Diagnostyka w pedagogice społecznej

Prezentacja na temat: "Diagnostyka w pedagogice społecznej"— Zapis prezentacji:

1 Diagnostyka w pedagogice społecznej
Dr hab. Hanna Solarczyk-Szwec

2 Podstawowe środowiska wychowawcze
Naturalne/nieformalne Intencjonalne/celowe/ formalne Rodzina środowisko lokalne (sąsiedztwo) Grupa rówieśnicza Środowisko lokalne (stowarzyszenia, organizacje) Szkoła Klub sportowy Zakład pracy

3 Diagnoza Pochodzi z greki,
Zebranie potrzebnych danych i ich krytyczne opracowanie, Oparte na doświadczeniu i rozumowaniu

4 Czynności diagnostyczne
zebranie w odpowiednich sposób danych, określenie badanego stanu rzeczy, Interpretacja zebranych danych

5 Diagnoza rozwinięta Diagnozy cząstkowe:
Identyfikacja (klasyfikacja, typologizacja) Wyjaśnienie (genetyczne, celowościowe) Określenie aktualnej fazy Prognoza

6 Przyczyny (geneza) Wywołujące: (pierwsze/istotne)
Predysponujące (tkwiące w jednostce, środowisku) Podtrzymujące/ sprzyjające (środowiskowe)

7 Rozpoznanie środowiskowe
Badanie składników środowiska z punktu widzenia potrzeb wychowawczych, opiekuńczych, socjalnych, kulturalnych Składniki: środowisko materialne, wzory osobowe, organizacja życia Badanie selektywne

8 Typy diagnozy Poznawcza
Decyzyjna: ściśle powiązana z działaniem praktycznym

9 Cykl działania zorganizowanego
Postawienie jasnego i określonego celu Zbadanie środków i warunków, które trzeba zastosować, aby osiągnąć cel Przygotowanie środków i warunków Urzeczywistnienie Kontrola otrzymanych wyników

10 Etyczne aspekty diagnostyki
Tajemnica zawodowa, Odpowiedzialność za postawienie błędnej lub dowolnej diagnozy, Przede wszystkim nie szkodzić!

11 Metody pracy społeczno-wychowawczej
Metoda indywidualnego przypadku Metoda grupowa w pracy socjalnej Metoda organizowania środowiska Animacja społeczno-kulturalna

12 Metoda indywidualnego przypadku
Casework – klasyczna metoda pracy socjalnej powstała na pocz. XX w. W USA, Mary Richmond: Czym jest metoda przypadku w pracy socjalnej, 1922. Casework: proces, który rozwija osobowość poprze świadome dostosowanie w relacjach międzyludzkich i w otoczeniu społecznym”.

13 Elementy Casework Wgląd w cechy osobowościowe jednostki,
Rozpoznanie zasobów, zagrożeń, wpływów otoczenia społ., Bezpośrednie oddziaływanie na osobę, Bezpośrednie oddziaływanie na osobę poprzez otoczenie społeczne Podejścia: funkcjonalne (szczególne znaczenie instytucji), psychospołeczne (uzwględnienie struktury psychicznej i kontekstu społ.)

14 Casework w Polsce nacisk na socjologiczny aspekt trudności życiowych,
wg Aleksandra Kamińskiego: prowadzenie przypadku jest sztuką, prowadzący powinien posiadać także wiedzę życiową, fundamentem jest wiedza z psychologii, socjologii, pedagogiki, poza wiedzą fachową należy: akceptować jednostkę, mieć wiarę w jej możliwości, tworzyć atmosferę zaufania, zmierzać do tego, żeby jednostka sama chciała skorygować swoje życie, doskonalenie swojej osobowości.

