JAK PRZEŻYĆ Z DZIECKIEM NIESFORNYM ??? informacje dla rodziców

Prezentacja na temat: "JAK PRZEŻYĆ Z DZIECKIEM NIESFORNYM ??? informacje dla rodziców"— Zapis prezentacji:

1 JAK PRZEŻYĆ Z DZIECKIEM NIESFORNYM ??? informacje dla rodziców
W 1902 r. angielski pediatra po raz pierwszy opisał zaburzenia charakterystyczne dla ADHD i uznał je za cechę wrodzoną. 3-5 % dzieci w wieku szkolnym cierpi na ADHD, stosunek ilościowy chłopców do dziewczynek to 4:1. Klasyfikacja europejska ICD – 10 Nazwa: Zespół hiperkinetyczny Brak występowania podtypów Klasyfikacja amerykańska DSM – IV Nazwa: ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) Występują podtypy: deficyt uwagi – zaburzona koncentracja nadruchliwość, impulsywność mieszany + zaburzenia zachowania Charakterystyka podtypów ADHD Ad. 1. Wydaje się, że nie słucha Nie stosuje się do poleceń, instrukcji Nie skupia się na szczegółach Szybko się nudzi Popełnia błędy wynikające z niedbałości Ma problemy z organizacją pracy Unika zajęć wymagających dłuższego wysiłku umysłowego Gubi rzeczy Zapomina o codziennych sprawach Ulega bodźcom zewnętrznym Ad. 2 Nerwowe ruchy Wstaje z ławki, chodzi po klasie Wchodzi na meble Biega jak nakręcone podczas przerw Nadpobudliwość mięśni języka - gadatliwość Wyrywa się do odpowiedzi Przerywa innym, nie czeka na swoją kolej Obraża się, kłamie, kłóci się Generalizuje ,,nikt mnie nie lubi” Reaguje impulsywnie: krzyczy, rzuca przedmiotami, bije, wybiega z klasy Nie przewiduje konsekwencji Zaburzenia występujące w trzech sferach rozwoju dziecka SFERA RUCHOWA Grupa dzieci z nadmierną ekspansją ruchową obszerne ruchy, zamaszyste, rolowanie zeszytów łokciami, niezdarność ruchowa, mimowolne zwalanie przyborów z ławki ryzyko wystąpienia dysgrafii Grupa dzieci z niepokojem ruchowym nadruchliwość w obrębie ciała, drobne przyruchy, dłubanie czegoś, kręcenie długopisu, gryzienie przyborów, skubanie rogów w zeszytach ryzyko dysleksji pod postacią dysgrafii SFERA POZNAWCZA Zaburzenia funkcji w zakresie procesów myślowych, pamięci, uwagi, planowania i kontroli działania, nadmierna męczliwość, nadwrażliwość na bodźce zewnętrzne, zaburzenia funkcji językowych SFERA EMOCJONALNA Grupa dzieci o wzmożonej wrażliwości, drażliwości – występowanie agresji, jako objawów wyuczonych (potencjalna grupa przestępcza) Grupa dzieci o wzmożonej lękliwości- wycofaniu (potencjalne ofiary przemocy fizycznej, molestowania) Grupa dzieci o wzmożonej drażliwości i lękliwości Neuropsychologiczna koncepcja ADHD Kora podczołowa - regulacja zachowania - rozwój samoświadomości - poczucie czasu - planowanie działań - hamowanie impulsów Móżdżek - bierze udział w regulacji motywacyjnej - odpowiada za prawidłową motorykę Neurotransmitery - koordynacja systemów emocjonalnych - koncentracja - organizacja Noradrenalina – ,,bij albo uciekaj”, niedorozwój powoduje, że biją kiedy muszą, nie potrafią uciec w porę Dopamina – selekcja i właściwa hierarchia bodźców zewnętrznych, zaburzenie powoduje odbiór wszystkich bodźców, brak zdolności selekcji Serotonina – popadanie w stany obniżenia nastroju, braku wiary w siebie, depresje Etiologia Czynniki genetyczne Zaburzenia okołoporodowe Zmiany w równowadze neuroprzekaźników, nietypowa budowa struktur mózgu Zmiany na poziomie funkcji mózgu Diagnozowanie interdyscyplinarne – równocześnie przez lekarza psychiatrę, psychologa i pedagoga.

