia fazowego i ich skutki Pominięcie paszy typu Starter. Starter nieodpowiedniej jakości. Zastosowanie paszy typu Grower do końca tuczu.

Thank you