Psychoterapia i psychoedukacja

Psychoterapia i psychoedukacja
Sylwia Chładzińska-Kiejna Katedra i Klinika Psychiatrii AM Wrocław

Psychoterapia Metoda leczenia za pomocą oddziaływań psychologicznych
Zespół oddziaływań terapeutycznych opartych o metody psychologiczne, mających na celu: reorganizację struktury osobowości modyfikację zachowań, zmniejszenie poziomu zachowania objawowego zmianę sposobu myślenia o sobie i świecie samopoznanie i samorozwój a w rezultacie poprawę samopoczucia psychicznego oraz poprawę funkcjonowania i przystosowania psychospołecznego

Psychoedukacja Zespół oddziaływań psychospołecznych mających na celu:
przekazanie chorym niezbędnej wiedzy na temat zależności pomiędzy psychiką a chorobą ukazanie, jakie cechy naszej osobowości i mechanizmy naszego zachowania sprzyjają chorobie nauczenie sposobów radzenia sobie ze stresem wynikającym z problemów życia codziennego, jako jednym z czynników ryzyka choroby ukazanie, w jaki sposób można kontrolować chorobę metodami psychologicznymi (JAK RADZIĆ SOBIE Z CHOROBĄ PRZEWLEKŁĄ ?)

Szkoły psychoterapii Podejście psychodynamiczne
Podejście behawioraln-poznawcze Podejście humanistyczno-egzystencjalne Podejście systemowe

Podejście psychodynamiczne
Mechanizm powstawania zaburzeń: nieświadome konflikty wewnętrzne, nie rozwiązane we wczesnym dzieciństwie (frustracja istotnych potrzeb emocjonalnych lub ich nadmierna gratyfikacja) „lęk pierwotny” - wyrazem nieumiejętności lub niemożności rozwiązania konfliktów stłumienie lub wyparcie - sposobem radzenia sobie z lękiem (mechanizmy obronne osobowości) radzenie sobie z konfliktem poprzez nieefektywne mechanizmy obronne = utrata kontaktu z problemem w płaszczyźnie racjonalnej i emocjonalnej = nieświadome zdeterminowanie przyszłego zachowania, przeżywania, sposobu postrzegania siebie i innych poprzez konflikt podstawowy = „wtórny lęk”, napięcie, niepokój = objawy

Cele terapii: Zmiana zaburzeń przeżywania jednostki, restrukturalizacja i reintegracja osobowości poprzez koncentrację na zjawiskach intrapsychicznych (psychoterapia głęboka) wgląd - doprowadzenie do świadomości negatywnych doświadczeń z przeszłości („wczesnodziecięcych”), uświadomienie sobie (tj. skontaktowanie się z nimi, zrozumienie związków przyczynowo-skutkowych, przeżycie w sytuacji terapeutycznej i poddanie kontroli świadomego „ja”) wypartych przeżyć, rzeczywistych a nieświadomych potrzeb, pragnień, motywacji, mechanizmów własnych zachowań rezygnacja z posługiwania się nieefektywnymi mechanizmami obronnymi, przewartościowanie, przepracowanie ich w konstruktywny sposób (co wyraża się: zmianą percepcji siebie i swojego otoczenia, zmianą sposobu przeżywania, wytworzeniem nowych przystosowawczych sposobów radzenia sobie z sytuacjami trudnymi, problemami - nowe postawy, nowe zachowania)

Zjawiska terapeutyczne Wgląd Uzyskanie wglądu poprzedza praca nad: Przeniesieniem (przeciwprzeniesieniem) Oporem Catharsis (emocjonalne uwolnienie, odreagowanie = „oczyszczenie”)

