Wydatki na ochronę zdrowia Doc. dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania Uniwersytet Warszawski

Struktura prezentacji Wydatki na ochronę zdrowia w krajach europejskich Wydatki na ochronę zdrowia w Polsce – ujęcie makroekonomiczne Wydatki gospodarstw domowych na ochronę zdrowia w Polsce – ujęcie mikroekonomiczne Zofia Skrzypczak

Wydatki na ochronę zdrowia w krajach europejskich Zofia Skrzypczak

Wydatki na ochronę zdrowia w krajach OECD (w USD, wg PPP) Zofia Skrzypczak

Wydatki na ochronę zdrowia per capita (w USD, wg PPP) W okresie 2005 – 2009 w zdecydowanej większości europejskich krajów OECD wydatki na ochronę zdrowia per capita (wyrażone w USD, wg PPP) systematycznie rosły W latach 2009 – 2011 (światowy kryzys finansowy) widać już ogólną tendencję zahamowania ich wzrostu, a nawet spadku Zofia Skrzypczak

Roczna stopa wzrostu wydatków na zdrowie i PKB per capita (1998 – 2008) Zofia Skrzypczak

Wydatki na ochronę zdrowia a poziom PKB (tempa zmian) Kryzys gospodarczy przerwał długookresową tendencję wzrostu wydatków na ochronę zdrowia per capita w tempie wyprzedzającym tempo wzrostu PKB na 1 mieszkańca. Tę tendencję można było zaobserwować w latach 1998 – 2008 zarówno w krajach zamożniejszych, jak Luksemburg, Holandia czy Niemcy, jak i w krajach mniej zaawansowanych w rozwoju, jak Hiszpania, Portugalia, Czechy czy Polska. Jedynie w Norwegii i Estonii średnioroczna stopa wzrostu wydatków na zdrowie była w latach 1998 – 2008 niższa niż średnioroczna stopa wzrostu PKB Zofia Skrzypczak

Zofia Skrzypczak

Zofia Skrzypczak

Relacja wydatków na ochronę zdrowia do PKB (%) Zofia Skrzypczak

Wydatki na ochronę zdrowia jako % PKB Wydatki na ochronę zdrowia, liczone jako procent PKB wykazywały w latach 2000 – 2009 tendencję wzrostową Wzrost relacji w roku 2009 – już kryzysowym - wynikał często ze spadku poziomu dochodu narodowego w tym roku i z inercji wydatków na zdrowie. W roku 2010 relacja wydatków na ochronę zdrowia do PKB prawie we wszystkich europejskich krajach (także w Polsce) była niższa niż w roku 2009 – w przypadku niektórych krajów były to znaczne spadki Tendencja spadkowa – w większości krajów - utrzymała się i pogłębiła w 2011 roku; wyjątek stanowiły Niemcy, Wielka Brytania i Belgia Zofia Skrzypczak

Udział wydatków publicznych w wydatkach na ochronę zdrowia (%) Zofia Skrzypczak

Finansowanie publiczne ochrony zdrowia Rozpiętość udziału wydatków publicznych w wydatkach na ochronę zdrowia uległa w latach 2000 – 2011 ograniczeniu (z 55-90% do 60-85%); znaczący spadek udziału odnotowano w Czechach i na Słowacji, spadek – na Węgrzech, w Niemczech, Szwecji; wzrost (o kilka pp. w Finlandii, Włoszech i Wielkiej Brytanii) W latach kryzysu gospodarczego udział wydatków publicznych w większości krajów bardziej zamożnych ustabilizował się lub minimalnie obniżył; znaczniejszy spadek odnotowano jedynie w Irlandii, na Węgrzech i Słowacji Zofia Skrzypczak

Finansowanie ochrony zdrowia a model systemu OZ Publiczne - system Bismarcka – obowiązkowe ubezpieczenia - system Beveridge’a – podatki Prywatne gospodarstwa domowe przedsiębiorstwa Zofia Skrzypczak

Udział wydatków prywatnych w wydatkach na ochronę zdrowia (%) Zofia Skrzypczak

Przejście z modelu Bismarcka do Beveridge’a: 1978 – Włochy, 1979 – Portugalia, 1983 – Grecja, 1986 - Hiszpania Zofia Skrzypczak

Modele systemów ochrony zdrowia Model Bismarcka: Austria Belgia Francja Niemcy Luksemburg Holandia Szwajcaria Model Beveridge’a: Dania Finlandia Grecja (od 1983) Irlandia Włochy (od 1978) Norwegia Portugalia (od 1979) Hiszpania (od 1986) Szwecja Wielka Brytania Islandia Zofia Skrzypczak