15 Procedura metody pracy socjalnej z indywidualnym przypadkiem
Diagnoza społeczna Opracowanie planu postępowania Prowadzenie przypadku

16 Metoda pracy grupowej Carls D. Garvin: „prowadzący grupę musi skoncentrować się na pomaganiu uczestnikom grupy w staniu się systemem wzajemnej pomocy. Głównym źródłem pomocy dla każdego członka grupy są inni, indywidualnie i zbiorowo”. A. Kamiński wyróżnia 3 odmiany metody grupowej: Rozwojowo-wychowawcza (np. domy kultury, instytucje edukacyjne, rekreacyjne, org.) Rewalidacyjna (wobec osób społecznie niedostosowanych) Psychoterapeutyczna (usprawnianie społ. i psych. funkcjonowania)

17 Zasady metody grupowej
Przyswojenie członkom grupy idei wzajemnej pomocy Rozumienie i wykorzystywanie w pracy z grupą procesu grupowego Dążenie do wzmocnienia zdolności uczestników grupy Nauczenie uczestników grupy wykorzystania doświadczenia grupowego do funkcjonowania w różnych sytuacjach grupowych w życiu realnym.

18 Empowerment Proces, przez który osoby i grupy rozwijają świadomość swoich zdolności kontrolowania lub wpływania na siebie i innych i uczą się umiejętności efektywnego stosowanie swego wpływu (np. ruch praw obywatelskich)

19 Typologia grup wg Zastrowa
Rekreacyjne, Socjalizacyjne Terapeutyczne Spotkaniowe, trening wrażliwości Eduakcyjne Samopomocy Problemowe i decyzyjne

20 Typologia grup wg Browna
Podejście oparte na kontinuum celów pracy grupowej: Diagnoza indywidualna, indywidualne wsparcie, indywidualna zmiana, edukacja/informowanie, kompensacja przez zajęcia czasu wolnego, mediacja między jednostkami i instytucjami, wsparcie/zmiana grupowa, zmiana w środowisku, zmiana społeczna

21 Proces grupowy Tworzenie grupy, Stabilizacja jej struktury i norm
Realizacja jej celu Ocena efektów działania i decyzja o dalszym istnieniu lub rozwiązaniu

22 Metoda organizowania środowiska
Wąskie rozumienie: na użytek pomocy socjalnej uruchamia się stałą lub cykliczną akcję; pomoc jednej grupie społecznej, np. seniorom; zajęcie się wybranym problemem społ., np. czasem wolnym; działania prowadzone są przez jedną grupę osób lub instytucję Szerokie rozumienie: całościowe rozumienie środowiska lokalnego, pełna rejestracja problemów, kompleksowy i komplementarny system działań, stałe działanie, trwałe usuwanie zagrożeń; dominacja pozytywnego sensu działalności społ. nad negatywnym (ratownictwo i usuwanie zagrożeń)

23 Cele metody środowiskowej
Wspomaganie rozwoju Opieka Wyrównywanie braków Kompensacja Cel nadrzędny – tworzenie wspólnoty Warunek powodzenia: budzenie sił społ., tj. ochotniczych organizatorów życia zbiorowego

24 Schemat postępownia zbliżony do innych metod pracy socjalnej i wychowawczej, ale angażuje znacznie większe siły Etapy: rozpoznanie, diagnoza potrzeb Organizowanie zespołu i pracy Planowanie i koordynacja działań opiekuńczo-wspomagająco-rozwojowych Wtórne pobudzanie (inspiracja i umacnianie zespołu) Systematyczne ulepszanie Kontrola i doskonalenie

25 Animacja społeczno-kulturalna
Animacja: ożywiać coś/kogoś, wprawiać w życie, skłaniać do działania Fazy: Czynności wstępne: Wstępna diagnoza Planowanie treści, form, precyzowanie celów działań Informacja i stymulowanie Czynności realizacyjne: - edukowanie, motywowanie, koordynowanie Pomiar efektywności na podstawie przyjętych w fazie planowania wskaźników

26 Skutki animacji jednostek i małych grup społecznych
Przyrost wiedzy Rozwój umiejętności Zmiana postaw Zmiana hierarchii wartości Zmiana postaw kulturowych od pasywności – do aktywności od receptywności do kreatywności Od izolacji do afiliacji Od egocentryzmu do socjocentryzmu Od schematyzmu do innowacyjności Od stereotypów myślenia do generatywności myślenia

27 Animator Podmiot Kreator sytuacji animacyjnych Wzbudzający ducha
Ożywiający otoczenie społeczne Pobudzający do inicjatywy Unerwiający tkankę społeczną Aktywizujący Propagujący nowe wartości