Techniki terapeutyczne: Aktywne słuchanie niedyrektywny sposób zadawania pytań stymulujących do swobodnego kojarzenia, analizowania, rozumienia (nadawania znaczeń), skupiania się na najważniejszym, podążania (nieprzeszkadzania, nierozpraszania), zachęcanie do wyrażania odczuć na bieżąco, tworzenie życzliwej atmosfery Konfrontacja zestawienie dwóch ważnych informacji lub znanych terapeucie faktów mających wspólne znaczenie lub powiązanych w sposób przyczynowo-skutkowy Klaryfikacja uprzytomnienie pacjentowi tego, co w danej chwili, często bezwiednie, powiedział (np. przejęzyczenia, czynności pomyłkowe) Interpretacja nazywanie w języku teorii psychoanalitycznej zjawisk dostrzeganych przez terapeutę – informacja zwrotna dotycząca tego, jak można zrozumieć obecne zachowanie pacjenta z punktu widzenia jego wcześniejszych uwarunkowań

Podejście behawioralno-poznawcze
Mechanizm powstawania zaburzeń: Zaburzenia psychiczne są wyuczonymi schematami zachowania Ich leczenie – to zmiana tych zachowań, dokonująca się poprzez procesy uczenia się (oduczania reakcji niedostosowanych i uczenia prawidłowych) Podejście behawioralne Najważniejszy efekt procesów uczenia się, to zewnętrzne, obserwowalne zachowania Podejście poznawcze Najważniejszy efekt procesów uczenia się, to struktury poznawcze (sposób myślenia o sobie i świecie) – które z kolei wpływają na zewnętrzne zachowania i na reakcje emocjonalne

Podejście behawioralne Założenia osobowość – zespół wyuczonych reakcji, zachowań przebiegających wg schematu bodziec – reakcja (model: S – R lub S – O – R) zachowania objawowe - wynik wyuczenia się niewłaściwych umiejętności radzenia sobie z sytuacjami trudnymi lub wynik braku wyuczonych, pożądanych umiejętności uczenie się zachowań przebiega zgodnie z zasadą pozyskiwania nagród i unikania kar zachowanie skutkujace nagrodą ma tendencję do samowzmacniania i generalizowania się na coraz to nowe sytuacje zachowanie skutkujące karą podlega prawom hamowania (wygaszania, zablokowania), również z tendencję do generalizowania się na nowe sytuacje uczenie dokonuje się poprzez: warunkowanie klasyczne i instrumentalne (operowanie karą i nagrodą) oraz uczenie społeczne

Podejście behawioralne Cel terapii zmiana zachowania stanowiącego symptom = usuwanie nieprawidłowych zachowań lub wytwarzanie zachowań pożądanych w określonej sytuacji (tj. nauczenie się nowych, bardziej przystosowawczych sposobów zachowania, radzenia sobie) terapia „tu i teraz” - abstrahuje od źródła i historii rozwoju objawów, nacisk na aktualne, obserwowalne zachowania w celu zniesienia objawów, zmiana zachowań pociąga za sobą również zmiany na poziomie poznawczo-afektywnym terapia oparta o prawa uczenia się - nacisk na techniki uczenia się, tj. nauczenie, przeuczanie i wygaszanie (zahamowanie) brakujących lub niewłaściwych umiejętności radzenia sobie wgląd zjawiskiem wtórnym (niekoniecznym) do zmiany zachowania, nie stanowi o skuteczności terapii , ale dodatkowo wzmacnia zmiany zachowania

Podejście behawioralne Procedury uczenia się sposoby nabywania, modyfikowania zachowań, techniki eksperymentalne oparte o podstawowe prawa uczenia się 1. Warunkowanie klasyczne (WK) (przez skojarzenie bodźca bezwarunkowego szkodliwego z bodźcem obojętnym) 2. Warunkowanie sprawcze (instrumentalne) (WS) (przez przypadkowe lub celowe wzmacnianie określonego zachowania) 3. Modelowanie (społeczne uczenie się) (SU) (przez obserwowanie i naśladowanie zachowań występujących u osób znaczących dla podmiotu)

Podejście behawioralne Techniki i strategie terapeutyczne Systematyczna desensytyzacja Wolpe’go (WK) Terapia implozywna (WK) Awersyjne przewarunkowanie (WK) Manipulowanie wzmocnieniami – karą i nagrodą (WS) Modelowanie (SU) Trening asertywności (SU) 1, 2, 3 - trzy skuteczne metody terapii lęku oparte na procedurach wygaszania objawów lękowych poprzez bezpośrednią konfrontację ze źródłem lęku (obiektem zagrażającym)