Wydatki na ochronę zdrowia w Polsce – ujęcie makroekonomiczne Zofia Skrzypczak

Narodowy Rachunek Zdrowia Podstawą Narodowego Rachunku Zdrowia (NRZ) jest międzynarodowa klasyfikacja wydatków na ochronę zdrowia (International Classification for Health Accounts – ICHA), która umożliwia równoczesny podział wydatków według trzech kryteriów klasyfikacyjnych: 1) funkcji ochrony zdrowia, tj. funkcji dóbr i usług opieki zdrowotnej (ICHA – HC), 2) dostawców usług i dóbr medycznych (ICHA – HP), 3) źródeł finansowania, tj. płatników (ICHA – HF) Zofia Skrzypczak

Wydatki bieżące na ochronę zdrowia (wg NRZ,mln zł) 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Wydatki publiczne 39501 42969 50017 60170 66764 66500 69224 Wydatki prywatne 18015 19089 20872 23224 25623 26274 28450 Razem 57516 62058 70889 83394 92387 92775 97673 Udział wydatków prywatnych 31,3% 30,8% 29,4% 27,8% 27,7% 28,3% 29,1% Zofia Skrzypczak

Wydatki ogółem (bieżące i inwestycyjne) na ochronę zdrowia (wg NRZ, mln zł) 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Razem 61 100 65 731 75 665 89 270 98 975 98 845 104 997 Relacja wydatków na zdrowie do PKB (%) 6,2 6,4 7,0 7,4 6,9 Zofia Skrzypczak

Wydatki na ochronę zdrowia w Polsce (w mln zł) Zofia Skrzypczak

Wydatki prywatne na zdrowie w Polsce Sposób liczenia wydatków gospodarstw domowych: wykorzystanie w NRZ badań budżetów gospodarstw domowych możliwość wykorzystania elementu podziału ostatecznego PNB: spożycia indywidualnego (z dochodów osobistych) w pozycji rodzajowej „zdrowie” Zofia Skrzypczak

Wydatki prywatne na ochronę zdrowia w Polsce w latach 1995 – 2008 (mln PLN) Zofia Skrzypczak

Wydatki gospodarstw domowych na ochronę zdrowia w Polsce – ujęcie mikroekonomiczne Zofia Skrzypczak

Wydatki gospodarstw domowych na zakup leków BBGD jako źródło informacji o wydatkach na dobra i usługi konsumpcyjne struktura wydatków konsumpcyjnych struktura wydatków na zdrowie: - artykuły medyczno – farmaceutyczne, urządzenia i sprzęt medyczny (wśród nich wyodrębnione są leki) - usługi ambulatoryjne - usługi szpitalne i sanatoryjne Zofia Skrzypczak

Badania budżetów gospodarstw domowych jako źródło informacji o wydatkach na ochronę zdrowia Wśród uczestników GUS-owskiego panelu gospodarstw domowych wyodrębniono początkowo sześć grup: gospodarstwa domowe pracowników, gospodarstwa domowe pracowników użytkujących gospodarstwo rolne (do 2005 roku), gospodarstwa domowe rolników, gospodarstwa domowe pracujących na własny rachunek, gospodarstwa domowe emerytów i rencistów (od roku 1997 analizowano także oddzielne zachowania rynkowe emerytów oraz rencistów), gospodarstwa domowe utrzymujących się z niezarobkowych źródeł (do 2000 roku) Zofia Skrzypczak

Miesięczne wydatki na ochronę zdrowia na 1 osobę (zł) Zofia Skrzypczak

Dynamika zmian wydatków na zdrowie (rok poprzedni = 100) Zofia Skrzypczak

Udział miesięcznych wydatków na zdrowie w wydatkach ogółem Zofia Skrzypczak

Struktura wydatków na zdrowie artykuły medyczno – farmaceutyczne, urządzenia i sprzęt medyczny (wśród nich wyodrębnione są leki), usługi ambulatoryjne i medycyny niekonwencjonalnej usługi szpitalne i sanatoryjne Zofia Skrzypczak

Udział miesięcznych wydatków na leki w wydatkach na zdrowie Zofia Skrzypczak

Miesięczne wydatki na leki na 1 osobę (zł) Zofia Skrzypczak

Przyczyny wzrostu wydatków na leki Demograficzne - starzenie się społeczeństwa Medyczne: - wzrost częstotliwości występowania chorób przewlekłych - rosnąca popularność samoleczenia - aktywna profilaktyka Ekonomiczne: - wzrost cen leków - ekspansywne działania marketingowe firm farmaceutycznych - decyzje państwa dotyczące refundacji leków Zofia Skrzypczak