Konsekwencje rozbieżności znaczeniowych między wersjami językowymi unijnych aktów prawnych dla wykładni prawa UE dr Agnieszka Doczekalska Katedra Teorii.

Prezentacja na temat: "Konsekwencje rozbieżności znaczeniowych między wersjami językowymi unijnych aktów prawnych dla wykładni prawa UE dr Agnieszka Doczekalska Katedra Teorii."— Zapis prezentacji:

1 Konsekwencje rozbieżności znaczeniowych między wersjami językowymi unijnych aktów prawnych dla wykładni prawa UE dr Agnieszka Doczekalska Katedra Teorii i Filozofii Prawa Kolegium Prawa Akademia Leona Koźmińskiego adoczekalska@alk.edu.pl Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Język prawny aktów prawa Unii Europejskiej a wyzwania dla legislatora krajowego 21-22 maja 2015

2 Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego WYZWANIA dla tworzenia i wykładni prawa UE Wielojęzyczność prawa Równość wersji językowych Autonomiczność prawa Jednolitość prawa Stosowanie prawa w obrębie różnych systemów pr.

3 ZASADA PEWNOŚCI PRAWA w rozumieniu TSUE Wyrok Sądu pierwszej instancji z dnia 15 listopada 2007 r. Republika Węgierska przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich w sprawie T-310/06, Zb. Orz. 2007, str. II-04619, pkt 106 106. […] zgodnie z utrwalonym orzecznictwem zasada pewności prawa stanowi podstawową zasadę prawa wspólnotowego […] Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

4 ZASADA PEWNOŚCI PRAWA PRAWIDŁOWA PUBLIKACJA Wyrok Sądu pierwszej instancji z dnia 22 stycznia 1997 r. w sprawie T-115/94 Opel Austria GmbH przeciwko Radzie Unii Europejskiej, Zb. Orz. 1997 str. II-00039, pkt 124 124. […] Zasada pewności prawa wymaga, by każdy akt instytucji, który wywołuje skutki prawne, był […] podany do wiadomości zainteresowanego w taki sposób, by mógł on wiedzieć z pewnością, od jakiego momentu dany akt istnieje i zaczyna wywoływać skutki prawne. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

5 ZASADA PEWNOŚCI PRAWA w rozumieniu TSUE Wyrok Sądu pierwszej instancji z dnia 15 listopada 2007 r. Republika Węgierska przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich w sprawie T-310/06, Zb. Orz. 2007, str. II-04619, pkt. 106 106. […] zasada pewności prawa […] wymaga w szczególności, by uregulowanie było jasne i precyzyjne, tak by podlegające mu podmioty mogły ustalić w sposób jednoznaczny swoje prawa i obowiązki oraz podjąć w związku z tym odpowiednie decyzje JASNOŚĆ, PRECYZYJNOŚĆ, JEDNOZNACZNOŚĆ PRAWA Wyrok Sądu pierwszej instancji z dnia 22 stycznia 1997 r. w sprawie T-115/94 Opel Austria GmbH przeciwko Radzie Unii Europejskiej, Zb. Orz. 1997 str. II-00039, pkt 124 124. […] prawo wspólnotowe powinno być jednoznaczne […] Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

6 ZASADA PEWNOŚCI PRAWA w rozumieniu TSUE Wyrok Trybunału z dnia 12 listopada 1981 r. w sprawach połączonych od 212/80 do 217/80 Meridionale Industria Salami i in., Zb. Orz. str. 2735, pkt 10 10. […]Trybunał stale potwierdzał zasadę pewności prawa, na mocy której skutki prawodawstwa wspólnotowego powinny być jasne i przewidywalne dla tych, którzy mu podlegają […] PRZEWIDYWALNOŚĆ PRAWA Wyrok Sądu pierwszej instancji z dnia 22 stycznia 1997 r. w sprawie T-115/94 Opel Austria GmbH przeciwko Radzie Unii Europejskiej, Zb. Orz. 1997 str. II-00039, pkt 124 124. […] prawo wspólnotowe powinno być jednoznaczne, a jego stosowanie przewidywalne dla podmiotów prawa. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

7 ZASADA WIELOJĘZYCZNOŚCI PRAWA UE ROZPORZĄDZENIE NR 1 w sprawie określenia systemu językowego Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (Dz.U. P 017, 6.10.1958, p.385) Artykuł 1 Językami urzędowymi i językami roboczymi instytucji Unii są języki: angielski, bułgarski, chorwacki, czeski, duński, estoński, fiński, francuski, grecki, hiszpański, irlandzki, litewski, łotewski, maltański, niemiecki, niderlandzki, polski, portugalski, rumuński, słowacki, słoweński, szwedzki, węgierski i włoski. Artykuł 4 Rozporządzenia i inne dokumenty powszechnie obowiązujące sporządza się w językach urzędowych. Artykuł 5 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej publikuje się w językach urzędowych. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

8 Motto Unii Europejskiej – „Zjednoczona w różnorodności” Bezpośredniość obowiązywania, stosowania i skuteczności prawa unijnego Prawo obywatela do jednojęzyczności: dostęp do prawa unijnego w języku ojczystym PRZYCZYNY WIELOJĘZYCZNOŚCI PRAWA Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

9 ZASADA WIELOJĘZYCZNOŚCI PRAWA a ZASADA PEWNOŚCI PRAWA Wyroki z dnia 26 listopada 1998 r. w sprawie C ‑ 370/96 Covita, Zb. Orz. str. I ‑ 7711, pkt 27, z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie C ‑ 228/99 Silos, Zb.Orz. str. I ‑ 8401, pkt 15, z dnia 20 maja 2003 r. w sprawie C-108/01 Consorzio del Prosciutto di Parma i Salumificio S. Rita, Zb. Orz. str. I-5121, pkt 95, z dnia 11 grudnia 2007 r. w sprawie C-161/06 Skoma-Lux, pkt. 38 języku urzędowym adresata Trybunał orzekł, że pewność prawa wymaga, aby dane przepisy wspólnotowe umożliwiały zainteresowanym osobom dokładne zapoznanie się z zakresem obowiązków, które na nie nakładają, co jest zagwarantowane wyłącznie poprzez prawidłową publikację rzeczonych przepisów w języku urzędowym adresata. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

10 ZASADA WIELOJĘZYCZNOŚCI PRAWA a ZASADA PEWNOŚCI PRAWA Wyrok Trybunału z dnia 11 grudnia 2007 r. w sprawie C-161/06 Skoma-Lux sro przeciwko Celní ředitelství Olomouc Dz.U. C 51 z 23.02.2008, str. 13—14 50 Na obecnym etapie prawa wspólnotowego jedyną autentyczną wersją rozporządzenia wspólnotowego jest wersja opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, co oznacza, że nie można powołać się wobec jednostek na wersję elektroniczną wcześniejszą od tej publikacji, nawet jeśli następnie okaże się ona zgodna z wersją opublikowaną. 51 Na pytanie pierwsze należy zatem udzielić odpowiedzi, że art. 58 aktu dotyczącego warunków przystąpienia sprzeciwia się temu, aby obowiązki zawarte w przepisach wspólnotowych, które nie zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w języku nowego państwa członkowskiego, mimo że język ten jest językiem urzędowym Unii, mogły zostać nałożone na jednostki w tym państwie, nawet jeśli miały one możliwość zapoznania się z tymi uregulowaniami przy użyciu innych środków. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

11 ZASADA RÓWNEJ AUTENTYCZNOŚCI  Wszystkie autentyczne wersje językowe mają taką samą moc wiążącą  Wszystkie autentyczne wersje językowe mają taki sam skutek prawny  Założenie jedności wielojęzycznego aktu prawnego fikcja ekwiwalentnych oryginałów fikcja jednoczesnego tworzenia wszystkich wersji językowych fikcja identyczności tekstów autentycznych Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

12 PORÓWNYWAĆ czy NIE PORÓWNYWAĆ ? Wyrok Trybunału z 12 listopada 1969 r. w sprawie 29/69 Erich Stauder przeciwko miastu Ulm-Sozialamt, Zb. Orz. 1969 r., str. 419, pkt 3. 3. […] konieczność jednolitego stosowania i jednolitej wykładni aktu wspólnotowego wyklucza jego rozpatrywanie w jednej, w oderwaniu od innych, wersji językowej, ale wymaga ustalenia wykładni w świetle wszystkich wersji językowych. Wyrok Trybunału z 6 października 1982 w sprawie 283/81 CILFIT przeciwko Ministerstwu Zdrowia, Zb. Orz. 1982, s. 3415, pkt 18 18. Należy mieć na uwadze okoliczność, że akty prawa wspólnotowego są zredagowane w wielu językach oraz że różne wersje językowe są jednakowo autentyczne, a zatem wykładnia danego przepisu prawa wspólnotowego wymaga porównania poszczególnych wersji językowych Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

13 KTO PORÓWNUJE “nieproporcjonalny wysiłek po stronie sądów krajowych” Opinia rzecznika generalnego F. G. Jacobsa przedstawiona w dniu 10 czerwca 1997 r. w sprawie C-338/95, Zb. Orz. 1997, s. I-08151; pkt 65 “praktycznie niemożliwy do spełnienia przez sądy krajowe obowiązek” Opinia rzecznik generalnej Stix-Hackl przedstawiona w dniu 12 kwietnia 2005 r., w sprawie C-495/03 Intermodal Transports BV przeciwko Staatssecretaris van Financiën, Zb. Orz. 2005 r., s. I-08151, pkt 99 Wymóg porównywania wszystkich wersji językowych przez sądy krajowe w celu wykładni oznaczałoby Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

14 Zasada równej autentyczności wersji językowych Wszystkie wersje językowe aktu pr. powinny być uwzględnione podczas ustalania znaczenia aktu pr. Wszystkie wersje mają takie samo znaczenie Wielojęzyczność prawa zapewnia obywatelowi prawo do jednojęzyczności; tzn. prawo do posługiwania się językiem ojczystym Uwzględnienie TYLKO jednej wersji językowej powinno być wystarczające PARADOKS WYKŁADNI Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

15 1. istnienie oczywistej sprzeczności miedzy wersjami językowymi; 2. użycie w jednej wersji lub w kilku wersjach terminu nie posiadającego znaczenia lub o znaczeniu niejasnym, podczas gdy terminy w pozostałych wersjach są jasne; 3. użycie w jednej wersji lub w kilku wersjach terminu wieloznacznego (któremu można przypisać więcej niż jedno znaczenie), podczas gdy terminy w pozostałych wersjach są jednoznaczne; 4. użycie w jednej wersji językowej lub w kilku wersjach terminu o szerszym znaczeniu niż to, jakie można przypisać terminowi w pozostałych wersjach; 5. posłużenie się w jednej wersji lub w kilku wersjach kategorią, która nie występuje w pozostałych wersjach. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ROZBIEŻNOŚCI MIĘDZY WERSJAMI JĘZYKOWYMI

16 WYMÓG JEDNOLITEJ WYKŁADNI Wyroki: z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C ‑ 341/01 Plato Plastik Robert Frank, Zb.Orz. str. I ‑ 4883, pkt 64; z dnia 29 kwietnia 2010 r. w sprawie C ‑ 340/08 M i in., Zb.Orz. str. I ‑ 3913, pkt 44), z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie C-144/10 Berliner Verkehrsbetriebe (BVG), Anstalt des öffentlichen Rechts przeciwko JPMorgan Chase Bank NA, Frankfurt Branch, Zb. Orz. 2011 str. I-03961, pkt 28. […] zgodnie z utrwalonym orzecznictwem różne wersje językowe tekstu Unii należy interpretować w sposób jednolity i wobec tego w przypadku różnic między tymi wersjami dany przepis należy interpretować na podstawie ogólnej systematyki i celu regulacji, której część on stanowi. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

17 Artykuł 60 Termin i forma odwołania Odwołanie wnosi się na piśmie do Urzędu, w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia decyzji, której odwołanie dotyczy. Odwołanie uważa się za wniesione z chwilą uiszczenia opłaty. Pisemne stanowisko przedstawiające podstawy odwołania wnosi się w terminie czterech miesięcy od daty zawiadomienia o decyzji. 60 straipsnis Apeliacijos terminai ir jos forma Pranešimas apie apeliaciją Tarnybai turi būti paduodamas raštu per du mėnesius nuo pranešimo apie sprendimą, dėl kurio buvo paduota apeliacija, dienos. Prašymas laikomas paduotu tik po to, kai sumokamas apeliacijos mokestis. Per keturis mėnesius nuo pranešimo apie sprendimą dienos turi būti paduodamas rašytinis prašymas, kuriame nurodomi apeliacijos pagrindai. Rozporządzenie Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Wersja ujednolicona)

18 Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ROZBIEŻNOŚCI MIĘDZY WERSJAMI JĘZYKOWYMI Wyrok Sądu z dnia 21 maja 2014 r. w sprawie T-61/13 Melt Water przeciwko OHIM (NUEVA) Dz.U. C 212 z 07.07.2014, str. 29—29, pkt. 41 22 Co się tyczy brzmienia litewskiej wersji art. 60 rozporządzenia nr 207/2009, należy zwrócić uwagę na zawarty w pierwszym zdaniu wyraz „pranešimas”, oznaczający dokładnie „oświadczenie”, który ma określać składane w OHIM odwołanie, oraz na zawarty w zdaniu trzecim wyraz „prašymas”, oznaczający dokładnie „wniosek”, który ma określać pismo przedstawiające podstawy odwołania. Zdanie drugie w tym języku wskazuje również, że pismo (prašymas) jest uważane za złożone dopiero po uiszczeniu opłaty za wniesienie odwołania. 23 Otóż należy zauważyć, że w drugim zdaniu art. 60 rozporządzenia nr 207/2009 wyraz „prašymas” jest niejasny. Z jednej strony, jak utrzymuje skarżąca, wydaje się on odnosić nie do innego wyrazu użytego w pierwszym zdaniu celem określenia składanego w OHIM odwołania, ale do identycznego terminu użytego w zdaniu trzecim celem określenia pisma przedstawiającego podstawy odwołania, sugerując w ten sposób, że termin do uiszczenia opłaty za odwołanie wynosi – jak w przypadku tego pisma – cztery miesiące. Z drugiej strony, jak twierdzi OHIM, pozycja tego wyrazu w zdaniu drugim sugeruje, że jest on powiązany ze zdaniem poprzednim, dotyczącym odwołania składanego w OHIM w terminie dwóch miesięcy, a nie z następnym zdaniem, odnoszącym się do pisma przedstawiającego podstawy odwołania. tego przepisu.

19 ROZBIEŻNOŚCI MIĘDZY WERSJAMI JĘZYKOWYMI Wyrok Sądu z dnia 21 maja 2014 r. w sprawie T-61/13 Melt Water przeciwko OHIM (NUEVA) Dz.U. C 212 z 07.07.2014, str. 29—29, pkt. 41 41. Ponadto wykazująca się należytą rzetelnością i starannością zgłaszająca wspólnotowy znak towarowy, która – podobnie jak skarżąca – wybrała w swym zgłoszeniu wspólnotowego znaku towarowego język angielski jako drugi język, mogła przynajmniej zweryfikować brzmienie art. 60 rozporządzenia nr 207/2009 w jego wersji angielskiej […] Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

20 ROZBIEŻNOŚCI MIĘDZY WERSJAMI JĘZYKOWYMI Wyrok NSA z 10 lutego 2009, II GSK 658/08 Odrębną kwestią jest jednak możliwość stosowania wobec jednostki przepisu, który rzutuje na jej prawa i obowiązki, a z którym nie mogła się zapoznać wskutek braku opublikowania przepisu w prawidłowym brzmieniu (vide: wyrok NSA z dnia 23 kwietnia 2008 r. sygn. akt II GSK 31/08 i przywołany tam wyrok ETS z dnia 11 grudnia 2007 r. w sprawie C 161/06 Skoma-Lux, Zb. Orz. 2007, s. I- 10841) dotyczący konsekwencji prawnych braku ogłoszenia aktu wspólnotowego w języku nowego Państwa Członkowskiego w organie publikacyjnym Unii Europejskiej. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

21

22

23

24