Podejście behawioralne Techniki i strategie terapeutyczne Systematyczna desensytyzacja stopniowe wygaszanie lęku poprzez nakłanianie pacjenta do wyobrażania sobie w stanie relaksacji obiektu będącego źródłem lęku metodą stopniowych przybliżeń obejmuje trzy fazy: trening relaksacyjny, budowanie hierarchii, przeciwwarunkowanie powstała podczas sesji zdolność pacjenta do wyobrażania sobie bodźców zagrażających bez doznawania lęku przenosi się na sytuacje życiowe zastosowanie – neurotyczni pacjenci z objawami fobii

Podejście behawioralne Techniki i strategie terapeutyczne Terapia implozywna (zanurzanie) wygaszanie lęku poprzez „przetrzymywanie” osoby z fobią w sytuacji fobicznej (realnie lub wyobrażeniowo) konieczna zgoda pacjenta na wyobrażenie sobie sytuacji fobicznej oraz na przebywanie i wytrwanie w obecności obiektu zagrażającego, bez podejmowania prób unikania i ucieczki w trakcie sesji terapeuta pobudza wyobraźnię pacjenta, aby utrzymać u niego względnie wysoki poziom lęku – w końcu sesji lęk zaczyna słabnąć (wygaszenie reakcji unikania bodźców lękotwórczych) sesje zaczyna się od bodźców o najmniejszej wartości lękotwórczej zastosowanie: reakcje lękowe na bodźce nie zawierające istotnego niebezpieczeństwa, a jednak wywołujące tendencje do unikania

Podejście behawioralne Techniki i strategie terapeutyczne Technika awersyjnego przewarunkowania warunkowanie przeciwstawnych reakcji – tj. wytwarzanie negatywnej, awersyjnej reakcji na bodziec, który poprzednio wywoływał przyjemne, pozytywne reakcje polega na poddawaniu pacjenta równoczesnemu działaniu dwóch bodźców: 1). obiektu, z którym związane są jego niepożądane reakcje, lub reprezentacji takiego obiektu (pozytywna reakcja emocjonalna), 2). silnego bodźca awersyjnego (reakcja lękowa) = bodziec pierwotnie pozytywny nabiera cech bodźca lękowego najczęściej stosowane bodźce awersyjne, to: środki wywołujące nudności (np. nieprzyjemny zapach), szok elektryczny zastosowanie: niepożądane zachowania typu: nałogowe palenie papierosów, alkoholizm, nadmierne objadanie się

Podejście behawioralne Techniki i strategie terapeutyczne Modyfikowanie zachowań poprzez manipulowanie wzmocnieniami – karą i nagrodą w taki sposób, że: pożądane zachowania są wzmacniane pozytywnie patologiczne zachowania pozostawia się bez wzmocnienia – skutkiem czego wygasają (np. „polityka żetonów”) gdy pożądane reakcje nie występują – wzmacniane są wszystkie reakcje zbliżone do pożądanej prowadzi to do powstawania nowych wzorów reakcji na drodze warunkowania przybliżającego i treningu różnicowania – pacjent uczony jest różnicowania sytuacji, w których dane zachowanie jest pożądane, od takich, w których miałoby ono charakter nieprzystosowawczy

Podejście behawioralne Techniki i strategie terapeutyczne Modelowanie wytwarzanie nowych zachowań poprzez: obserwowanie i naśladowanie nielękowych zachowań modela wobec obiektu budzącego w pacjencie lęk (zachowania in vivo lub w postaci symbolicznej, np. film, psychodrama behawioralna oparta na modelowaniu) zachęcanie pacjenta do zbliżenia się do fobicznego obiektu na wzór osoby będącej modelem podstawą modelowania są: uczenie się poprzez imitację, przykład, obserwacje i naśladowanie innych bez przyjmowania ich systemu wartości wzmocnienia zastępcze, tj. konsekwencje zachowań obserwowanych u innych

