Wsparcie udzielone przez Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego Grupa Wymiany Doświadczeń: TRANSPORT zarządzanie.

Prezentacja na temat: "Wsparcie udzielone przez Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego Grupa Wymiany Doświadczeń: TRANSPORT zarządzanie."— Zapis prezentacji:

1 Wsparcie udzielone przez Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego Grupa Wymiany Doświadczeń: TRANSPORT zarządzanie drogami powiatowymi prawne aspekty zarządzania drogami powiatowymi Bieruń- 05 czerwiec 2009 r.

2 Budowanie potencjału instytucjonalnego samorządów dla lepszego dostarczania usług publicznych Zarządzanie drogami powiatowymi – aspekty prawne Z uwagi na konieczność używania gęstej i długiej sieci dróg powiatowych, podlegających postępującej dekapitalizacji należy wprowadzić rozwiązania systemowe powodujące wzrost dochodów budżetowych powiatów poprzez: udział w akcyzie paliwowej (ustalenie algorytmu), udział w opłacie skarbowej, możliwość odzyskania VAT-u od nakładów inwestycyjnych, udział w oparciu o ustalony parytet, algorytm w środkach funduszy strukturalnych przeznaczonych na realizację Regionalnych Programów Operacyjnych bez konieczności weryfikacji samorządu wojewódzkiego, zwiększenie udziału dochodów SP z zarządzania i gospodarowania majątkiem Skarbu Państwa.

3 Budowanie potencjału instytucjonalnego samorządów dla lepszego dostarczania usług publicznych Zarządzanie drogami powiatowymi – aspekty prawne ustawa o drogach publicznych w art.8: reguluje własność i zarząd drogami wewnętrznymi – konieczna zmiana tego zapisu w ustawie że jest to zadanie gminy na terenie której jest zlokalizowana droga. ustawa o drogach publicznych w art. 42 podaje się ograniczenia w lokalizacji uzbrojenia nadziemnego w stosunku do granic pasa drogowego. Natomiast w art. 43 podaje się minimalne odległości obiektów budowlanych od krawędzi drogi (w tym również sieci uzbrojenia terenu. Z tego powodu sieci uzbrojenia nawet podziemne muszą być odsuwane od drogi na znaczne odległości, na co nie godzą się właściciele terenów. Poważnie utrudnia to rozwój infrastruktury technicznej. w ustawie o drogach publicznych ograniczyć ilość zarządców dróg na terenie powiatu np: GDDKiA – drogi krajowe Prezydent( burmistrz) miasta – drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne na terenie miasta, Zarząd Powiatu – drogi powiatowe i wojewódzkie zamiejskie Wójt gminy – bez zmian

4 Budowanie potencjału instytucjonalnego samorządów dla lepszego dostarczania usług publicznych Zarządzanie drogami powiatowymi – aspekty prawne w ustawie o transporcie drogowym wydawanie zaświadczeń na przewozy międzynarodowe na potrzeby własne przekazać z powrotem do właściwości starosty w miejsce ministra ds. transportu. zezwolenia na transport regularny i regularny specjalny osób na linie komunikacyjne, które zaczynają się na terenie powiatu a kończą na terenie powiatu sąsiedniego powinien wydawać starosta w porozumieniu ze starostą powiatu sąsiedniego zamiast marszałka województwa. ustawa z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych /Dz. U. z 2007r. Nr 19 poz.115/ w art.4 pkt 8 zdefiniowano pojęcie zjazdu jednocześnie definicję zjazdu zawiera § 3 pkt 12 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie /Dz. U. z 1999r. Nr 43 poz.430/. Różne definicje pojęcia zjazdu spowodowały niejednoznaczność przy ustalaniu właściwości organu uprawnionego do wydania pozwolenia na budowę zjazdu.

5 Budowanie potencjału instytucjonalnego samorządów dla lepszego dostarczania usług publicznych Zarządzanie drogami powiatowymi – aspekty prawne niespójność przepisów ustawy o drogach publicznych z rozporządzeniem Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004r w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług - zgodnie z art. 40 ust. 13a Opłatę roczną za pierwszy rok umieszczenia urządzenia w pasie drogowym uiszcza się w terminie określonym w ust. 13, a za lata następne w terminie do dnia 15 stycznia każdego roku, z góry za dany rok, natomiast zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów zarząd drogi zobligowany został do wystawiania faktury VAT za płatności do każdej decyzji. W związku z tym na początku każdego roku należy wystawiać faktury (de facto zwolnione z podatku VAT) do wszystkich decyzji z naliczoną opłatą roczną wydanych od 2004 roku.

6 Budowanie potencjału instytucjonalnego samorządów dla lepszego dostarczania usług publicznych Zarządzanie drogami powiatowymi – aspekty prawne na mocy ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o finansowaniu infrastruktury drogowej (Dz. U. Nr 267 poz. 2251) - po stwierdzeniu konieczności remontu bądź przebudowy danego odcinka drogi samorządy zobligowane są do ich przeprowadzenia ze środków własnych (art. 3). Stąd samorządy mogą jedynie wnioskować do w/w osób fizycznych i prawnych, które w sposób przeważający wpłynęły na uszkodzenie drogi o pomoc w remoncie lub przebudowie drogi. Prośby te mogą być odebrane z życzliwością lub też nie ale zawsze samorząd występuje w roli proszącego. proponowana zmiana polegałaby na obligatoryjnym (ustawowym) obowiązku partycypowania w kosztach utrzymania, remontu lub przebudowy drogi w przypadkach gdy np. natężenie ruchu pojazdów osoby fizycznej lub prawnej na określonym odcinku drogi przekracza określony próg (np. 20%). Należałoby również brać pod uwagę strukturę rodzajowa pojazdów bowiem pojazdy ciężarowe w głównej mierze przyczyniają się do uszkodzeń nawierzchni dróg.

7 Budowanie potencjału instytucjonalnego samorządów dla lepszego dostarczania usług publicznych Zarządzanie drogami powiatowymi – aspekty prawne w granicach administracyjnych miasta wszystkimi ulicami z wyjątkiem dróg krajowych powinien zarządzać Burmistrz. ustawowe przekazanie z powiatów na rzecz gmin dróg nie spełniających kryteriów drogi powiatowej określonych w ustawie o drogach publicznych, obecnie większość dróg znajdujących się w zarządzie powiatu nie jest w istocie drogą powiatową ma za to charakter drogi typowo gminnej. Pozwoli to na skoncentrowanie działań powiatu na drogach rzeczywiście istotnych z powiatowego punktu widzenia.

8 Budowanie potencjału instytucjonalnego samorządów dla lepszego dostarczania usług publicznych Zarządzanie drogami powiatowymi – aspekty prawne finansowanie utrzymania i remontów dróg - należy przywrócić subwencję drogową, opartą o jednoznacznie ustalony algorytm lub opracować inny system zawierający przejrzyste kryteria ustalania i przyznawania środków finansowych, zmiana kategorii dróg - należy uprościć obecnie obowiązujące procedury (zasady opiniowania i wyrażania zgody). wyrównanie dysproporcji w osiąganiu przez Zarządcę dróg powiatowych środków pomocowych również w porównaniu do dróg wojewódzkich i krajowych, przywrócenie udziału w środkach na drogi powiatowe z podatku (akcyza od paliw i podatku od środków transportu), liberalizacja prawa w zakresie samodzielnego stosowania opłat za zajęcie pasa drogowego (dotyczy umieszczania reklam w pasie drogowym). w celu bardziej efektywnego wykorzystania środków z budżetu państwa na remonty dróg, wskazane byłoby aby wysokość dotacji dla samorządów uzależniona była głównie od gęstości sieci dróg w poszczególnych powiatach.

9 Budowanie potencjału instytucjonalnego samorządów dla lepszego dostarczania usług publicznych Zarządzanie drogami powiatowymi – aspekty prawne problem klasyfikacji dróg i zaliczenia ich do odpowiednich kategorii, jak również problemy z ich przekwalifikowaniem. w oparciu o przepisy wprowadzające ustawę reformującą administrację publiczną zawartą w Dz. U. Nr 133 z dnia 29.10.1998r. poz. 872 na mocy art. 103 pkt.3 dawne drogi wojewódzkie i krajowe nie wymienione w Rozporządzeniu Rady Ministrów jako drogi krajowe i wojewódzkie z dniem 1.01.1999r. stały się z mocy ustawy drogami powiatowymi. Z przeprowadzonych przez nas analiz wynika, że na mocy w/w ustawy do dróg powiatowych zakwalifikowano również drogi, które nie odpowiadają wymaganiom stawianym drogom powiatowym w oparciu o Ustawę o drogach publicznych z 21.03.1985r. z późn. zm., art. 6a.

10 Budowanie potencjału instytucjonalnego samorządów dla lepszego dostarczania usług publicznych Zarządzanie drogami powiatowymi – aspekty prawne w poczet dróg powiatowych zostały zakwalifikowane drogi mające znaczenie lokalne jak i drogi stanowiące dojazdy do pól. Podobnie ma się sytuacja z ulicami w miastach. Przekwalifikowanie dróg, niespełniających wymogów ustawowych w oparciu o obecnie obowiązujące przepisy, na inne niższe kategorie jest bardzo trudne a czasami wręcz niemożliwe, ponieważ wymaga zgody organu niższej instancji, na ich przejęcie. Przepisy ustawy o drogach publicznych nie dopuszczają innej formy przekwalifikowania wspomnianych wyżej dróg mimo to, że nie spełniają one wymogów określonych w ustawie o drogach publicznych jak i parametrów technicznych. reasumując w ustawie o drogach publicznych należy precyzyjniej określić definicję drogi powiatowej, dokonać weryfikacji już istniejącej sieci ustalonej w oparciu o ustawę reformującą administrację publiczną w 1998 r. Pilnie przywrócić subwencję drogową, aby wspomóc samorządy w dostosowywaniu sieci drogowej do wymogów technicznych. W miastach poza drogami krajowymi ustanowić jednego zarządcę dróg w postaci samorządu lokalnego.

11 Budowanie potencjału instytucjonalnego samorządów dla lepszego dostarczania usług publicznych Zarządzanie drogami powiatowymi – aspekty prawne zgodnie ze zmianą ustawy z dnia 10.04. 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. nr 80 poz. 721 z póź. zm.) na Starostę został nałożony obowiązek wydawania decyzji ustalenia lokalizacji dróg powiatowych i gminnych (w innych przypadkach należy to do kompetencji gmin) oraz obowiązek wydawania pozwoleń na użytkowanie tych dróg (jest to kompetencja organów nadzoru budowlanego). Wymaga to zatrudnienia kompetentnych pracowników oraz prowadzenia właściwych rejestrów, na co brakuje środków finansowych. w zakresie problemów drogowych wymagających systemowych rozstrzygnięć: uporządkowanie sieci drogowej w celu uzyskania zgodności kategorii drogi z definicją zawartą w art. 5,6,7 ustawy o drogach publicznych. stworzyć właściwy system dla finansowania dróg powiatowych w celu wyposażenia w środki na zarządzanie drogami.

12 Wsparcie udzielone przez Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego Grupa Wymiany Doświadczeń: TRANSPORT zarządzanie drogami powiatowymi wstępne propozycje usprawnień organizacyjnych w zarządzaniu usługami na drogach powiatowych Bieruń - 05 czerwca 2009 r.

13 Budowanie potencjału instytucjonalnego samorządów dla lepszego dostarczania usług publicznych Zarządzanie drogami powiatowymi – założenia do propozycji usprawnień Prezentowane stanowiska partnerów projektu generalnie można scharakteryzować następująco: każdy z partnerów projektu przekonany jest do własnych rozwiązań w zakresie bieżącego i zimowego utrzymania dróg zatem propozycje zmiany tego stanu zdecydowanie będą ograniczone, w zakresie ewidencji dróg powiatowych powiaty generalnie nie regulują spraw własnościowych pasa drogowego (brak środków w budżetach zarówno zarządów dróg jak i powiatów na te cele), samorządy powiatowe sprawy tempa modernizacji dróg uzależniają od posiadanych środków w budżetach – niski udział dochodów własnych w budżetach powiatów jest tego przyczyną (większość środków to subwencje i środki celowe), poprawa tempa modernizacji dróg w ocenie partnerów tej GWD uzależniona jest od środków celowych na drogi (subwencja, dotacja celowa),

14 Budowanie potencjału instytucjonalnego samorządów dla lepszego dostarczania usług publicznych Zarządzanie drogami powiatowymi – założenia do propozycji usprawnień Prezentowane stanowiska partnerów projektu generalnie można scharakteryzować następująco: polityka państwa nie sprzyja wsparciu działań związanych z modernizacją dróg powiatowych (ograniczony dostęp powiatów do środków pomocowych Unii Europejskiej), ważnym aspektem zarządzania drogami jest ich właściwe przyporządkowanie do jst - do powiatów po reformie administracyjnej trafiły wszystkie niechciane drogi często nie spełniające zapisów art. 6a ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19 poz. 115), których pozbycie się aktualnie przez powiaty jest praktycznie niemożliwe, wszyscy partnerzy jednoznacznie wskazują na konieczność zmian w prawie o drogach publicznych, wskazując je jako podstawę do naprawiania sytuacji i docelowo wprowadzania standardów świadczonych usług na drogach publicznych.