2 Podstawowe warunki Akceptacja dziecka, ale nie jego zachowań
Częste okazywanie miłości Określenie obowiązujących zasad w domu Konsekwencja w egzekwowaniu zasad Spójność metod wychowawczych u obojga rodziców/opiekunów Dawanie przykładu swoim zachowaniem

3 Metody ograniczania: Zaburzeń koncentracji zasada ,,czyste biurko” (znajduje się na nim tylko to, co jest niezbędne) minimalizacja bodźców zewnętrznych przy nauce (wydzielenie spokojnego miejsca, ograniczenie hałasów domowych, nadzór nad młodszym rodzeństwem, aby nie przeszkadzało, i.t.p.) krótkie polecenia, powtarzanie, sprawdzanie wykonania.. krótkie przerwy w pracy (kontrolowane) nagradzanie, pochwały stosowane od razu kontakt wzrokowy podczas rozmowy z dzieckiem (nie oglądamy telewizji, nie czytamy gazet, nie pracujemy...) Na ławce mogą znajdować się wyłącznie przedmioty potrzebne do lekcji Uczeń nie może siedzieć przy oknie, jeżeli siedząc widzi, co się za nim dzieje, w pobliżu regałów z przedmiotami, które można zdejmować, w pobliżu innych uczniów nadaktywnych. Mówimy jasno, krótko i tylko na temat tego, co w tej chwili się dzieje, bezwzględnie sprawdzamy jak zostało wykonane zadanie, upewnianie się , czy uczeń rozumie. Notatki powinny być tak zredagowane, aby były możliwe do zapisania przez wszystkich, w wyjątkowych sytuacjach można dla ucz. Z ADHD przygotować ksero. Należy utrzymywać kilkakrotny w ciągu lekcji kontakt wzrokowy, dotykowy, umowny (dzwonek, pukanie w ławkę, tablicę, kolor lub słowa ,,to jest ważne”, ,,zapiszcie”, ,,zapamiętajcie”) informowanie co trzeba podkreślić jako ważne Zajmowanie ucznia, zlecenie zadania dodatkowego, tablica, kwiaty, rozdawanie kartek, wykonanie rysunku rysunku – w ostateczności można poprosić ,,narysuj, co teraz czujesz”, krzyżówki. ćw. śródlekcyjne, oddechowe, dowcipy - Pozycja siedząca, jedna N założona na kolano drugiej, zataczanie stopą kółek ze zmianą kierunku, następnie zmiana NN. Obserwacja napinających się mięśni. - Pozycja j.w., stopy równolegle, RR oparte na ławce, ćwiczenie gałek ocznych – głowa nieruchomo, oczy zakreślają kształt ósemki pionowej, poziomej. - Pozycja siedząca na krześle, RR oparte przedramionami na stole (ławce), opieramy czoło na stole między RR (można podłożyć książkę lub zeszyt) – rozluźniamy się, wykonujemy powolne ruchy przetaczania głowy na bok, w prawo, w lewo. - Pozycja j.w., RR uniesione na wysokości klatki piersiowej, ugięte w łokciach, dłonie splecione palcami, wykonujemy faliste ruchy rozpoczynając od nadgarstków, po czym ruch przenosi się na całe RR. - Ćwiczenia dłoni: wyprosty palców, dotykanie do kciuka po dwa, ,,kominiarz”

4 Metody ograniczania: Nadruchliwości
powierzanie dodatkowych zadań domowych (pomoc w kuchni, w sprzątaniu, gotowaniu, zakupach, wyrzucanie śmieci...) ustalenie domowych form aktywności ruchowej sprawdzanie wykonania powierzonych zadań pomoc wymienna (coś za coś, np.: zrobię ci kanapkę, jeżeli przepiszesz wypracowanie) ,,taryfa ulgowa” (nieraz lepiej odpuścić, niż nie móc czegoś wyegzekwować - jeżeli nie szkodzi innym, np.: jeżeli lubi uczyć się w dziwnych pozycjach, miejscach..) udział w zajęciach pozalekcyjnych 1. Nie tylko moczenie gąbek (5 ADHD-owców na pustym korytarzu bez nadzoru) 2. Werbalnie, pozawerbalnie (wzrok, dotyk, wskazanie ręką, skinienie głową) 3. Bieżąca kontrola 4. Ćwiczenie, oddechy, luźna rozmowa.. 5. Powinno być takie umowne miejsce, odpowiednio oddalone od pozostałych, w którym uczeń czuje się odizolowany, można wykorzystać miejsce przy otwartych drzwiach. 6. Coś za coś, np.: zrobię ci kanapkę, jeżeli przepiszesz wypracowanie, jeżeli widzimy, że uczeń nie jest w stanie usiedzieć, mówimy: możesz chodzić po klasie, pod warunkiem, że nie będziesz przeszkadzał innym, możesz temperować ołówek ile chcesz, ale postaw kosz obok swojej ławki) 7. Robienie niespodzianek, podejmowanie metod niekonwencjonalnych, które zaintrygują: opowiedzenie przygotowanego dowcipu, narysowanie czegoś na tablicy, włączenie muzyki, przeprowadzenie ciekawego ćwiczenia, 8. Nieraz lepiej odpuścić, niż nie móc wyegzekwować (jeżeli nie szkodzi innym). Wymagając zachowań, których nie możemy wyegzekwować, pokazujemy klasie swoją nieudolność. Jeżeli uczeń z ADHD nie jest w stanie usiedzieć spokojnie na krześle, ale cokolwiek stara się pracować to pozwólmy mu (nie reagujmy) na siedzenie w sposób niekonwencjonalny: machanie nogami, podwijanie jednej nogi lub siedzenie w klęku, podciąganie kolana pod brodę…

5 Metody ograniczania: Impulsywności
wyczuwanie symptomów (dążyć do rozpoznawania i eliminowania sytuacji stresogennych) odwracanie uwagi od czynników denerwujących mówienie spokojnym tonem przypominanie zasad zdecydowane przerywanie mówienia nie na temat konsekwentne odebranie straconego czasu (jeżeli w trakcie odrabiania lekcji dziecko zajmuje się czymś innym, to należy np.: skrócić czas przeznaczony na zabawę) Wyczuwanie przez n-la oznak gromadzenia złych emocji, unikanie sytuacji stresogennych, np.: przy ADHD często występuje dysleksja i problemy z głośnym czytaniem; bodźce zewnętrzne, pukanie obcasów nauczyciela, hałas na korytarzu, zapach obiadu lub mocnych perfum, podniesiony ton głosu, jaskrawe światło, wysoka temperatura, moce 2. Jeżeli rozdrażnienie wzrasta na skutek hałasu za oknem lub na korytarzu 3. Nawet mimo wzburzenia, uczeń się ,,nakręca” negatywnie jeżeli na niego krzyczymy. 4. Wskazywanie wykazu zasad na ścianie ( ogólne zasady pracy na lekcji powinny być wywieszone w każdej klasie na ścianie w widocznym miejscu). Na lekcji rządzi nauczyciel Słuchamy poleceń i je wykonujemy Zgłaszamy chęć odpowiedzi przez podniesienie ręki Zapytani mówimy na temat Słuchamy, kiedy mówi ktoś inny Zapisujemy w zeszycie notatki i pracę domową 5. 6. Teraz mówimy o…,porozmawiamy o tym później 7. (tyle, ile trwało przeszkadzanie, uczeń zostaje z nauczycielem na przerwie, aby to odrobić) 8. Przy zachowaniach agresywnych, zagrażających bezpieczeństwu

6 Dostosowanie metod wychowawczych
Rodzice/opiekunowie powinni jasno określić swoje oczekiwania względem dziecka Dziecko powinno wiedzieć, co mu grozi za nieprzestrzeganie zasad Brak konsekwencji ze strony rodziców, uczy dziecko nieposłuszeństwa Ustalone zasady muszą być dostosowane do indywidualnych cech i potrzeb dziecka Dokument ten opracowuje wychowawca klasy we współpracy z zespołem nauczycieli uczących i pedagogiem szkolnym. Ostateczna wersja musi być zatwierdzona pisemnie przez rodziców.

7 Metody poprawy funkcjonowania dziecka w domu
Stały plan dnia ustalony wspólnie Określenie czasu odrabiania lekcji, wykonywania obowiązków, odpoczynku, ciszy nocnej Schematy tygodniowe, przypominajki Czas rodziców dla dziecka (raz w tygodniu lub codziennie po kilka minut poświęcamy czas na rozmowy lub wspólną zabawę)

8 Zasady odrabiania lekcji w domu
Ustalenie odpowiedniego miejsca Przestrzeganie zasady ,,czystego biurka” Ograniczanie bodźców zewnętrznych Egzekwowanie ustalonych zasad Pobudzanie uwagi i motywowanie do pracy Ścisła współpraca z nauczycielami uczącymi i wychowawcą 1. Tak aby nauczyciel miał możliwość częstego kontrolowania jego pracy 2. Leżą na niej wyłącznie przybory konieczne 3. 4. Niezauważalna kontrola pracy ucznia, pochwały, nagrody 5. 6. Wskazane są bieżące kontakty z rodzicami poprzez zeszyt przedmiotu lub korespondencji 7. Sprawdziany pisemne ze względu na trudności z pisaniem, koncentracją i brakiem zdolności planowania są dla uczniów z ADHD wielkim problemem. Często otrzymują z tych prac słabsze oceny, przez co tracą motywację. Umożliwienie sprawdzenia wiadomości poprzez odpowiedź ustną daje szanse na uzyskanie lepszej oceny i wzrost motywacji do nauki. Musimy odpowiedzieć sobie na pytanie, czy zależy nam na zdobywaniu wiedzy przez ucznia i wyegzekwowaniu jej, czy na potraktowaniu wszystkich jednakowo, co nie znaczy sprawiedliwie. 8. Wskazane jest dzielenie sprawdzianów na części, zadania, aby uczeń zajął się każdym zadaniem a nie utkwił w połowie. 9.

9 Zasady pakowania plecaka
Korzystanie z planu lekcji zamieszczonego w widocznym miejscu Pakowanie wieczorem a nie rano Zabieranie wyłącznie rzeczy niezbędnych Wydzielenie miejsca na drugie śniadanie lub strój na wf Regularny nadzór ze strony rodziców nad zawartością teczki (rzeczy niebezpieczne) Jeżeli niszczy lub gubi przybory szkole, to kupujemy najtańsze dopóki nie nuczy się szanować lub pilnować

10 Współpraca ze szkołą Ustalenie zasad regularnych kontaktów
Bieżąca kontrola informacji ze szkoły poprzez śledzenie zeszytów przedmiotowych, dzienniczka, zeszytu korespondencji Bezwzględna konieczność podpisywania wszystkich informacji, uwag, ocen Włączanie się w realizację metod pracy z dzieckiem proponowanych przez szkołę lub ustalonych wspólnie Realizacja proponowanych zaleceń Zgłaszanie swoich uwag i propozycji oddziaływań 1. W dokumentach szkoły powinny znajdować się Prawa i Obowiązki rodziców, z uwzględnieniem szczególnych potrzeb rodziców dzieci z ADHD. 2. Traktowanie z szacunkiem, empatią i zrozumieniem, rodzice tych dzieci boją się szkoły, unikają kontaktów. Kontakty z rodzicami poprzez zapraszanie do szkoły a nie wzywanie 3. Bieżąca informowanie o postępach i problemach dziecka. W pierwszych słowach określamy, w czym dziecko jest dobre lub w czym się poprawiło 4. Pochwała dla rodziców, np.: za widoczną realizację wspólnych ustaleń, zmniejszenie ilości braku prac domowych…Omówienie z czym dziecko ma problemy a z czym dobrze sobie radzi 5. Konieczna akceptacja rodziców dla metod pracy z dzieckiem 6. Edukacja rodziców w zakresach pożądanych przez szkołę 7. Wspólne podejmowanie działań – realizacja ustaleń zarówno w domu jak i w szkole. 8. Wolontariat rodziców na terenie szkoły – wykorzystanie dobrowolnej pomocy rodziców w różnych dziedzinach życia szkoły.

11 Formułowanie zasad dla dziecka
Akceptacja (kocham cię, ale nie zgadzam się na złe zachowanie) Formułowanie pozytywne ( np.: zamiast ,,nie wolno przerywać innym, powiedz - słuchamy, kiedy ktoś mówi”) Możliwość wyegzekwowania założeń (nie formułujemy zasad, których nie jesteśmy w stanie wyegzekwować) Zmienność w przypadku nieskuteczności (nie utrzymujemy zasad, które nie przynoszą efektów, natychmiast po stwierdzeniu nieskuteczności wprowadzamy zmiany) 1. Zasada akceptacji objawów z jednoczesnym ograniczaniem ich występowania. 2. Powinny być formułowane pozytywnie, np.: zamiast ,,nie wolno przerywać innym - słuchamy, kiedy ktoś mówi” 3. Nie formułujemy zasad, których nie jesteśmy w stanie wyegzekwować. 4. Nie utrzymujemy zasad, które nie przynoszą efektów, natychmiast po stwierdzeniu nieskuteczności wprowadzamy zmiany. 3. Nie mogą zawierać ustaleń niemożliwych do wyegzekwowania. 4. Zmienność w przypadku nieskuteczności. 5. Konieczna spójność z wewnątrzszkolnymi regulaminami 6. Umowa klasowa, np.: kontrakt dostosowany do potrzeb danego zespołu uczniów, zawierający zasady, sposoby nagradzania oraz konsekwencje ich nieprzestrzegania. Określenie zasad pracy z uczniami ze specyficznymi trudnościami. .

12 Zasady komunikacji werbalnej
Skupienie uwagi (kontakt wzrokowy, dotykowy, upewnienie się, że dziecko słucha, nie może zajmować się czymś innym, kiedy do niego mówimy) Pozytywne formułowanie (polecenia: /otwórz zeszyt/, a nie /dlaczego nie piszesz?/; /wróć na miejsce/, a nie /nie chodź po pokoju/, Zakaz używania niektórych zwrotów (nie mówimy: ,,dlaczego to zrobiłeś?”, odpowie ,,nie wiem”, należy powiedzieć ,,widzę, że wylałeś mleko – wytrzyj podłogę” Dawanie wyboru (umowa: ,,jeżeli w tym tygodniu będziesz stosował się do zasad, pozwolę ci ..) Ograniczanie formy NIE (unikamy: nie wstawaj, nie gadaj, nie podchodź, nie biegaj…) Kontrolowanie własnego stanu emocjonalnego Rozmowy krótkie i konkretne, bez prawienia kazań 1. Kontakt wzrokowy, dotykowy, upewnienie się, że dziecko słucha, uczeń nie może zajmować się czymś innym, kiedy do niego mówimy 2. Polecenia: /otwórz zeszyt/, a nie /dlaczego nie piszesz?/; /wróć na miejsce/, a nie /nie chodź po klasie/, /patrz na tablicę/ zamiast / nie kręć się/; /zatrzymaj się/ zamiast /nie biegaj/; /odłóż ten piórnik/ zamiast /nie baw się tym piórnikiem/;(nie myśl o różowym! Mózg czyta pomyśl) 3.Nie mówimy: ,,dlaczego to zrobiłeś?”, odpowie ,,nie wiem” albo ,,bo on…”, należy powiedzieć ,,widzę, że zabierasz koledze piórnik, jemu się to nie podoba, więc oddaj mu”, ,,chodząc po klasie przeszkadzasz innym, wróć na swoje miejsce”, ,,czy rozumiesz?” w zamian prosimy ,,powtórz”, ,,czy mógłbyś usiąść…?” mówimy ,,usiądź na miejscu”, ,,pozbieraj to , co rozrzuciłeś” 4. Umowa: ,,jeżeli w tym tygodniu będziesz stosował się do zasad, pozwolę ci raz usiąść z dowolną osobą”, ,,jeżeli dzisiaj będziesz dobrze pracował…, to jutro usiądziesz z kim zechcesz”, ,,jeżeli dostaniesz trzy piątki z odpowiedzi, pozwolę ci zaliczyć sprawdzian ustnie” 5. Unikamy: (nie wstawaj, nie chodź, nie gadaj, nie podchodź…) 6. To my jesteśmy dorośli i ,,mądrzejsi” 7. Długie wywody na temat złego zachowania ucznia nie przynoszą efektów, mózg dziecka po kilku minutach, wyłącza się.

13 Wybuchy złości i agresji
Analiza zdarzenia: co było przed, co potem? Zapewnienie możliwości wyciszenia Wspólne przedyskutowanie zdarzenia po uspokojeniu Przewidywanie w przyszłości czynników stresogennych i unikanie ich Wyciągnięcie konsekwencji z zachowania Zaproponowanie innej formy rozładowania napięcia

14 Dopuszczalne formy rozładowania napięcia
Uprawianie sportów w klubach, basenie… Ćwiczenie w domu: worek bokserski, bieżnia, piłka terapeutyczna, huśtawka … Udział w zajęciach terapeutycznych: terapia grupowa z psychologiem, zajęcia metodą Weroniki Sherborne, integracja sensoryczna, relaksacja, joga… Słuchanie muzyki Gry edukacyjne Oddawanie się hobby

15 Rodzaje konsekwencji:
Przypominanie zasad Ostrzeżenie Pozbawienie przyjemności, ulubionej formy spędzania czasu, obiecanej nagrody, udziału w ciekawej części dnia, weekendu… Ignorancja – pozbawienie uwagi Odizolowanie w wydzielone miejsce w domu Ograniczenie w prawach, np.: kieszonkowego Konieczność ciągłego przypominania zasad Jeżeli nie następuje poprawa, kolejnym krokiem jest zawiadomienie o ,,ostrzeżeniu”, po którym następują konsekwencje. Warto mieć w zanadrzu coś ciekawego: scenki, praca w grupach, krzyżówki, zabawa i wykorzystać tę część lekcji do zastosowania konsekwencji poprzez wykluczenie, czego dzieci z ADHD nie lubią, bo czują się odrzuceni. Kolejną formą konsekwencji jest pozbawienie uwagi, unikanie kontaktu, jest to możliwe jedynie wtedy, gdy uczeń nie zagraża innym. Powrót do tzw. kąta, można ustalić z uczniami, gdzie będzie znajdowało się takie miejsce w klasie dla uczniów, którzy przeszkadzają. Oddalenie do kąta musi mieć znamiona kary, uczeń ma stać w określonej pozycji, np.: nie powinien opierać się o ścianę i to należy kontrolować nie przerywając prowadzenia lekcji, jeżeli tego nie dopilnujemy może się zdarzyć, ze uczeń za chwilę będzie sobie spokojnie siedział pod ścianą lub nawet leżał i cieszył się, że ma święty spokój i nie musi pracować z innymi. Kara staje się bardziej nagrodą. Jeżeli np.: uczeń odmawia pisania lub w wyniku przeszkadzania nie zdążył zrobić ćwiczenia, zadania, notatki, warto zatrzymać go w klasie przez przerwę, aby uzupełnił zaległości. Jest raczej pewne, że więcej się to nie powtórzy, bo przerwy są dla nich wielką atrakcją, w trakcie której można wreszcie poszaleć. Konieczność informowania przede wszystkim rodziców a nie wychowawcy, poprzez wpisy w zeszycie przedmiotowym, np.: o brakach prac domowych, podręczników, przyborów, spóźnianiu się na pierwsze lekcje… Uczeń zachowujący się uciążliwie w okresach poprzedzających ciekawe wydarzenia klasowe, np.: dyskoteka, wycieczka, inna impreza, powinien być z nich wykluczany po zastosowaniu wcześniejszych konsekwencji, jeżeli te okazały się nieskuteczne. Uczniowie trudni z wszystkich klas powinni być wykluczani z udziału w imprezach szkolnych i w tym samym czasie odbywać zajęcia edukacyjne. Jest to konsekwencja nawiązująca do punktu 3. ,,pozbawienie nagrody” Nauczyciele przedmiotów lub wychowawcy mogą opracowywać dowolne karty pracy dostosowane do uczniów, które mogą być dla nich motywujące.

16 Konkretne konsekwencje
Zniszczenie czegoś – naprawa Celowe zrobienie bałaganu - sprzątanie Sprawienie przykrości komuś – przeproszenie Nie wykonanie swojego obowiązku – pozbawienie przyjemności do momentu wykonania Agresja – odizolowanie (nadzór) Brak notatek z lekcji – uzupełnienie Niegrzeczne zwracanie na siebie uwagi – ignorancja Egzekwowanie konsekwencji nie oznacza braku miłości Samodzielne odrobienie czegoś – pochwała

17 Terapeutyczna rola pochwały
Stosując pochwałę – opisz, co czujesz, np.: Bardzo się cieszę, że powiesiłeś dzisiaj swoją kurtkę na wieszaku Widzę, że posprzątałeś ….. z podłogi, dziękuję, że mnie wyręczyłeś Jak się postarasz, to potrafisz pięknie pisać w zeszycie, jestem z ciebie dumna/y Ładnie zjadłeś obiad w kuchni a nie przed telewizorem, to mi się podoba

18 Zdrowe wspomaganie Właściwa dieta z ograniczeniem słodyczy (czekolady)
,,Galomega 3 JQ” zawiera kwasy wielonienasycone ,,Eye q” Qpharma; Apteki Cefarm, Super – Pharm w Warszawie w/w preparaty pomagają w koncentracji, nadpobudliwości, nadruchliwości, ADHD, trudnościach w czytaniu i pisaniu

19 Opracowanie na podstawie materiałów szkoleniowych mgr Katarzyna Figat DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