Podejście behawioralne Techniki i strategie terapeutyczne Trening asertywności celem jest uczenie się ekspresji własnych potrzeb, pragnień, uczuć negatywnych i pozytywnych bez lęku i poczucia winy (np. złość, oburzenie, wypowiadanie pretensji vs wyrażanie wzruszenia, chwalenie się), z poszanowaniem zasady „bądź w zgodzie z sobą i otoczeniem” zastosowanie – osoby behawioralnie zahamowane, tłumiące własne asertywne reakcje w obawie przed konsekwencjami ich przejawiania (np. lęk przed negatywną oceną, odrzuceniem)

Podejście behawioralne Ograniczenia terapii behawioralnej: pozytywne rezultaty - w leczeniu zaburzeń wyrażających się w deficytach zachowania (zaburzenia lękowe – fobie monosymptomatyczne, fobie społeczne, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne) mało użyteczne - w pomaganiu pacjentom przeżywającym trudności natury egzystencjalnej, będących w kryzysowych sytuacjach życiowych oraz osobom w stanie depresji

Podejście poznawcze Czynniki istotne dla kształtowania się prawidłowej i zaburzonej osobowości schematy poznawcze jednostki - sposób myślenia o sobie i świecie, który kształtuje się pod wpływem powtarzających się doświadczeń życiowych jednostki tworząc tzw. „pozytywny vs negatywny” obraz świata oraz własnej osoby osobiste znaczenie, jakie jednostka nadaje zdarzeniom, relacjom, w których uczestniczy sposób dokonywania atrybucji, wyjaśniania przyczynowości zdarzeń i postrzegania odpowiedzialności za ich przebieg poczucie kontrolowania biegu zdarzeń (możliwości wpływania na nie, kształtowania ich) sposób oceny własnych kompetencji życiowych, umiejętności radzenia sobie z trudnościami, problemami emocje powstające wskutek dokonywania określonej oceny siebie i rzeczywistości

Podejście poznawcze Negatywne poznanie i rozumienie rzeczywistości: = negatywne emocje = niewłaściwe decyzje = nieskuteczne zachowania = wzrost liczby sytuacji stresowych = objawy (np. silny lęk, depresja)

Podejście poznawcze Czynniki sprzyjające powstawaniu depresji wg. Becka Negatywna triada poznawcza (błędy oceny) Błędy logiczne w myśleniu (błędy wnioskowania)

Podejście poznawcze Negatywna triada poznawcza (błędy oceny): Negatywny obraz siebie Negatywny obraz świata (przeszłych i obecnych zdarzeń) Negatywny obraz przyszłości

Podejście poznawcze Błędy logiczne w myśleniu (błędy wnioskowania): Arbitralne wnioskowanie – gotowość do wyciągania wniosków z niedostatecznych przesłanek Selektywna uwaga – wybiórcze koncentrowanie się na określonych aspektach rzeczywistości przy jednoczesnym ignorowaniu innych Nadmierna generalizacja – formułowanie wniosku o dużym zasięgu ogólności w oparciu o jednostkowe wydarzenia Wyolbrzymianie i pomniejszanie – nadawanie faktom przesadnego znaczenia, wyolbrzymianie lub minimalizowanie ich Personalizacja – odnoszenie zewnętrznych wydarzeń do własnej osoby (personalizacja zdarzeń obojętnych) Absolutystyczne, dychotomiczne myślenie w kategoriach czarno – białych

Podejście poznawcze Założenia depresogenne Jedynie sukces we wszystkim, czego się podejmę, może przynieść mi szczęście Aby być szczęśliwym, muszę być zawsze i przez wszystkich akceptowany Moje pomyłki oznaczają, że jestem do niczego Nie mogę żyć bez miłości Jeśli ktoś się ze mną nie zgadza znaczy to, że mnie nie lubi Moja wartość jako osoby zależy od tego, co sądzą o mnie inni Negatywne myśli o sobie, wydarzeniach życiowych i przyszłości oraz błędy logiczne popełniane w procesie wnioskowania generują: przykre przeżycia, negatywne emocje depresyjne wzory zachowania

Podejście poznawcze Cel terapii poznawczej poznanie i korekta dysfunkcjonalnych schematów myślowych (negatywnych myśli) i dysfunkcjonalnych założeń leżących u podłoża objawów (błędy oceny i wnioskowania) zmiana schematów myślowych (stereotypów) w zakresie: myślenia o sobie i relacjach z innymi przekonań wyobrażeń przypisywanego znaczenia stylu atrybucji (z wymiaru: wewnętrzny, stały, globalny na: zewnętrzny, zmienny, specyficzny) uczenie sprawowania kontroli nad sytuacją i umiejętności radzenia sobie z problemami modyfikacja sposobu przeżywania i zachowań (terapia nie jest nastawiona na głęboką reorganizację osobowości)

Podejście poznawcze Strategie i techniki terapeutyczne metody i techniki terapii behawioralnej, poznawczej oraz podejścia eklektyczne) 1. Techniki behawioralne (zmiana zachowania jako narzędzie zmiany myśli i nastawień) Trening aktywności – nagradzanie za podejmowanie większej ilości działań Stopniowe wyznaczanie zadań – zasada „drobnych kroków” i stopniowania trudności Trening asertywności – przejmowanie kontroli, rozwijanie kompetencji życiowych Trening umiejętności społecznych – poprawa relacji interpersonalnych „Zadania domowe” – utrwalanie, wzmacnianie

Podejście poznawcze Strategie i techniki terapeutyczne 2. Techniki poznawcze Rozpoznawanie myśli automatycznych (np. technika pisemnego rejestrowania swych myśli na bieżąco, technika próbek czasowych, technika tak jakby, technika podwójnej kolumny) Konfrontowanie automatycznych myśli z rzeczywistością i krytyka myśli automatycznych (np. technika dialogu Sokratesa – szukanie podstaw, „krytykowanie myśli”) Trening reatrybucji (uwalnianie od irracjonalnego poczucia winy - np. ponowna analiza okoliczności, szukanie racjonalnego podejścia do problemu atrybucji, odpowiedzialności) Zmiana założeń depresogennych chronicznych, nieświadomych, ogólnych założeń wyznaczających depresyjny sposób spostrzegania rzeczywistości (np. badanie powracających motywów, śledzenie sposobu wnioskowania, lub powodu konkretnych sądów)

Podejście poznawcze Strategie i techniki terapeutyczne 2. Techniki poznawcze Terapia założeń depresogennych Dotarcie do jednego z takich założeń oznacza, że jest ono „zaciekle atakowane” Ocenia się jego podstawy Pracuje nad kontrargumentami Prezentuje się możliwe założenia alternatywne Podkreśla się negatywne konsekwencje, jakie może przynieść podtrzymywanie takiego założenia

Podejście humanistyczno-egzystencjalne
Cele terapeutyczne: Samorozwój, samorealizacja – poprzez rozwój i zaspokajanie potrzeb wyższych, specyficznych tylko dla człowieka Wzmacnianie potrzeby autonomii (samodzielność i niezależność w dokonywaniu wyborów, podejmowaniu decyzji, dotarcie do autentycznego „ja” klienta i postępowanie zgodnie z własnymi uczuciami, potrzebami, pragnieniami) Pozbywanie się „tyranii powinności” (spełniania cudzych oczekiwań) Akcentowanie odpowiedzialności za dokonywane wybory Pobudzanie do refleksji nad ważnymi wartościami i wyborami życiowymi, określanie indywidualnego poczucia sensu życia Zachęcanie do samoświadomości, świadomego zrozumienia własnego działania, myśli, odczuć (świadome doświadczanie siebie) Stworzenie warunków do przeżycia korektywnych doświadczeń emocjonalnych, dających możliwość pozytywnego wartościowania siebie Różnorodność technik terapeutycznych z różnych szkół terapeutycznych

Podejście systemowe Podejście systemowe
Podejście do związków międzyludzkich w kategoriach ogólnej teorii systemów (Bertalanffy) Podejście interakcyjne – znaczenie wzajemnych interakcji, więzi społecznych, w rozwoju zaburzeń i ich leczeniu Szczególne zastosowanie w teoriach dotyczących: funkcjonowania rodziny i w terapii rodzin Główne szkoły psychoterapii Szkoła komunikacyjna (Watzlawick) Szkoła strukturalna (Minuchin) Szkoła strategiczna („szkoła mediolańska” - Mara Selvini Palazzoli)

Podejście systemowe Założenia:
Zachowanie człowieka może być zrozumiałe jedynie w kontekście jego relacji ze środowiskiem społecznym, w jakim on w danym momencie żyje, tj. w kontekście systemu, którego jest częścią Przesunięcie zainteresowania z zaburzonej jednostki na interakcje społeczne, w które jest ona uwikłana (relacje małżeńskie, rodzicielskie, towarzyskie, zawodowe) Przesunięcie zainteresowania z diady matka – dziecko, na wzajemne oddziaływania członków rodziny Uwzględnianie w procesie terapeutycznym wzajemnego oddziaływania członków rodziny Rodzina jako system = całość, układ wyższego rzędu składający się ze zbioru oddziałujących wzajemnie na siebie elementów Elementy będące w interakcji tworzą podsystemy (podsystemy: para małżeńska, rodzice, dzieci, rodzic – dziecko, „inni”) Negowanie istnienia patologii indywidualnej – rodzina, jako grupa społeczna o decydującym wpływie na rozwój jednostki - jako źródło patologii

Podejście systemowe Założenia:
Jednostka = element różnych systemów i podsystemów Interakcje (wzajemne oddziaływania) dokonują się za pośrednictwem zachowań komunikacyjnych i mają charakter cyrkularny Zachowanie podmiotu = reakcja na uprzednie zachowanie partnera = stanowi równocześnie jego wzmocnienie i bodziec dla kolejnych reakcji Każde zachowanie się jest komunikatem Objaw choroby = nieintencjonalna, niekontrolowana przez podmiot informacja, komunikat W każdej komunikacji odbywa się definiowanie relacji jej uczestników

Podejście systemowe Cechy systemu:
Cyrkularny charakter interakcji – oddziaływanie na zasadzie sprzężenia zwrotnego [(+) i (-)], a nie linearnego (przyczyna – skutek) Dynamizm (ciągłe przekształcenia – interakcje elementów, procesy, np. wzrastanie, starzenie się) Zróżnicowanie (liczba podsystemów, np. para małżeńska, dzieci, rodzice, „inni”, „dewianci”) Organizacja (podsystemy tworzą strukturę o różnej funkcji i znaczeniu w regulacji systemu) Struktura (wyznaczona poprzez funkcje i znaczenie w regulacji systemu) Zdolność do homeostazy (mechanizmy samoregulacyjne, dostosowujące wewnętrzne właściwości systemu do zachodzących zmian)

Podejście systemowe Cele rodziny jako systemu
Zaspokajanie potrzeb indywidualnych członków rodziny Realizowanie zadań społecznych (np. urodzenie i wychowanie potomstwa, przekazywanie wzorców kulturowych itp.)

Podejście systemowe Czynniki warunkujące powstawanie i utrzymywanie się patologii systemu rodzinnego: Zaburzenia struktury rodziny (role, zadania i zasady ich realizacji, sposoby sprawowania kontroli, zaburzenia granic między podsystemami, patologiczne koalicje – triady zwłaszcza międzypokoleniowe, zbyt sztywne lub rozmyte granice, zatarcie granic międzygeneracyjnych zaburzające rozwój tożsamości, „dośrodkowe tendencje”, „delegowanie do ról i zadań” utrudniające proces separacji od rodziny) Zaburzenia komunikacji w rodzinie (zakłócenia procesu przekazywania informacji – np. podwójne wiązanie, zjawisko „pseudowzajemności”, fałszowanie przekazywanych treści = dezinformacja = pseudobliskość i pseudowrogość) Zaburzenia związane z zasadami regulującymi funkcjonowanie rodziny jako systemu (określające zdolność adaptacyjną rodziny do zmian, zdolność do utrzymania homeostazy w obliczu problemów i zmian – np. zasada lojalności rodzinnej, tradycje, przekazy międzypokoleniowe, sposoby rozwiązywania problemów)

Podejście systemowe Cele terapii rodzin:
Zmiana struktury rodziny (zaznaczenie wyraźnych granic między podsystemami, likwidowanie patologicznych triad, zwiększanie klarowności w zakresie odgrywania ról w rodzinie, przeciwdziałanie delegowaniu do nie swojej roli, zwiększanie lub zmniejszanie spójności rodzinnej, np. poprzez usuwanie błędu zaprzeczania rzeczywistości i kontrolowania partnera) Zmiana zasad regulujących funkcjonowanie systemu i komunikację (realizowana przez terapeutów głównie poprzez nastawienie się na rozwiązywanie problemów) Zmiana relacji emocjonalnych między członkami rodziny (zmiana właściwości intrapsychicznych jednostki dzięki zaistnieniu zmian w funkcjonowaniu rodziny; Obszary pracy: np. sposób i siła wyrażanych emocji, praca z nadmierną EE {nadmierna bliskość vs nadmierna wrogość}, zróżnicowanie „ja” członka rodziny poprzez proces detriangulacji lub separacji, zamiana zbyt silnego, zależnościowego związku z partnerem {koluzja} na związek partnerski)

Podejście systemowe Strategie i techniki terapeutyczne
Technika pytań cyrkularnych (pytania o relacje, różnice i zmiany = o interakcje; pytania są informacją dostarczaną przez terapeutę rodzinie, odpowiedź na nie przez rodzinę udzielana jest informacją o interakcjach, np. „pytania po trójkącie”) Technika pozytywnej konotacji (oznaczanie - zmiana znaczenia przypisywanego konkretnym wydarzeniom, zachowaniom symptomatycznym) wszystkich zjawisk zachodzących w rodzinie i właściwości członków rodziny – technika ta zmniejsza opór rodziny przed zmianą, odrywa uwagę rodziny od zjawisk negatywnych

Technika nakazów paradoksalnych (np. strategia zalecania symptomu - „przepisywania symptomow”; strategia powstrzymywania – np. zachęcanie do zwolnienia tempa zmian; strategia pozycyjna – akcentowanie, wyolbrzymianie trudności rodziny) Technika genogramów („drzewo genealogiczne rodziny”) Zadania domowe zalecane rodzinie do wykonania (np. rytuały rodzinne zawierające pierwiastek stabilności i zmiany)

Technika przejściowych koalicji terapeuty z systemem, lub członkiem systemu Terapeuta = restrukturalizacja w rodzinie = bycie modelem określonych zachowań = manipulacja nastrojem = wyznaczanie zadań = analizuje sekwencje rodzinnych konfliktów = proponuje odgrywanie psychodram = opowiada anegdoty = stosuje metaforę, śmiech Praca z inwersją znaczenia „nie” - „tak” = wprowadzanie nowych reguł komunikowania się w systemie Język performatywny (mobilizuje do działania), a nie informacyjny

Formy psychoterapii Psychoterapia indywidualna Psychoterapia grupowa
Psychoterapia rodzin Terapia kompleksowa

Podsumowanie Psychoterapia - techniki i strategie terapeutyczne
Aktywne słuchanie Konfrontacja Klaryfikacja Interpretacja Odzwierciedlanie Przepracowanie Systematyczna desensytyzacja Terapia implozywna Awersyjne przewarunkowanie Modelowanie Treningi umiejętności społecznych (np. asertywność) Techniki restrukturyzacji poznawczej (zmiana myśli o sobie i świecie)

Podsumowanie Psychoterapia - techniki i strategie terapeutyczne
Techniki relaksacyjne (trening autogenny Schultza, relaksacja stopniowa Jacobsona) Hipnoza Analiza genogramu Wizualizacja Psychodrama Pantomima Odgrywanie ról Psychorysunek Myzykoterapia (Aleksandrowicz J.W., 1994, s ; Bilikiewicz A., 2003; Grzesiuk L., 1994, s )

Psychoterapia i psychoedukacja

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Psychoterapia i psychoedukacja"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres

Wejść

Zaloguj się poprzez sieć społeczną:

Psychoterapia i psychoedukacja

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Psychoterapia i psychoedukacja"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres