Dane INFORMACYJNE Nazwa szkoły: Zespół Szkół Budowlanych

Dane INFORMACYJNE Nazwa szkoły: Zespół Szkół Budowlanych
im. Kazimierza Wielkiego w Szczecinie ID grupy: 97/26_P_G1 Kompetencja: PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ Temat : PROBLEMY RYNKU PRACY w ramach UGP, projekt indywidualny Semestr IV 2011/2012

CEL PROJEKTU Analiza współczesnych problemów rynku pracy w Polsce i w Unii Europejskiej, w tym: Analiza determinant rynku pracy polskiego i europejskiego Badania rynku pracy i jego uwarunkowania Efekty współczesnych uwarunkowań rynku pracy Regulacje Unii Europejskiej w zakresie rynku pracy a zarządzanie zasobami ludzkimi

SPIS TREŚCI I. PODSTAWY TEORII BEZROBOCIA 1. Rynek pracy i jego elementy 1.1. Popyt na pracę i jego determinanty Krzywa popytu na pracę 1.2. Podaż pracy i jej determinanty Krzywa podaży pracy 2. Rola państwa w kształtowaniu się rynku pracy 3. Równowaga na rynku pracy 4. Nierównowaga na rynku pracy 5. Charakterystyka bezrobocia 5.1. Pojęcie bezrobocia 5.2. Przyczyny bezrobocia 5.3. Typy bezrobocia 5.4. Charakterystyka bezrobotnego 5.5. Skutki bezrobocia 5.6. Metody walki z bezrobociem Pasywna polityka państwa na rynku pracy i jej cele Aktywna polityka państwa na rynku pracy i jej cele II. WSKAŹNIKI AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ 1. Aktywność zawodowa 2. Ludność aktywna zawodowo 3. Czynniki wpływające na poziom aktywności zawodowej III. FUNKCJONOWANIE WYBRANYCH INSTYTUCJI RYNKU PRACY 1. Instytucje rynku pracy IV. STATYSTYKA PUBLICZNA 1. W Polsce 2. W Europie V. PODSTAWOWE WSKAŹNIKI BEZROBOCIA 1. Stopa bezrobocia 2. BAEL VI. RYNEK PRACY W UNII EUROPEJSKIEJ VII. PODSTAWOWE WSKAŹNIKI BEZROBOCIA UE VIII. DZIAŁANIA ZMNIEJSZAJĄCE BEZROBOCIE W UE IX. MOŻLIWOŚĆ PRACY W UNII EUROPEJSKIEJ X. PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ DOTYCZĄCE RYNKU PRACY UE 1. Dyrektywy europejskie XI. REGULACJE UNII EUROPEJSKIEJ W ZAKRESIE RYNKU PRACY – POMOC KRAJOM CZŁONKOWSKIM PODSUMOWANIE

I. PODSTAWY TEORII BEZROBOCIA
1. RYNEK PRACY I JEGO ELEMENTY Rynek pracy, to mechanizm dopasowań podaży i popytu na pracę. Dopasowania wyrażają warunki na jakich dokonuje się transakcja między osobami oferującymi pracę (pracobiorcami), za określoną płacę a jej nabywcami (pracodawcami). Przedmiotem wymiany jest sprzedaż – kupno czynnika produkcji, którym jest praca. Rynek pracy to rodzaj rynku ekonomicznego, na którym z jednej strony znajdują się poszukujący pracy i ich oferty, a z drugiej strony przedsiębiorcy tworzący miejsca pracy i poszukujący siły roboczej. Przedmiotem rynku jest praca, czyli zdolność do świadczenia pracy. Rynek pracy jest kształtowany przez decyzje podejmowane przez gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa i rząd. Na rynku pracy działa konkurencja. Praca jest sposobem zapewnienia sobie podstawowych warunków do życia, wartością wynikającą z obowiązku wobec rodziny oraz społeczeństwa. Relacje miedzy podażą a popytam na pracę zachodzące na rynku pracy, określają zapotrzebowanie na pracę. Elementami rynku pracy są więc: popyt na pracę, podaż pracy i płaca realna.

1.1. POPYT NA PRACĘ I JEGO DETERMINANTY Popyt na pracę, to zapotrzebowanie na pracę zgłoszone przez przedsiębiorstwa. Przedmiotem transakcji jest praca, za którą płaca określoną płacę. Popyt na zasoby siły to liczba wszystkich miejsc pracy w gospodarce narodowej. Popyt na prace obejmuje więc: Obsadzone przez pracowników miejsca pracy Wolne miejsca pracy Determinanty popytu na pracę: zasób kapitału potrzebny do stworzenia nowych miejsc pracy wielkość globalnego popytu na rynku dóbr i usług struktura dóbr i usług postęp techniczny i związana z nim wydajność

KRZYWA POPYTU NA PRACĘ Krzywa popytu na pracę jest ujemnie nachylona w stosunku do płac realnych. Wr – płaca realna (W/P) N – zasób zatrudnionych Rys. 1. Popyt na pracę Poziom płacy realnej (Wr) wr ND N1 Zatrudnieni (N) wr1

1.2. PODAŻ PRACY I JEJ DETERMINANTY Podaż pracy to punkt widzenia ludzi chętnych do pracy. Pracę sprzedają na rynku pracy gospodarstwa domowe. Dokonują one maksymalizacji swojej korzyści poprzez optymalny podział czasu między pracę zarobkową a czasem wolnym. Podaż zasobów siły roboczej (PODAŻ PRACY) to liczba osób fizycznych będących w wieku zdolności do pracy i posiadających fizyczną i umysłową zdolności do jej wykonywania. To osoby w wieku produkcyjnym, które pracują lub chcą pracować. Podaż pracy dzięki wynagrodzeniu za pracę zaspakaja określonej potrzeby konsumpcyjne. Jest więc pochodną popytu konsumpcyjnego. Decyzje o podjęciu pracy zależą od efektu substytucyjnego i dochodowego. Czynniki wpływające na podaż pracy (DETERMINANTY PODAŻY): CZYNNIKI EKONOMICZNE CZYNNIKI DEMOGRAFICZNE

DETERMINANTY PODAŻY PRACY
CZYNNIKI EKONOMICZNE CZYNNIKI DEMOGRAFICZNE wysokość płacy realnej wysokość płacy nominalnej system opieki społecznej państwa działalność związków zawodowych wysokość podatków od dochodów tzw. korzyści niematerialne z pracy – zaświadczenia, certyfikaty koszt alternatywny przyrost naturalny migracje struktura ludności według wieku struktura ludności według płci struktura zamieszkania mobilność siły roboczej system szkolenia i kształcenia indywidualne motywacje i decyzje

KRZYWA PODAŻY PRACY Krzywa podaży pracy jest nachylona dodatnio, gdyż wyraża zależność: im wyższa płaca, tym większa podaż pracy (efekt substytucyjny). Gdy jednak dochód na jednostkę jest bardzo wysoki, to może pojawić się efekt dochodowy. Oznacza on, że czas wolny jest wartością ważniejszą niż możliwość osiągnięcia dodatkowego dochodu. Krzywa podaży reaguje wówczas negatywnie na wzrost płac. Rys. 2. Krzywa podaży pracy Poziom płacy realnej (Wr) wr ND N1 Zatrudnieni (N) Efekt dochodowy

2. ROLA PAŃSTWA W KSZTAŁTOWANIU SIĘ RYNKU PRACY W wielu opracowaniach i programach reform rynku pracy wysokie pozapłacowe koszty pracy i podatki obciążające zatrudnienie uważane są za istotny powód niskiej dynamiki tworzenia nowych miejsc pracy. Koszt jednej godziny w Polsce (w 2000 r. około 4.5 euro) jest nadal prawie 5- krotnie niższy niż przeciętnie w Unii Europejskiej (22.70 euro), ale przewyższa analogiczne koszty w innych (poza Słowenią) krajach post- komunistycznych (zob. Eurostat 2003). To co negatywnie wyróżnia Polskę na tle krajów UE, to wysokie opodatkowanie zatrudnienia. Drugim elementem oddziaływującym na popyt pracy jest stopień ochrony zatrudnienia i koszty związane z przyjmowaniem i zwalnianiem pracowników. Wprawdzie nie zgromadzono przekonywujących dowodów wskazujących, iż wyższy poziom ochrony zatrudnienia powoduje większe bezrobocie, ale podnosi poziom bezrobocia długookresowego oraz zmniejsza skalę bezrobocia krótkookresowego poprzez negatywny wpływ na napływy i odpływy z bezrobocia (

3. RÓWNOWAGA NA RYNKU PRACY Sytuacja na rynku, gdy podaż pracy zrówna się z popytem na pracę Równowaga rynkowa wyznacza cenę pracy.

4. NIERÓWNOWAGA NA RYNKU PRACY Podstawowe znacznie w ocenie rynku pracy ma relacja między liczbą poszukujących pracy a liczbą jej ofert. Zazwyczaj mamy do czynienia z przewagą jednego z tych elementów. W takiej sytuacji mamy do czynienia ze zjawiskiem nierównowagi rynkowej. Przyczyny nierównowagi na rynku pracy: 1) różnice strukturalne – bezrobotni poszukują pracy, a firmy chcą zatrudniać specjalistów, których w regionie brakuje; 2) różnice regionalne(przestrzenne) – występują w regionach o niedoborach miejsc pracy i regiony o ich nadwyżkach; 3) sezonowość miejsc pracy – związana jest z okresem w roku, w którym można prowadzić daną działalność(np. sezon zbioru truskawek, sezon turystyczny); 4) zakończenie roku szkolnego lub akademickiego – po zakończeniu roku szkolnego, akademickiego absolwenci poszukują pracy; 5) zwolnienia grupowe – związane z likwidacja zakładów pracy, zmniejszaniem produkcji, jej unowocześnianiem, zmianą struktury.

5. CHARAKTERYSTYKA BEZROBOCIA 5.1. POJĘCIE BEZROBOCIA Bezrobocie – to zjawisko społeczne i ekonomiczne nierozerwalnie związane z istnieniem gospodarki rynkowej. Jest przejawem nierównowagi na rynku pracy i oznacza sytuację, w której jest więcej chętnych do pracy niż miejsc pracy, czyli na rynku występuje nadwyżka siły roboczej. PODAŻ PRACY ˃ POPYT PRACY poszukujący pracy wolne miejsca pracy

5.2. PRZYCZYNY BEZROBOCIA W POLSCE urynkowienie gospodarki po 1989r. i likwidacja dużych zakładów pracy zmniejszenie eksportu i zwiększenie importu tanich towarów np. z Chin (likwidacja zakładów pracy) racjonalizacja zatrudnienia w prywatyzowanych przedsiębiorstwach zmniejszenie się konsumpcji ze względu na obniżenie dochodów konsumentów zmniejszenie ilości inwestycji ze względu na drogie kredyty wysokie koszty pracy (podatki + ubezpieczenia społeczne) wejście na rynek pracy wyżu demograficznego zbyt wolne dostosowywanie się rynku edukacji do potrzeb rynku pracy niewydolność systemu pośrednictwa pracy.

5.3. TYPY BEZROBOCIA Bezrobocie naturalne , klasyczne (frykcyjne, płynne) jest efektem migracyjnym ludności. Bezrobocie związane z przerwami w zatrudnieniu z powodu poszukiwania innej pracy lub zmianą miejsca zamieszkania. Stan bezrobocia na poziomie frykcyjnym oznacza w praktyce występowanie pełnej równowagi na rynku pracy. Bezrobocie frykcyjne może pełnić pozytywną rolę jako czynnik elastyczności rynku pracy, hamowania nadmiernego wzrostu płac i umacniania dyscypliny pracy. Bezrobocie chroniczne (długotrwałe) Określenie bezrobocia, niekiedy wyróżniane jako podrodzaj bezrobocia długookresowego. Bezrobocie chroniczne dotyczy ludzi, którzy pozostają bez pracy przynajmniej 12 miesięcy. Bezrobotni długotrwale posiadają często cechy, które ograniczają ich szanse powrotu na rynek pracy. Bezrobocie ukryte Występuje, gdy zwiększanie liczby pracowników nie powoduje zwiększenia produkcji. Wówczas krańcowa produkcyjność pracy (zmiana produkcji w firmie związana ze zmianą zatrudnienia o jednostkę) jest równa zero. Bezrobocie strukturalne, technologiczne Bezrobocie, które powstaje na tle strukturalnych rozbieżności między podażą pracy i popytem na pracę. W Polsce bezrobocie strukturalne pojawiło się wraz z restrukturyzacją podstawowych branż przemysłu takich jak górnictwo, hutnictwo, a także na skutek likwidacji PGR-ów. Bezrobocie wynikające z postępu technicznego, który powoduje zastępowanie pracy ludzi pracą maszyn i urządzeń. Ma ono charakter tymczasowy, do chwili przesunięcia zasobów zwolnionej siły roboczej do nowych zastosowań. Bezrobocie sezonowe Rodzaj bezrobocia, który jest uwarunkowany porą roku i związanymi z nią zmianami pogodowymi, wegetacji roślin itp. Występuje w zakładach pracy sezonowej np. w budownictwie, rolnictwie. Sezonowy charakter ma również bezrobocie absolwentów, których wejście na rynek pracy dokonuje się stopniowo i jest związane z terminem zakończenia nauki w szkołach. Wynika również z sezonowości produkcji w niektórych dziedzinach gospodarki, uzależnionych od warunków klimatycznych. Bezrobocie cykliczne (koniunkturalne, keynesowskie) Bezrobocie związane z cyklicznymi zmianami produktywności gospodarki. Powstaje gdy popyt globalny maleje a ceny i płace nie przystosowują się dostatecznie szybko, aby mogło być przywrócone pełne zatrudnienie. Wiąże się ono z cyklem koniunkturalnym rozwoju gospodarki i pojawia się szczególnie w fazie recesji. Bezrobocie jawne Kategoria bezrobocia odnosząca się do niepracujących, a ujawniających swoją sytuację poprzez rejestrację w Urzędach Pracy. Poziom bezrobocia jawnego nie jest zgodny ze stanem faktycznym. Bezrobocie neoklasyczne Ekonomistów uważa, że w długim okresie podstawową przyczyną bezrobocia jest nieelastyczny rynek, który powoduje, że płace są nieelastyczne w długim okresie. Niska elastyczność oznacza, że płace nie dostosowują się do zmian warunków rynkowych i w ten sposób nie zapewniają równowagi popytu i podaży. Bezrobocie to występuje także w przypadku, gdy proponowana płaca jest zbliżona do płacy minimalnej.

5.4. CHARAKTERYSTYKA BEZROBOTNEGO WG USTAWY O PRZECIWDZIAŁANIU BEZROBOCIU: BEZROBOTNY – to osoba zdolna do pracy, gotowa do jej podjęcia, pozostająca bez pracy, która zarejestrowała się we właściwym dla siebie powiatowym urzędzie pracy, nie posiada gospodarstwa rolnego i nie prowadzi innej pracy zarobkowej. To osoba, która spełnia równocześnie wszystkie poniższe warunki: Ukończyła 18 lat Nie ukończyła: kobieta 60 lat, mężczyzna 65 lat Nie nabyła prawa do emerytury lub renty Nie uczy się w systemie dziennym Jest zdolna i gotowa do podjęcia pracy w pełnym wymiarze czasu pracy

5.5. SKUTKI BEZROBOCIA Konsekwencje społeczne – bezrobocie pozbawia ludzi możliwości uzyskania w godny sposób środków utrzymania rodziny. Konsekwencje ekonomiczne – bezrobocie oznacza utratę części produkcji dóbr i usług, a tym samym zahamowanie wzrostu gospodarczego. 5.6. METODY WALKI Z BEZROBOCIEM Polityka państwa na rynku pracy we współczesnej gospodarce rynkowej obejmuje: część aktywną, mającą na celu redukcję bezrobocia, część pasywną, której celem jest pomoc socjalna dla osób bezrobotnych

PASYWNA POLITYKA PAŃSTWA NA RYNKU PRACY I JEJ CELE Instrumenty pasywne mają na celu poza tworzeniem bodźców motywujących bezrobotnego do aktywności w poszukiwaniu pracodawcy, zapewnienie pomocy finansowej osobom bezrobotnym. Do pasywnych instrumentów wpływających na rynek pracy zalicza się: - Zasiłki dla bezrobotnych - Świadczenia przedemerytalne - Odszkodowania - Wcześniejsze emerytury.

AKTYWNA POLITYKA PAŃSTWA NA RYNKU PRACY I JEJ CELE Ogranicza się bezrobocie poprzez pomaganie ludziom w zdobywaniu pracy oraz utrzymanie już istniejących już miejsc pracy, wpływają na wzrost popytu na siłę roboczą. Do instrumentów polityki aktywnej zalicza się m.in. : - Szkolenia organizowane przez urzędy pracy, - Pośrednictwo między podmiotami kreującymi popyt na pracę a bezrobotnymi, - Doradztwo zawodowe dla bezrobotnych, - Tworzenie specjalnych programów aktywizacji zawodowej określonych grup społecznych - Subsydiowanie (wspieranie) podmiotów kreujących zatrudnienie wśród preferowanych grup społecznych - Organizacja prac interwencyjnych i robót publicznych - Tworzenie określonych funduszy celowych na finansowanie wydatków, - Tworzenie innych programów zwalczania bezrobocia.

II. WSKAŹNIKI AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ
1. AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA to uczestnictwo w procesie produkcji społecznej, wykonywanie pracy przynoszącej dochód 2. LUDNOŚĆ AKTYWNA ZAWODOWO to wszyscy pracujący oraz zarejestrowani bezrobotni. Do ludności aktywnej zawodowo nie zalicza się uczniów odbywających naukę zawodu, gospodyń domowych i osób żyjących wyłącznie z kapitału. Ludność aktywna zawodowo obejmuje: - wszystkich pracujących zawodowo: osoby zatrudnione na podstawie stosunku pracy, pracowników najemnych pracodawców, pracujących na własny rachunek, osoby wykonujące pracę nakładczą, agentów, członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych, duchownych pełniących obowiązki duszpasterskie, żołnierzy służby zasadniczej; - bezrobotnych: osoby w wieku produkcyjnym pozostające bez pracy, aktywnie jej poszukujące i gotowe niezwłocznie ją podjąć

3. CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA POZIOM AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ LUDNOŚCI: demograficzne: model rodziny stopa urodzeń w latach poprzednich stopa zgonów ekonomiczno-społeczne: rozmiary produkcji wydajność pracy płace realne preferencje w zakresie kształcenia możliwość znalezienia pracy

Wskaźniki aktywności zawodowej (uczestnictwo w procesie produkcji społecznej, wykonywanie pracy przynoszącej dochód) na wybranych krajach europejskich z uwzględnieniem Polski w 2009r. (

iii. Funkcjonowanie wybranych instytucji rynku pracy
1. INSTYTUCJE RYNKU PRACY - aktywnie pośredniczą na rynku pracy i bezpośrednio oddziałują na jego funkcjonowanie Podstawowymi instytucjami na rynku pracy, kształtującymi lokalną politykę rynku pracy są obecnie w Polsce samorządy lokalne i podporządkowane im urzędy pracy szczebla powiatowego, wojewódzkiego, a także odpowiadające tym szczeblom rady zatrudnienia oraz naczelna rada zatrudnienia. Pozarządowe organizacje pośrednictwa pracy odgrywają marginalną rolę, skala pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego z ich udziałem jest bardzo mała. Instytucje edukacyjne, głównie z obszaru kształcenia ustawicznego, wpływają na zmianę cech podaży pracy i z tego punktu widzenia można uznać ich rolę za ważną. Jednak w istocie jest ona ważna tylko w odniesieniu do kształcenia bezrobotnych (dostarczyciele usług szkoleniowych dla urzędów pracy), ponieważ kształcenie ustawiczne odbywa się w małej skali i głównie zorientowane na młodych pracowników. Wreszcie instytucjami wpływającymi na działanie rynku pracy jest też administracja centralna, przede wszystkim Ministerstwo Gospodarki i Pracy, w mniejszym stopniu inne resorty Wcześniej Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, jeszcze wcześniej Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

Iv. Statystyka publiczna
STATYSTYKA PUBLICZNA – system zbierania danych statystycznych, gromadzenia, przechowywania i opracowywania zebranych danych oraz ogłaszania, udostępniania i rozpowszechniania wyników badań statystycznych jako oficjalnych danych statystycznych. 1. W Polsce zadanie prowadzenia statystyki publicznej realizuje Główny Urząd Statystyczny (GUS). GUS prowadzi Bank Danych Regionalnych, który jest największym w Polsce uporządkowanym zbiorem informacji o sytuacji społeczno-gospodarczej, demograficznej, społecznej oraz stanie środowiska, opisującym województwa, powiaty oraz gminy jako podmioty systemu organizacji społecznej i administracyjnej państwa, a także regiony i podregiony stanowiące elementy nomenklatury jednostek terytorialnych. Bank Danych Regionalnych gromadzi, systematycznie uzupełnia, aktualizuje informacje statystyczne o poszczególnych jednostkach podziału terytorialnego. Dla analiz rynku pracy szczególne znaczenie mają publikowane przez GUS dane rejestrowe takie jak stopa bezrobocia rejestrowanego; przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw; przeciętne miesięczne nominalne i realne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstwa.

Iv. Statystyka publiczna
2. Statystykę europejską prowadzi EUROSTAT – Europejski Urząd Statystyczny (ang. European Statistical Office) – organ pomocniczy Komisji Europejskiej z siedzibą w Luksemburgu. EUROSTAT powstał w 1972 roku. Nowe zasady jego działalności i nowe wytyczne zostały ustanowione w roku na mocy Jednolitego Aktu Europejskiego. Urząd zajmuje się sporządzaniem prognoz i analiz statystycznych dotyczących obszaru Unii Europejskiej, istotnych dla podejmowania decyzji przez organy wspólnotowe oraz koordynowaniem i monitorowaniem prac narodowych urzędów statystycznych (w Polsce GUS) w celu unifikacji stosowanych przez nie metod badań, a także konsolidowaniem statystyk krajowych państw członkowskich. Do kompetencji EUROSTAT-u zaliczamy także analizowanie i prognozowanie tendencji rozwoju Unii Europejskiej. Swoje wyliczenia dotyczące rynku pracy Eurostat opiera na danych pochodzących z unijnego ankietowego badania siły roboczej (LFS), które jest przeprowadzane w sposób ciągły przez odpowiednie agencje państw członkowskich w gospodarstwach domowych na terenie danego państwa, w oparciu o ujednoliconą definicję osoby bezrobotnej.

v. Podstawowe wskaźniki bezrobocia
1.STOPA BEZROBOCIA jest to wyrażony w procentach stosunek liczby osób bezrobotnych do liczby ludności aktywnej zawodowo

2. BAEL - prowadzone od maja 1992 r. zgodnie z metodyką Międzynarodowej Organizacji Pracy co kwartał przez Główny Urząd Statystyczny badanie aktywności ekonomicznej ludności, polegające na ankietowaniu ogólnopolskiej próby gospodarstw domowych. Jest to specyficzne badanie panelowe, w którym w każdej kolejnej fali badania wymieniana jest 1/4 składu próby (tzw. panel rotacyjny). Badanie zgodne z metodyką Międzynarodowej Organizacji Pracy zapewnia porównywalność uzyskanych danych w skali międzynarodowej. Badania dotyczą reprezentacyjnej próby osób w wieku 15 i więcej lat. W trakcie BAEL zostaje ustalona liczba osób aktywnych zawodowo, równa sumie pracujących i bezrobotnych. Bierni zawodowo to ci, których nie sklasyfikowano ani jako pracujących ani jako bezrobotnych. Zgodnie z metodyka BAEL pracującymi są osoby, które w badanym tygodniu co najmniej przez 1 godzinę wykonywały pracę zarobkową, tzn. prowadziły własną działalność gospodarczą (zatrudniając co najmniej 1 pracownika najemnego), pracowały na własny rachunek, były zatrudnione w charakterze pracownika najemnego na podstawie stosunku pracy, pomagały bez umownego wynagrodzenia w prowadzeniu rodzinnej działalności gospodarczej lub uczyły sie zawodu otrzymując wynagrodzenie.

Osoby, które akurat nie pracowały z powodu urlopu, choroby, strajku, przerwy w działalności zakładu, pogody, są również zaliczane do pracujących. Dodajmy, że w niektórych krajach do pracujących zalicza się nawet żołnierzy. Aby osoba została uznana za bezrobotną wg BAEL, musi spełniać 3 warunki: nie pracowała w okresie badanego tygodnia przez 4 tygodnie (wliczając jako ostatni tydzień badany) poszukuje aktywnie pracy jest gotowa do podjęcia pracy w badanym lub następnym tygodniu. Do bezrobotnych zalicza się także osoby, które znalazły pracę oraz czekają na jej rozpoczęcie (do 30 dni). Na podstawie BAEL oblicza się także współczynnik aktywności zawodowej oraz wskaźnik zatrudnienia. Stosowane w badaniu definicje zostały przyjęte na XIII Międzynarodowej Konferencji Statystyków Pracy w 1982 roku i różnią się od powszechnie stosowanych na przykład w krajowych urzędach pracy. W Polsce Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności prowadzone jest w cyklu kwartalnym od maja 1992 r. przez Główny Urząd Statystyczny.

Stopa bezrobocia w Polsce w 2010r według województw (wg GUS)

w latach Wg GUS

Pracujący w gospodarce narodowej w tys. (stan w końcu okresu) w latach za GUS (opracowanie własne)

2000 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Bezrobotni zarejestrowani ogółem w tys., w tym kobiety i mężczyźni w Polsce w latach (stan w końcu roku) za GUS (opracowanie własne) 2000 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Wskaźnik zatrudnienia w Polsce ogółem wg BAEL w %, w latach za GUS (opracowanie własne) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Stopa bezrobocia (%) wg BAEL ogółem w Polsce (stan wg ostatniego badania w roku), lata , za GUS (opracowanie własne) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Stopa bezrobocia (%) wg BAEL młodzieży (15-24) lata w Polsce (stan wg ostatniego badania w roku) w latach za GUS (opracowanie własne) 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Stopa bezrobocia (%) wg BAEL w miastach i na wsi w Polsce w latach (stan wg ostatniego badania w roku) za GUS (opracowanie własne) 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

iv. Podstawowe wskaźniki bezrobocia
Podstawowe dane o bezrobociu w województwie zachodniopomorskim z uwzględnieniem powiatu Miasta Szczecin w sierpniu 2011r wg WUP Szczecin (opracowanie własne) Liczba bezrobotnych ogółem Kobiety Mieszkańcy wsi Rejestracje Podjęcia pracy Przyrost liczny bezrobotnych w porównaniu z poprzednim miesiącem (%) Powiat M. Szczecin 16706 8488 2035 808 99,4 Województwo zachodniopomorskie 100114 54155 39749 11039 5068 98,8

Wniosek: W województwie zachodniopomorskim powiatami o największym wskaźniku bezrobocia są: p. białogardzki (14%), p. pyrzycki (14%), p. szczecinecki (14%). Najniższy wskaźnik bezrobocia odnotowano w powiecie Miasto Świnoujście

Bezrobotni według wykształcenia w Powiecie Miasto Szczecin według stanu na koniec II kwartału 2011r wg WUP Szczecin (opracowanie własne) Wniosek: W powiecie Miasto Szczecin najwięcej bezrobotnych posiada wykształcenie gimnazjalne i poniżej, najmniej średnie ogólnokształcące.

Bezrobotni według wykształcenia w województwie zachodniopomorskim według stanu na koniec II kwartału 2011r wg WUP Szczecin (opracowanie własne) Wniosek: W województwie zachodniopomorskim najwięcej bezrobotnych posiada wykształcenie gimnazjalne i poniżej, najmniej wyższe.

Bezrobotni według wieku w powiecie Miasto Szczecin wg stanu na koniec II kwartału 2011r według WUP Szczecin (opracowanie własne) Wniosek: W powiecie Miasto Szczecin najwięcej bezrobotnych znajduje się w grupie wiekowej

Bezrobotni według wieku w województwie zachodniopomorskim wg stanu na koniec II kwartału 2011r według WUP Szczecin (opracowanie własne) Wniosek: W województwie zachodniopomorskim najwięcej bezrobotnych znajduje się w grupie wiekowej

Bezrobotni wg czasu pozostawania bez pracy w miesiącach w powiecie Miasto Szczecin według stanu na koniec II kwartału 2011r. wg WUP Szczecin (opracowanie własne)

Bezrobotni wg czasu pozostawania bez pracy w miesiącach w województwie zachodniopomorskim według stanu na koniec II kwartału 2011r. wg WUP Szczecin (opracowanie własne)

Bezrobotni wg stażu pracy ogółem w województwie zachodniopomorskim wg stanu na koniec II kwartału 2011r. za WUP Szczecin (opracowanie własne)

Osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy (długotrwale bezrobotni) w Mieście Szczecin na koniec miesiąca 2011r. za WUP Szczecin (opracowanie własne)

Osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy (długotrwale bezrobotni) w województwie zachodniopomorskim na koniec miesiąca 2011r. za WUP Szczecin (opracowanie własne)

v. Podstawowe wskaźniki bezrobocia podsumowanie
Wśród osób bezrobotnych dominują kobiety choć proporcje pomiędzy różnica w zatrudnieniu obu płci ulegają zmniejszeniu. Przewaga kobiet wśród osób bezrobotnych to między innymi efekt niechęci zatrudniania kobiet przez pracodawców (urlopy macierzyńskie i wychowawcze, zwolnienia lekarskie związane z chorobą dziecka), jak i mniejszą liczbą ofert pracy dla kobiet. Największy problem ze znalezieniem pracy maja osoby wchodzące dopiero na rynek pracy a więc legitymujące się małym doświadczeniem zawodowym. Do tej grupy należą także osoby w przedziale lat, które utraciły pracę i nie dokonały przekwalifi- kowania zawodowego odpowiadającego wymogą współczesnego rynku pracy. Osoby te są także mniej mobilne co wynika przeważnie z ustabilizowanej sytuacji rodzinnej. Spośród osób bezrobotnych najwyższy wskaźnik bezrobocia występuje wśród osób z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej. Osoby te nie maja żadnych kwalifikacji i znalezienie dla nich pracy jest bardzo trudne. Do tej grupy należą także osoby z wykształceniem zasadniczym. Jest to efekt niedostosowania rodzaju kształcenia zawodowego do aktualnych potrzeb rynku pracy. Natomiast najniższy wskaźnik bezrobocia dotyczy osób z wyższym wykształceniem, które co prawda nie gwarantuje pracy, ale stwarza większe możliwości w jej znalezieniu.

vi. Rynek pracy w unii europejskiej
Unia Europejska (UE) jest nowym typem związku między państwami. Głównym jej zadaniem jest organizacja współpracy między krajami członkowskimi i między ich mieszkańcami. Ustanowiony 1 stycznia 1993 r. Jednolity Rynek Europejski umożliwił swobodny przepływ osób, towarów, usług i kapitału w ramach UE. Głównym jego celem było zniesienie barier i utworzenie rynku służącego poprawie konkurencyjności przedsiębiorstw i jakości życia wszystkich obywateli. Wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej mają od tego momentu zrównane szanse na rynku pracy. „ Kwestie zatrudnienia są jedną z podstawowych trosk obywateli Europy – należy zatem dołożyć wszelkich starań, aby zwalczyć bezrobocie, którego obecny poziom zagraża spoistości naszych społeczeństw”. Tymi słowami zakończył się Szczyt Luksemburski poświęcony problematyce bezrobocia w krajach UE, obradujący w dniach listopada 1997 r.

Swobodny przepływ osób to jedna z czterech wolności obowiązujących w UE. Obejmuje ona eliminację wszelkich przejawów dyskryminacji ze względu na narodowość pomiędzy pracownikami Państw Członkowskich w odniesieniu do zatrudnienia, płac i innym warunków pracy i zatrudnienia. Swoboda przepływu osób obowiązuje we wszystkich krajach UE i wiąże się z prawem do poszukiwania pracy w innym państwie członkowskim, prowadzeniem działalności gospodarczej oraz korzystaniem ze wszystkich przywilejów socjalnych w każdym państwie członkowskim UE. W działaniach tych obywatele Unii nie mogą być dyskryminowani ze względu na swoje obywatelstwo. Pewne ograniczenia występują jedynie w sektorze publicznym.

Z danych Eurostatu wynika, że wzrost bezrobocia odnotowano we wszystkich państwach członkowskich, a jego stopa w całej Wspólnocie stanęła w grudniu 2009r. na poziomie 9,5%, rosnąc w ciągu roku o 1,5%. Jeszcze gorzej było w strefie euro, gdzie wskaźnik bezrobocia sięgnął 9,9%, od stycznia r. przyrastając o 1,4%. W ujęciu liczbowym oznaczało to, że na przełomie roku w całej UE bez pracy pozostawało niemal 23 mln osób, z czego 15,7 mln 683 przypadało na strefę euro. W stosunku do stycznia 2009 w Eurolandzie przybyło 3,8 mln bezrobotnych, w tym 2,2 mln w strefie euro. Najmniejszy wzrost odnotowano w: Niemczech (z 7,2 do 7,5%) Luksemburgu (z 5,4 do 5,9%) Belgii (z 7,5 do 8%). Największy: Łotwa (z 12,3 do 22,9%) Litwa (z 6,4 do 14,6%) Estonia (z 7,6 do 15,5%). Na umiarkowanym poziomie bezrobocie utrzymało się tylko w Holandii (4,2%) i Austrii (5,3%). Katastrofalne rozmiary przybrało natomiast na Łotwie i w Hiszpanii (18,8%).

vii. Podstawowe wskaźniki bezrobocia UE

Stopa bezrobocia UE w lutym 2011 roku wg EUROSTATU

% bezrobocia w krajach członkowskich UE wg EUROSTAT w porównaniu z % bezrobocia w Polsce wg GUS w latach (opracowanie własne)

vii. Podstawowe wskaźniki bezrobocia UE podsumowanie
Europejskie rynki pracy coraz bardziej odczuwają skutki światowego kryzysu gospodarczego. Od połowy 2008 roku w całej Unii Europejskiej można zaobserwować systematyczny wzrost stopy bezrobocia. W okresie od stycznia 2008 do marca 2009 w Wspólnocie przybyło około 3,9 miliona nowych bezrobotnych. Wśród krajów członkowskich UE najtrudniejsza sytuacja panuje w Irlandii, Hiszpanii, na Litwie, Łotwie i Estonii. Światową recesję odczuwają przedsiębiorstwa reprezentujące niemal wszystkie sektory gospodarki. Pod względem skali zwolnień wyróżniają się jednak firmy z branży motoryzacyjnej i finansowej. Usługi finansowe i bankowość to druga z branż, w których dokonano największych zwolnień. 1 maja 2004 roku szeregi Unii Europejskiej zasiliły nowe państwa, w tym Polska. Wraz z przystąpieniem nowych członków i powiększeniem UE, zwiększył się także rynek pracy. Oznacza to, że każdy Polak może wyjechać i podjąć legalną pracę w wybranym przez siebie kraju unijnym. Także obywatele pozostałych państw członkowskich UE mogą swobodnie przyjeżdżać do Polski w poszukiwaniu pracy. Otwarcie rynku pracy oznacza dla Polaków szansę na „lepszy start”. W UE mają możliwość zdobycia lepszego wykształcenia, odbycia stażu w zagranicznej firmie, zdobycia lepszej pracy i wyższego wynagrodzenia. Kusić może także dużo lepszy system świadczeń socjalnych.

Viii. Działania zmniejszające bezrobocie w UE
1957 r. podpisany został Traktat Rzymski umożliwiający swobodny przepływ pracowników w ramach EWG (Europejska Wspólnota Gospodarcza). Miało to pomóc w promowaniu zatrudnienia oraz ograniczeniu bezrobocia. Pierwszorzędnym celem były jednak cele gospodarcze i stworzenie Jednolitego Rynku Europejskiego. Trzy lata później, w oparciu o Traktat Rzymski, powstał Europejski Fundusz Socjalny. Jego celem było „…zwiększyć możliwości zatrudnienia pracowników na rynku wewnętrznym i przyczynić się w ten sposób do podnoszenia poziomu życia…’. Celem wspierania i polepszania rozwoju miejsc pracy w krajach WE (Wspólnoty Europejskiej) w 1975 r. utworzono Europejską Fundację na rzecz Poprawy Warunków Życia I Pracy, a także Europejskie Centrum Szkolenia Zawodowego. W roku 1986 doszło do podpisania Jednolitego Aktu Europejskiego. Przewidywał on usprawnienie procesu decyzyjnego (zastąpienie zasady jednomyślności w Radzie Ministrów zasadą kwalifikowanej większości głosów), co miało znaczenie zwłaszcza przy podejmowaniu decyzji w takich kwestiach jak zatrudnienie oraz sprawy socjalne. Kolejnym krokiem było podpisanie Wspólnotowej Karty Podstawowych Praw Socjalnych Pracowników (tzw. Karta Społeczna), co miało na celu poprawę sytuacji m.in. w dziedzinach: Swobody przemieszczania się, Zatrudnienia i wynagrodzenia, Poprawy warunków życia i pracy, Ochrony socjalnej, Szkolenia zawodowego, Równości traktowania mężczyzn i kobiet, Ochrony zdrowia i bezpieczeństwa w miejscach pracy.

ix. Możliwość pracy w unii europejskiej
Wielka Brytania (550 tys. ofert) Włochy (150 tys.) Irlandia Cypr Szwecja Najmniejsze szanse zatrudnienia: Grecja Malta Źródło: opracowanie własne

ix. Możliwość pracy w unii europejskiej
MOŻLIWOŚĆ ZATRUDNIENIA WEDŁUG BRANŻ: Branża medyczna Dania, Holandia, Niemcy, Szwecja, Włochy Praca sezonowa Francja Hiszpania Niemcy Cypr Finlandia Holandia Uzyskanie stażu Belgia Luksemburg Branża informatyczna Szwecja Branża budowlana Portugalia Wielka Brytania Źródło: opracowanie własne

X. Prawo unii europejskiej dotyczące rynku pracy UE
Dyrektywy Europejskie: DYREKTYWA 2006/54/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy (wersja przeredagowana) DYREKTYWA RADY 2004/113/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. wprowadzająca w życie zasadę równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług DYREKTYWA 2002/73/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 23 września 2002 r. zmieniająca dyrektywę Rady 76/207/EWG w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy Dyrektywa Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzająca w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne DYREKTYWA RADY 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy DYREKTYWA RADY 97/80/WE z dnia 15 grudnia 1997 r. dotycząca ciężaru dowodu w sprawach dyskryminacji ze względu na płeć

DYREKTYWA RADY 96/97/WE z dnia 20 grudnia 1996 r
DYREKTYWA RADY 96/97/WE z dnia 20 grudnia 1996 r. zmieniająca dyrektywę 86/378/EWG w sprawie wprowadzania w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w systemach zabezpieczenia społecznego pracowników DYREKTYWA RADY 96/34/WE z dnia 3 czerwca 1996 roku w sprawie porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego przez UNICE, CEEP oraz ETUC i zdrowia pracownic w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły, i pracownic karmiących piersią (dziesiąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) DYREKTYWA RADY 92/85/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie wprowadzenia środków służących wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa DYREKTYWA RADY z dnia 11 grudnia 1986 r. w sprawie stosowania zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn pracujących na własny rachunek, w tym w rolnictwie, oraz w sprawie ochrony kobiet pracujących na własny rachunek w okresie ciąży i macierzyństwa DYREKTYWA RADY z dnia 24 lipca 1986 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w systemach zabezpieczenia społecznego pracowników DYREKTYWA RADY z dnia 19 grudnia 1978 r. w sprawie stopniowego wprowadzania w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego (79/7/EWG) DYREKTYWA RADY z dnia 9 lutego 1976 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w zakresie dostępu do zatrudnienia, kształcenia i awansu zawodowego oraz warunków pracy (76/207/EWG) DYREKTYWA RADY z dnia 10 lutego 1975 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstwa Państw Członkowskich dotyczących stosowania zasady równości wynagrodzeń dla mężczyzn i kobiet (75/117/EWG)

xi. Regulacje Unii Europejskiej w zakresie rynku pracy – pomoc krajom członkowskim
Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej umożliwiło korzystanie przez nasz kraj z programów unijnych związanych bezpośrednio z realizacją polityki zatrudnienia. Środki na ich wykonywanie otrzymywane są przede wszystkim z funduszy strukturalnych, głównie Europejskiego Funduszu Społecznego. Europejski Fundusz Społeczny EFS jest głównym narzędziem finansowym Unii Europejskiej, wspierającym zatrudnienie w państwach członkowskich oraz promującym spójność gospodarczą i społeczną. Wydatki EFS wynoszą około 10% całkowitego budżetu UE Główne priorytety EFS: Poprawa jakości kapitału ludzkiego (34% wszystkich środków) Poprawa dostępu do zatrudnienia i równowaga (30%) Poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników i firm, przedsiębiorstw i przedsiębiorców (18%) Poprawa integracji społecznej osób mniej uprzywilejowanych (14%) Wzmocnienie zdolności instytucjonalnych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym (3%) Mobilizacja na rzecz reform w obszarze zatrudnienia i integracji (1%)

xi. Regulacje Unii Europejskiej w zakresie rynku pracy – pomoc krajom członkowskim
W latach możemy bezpośrednio lub pośrednio korzystać z następujących programów unijnych: Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka – działanie 3.1 (inicjowanie działalności innowacyjnej) Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka – działanie 8.1 (wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej) Program Operacyjny Kapitał Ludzki – działanie 6.2 (wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości oraz samo zatrudnienia) Regionalne programy Operacyjne – działania przeznaczone dla przedsiębiorców, firm już istniejących. Dotacje przyznawane są na zasadzie refundacji poniesionych kosztów kwalifikowanych. Refundacja wynosi przeważnie od 30 do 70% w zależności od województwa i wielkości firmy. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich i działania mające na celu rozwój działalności nierolniczej

podsumowanie Trudno jest jednoznacznie powiedzieć jakie są główne przyczyny bezrobocia w naszym kraju, wówczas bowiem łatwo można by było wyeliminować i zmniejszyć bezrobocie. Nie jest to jednak wcale takie łatwe i dlatego bezrobocie stanowi tak poważny problem. Na pewno przyczyną pojawienia się bezrobocia była zmiana systemu. Jednak to nie system rynkowy jest zły, transformacja jedynie ujawniła problem istniejący już od dawna, a ukrywany przez władze komunistyczne. Racjonalizacja zatrudnienia spowodowała zwolnienie znacznej ilości pracowników, zwłaszcza tych nieefektywnych, którzy z powodu swojego zachowania i postawy, mają trudności ze znalezieniem nowego miejsca pracy. Dodatkowo w tym czasie zamknięto wiele nierentownych przedsiębiorstw, co dodatkowo uwolniło następne zasoby siły roboczej. Oczywiste jest, że powstawał i rozwijał się sektor prywatny, jednak następowało to stopniowo, a nierentowne przedsiębiorstwa zostały zamknięte praktycznie z dnia na dzień. Wskaźnik bezrobocia malał systematycznie od 1993 roku aż do roku Po tym okresie ponownie zaczął wzrastać. Jakie mogą być przyczyny takiego zjawiska? Na pewno wpływ na tą sytuację miało dość powolne tempo rozwoju polskiej gospodarki. Przyczyną zastoju z kolei może być brak możliwości pozyskania środków finansowych na inwestycje, zahamowanie procesów prywatyzacyjnych.

Jest też wiele czynników utrudniających tworzenie nowych miejsc pracy
Jest też wiele czynników utrudniających tworzenie nowych miejsc pracy. Z pewnością można w tym miejscu wymienić wysokie koszty pracy, w szczególności pozapłacowe koszty pracy. Także podatki nie zachęcają do poszerzania działalności gospodarczej. Restrykcyjność banków w udzielaniu kredytów i wysokie stawki oprocentowania utrudniają bardziej dynamiczny rozwój gospodarki. Z kolei samodzielne zgromadzenie kwoty umożliwiającej rozpoczęcie inwestycji wiąże się z wieloletnim gromadzeniem kapitału. Konieczne są także zmiany w przepisach prawa. Dzięki akcesji naszego kraju do Unii Europejskiej, dużo zmian w zakresie prawa sprzyjających rozwojowi gospodarki, już się dokonało. Np. w ostatniej nowelizacji Kodeksu Pracy dodano informacje na temat nowoczesnych form zatrudnienia, takich jak telepraca czy samozatrudnienia. Konieczne są bardziej zdecydowane działania, takie jak prozatrudnieniowe zmiany w systemie podatkowym, zmniejszenie kosztów pracy, szczególnie tych pozapłacowych, umożliwienie łatwiejszego dostępu do kapitałów na inwestycje i spadek ceny pieniądza (niższe oprocentowanie kredytów). Wskazane byłoby też uelastycznienie prawa pracy i odbiurokratyzowanie procedur zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej. Zmiany muszą dotyczyć także systemu szkolnictwa. Powinien być to system łączony - teoretyczno - praktyczny. Szkoły powinny także uczyć elastyczności na rynku pracy i otwartości na zmiany (także zawodu).

bibliografia www.gus,gov.pl www.wup.szczecin.pl www.pup.szczecin.pl
„Podstawy przedsiębiorczości” M. Biernacka, J. Korba, wyd. OPERON

KONIEC  DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ

Dane INFORMACYJNE Nazwa szkoły: Zespół Szkół Budowlanych

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Dane INFORMACYJNE Nazwa szkoły: Zespół Szkół Budowlanych"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres

Wejść

Zaloguj się poprzez sieć społeczną:

Dane INFORMACYJNE Nazwa szkoły: Zespół Szkół Budowlanych

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Dane INFORMACYJNE Nazwa szkoły: Zespół Szkół Budowlanych"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres