Pobieranie prezentacji. Proszę czekać

Pobieranie prezentacji. Proszę czekać

PSYCHOTERAPIA BRHAWIORALNO -POZNAWCZA

Podobne prezentacje


Prezentacja na temat: "PSYCHOTERAPIA BRHAWIORALNO -POZNAWCZA"— Zapis prezentacji:

1 PSYCHOTERAPIA BRHAWIORALNO -POZNAWCZA
wykład Bernadetta Izydorczyk

2 Psychoterapia lęku ukierunkowana na dziecko
Programy terapeutyczne - główne tezy

3 Terapia behawioralno-poznawcza
„Coping Cat”(zaradny kot) –oprac. w Klinice Zaburzeń Lękowych Dzieci i Młodzieży (CAADC) –Uniwersytet w Temple; przeznaczony dla dzieci w wieku 9-13lat; „CAT” dla nastolatków Przeznaczenie :lęki separacyjne, uogólnione, fobie społeczne (często współwystępują razem) Przeciwskazania: psychoza, IQ poniżej 80,można stosować w innych zaburzeniach (m. in. dystymia, Zespół Aspergera), ale podstawą musi być uogólnione zaburzenie lękowe Diagnoza lęku istotna (rozmowy osobno z dzieckiem i rodzicami) Podczas terapii skupiamy się na diagnozie zaburzeń lękowych!

4 „Coping Cat” – dla dzieci (założenia teoretyczne główne)
Znaczenie zachowania, poznania, emocji oraz czynników społecznych w procesie leczenia (integracyjne rozumienie relacji między nimi w szerszym kontekście społecznym i interpersonalnym : w projektowaniu terapii i analizie jej wyników znaczenie ma rodzina, szkoła Strategie terapeutyczne ukierunkowane na zmianę poprzez: - wykorzystanie odtwórczych procedur (odgrywanie scen), ustrukturyzowanych sesji - poznawcze i emocjonalne interwencje w kierunku wywołania zmiany w sposobie myślenia, odczuwania i zachowania Nacisk na procesy uczenia się oraz wpływa współzależności i modeli w środowisku dziecka Nacisk na indywidualny styl przetwarzania informacji i doświadczania emocji w rozwoju i redukcji psychologicznych trudności

5 Wieloskładnikowa konceptualizacja lęku (cechy poznawcze, behawioralne ,fizjologiczne)
Afekt lękowy – pobudzenie fizjologiczne (np. napięcie mięśniowe, objawy somatyczne) – uczenie dzieci rozpoznawania reakcji fizjologicznych , relaksacji i oddychania przeponowego –w odpowiedzi na fizjologiczne sygnały Wnioski z badań: dzieci lękliwe - poznawcza skłonność do zagrożenia (zniekształcenia poznawcze : przecenianie prawdopodobieństwa negatywnych zdarzeń oraz ich wpływu. Program terapeutyczny ukierunkowany jest na rozważanie alternatywnych interpretacji sytuacji oraz rozwinięcie (nauczenie się myślenia o tym, jak sobie poradzić, zamiast myślenia lękowego)

6 Stawianie czoła a nie unikanie sytuacji stresowych
Uczenie dziecka ekspozycji na sytuacje lękowe, rozwiązywania problemów (reakcji alternatywnych) Cel terapii to” zbudowanie nowego (nie lękowego) szablonu poznawczego – zapobieganie lękom w przyszłości – modelowanie zachowań (terapeuta pokazuje pożądane zachowanie w sytuacji lękowej tak, że dziecko może je naśladować)- modeluje on cały proces uczenia się a nie tylko końcowy efekt opanowania sytuacji; może posługiwać się osobistymi przykładami sytuacji stresowych, podobnymi do tych, które zgłasza dziecko, opisując strategie, które okazały się konstruktywne Terapeuta modeluje radzenie sobie z lękiem a nie całkowite panowanie nad nim. Kończenie zadania nie wymaga perfekcji

7 Program Ćwiczenia w czasie trwania indywidualnych sesji (razem z terapeutą lub bez niego) bez rodziców - budowa zaufania w relacji wpływa na większą gotowość dziecka (bez odmawiania) do pracy opartej na ekspozycji np. sytuacji wywołujących lęk (w ćwiczeniach). - budowanie porozumienia w relacji – terapeuta poznaje co dziecko lubi, czego unika ,pod koniec bardziej ustrukturyzowanych części sesji – czas na zabawę - budowanie większej autonomii dziecka wobec rodziców (nadopoiekuńczość podtrzymuje lękliwość) Ćwiczenia poza sesjami (bez terapeuty) – zadania domowe Aranżowanie w ćwiczeniach na sesjach sytuacji zbliżonych do rzeczywistości; w zadaniach domowych uaktywnić rodzeństwo, rówieśników (program STIC ”pokaż co potrafię” -cotygodniowe zadania domowe) Procedura spotkań indywidualnych z dzieckiem lękliwym: 1 x tyg. przez 16 tygodni; w tym 2 razy spotkania z rodzicami w celu: - omówienie rodzicielskich reakcji na lęki dziecka - poinfromować o kolejnych fazach terapii

8 Ocena tego czy zajmować się samym dzieckiem czy też i jego rodzicami zależy od diagnozy
Dzieci młodsze z separacyjnymi lękami – wskazane zaangażowanie rodziców w proces terapeutyczny Nastolatki z lękami społecznymi – większa korzyść z sesji indywidualnych bez udziału rodziców Decyduje terapeuta mając na uwadze cele każdej sesji i charakter dziecka –adaptuje procedurę do indywidualnych jego potrzeb

9 Charakterystyka programu terapeutycznego
„Coping Cat’ - nastolatki

10 Program składa się z 16-18 indywidualnych sesji
Cel: zdobycie umiejętności rozpoznawania oznak pobudzenia lękowego oraz wykorzystania ich jako sygnałów do zastosowania wyuczonych przez dziecko strategii radzenia sobie z nim Składa się z 2 etapów -etap I(8 początkowych sesji) – zdobywanie nowych umiejętności - etap II (8 kolejnych sesji)- ćwiczenie Podejście zakłada - stopniowe nabywanie coraz bardziej złożonych umiejętności, identyfikacji procesów poznawczych, związanych z pobudzeniem lękowym - trening strategii poznawczych panowania nad lękiem - techniki relaksacyjne - odgrywanie ról – psychodrama Podręcznik do leczenia (terapeuta), Ćwiczenia do programu dla dziecka

11 I Faza programu – cele edukacyjne –Budowanie planu FEAR
Zaplanowany układ sesji oraz zdań domowych Zapoznanie dziecka (nastolatka) z podstawowymi pojęciami ,które potem zostaną scalone w plan od pojęć/umiejętności dotyczących świadomości reakcji somatycznych i uczuć w ogóle do uczuć oraz rozpoznawania objawów fizjologicznych (typowych dla lęku) Uczenie się przez dziecko rozpoznawania „rozmów wewnętrznych ”(tego co myśli i mówi w stanie lęku) i ich konstruktywnego przekształcania (uczenia się nowych strategii radzenia sobie z lękiem) Zasada samooceniania się i samonagradzania

12 Zasady główne do pracy terapeuty
Od pojęć podstawowych do trudniejszych, rozwijających złożone umiejętności (zwiększanie poczucia kompetencji) Wielokrotność powtórzeń ćwiczeń (zyskiwanie pewności siebie i niezależności od pomocy innych) Skupianie się na przetwarzaniu poznawczym 9praca nad internalizacją pojęć i generalizacją swoich umiejętności na sytuacje, które bezpośrednio nie były przedmiotem ćwiczeń Poczucie dziecka, że samo zawdzięcza sobie poczucie kompetencji a terapeuta to współpracujący i wspierający trener Terapeuta to model radzenia sobie (pokazuje każdą umiejętność, każde możliwe przeszkody oraz strategie do poradzenia sobie z nimi Zachęca do odgrywania ról (często odtwarzając ją najpierw samemu); zasada :”Ćwicz ,gdy nikt nie widzi, wykonuj na oczach wszystkich” Podczas kolejnych sesji stopniowo zwiększa poziom lęku w sytuacjach eksponowanych

13 Budowanie planu FEAR – nauczanie 4 pojęć podstawowych
F (Feeling frightened)- odczuwasz przerażenie? – świadomość fizjologicznych objawów lęku E (Expecting bad things to happen? –Oczekujesz, że zdarzy się coś złego? – rozpoznawanie lękowych rozmów wewnętrznych A (Attitudes and Actions that will help –postawy i działania ,które mogą pomóc – zachowania i rozmowy wewnętrzne, które ułatwiają przezwyciężenie lęku R (Result and rewards –efekty i nagrody – samoocenianie oraz przyznawanie sobie nagród za wysiłek) Wykonanie przez dziecko plakatu z punktami FEAR

14 F –odczuwasz przerażenie
Dostarczenie informacji na temat fizjologicznych objawów w stanie lęku, rozpoznawania napięcia mięśniowego Treningi relaksacyjne wraz ze współpracą oddechu (wykorzystanie przez dziecko stanów postrzeganego przez nie napięcia mięśniowego (np. napięcie ) jako sygnałów do zainicjowania relaksacji Rysunki (zeszyt ćwiczeń) i wskazówki terapeuty pozwalające dziecku rozpoznawać stan odczuwanego przerażenia Trening roli ; terapeuta opisuje scenariusze wywołujące lęk i modeluje rozpoznawanie uczuć lękowych z towarzyszącym napięciem i reakcjami somatycznymi; pokazuje jak radzić sobie z lękiem za pomocą głębokich oddechów i rozluźniania odpowiednich grup mięśni, opisując kolejne kroki wykonywanych czynności, dziecko powtarza. Kiedy opanuje umiejętność – zaprasza się rodziców – dziecko eksponuje ją przed nimi

15 E – oczekujesz ,że zdarzy się coś złego?
Rozpoznawanie lękowych rozmów wewnętrznych i ich zredukowanie (nie jest celem nauczenie pozytywnych rozmów wewnętrznych) Strategie poznawcze identyfikujące i kwestionujące błędne oczekiwania dziecka;Techniki modelowania i odgrywania ról Dziecko uczy się rozpoznawać ,weryfikować i w konsekwencji ograniczać swoje lękotwórcze oczekiwania Terapeuta pomaga dziecku w ich identyfikacji (niesłusznych negatywnych opinii o sobie samym), jak i wypróbowuje nowe konstruktywne sposoby postrzegania sytuacji – strategie radzenia sobie Terapeuta zapoznaje dziecko z ideą rozmów wewnętrznych, używając do tego celu historyjek obrazkowych z pustymi dymkami Dziecko i terapeuta wpisują możliwe myśli dla różnych sytuacji na obrazkach, potem pierwsze jest pytane o własne myśli -opisuje niestresujące sytuacje i prosi dziecko o podanie przykładów myśli, które mogą towarzyszyć tym zdarzeniom - kolejno prosi o podanie możliwych myśli dla zdarzeń bardziej dwuznacznych - kolejno rozszerza się prezentację obrazków z sytuacjami wywołującymi coraz większy lęk – dziecko podaje możliwe myśli

16 A – postawy i działania ,które mogą pomóc
Strategia rozwiązywania problemów; celem jest rozwijanie poczucia pewności dziecka w jego zmaganiach z codziennymi trudnościami W początkowej fazie terapeuta pomaga zrozumieć ,że problemy są częścią codziennego życia i zachęca, żeby dziecko nie polegało na swoich pierwszych reakcjach (mogą być nieprzystosowawcze) – prosi je ,żeby rozważyło ponownie problem na ściśle określone sposoby i z dokładnie określonymi celami ; w dalszej kolejności razem wymyślają alternatywne rozwiązania problemu – nie ocenia się ich wartości do następnego etapu pracy W dalszej kolejności rozważają kilka konsekwencji wybranego rozwiązania Terapeuta zapoznaje dziecko ze strategią rozwiązywania problemu (edukuje :z lękiem, niepokojem można sobie łatwiej poradzić, jeśli znane są pewne sposoby postępowania, wskazuje na potrzebę podjęcia działania ,które pomoże zmienić sytuację problemową ).Razem z dzieckiem omawia sugerowane możliwości i opracowuje z nim plan wprowadzeni rozwiązania w życie). Cały czas pracuje w oparciu o naśladowanie, ćwiczenie umiejętności na sesjach –oparte o sytuacje coraz bardziej lękotwórcze, zadania domowe

17 R - efekty i nagrody Opiera się na samoobserwacji i wzmacnianiu (nagrody, modelowanie) zachowań alternatywnych do lękowych Wzmacnianie małych dokonań oraz częściowych sukcesów (nie oczekuje się perfekcji!) Młodsze dzieci – terapeuta przedstawia pojęcia samooceniania i samonagradzania poprzez opisywanie nagrody jako czegoś,co jest dawane ,gdy ktoś jest zadowolony z wykonanej pracy Młodzież – terapeuta wraz z pacjentem omawiają ocenianie i nagradzanie przez rodziców; terapeuta dostarcza ćwiczeń samooceniania i samonagradzania się za wysiłek (modelowanie, odgrywanie ról)

18 II faza programu -Ćwiczenia planu FEAR – ekspozycja na sytuacje wywołujące coraz większy lęk (wyobraźnia, in vivo-poza gabinetem) Dziecko postawione zostaje w sytuacji lękowej, doświadczania trudności psychicznych, potem się do nich przyzwyczaja i wypróbowuje strategie radzenia sobie z nimi Dominuje zasada stopniowej ekspozycji lęku, z uwzględnieniem sytuacji ,aby poziom lęku nie był za wysoki i nie uruchamiał u dziecka większej potrzeby unikania Zasada sprawdzania zrozumienia zadania i sytuacji przez dziecko Przebieg treningu: ekspozycja w gabinecie terapeuty sytuacji niestresowej (wyobrażonej) – indywidualnie planowanej dla osoby( ustalona wcześniej wspólnie hierachiczna lista lęków) – ekspozycja w gabinecie sytuacji o niskim poziomie lęku i występowanie po nich doświadczeń in vivo –realnie wywołujących lek – kolejne ekspozycje sytuacji coraz bardziej lękowych w gabinecie i potem gdy zostaną opanowane - poza nim Zakończenie – dziecko wchodzi w rolę eksperta -wymyśla i wykonuje reklamę (podsumowanie doświadczeń w zakresie radzenia sobie z lękiem) –film, broszura itp.

19 Rola rodziców Rola doradców, współpracowników – nie współpacjentów
W trakcie terapii dwa spotkania – omówienie planu terapii, podtrzymanie współpracy i wsparcie Czy terapia powinna być ukierunkowana na dziecko? ,rodziców? Czy całą rodzinę? Odp. Na pyt. czy siły wywołujące i podtrzymujące lęk dziecka mogą działać w kontekście rodziny i czy zmiana tego kontekstu spowoduje zmianę u dziecka Decyzja czy włączyć rodziców w terapię dziecka zależy od wiedzy na temat lęku dziecka (dane od dziecka , jego rodziców, nauczycieli, dane z obserwacji Ważna jest wiedza na temat zaburzeń lękowych i nastroju w rodzinie dziecka

20 Poznawcza terapia zaburzeń lękowych u dzieci - oparta o rodzinę
Program FRIENDS dla dzieci i dla adolescentów (wraz z pracą z rodzicami). Praca w grupie

21 Główne założenia Dysfunkcjonalne sposoby myślenia - źródłem lęku
Błędna ocena zdolności dziecka do radzenia sobie Błędna ocena dziecka zagrożeń w środowisku Cel: pomoc dziecku w rozwijaniu nowych umiejętności i doświadczeń pozwalających na przetestowanie dysfunkcjonalnych, jak i adaptacyjnych przekonań oraz pomoc dziecku w przetworzeniu nowych doświadczeń Modelowanie i wzmocnienia strategii poznawczych, dotyczących procesów: - styl przetwarzania informacji - atrybucje - rozmowa wewnętrzna Techniki: ekspozycje in vivo (poza gabinetem), relaksacja, odgrywanie ról, modelowanie, kontrola współzależności

22 Rodzina – najlepszym środowiskiem do wywoływania zmiany w dysfunkcjonalnym myśleniu dziecka
Duże możliwości stosowania (testowania) nowych doświadczeń Pomoc w przetwarzaniu nowych doświadczeń dziecka w codziennym życiu Duży wpływ na dziecko- ważne modele społeczne (optymistyczny rodzic –konstruktywny wpływ na redukcję leku u dziecka) Rodzice w rolach pomocniczych i uzupełniających

23 FRIENDS F – Feeling worried? –odczuwasz niepokój?
R – Relax and feel good – odpręż się i poczuj dobrze I - Inner thoughts – wewnętrzne myśli E - Explore plans – poznaj plany N - nice work so reward yourself - dobra robota, więc przyznaj sobie nagrodę D – Don’t forget to practice – nie zapomnij o ćwiczeniach S - Stay calm,you know how to cope now – zachowaj spokój,przecież już wiesz jak sobie radzić

24 Terapeuci, rodzice i dzieci pracują na dosięgnięciem celu redukcją lęku
Zastosowanie: zaburzenia lękowe uogólnione, lęki sepracyjne,fobie społeczne, FRIENDS opiera się na trzech modelach: Uczenie się od rówieśników Uczenie się przez własne doświadczenie Kierowane przez rodziców rozwiązywanie problemów Ważny jest trening grupowy z rówieśnikami – znajome, bezpieczne środowisko dla uczenia się przez obserwację i pomaganie innym Uczenie się :burza mózgów, uczenie się na podstawie nowych doświadczeń i budowaniu na podstawie na dotychczasowym doświadczeniu Trening w grupie :praca w parach i podgrupach na każdych zajęciach

25 Praca z rodzicami - w grupie
Uczenie rodziców rozpoznawania własnych lęków i właściwego z nim postępowania Szkolenie w strategiach wzmacniania - specyficznych pochwał(„ jestem zadowolony z tego, że..... to było wielkim dokonaniem....) i namacalnych nagród (np. odroczenie pory snu o pewny czas), za to, że dzieci pokonują stresujące, lękowe sytuacje Umyślne ignorowanie –w sytuacji nadmiernego narzekania Strategie współzależności –odgrywanie przez rodziców lękowych zachowań dziecka ,uczą się na podstawie scenek odtwarzanych przez innych Uczenie poznawczych technik kwestionowania niepożądanych myśli Szkolenie w zakresie komunikacji, udzielania partnerowi wsparcia i rozwiązywania problemów

26 Procedura spotkań Praca z dzieckiem 10 sesji (1 x tyg. każda ok..60 min.)+ 2 wspomagające (po miesiącu i trzech od zakończenia terapii) Praca z rodziną – układ sesji elastyczny(ok.6 godzin zajęć grupowych – ok.90 min. sesja ;możliwe zmiany w sposobie prowadzenia :po każdej sesji z dzieckiem min. sesja, całodniowe warsztaty dla rodziców) Podręczniki do ćwiczeń: dla terapeuty, zeszyt ćwiczeń dla dziecka, broszura dla rodziców Australian Academic Press ( http//

27 F- odczuwasz niepokój R-odpręż się i poczuj dobrze I -wewnętrzne myśli
Pierwsza nauczana umiejętność (F) :obejmuje wiedzę na temat procesów afektywnych i zdolności identyfikowania fizjologicznych i behawioralnych wskaźników lęku (powiązanie ich z sytuacjami) Druga strategia R – uczenie dzieci ,że można poczuć się lepiej –ćwiczenia relaksacyjne, angażowanie w przyjemne zajęcia, kiedy odczuwają smutek, niepokój Trzecia strategia I (poznawcza)- wewnętrzny dialog (myśli) - nauka identyfikowania i kwestionowania negatywnych rozmów wewnętrznych

28 E – Poznaj plany IV krok – uczenie się rozwiązań w trudnych lękowych sytuacjach – uczenie planów działania: 6 stopniowy plan rozwiązywania problemów: -1/jaki jest problem-nazwij go - 2/zrób listę wszystkich możliwych rozwiązań - 3/zrób listę możliwych zdarzeń dla każdego rozwiązania - 4/wybierz najlepsze rozwiązanie na podstawie przewidywanych konsekwencji - 5/ułóż plan wprowadzenia w/w rozwiązania w życie i wykonaj go - 6/oceń wynik swoich działań w kategoriach mocnych i słabych stron – jeśli plan nie zadziałał –wróć do pkt.2 i spróbuj jeszxcze raz

29 Inny plan radzenia sobie z lękiem- małych kroków - obejmuje opracowanie przez dzieci stopniowej ekspozycji ,wdrażanej w pozostałej części programu – w każdym kolejnym kroku używanie strategii z wcześniejszych sesji (relaksacji, oddychania, kwestionowania niepożądanych myśli)

30 N –Dobra robota ,przyznaj sobie nagrodę D- nie zapomnij o ćwiczeniach
Uczenie dziecka oceniania swoich dokonań w kategoriach cząstkowych sukcesów i wyznaczania sobie realnych celów W programie dla rodziców – zachęcanie do wzmacniania zachowań związanych ze zbliżaniem się Zachęcanie dziecka do nagradzania się, ilekroć w sytuacji dają z siebie wszystko - samonagradzanie D- zachęcanie do odgrywania z rodziną lub rówieśnikami trudnych sytuacji (odgrywanie ról) Zachowaj spokój (S) –przypomnieć i wesprzeć informacją dziecko, że już wie jak sobie poradzić

31 Model pojęciowy, założenia
Poznawczo-behawioralna grupowa terapia depresji młodzieńczej – model oparty na społecznym uczeniu się Model pojęciowy, założenia

32 Teoretyczne założenia terapii (aspekty behawioralne)
Depresja to wynik malej częstości wzmocnień pozytywnych (nagród) i dużej ilości wzmocnień negatywnych (kar) lub braku wzmocnień Koncentracja na specyficznych, wyuczonych zachowaniach -społecznych, wymagających interpersonalnych umiejętności (asertywności, słuchania innych, porozumiewania się i radzenia z konfliktami) Nauka nowych-adaptacyjnych zachowań pełni funkcję leczniczą Zmniejszenie objawów depresji – poprzez modyfikację zachowań społecznych w kierunku mniejszego karania na rzecz nagradzania

33 Teoretyczne założenia terapii (aspekty poznawcze)
Depresja to wynik silnych negatywnych lub irracjonalnych przekonań, automatycznych poznawczych schematów, prowadzących do interpretacji niejednoznacznych sytuacji jako pesymistycznych Zmiana w/w przekonań na bardziej pozytywne i realistyczne – redukcja objawów depresji Wieloczynnikowy Model Leczenia depresji – program „Adolescent Coping With Depression” CDWA (Adolescenci radzą sobie z depresją) – Depresja to wynik wielu czynników działających wspólnie (myślenie i wzmocnienia negatywne, mało wzmocnień pozytywnych, stresujące wydarzenia, predysponująca podatność ,czynniki ryzyka: rodzice depresyjni, wcześniejsze epizody depresji, brak czynników protekcyjnych (wysokie poczucie wartości, umiejętności radzenia sobie) Lewinsohn .Reiss R.R.Bootzin (red.)Theoretical issues in behavioral therapy. New York :Academic Press,s

34 program grupowy dla młodzieży, założenia główne
Wieloczynnikowy Model Leczenia depresji –„Adolescent Coping With Depression” CDWA program grupowy dla młodzieży, założenia główne

35 Podejście edukacyjne, leczenie w grupie (podobieństwo do zajęć szkolnych)
Ludzie mogą wychodzić z depresji na wiele sposobów, dzięki poprawie uzyskanej pod względem jednego lub kilku etiologicznych czynników Uczenie się nowych umiejętności poznawczych i behawioralnych poszerza repertuar radzenia sobie z depresją Program daje możliwość rozwoju u młodzieży „odporności” na rozwój późniejszych epizodów depresji Wymagania wobec terapeutów: mgr (psychologia, psychiatria, pielęgniarstwo), podstawowe doświadczenie w pracy z grupą dorastających, umiejętność rozpoznawania psychopatologii depresji, uzależnień

36 Program składa się z kilku modułów-treningu umiejętności składowych (każdy rozpisany na kilka sesji; każdy moduł ukierunkowany jest na redukcję pojedynczej dysfunkcji, objawu depresji lub deficyt: depresyjne myślenie, słabe umiejętności społeczne, brak zajęć tzw. przyjemnych itp.) Każdy w grupie na możliwość doświadczenia wszystkich proponowanych technik - ćwiczy wszystkie, nie odrzuca !(stymulacja terapeuty w kierunku treningu, nawet jeśli nastolatek nie widzi takiej zasadności ;jeśli totalnie odmawia-prośba o uszanowanie faktu, że inni ćwiczą) Terapeuta dyrektywny i aktywny (część sesji –charakter dydaktyczny- przedstawia podstawy nowych umiejętności, udziela porad). Kiedy praca w grupie – informacje zwrotne od grupy – terapeuta nie aktywny w w/w aspekcie Zadania domowe (ich wykonywanie jest dobrowolne) – stymulacja przez terapeutę do ich wykonywania np. tuż przed albo po sesji

37 Charakterystyka programu terapii
Realizacja w grupach heterogennych, może prowadzić jeden terapeuta Skład grupy : 6-10 adolescentów w wieku od 13 do 18 lat 16 dwugodzinnych sesji ; 2 x w tygodniu przez kolejnych 8 tygodni. Skład grupy – stały (nowi uczestnicy są wprowadzani w przerwach między modułami) Równolegle kurs dla rodziców adolescentów w terapii CWDA (8 x 1 godz. sesje ; 1x w tygodniu równolegle do sesji nastolatka – prowadzi inny terapeuta ( w pod koniec terapii dopuszcza się wspólne spotkania – wyniki badań nie potwierdzają większej skuteczności tego czynnika w terapii )

38 Dla kogo ta terapia? Adolescent z depresją z innymi współwystępującymi zaburzeniami lub bez nich Wykluczyć aktywne zaburzenia psychotyczne, dwubiegunowe, aktywne skrajne, wysokie - ryzyko samobójcze Dopuszczone uzależnienia (warunek – dorastający nie znajduje się na sesjach pod wpływem środków uzależniających)

39 Przebieg i Struktura sesji terapii grupowej
Codzienna kontrola nastroju i jego ocena na skali (1-7)przez każdego uczestnika Przegląd planu zajęć Omówienie i sprawdzenie zadania domowego wraz z nadrobieniem zaległości w zadaniach u tych, którzy tego nie zrobili Prezentacja dydaktyczna nowych umiejętności (przykłady od członków grupy) Ćwiczenie nowych umiejętności (informacje zwrotne od terapeuty i uczestników grupy Sposoby radzenia sobie z przeszkodami we wdrażaniu nowych umiejętności Zadanie domowe

40 Treści programu CWDA 1 sesja-zapoznanie się nastolatków z treściami kursu, ustalenie podstawowych zasad pracy Dwie składowe: Aktywizacja behawioralna( realizowana od 2 do 5 sesji)- zwiększenie indywidualnie dopasowanych przyjemnych zajęć Terapeuci pomagają w sporządzaniu indywidualnych list od 10 d0 20 przyjemnych zajęć, które chcieliby częściej podejmować w życiu ; zbierają też informacje na w/w temat i temat nastrojów w codziennym życiu nastolatków w terapii Aktywizacja poznawcza (oparta o założenia terapii Becka) – sesje 5-10 Terapeuta zapoznaje nastolatków z : - podstawowym pojęciem sytuacji wyzwalających (Antecedencje) – prowadzących do niesprawdzonych przekonań, które wywołują uczucia (konsekwencje) - wykorzystuje literaturę( np. komiksy np.Garfield)do pokazania w jaki sposób typowe przekonania prowadzą do frustracji, agresji, depresji Późniejsze sesje - praca na własnych przykładach (sytuacje, przekonania, reakcje emocjonalne młodzieży) - uczenie podstawowych sposobów myślenia, czy przekonania osoby są irracjonalne, nadmiernie negatywne i oceniające?

41 Terapeuta pomaga w tworzeniu nowych realistycznych, pozytywnych myśli a następnie prosi o ocenę, w jaki sposób nowe przekonania wpłynęły na zmianę nastroju u danej osoby Analiza rodzinnych źródeł dotyczących irracjonalnych myśli i przekonań (np. gdy w rodzinie depresja) praca wspólna: grupa i informacje zwrotne Składowe pomocnicze w programie - trening relaksacyjny (sesje 3 i 8) - redukcja lęku społecznego (często razem z depresją) - trening umiejętności rozwiązywania problemów, negocjacji, komunikacji (sesje 9 – 14) – praca nad konfliktami : rodzice-dziecko w osobnych grupach (rodziców i dzieci) Sesja 14 – wspólne spotkanie obu grup : trening nowo nabytych umiejętności w zakresie konfliktów rodzinnych o małym nasileniu (potem zwiększa się poziom ich trudności) -trening umiejętności społecznych (sesje 1-3,ponownie 5 i 8):ropzoczynanie rozmowy, podtrzymywanie kontaktu, przyjaźni, trening pozytywnych zachowań niewerbalnych (uśmiechanie się, utrzymywanie kontaktu wzrokowego)

42 Kończenie programu terapii
Ukierunkowanie na tematy ogólne (nie specyficzne)- przegląd krótko i długoterminowych celów w sferach funkcjonowania społecznego (szkolnego, rówieśniczego, rodzinnego itp.) Identyfikacja przeszkód na drodze do ich realizacji Omówienie sposobów podtrzymania poprawy i stały trening zdobytych umiejętności Opracowywanie planów rozpoznawania nawrotu depresji i tworzenie osobistych planów zapobiegania depresji (działania zaradcze) Nie podkreśla się szczególnie kwestii kończenia terapii! Omówienie, co każdy by mógł zrobić, żeby zastąpić sobie wsparcie grupy Spotkania uzupełniające(ok.1x mies.)

43 Warianty programu CWDA
Grupowy program prewencyjny (trening, restrukturyzacja poznawcza) - „Radzenie sobie ze stresem”: 15 sesji (każda 1 godz.) przez ponad 5 tygodni w grupach osób(13-18 lat) Grupowy program radzenia sobie w sposób prospołeczny z negatywnymi emocjami (panowanie nad gniewem, kontrola impulsów) – depresja i zaburzenia zachowania Dostępność CWDA : kpchr:org/public /acwd./html.

44 Terapia poznawczo-behawioralna CBT
Główne założenia

45 Młodzież(13-18 lat) 12-16 sesji (sesje wspomagające) 1x tyg, potem sesje wspomagające 2-4 co miesiąc; psychoedukacja rodziców Cel: ukierunkowanie na zmianę irracjonalnego, negatywnego myślenia, zniekształceń poznawczych siebie, świata i przyszłości (triada Becka) Nauka nastolatka języka i procesu psychoterapii – poziom abstrakcji na jak najniższym poziomie (praca na konkretach) Praca z rodziną- program Efekty terapii: -czynniki niespecyficzne życzliwość terapeuty -rezultat konsolidacji poznawczej nauczanych treści (doświadczenie ”aha”- daje uczucie ulgi w depresji) - stopniowe nabywanie umiejętności restrukturyzacji poznawczej i rozwiązywania problemów w trakcie trwania terapii

46 Interwencje dla depresji opornych na terapię
Młodzież z dystymią wraz z tzw. dużą depresją Znaczne nasilenie depresji (chwiejność nastroju i tendencje samobójcze) na wejściu w proces terapii Wskazane leczenie skojarzone( farmakoterapia i psychoterapia) W terapii uwzględnić moduły interwencji kryzysowej Nacisk na uczenie umiejętności rozwiązywania problemów i regulacji afektu Dostosować terapię do osobowości nastolatka i jego sytuacji życiowej – większa rola rodziny –praca nad konfliktami w relacjach :rodzice –dziecko Literatura CBT : Brent David Western Psychiatric Institute and Clinic,University of Pittsburgh Medical School,3811 O’Hara Street,Pittsburgh,Pennsylvania 15213

47 Psychoterapia interpersonalna (IPT -A) w leczeniu depresji u młodzieży
Podstawowe założenia

48 Ukierunkowana na objawy depresji u pacjenta i ich aktualny kontekst interpersonalny niezależnie od etiologii zaburzenia Podstawy teoretyczne : koncepcja H. S. Sullivana, Meyera (osobowość to kulminacja powtarzających się wzorów interakcji interpersonalnych) Diagnoza i terapia skupiają się nie tylko na objawach i zachowaniach, ale głównie na reakcjach interpersonalnych osoby i uwikłanych w nie procesach komunikacji Diagnoza obejmuje: identyfikację nieprzystosowawczych wzorców interpersonalnych, związanych z depresją danej osoby Terapia – zmierza do ich usunięcia, redukcja objawów depresji

49 Kwalifikacja do terapii
Dobór pacjentów: Właściwa motywacja (do poddania się terapii, co najmniej „do polepszenia samopoczucia”) Zdolność do podtrzymania terapeutycznego Zgodzenie się z terapeutą, że istnieje chociaż jeden obszar –problem interpersonalny Ważne wsparcie rodziny Przeciwskazanie: wcześniejsze znaczne trudności interpersonalne upośledzenie umysłowe aktualny silny kryzys z tendencjami samobójczymi, morderczymi aktualne objawy psychotyczne zaburzenia dwubiegunowe nadużywanie środków psychoaktywnych

50 Zadania terapii IPT-A Identyfikacja obszaru problemowego
Powiązanie objawów depresji z obszarami w/w Skupienie się na aktualnych relacjach Udzielenie pomocy pacjentowi w zakresie zapanowania nad interpersonalnym kontekstem jego depresji

51 Faza wstępna, środkowa, końcowa
Fazy terapii ITP- A Faza wstępna, środkowa, końcowa

52 Faza wstępna (sesje 1 -4) Zadania Diagnoza depresji
Wyjaśnienie teorii i celów IPT-A Wyjaśnienie roli pacjenta i jego rodziny w terapii Ocena przeciwskazań Sporządzenie inwentarza interpersonalnego w celu powiązania depresji z kontekstem interpersonalnym Identyfikacja obszarów interpersonalnych Kontrakt

53 Faza wstępna – opis Wywiad kliniczny z adolescentem i jego rodzicami (m.in. Dotychczasowe epizody depresji, objawy innych zaburzeń: mania, psychoza, tendencje samobójcze, nadużywanie środków psychoaktywnych, ogólne funkcjonowanie społeczne) Edukacja adolescenta i jego rodziny na temat depresji (przegląd objawów, omówienie wiedzy na temat depresji, dyskusja na temat sposobów terapii –realistyczne wytłumaczenie potencjalnych wyników terapii) Wyjaśnienie teorii i celów IPT-A - opisanie porządku terapii, zdefiniowanie ról terapeuty i pacjenta

54 Sporządzenie inwentarza ITP-A – diagnoza interpersonalna
Zbieranie podczas kolejnych dyskusji informacji o relacjach nastolatka z osobami znaczącymi (rodzice, nauczyciele itp.) - częstość, treść, kontekst kontaktów z drugą osobą - warunki i oczekiwania dotyczące relacji –czy są one spełniane - pozytywne i negatywne aspekty w/w relacji - zmiany, jakie nastolatek chciałby wprowadzić do w/w relacji - pomysły nastolatka na zainicjowanie i przeprowadzenie zmian - wpływ depresji pacjenta na relację i odwrotnie, wpływ w/w na inne relacje - znaczące wydarzenia życiowe

55 Faza wstępna – identyfikacja interpersonalnych problemów i zawarcie kontraktu
Ocena relacji interpersonalnych pacjenta i wskazanie przez terapeutę powiązania pomiędzy głównymi interpersonalnymi problemami a rozwojem depresji u nastolatka Potencjalne obszary problemu: Żal po stracie Rozwód, choroba Konflikty interpersonalne Deficyty interpersonalne Zmiana roli Trudności związane z wychowaniem w rodzinie niepełnej Kontrakt (rola nastolatka i rodziny w terapii, oczekiwania itp.)

56 Faza środkowa – IPT-A (sesje 5 – 8)
Nacisk na dalszą eksplorację obszaru problemowego, rozwijanie strategii radzenia sobie z w/w i wprowadzanie ich w życie Specyficzne zadania: Ciągła kontrola objawów depresji Rozważenie dodatkowej terapii (leki) Pomoc pacjentowi w omawianiu tematów identyfikujących problem Powiązanie uczuć pacjenta z interpersonalnymi relacjami i wydarzeniami Analiza komunikacji Rozwinięcie i adaptacja strategii rozwiązywania problemów interpersonalnych Współpraca z rodziną

57 Faza końcowa IPT - A (sesje 9-12)
Zadania Przegląd sygnałów rozpoczynających depresyjność Przegląd zidentyfikowanego obszaru problemowego Przegląd strategii poprawiających jakość relacji Przegląd dokonanych zmian u nastolatka i w jego rodzinie Przewidywanie potencjalnych przyszłych sytuacji oraz strategii radzenia sobie z nimi Omówienie uczuć związanych z kończeniem terapii Omówienie prawdopodobieństwa nawrotów depresji i strategii radzenia sobie z nimi

58 Pomoc psychologiczna dla dzieci chorych nieuleczalnie – wybrane elementy teorii i praktyki

59 Udzielanie wsparcia i diagnoza psychologiczna zaburzeń somatycznych u dzieci (specyficzne czynniki)

60 Rola tzw.„ Pierwszej informacji”
Obecność psychologa w czasie przekazywania diagnozy? - Wiedza i reakcja rodziców na temat choroby i stanu dziecka - Rola rodziców w terapii ich przewlekle chorego dziecka Od„ Czy powiedzieć?” do Jak powiedzieć?” Pierwsza informacja jest matrycą dla: późniejszych relacji rodzice –personel medyczny, stosunku rodziców do leczenia dziecka (obecność w trakcie informacji obojga rodziców → współodpowiedzialność)

61 Reakcja rodzica na chorobę dziecka
Fazy

62 Faza Szoku Towarzyszenie, wysłuchanie Wspomaganie komunikacji
Ocena siły reakcji emocjonalnych Wielokrotne powtarzanie wyjaśnień, umożliwienie stawiania pytań i pomoc w zrozumieniu tego, co się wydarzyło

63 Faza : Kryzysu emocjonalnego u rodzica
Nie wytrzymam tego, zabiję się” „Dlaczego to właśnie moje dziecko..?” „Dlaczego to on, a nie ja? ...” „Nikt mnie nie rozumie..” „Łagodzenie poczucia winy Pomoc w odzyskiwaniu kontroli i motywacji do działania Gdybym wtedy nie…”

64 Faza Pozornego przystosowania się rodzica
„Może nie jest aż tak źle” „Może się uda…” „Winny jest…” „Nie wszystko stracone” → „Wszystko stracone” Korekta zachowań, przekonań, które jednoznacznie mogą zaszkodzić lub przynieść głębokie rozczarowanie Wskazywanie i wzmacnianie racjonalnych i skutecznych sposobów przystosowania do sytuacji

65 Faza Konstruktywnego przystosowania
Nie: „Dlaczego nasze dziecko?”, tylko: „Jak mogę pomóc naszemu dziecku?” Mniej częsty, ale regularny kontakt Psychoedukacja/poradnictwo/trening z zakresu: potrzeb dziecka własnych potrzeb rodziców potrzeb zdrowego rodzeństwa Kontrola stanu emocjonalnego

66 Praca psychologa - terapeuty z dzieckiem
Wysłuchanie Pomoc w radzeniu sobie z negatywnymi emocjami Diagnoza mechanizmów obronnych oraz ich osłabianie (agresja, regresja, ucieczka, tłumienie, zaprzeczanie) lub wzmacnianie (racjonalizacja, fantazjowanie, kompensacja) Pomoc w zrozumieniu istoty choroby, zmianie przekonań, odzyskaniu poczucia wpływu, akceptacji (wiek!)

67 Wspomaganie procesu leczenia
Wizualizacja Relaksacja Psychoedukacja, trening strategii radzenia sobie ze stresem

68 Przygotowanie do zabiegów, badań
Oswajanie sytuacji: wyobrażanie sobie sytuacji, konstruowanie podobnej sytuacji w formie zabawy, prezentacja miejsca zabiegu; tylko, jeśli dziecko powie, że chce je zobaczyć – adekwatna ilość informacji, odwracanie uwagi dziecka, np. poprzez wskazanie czegoś ciekawego: „Popatrz, tu jest taka specjalna lampy, która nie robi cienia” Rozmowa na temat możliwych konsekwencji zabiegu Tłumaczenie, że to jest potrzebne – przed i po zabiegu Psychoedukacja rodziców i personelu

69 Pomoc w radzeniu sobie z bólem
rzeczywistym i antycypowanym: skala bólu → poczucie kontroli i panowania nad bólem, techniki relaksacyjne i wizualizacyjne → zmniejszenie napięcia, odwrócenie uwagi, umiejętność wyciszania się odreagowywanie napięć, oswajanie sytuacji związanej z bólem (prezentacja, tłumaczenie, zabawa), psychoedukacja rodziców (kłamanie: „Nie będzie bolało”, pouczanie: „Nie bądź beksą”, straszenie: „Zaraz pani cię ukłuje”; umożliwianie dziecku komunikowania obaw, potrzeb i odczuć)

70 Normalizacja sytuacji rozwojowej dziecka
Edukacja rodziców na temat dostępnych dla dziecka form aktywności Obszary aktywności: spotkania z rówieśnikami: rola listów, Internetu, nauka: ukryte znaczenie obowiązków, „normalna” zabawa i rozmowa (na inne tematy niż choroba) Pomoc w budowaniu własnej tożsamości -Pomoc w poszukiwaniu potencjałów i zasobów uniemożliwianie → wtórnej traumatyzacji

71 Faza terminalna Praca nad późniejszą żałobę rodziców
Spełnianie marzeń, „testament zabawkowy” „Życie na zapas” Rozmowy o śmierci


Pobierz ppt "PSYCHOTERAPIA BRHAWIORALNO -POZNAWCZA"

Podobne prezentacje


Reklamy Google