Konie – chów, hodowla, użytkowanie

Prezentacja na temat: "Konie – chów, hodowla, użytkowanie"— Zapis prezentacji:

1 Konie – chów, hodowla, użytkowanie
E-learning Marcin Gołębiewski

2 Znaczenie koni wczoraj i dziś
Udomowienie – VI-V w p.n.e. - ośrodki Konie- źródło mięsa i skór Wykorzystanie konie w celach militarnych i gospodarczych Co było pierwsze użytkowanie pociągowe czy wierzchowe

3 Charakterystyka przyrodnicza koni
Budowa anatomiczna a możliwości wykorzystania koni przez człowieka Wyeksponowany kłąb Mała praca pierwszych 8-9 par żeber Diastema pomiędzy siekaczami a trzonowcami Budowa nóg i kopyt Szeroka skala chodów Przemiana materii i regeneracji sił Właściwości psychiczne

4 Budowa anatomiczna konia

5 Sposoby użytkowania koni
Konie w rozwoju cywilizacji Konie jako źródło pokarmu Konie jako siła robocza Konie wierzchowe

6 Plastyczność gatunku Wpływ klimatu na kształtowanie się pokroju oraz konstytucjo koni Reguły ekogeograficzne: Reguła Allena (peryferyjne części ciała) Reguła Bergmanna (masa ciała) Reguła Glogera (umaszczenie) Klimat gorący zwiększa się powierzchnia ciała koni w stosunku do objętości – klimat zimny zależność odwrotna

7 Konie z północy i z południa

8 Podział typów koni pod względem budowy
Czynniki warunkujące przydział do poszczególnych typów budowy: Siła pociągowa Szybkość Rodzaj chodu Wytrzymałość

9 Typy koni – typ zimnokrwisty
Ciężka praca –powolne tempo pracy Duża masa ciała Niskie położenie ośrodka ciężkości Krótkonożność Większa długość tułowia niż wzrost Szerokość tułowia Szerokie i płaskie kopyta Bardziej rozwarte skątowanie kośćca Krótkie ale grube mięśnie Zdolność odkładania znacznych zapasów węglowodanów Powolny temperament

10 Typy koni – typ gorącokrwisty
Lekkie obciążenie - szybkie tempo pracy Mała masa ciała Wysokie położenie ośrodka ciężkości Wysokonożność Niezbyt duża szerokość tułowia Wąskie kopyta o mniejszej powierzchni Większe skątowanie kośćca Długie mięśnie i kości Suchość tkanki Żywy temperament

11 Konstytucja koni Właściwości organizmu, cechy ustroju w dużej mierze uwarunkowane czynnikami genetycznymi Konstytucja oddechowa Konstytucja trawienna

12 Rasy koni – rasy gorącokrwiste
Czysta krew arabska

13 Rasy koni – rasy gorącokrwiste
Pełna krew angielska

14 Rasy koni – rasy gorącokrwiste
Angloaraby

15 Rasy koni – rasy zimnokrwiste
Belgi

16 Rasy koni – rasy zimnokrwiste
Ardeny

17 Rasy koni – rasy zimnokrwiste
Perszerony

18 Rasy koni – rasy zimnokrwiste

19 Rasy hodowane w Polsce Wielkopolska Małopolska Śląska Hucuły
Koniki polskie Szlachetna półkrew

20 Opis ciała konia

21 Pokrój a użytkowość koni
Głowa

22 Pokrój a użytkowość koni
Szyja

23 Pokrój a użytkowość koni
Kłoda

24 Pokrój a użytkowość koni
Zad

25 Pokrój a użytkowość koni
Nogi przednie

26 Pokrój a użytkowość koni
Nogi zadnie

27 Maści koni Maści jednolite: kara, kasztanowata, niekiedy siwa
Maści złożone: gniada Maści mieszane: dereszowata, bułana, izabelowata, srokata, tarantowata

28 Maści koni

29 Maści koni

30 Chody koni Stęp Kłus Galop Innochód

31 Rozród koni Dojrzałość płciowa Dojrzałość hodowlana

32 Ruja U zdrowych klaczy w czasie dojrzewania pęcherzyka jajnikowego natężenie objawów popędu płciowego stale wzrasta osiągając szczyt w okresie okołoowulacyjnym Czas trwania, stopień nasilenia i częstotliwość reakcji rujowych mogą różnić się u poszczególnych klaczy, a także u tych samych klaczy w różnych miesiącach roku

33 Ruja U klaczy niezwykle ważna jest znajomość charakteru zwierzęcia: określonego rodzaju pobudliwości nerwowej, wrażliwości i temperamentu

34 RUJA U KLACZY Najbardziej charakterystycznym objawem rui u klaczy jest błyskanie sromem tj. rytmiczne otwieranie szpary sromowej. Klacze będące w rui są nieposłuszne, często podnoszą ogon i oddają małe ilości moczu. Srom powiększony jest tylko w nieznacznym stopniu, błona śluzowa pochwy jest zaczerwieniona. Zauważyć można wypływ ciągliwego śluzu pochwowego.

35 Ruja Objawy grzania się klaczy nasilają się w miarę zbliżania się terminu owulacji Pierwsza ruja po wyźrebieniu występuje zwykle między 5 a 12 dniem (90% przypadków), a do owulacji dochodzi najczęściej po 10 dniach po porodzie

36 Celem stwierdzenia i ustalenia optymalnego okresu krycia klaczy stosuje się próbę z ogierem. W przypadku, gdy klacz „odbija” ogiera i wydaje charakterystyczne dźwięki – „kwiczy” to znaczy, że nie jest w rui. Jeśli klacz nie „odbija”, to znaczy, że jest w rui.

37 stanówka Ogier swoją obecnością i zachowaniem pobudza klacz
Klacz wykazuje (lub nie) objawy rui Człowiek decyduje o kryciu klaczy (wiedza i doświadczenie prowadzącego stanówkę)

38 Pomocnicze metody wykrywania rui
Poziom progesteronu: w rui niski < 1ng/ml test arboryzacji - śluz pochwowy - rozmaz, wysuszyć, oglądać pod małym powiększeniem (jak mróz na szybie) Badanie oporności śluzu pochwowego Ultrasonograficzna ocena zmian zachodzących na jajnikach (głowica 5MHz): wzrost pęcherzyka jajnikowego - dobrze sprawdzać 2x dziennie, charakterystyczne jest pęknięcie pęcherzyka - zapadanie się ścian - kształt owocu gruszki

39 Żywienie koni Fizjologia trawienia u koni – specyfika układu pokarmowego

40 Pasze w żywieniu koni Treściwe Objętościowe

41 Żywienie koni w różnych stanach fizjologicznych
Konie pracujące Młodzież rosnąca Ogiery rozpłodowe Klacze karmiące Konie sportowe

42 Systemy utrzymania koni

43 Wymiary ciała koni

44 Wymiary ciała koni

45 Rodzaje systemów utrzymania
Czynniki różnicujące systemy utrzymania koni: Liczba koni przebywających w pomieszczeniu Możliwość swobodnego ruchu Środowisko stajenne System naturalny Tabunowy: hodowla rezerwatowa (Popielno)

46 System kierowany Alkierzowy: Stajenno-pastwiskowy:
Bez wybiegu czy pastwiska Stajenno-pastwiskowy: Pastwisko – podstawa żywienia letniego ( dni, potem wybieg)

47 System bezstajenno-pastwiskowy
W Polsce – od wiosny do jesieni Ekstensywny Obniża koszty Zapewnia schronienie przed słońcem i deszczem Dokarmianie: woda, lizawki, siano lub słoma

48 System bezstajenno-pastwiskowy
1,2 ha pastwiska na klacz ze źrebięciem (wypas kontrolowany) Nadzór

49 Formy utrzymania koni Indywidualny system utrzymania koni
System stanowiskowy Koń stoi uwiązany Nie jest właściwy z punktu widzenia dobrostanu i potrzeb koni 1x/dzień koń kładzie się na boku – niemożliwe w stanowisku Przy wstawaniu koń prostuje przednie nogi – koń musi mieć przestrzeń przed sobą Stosowany z przyczyn ekonomicznych Stanowiska – pojedyncze, podwójne lub na większą liczbę koni Konie utrzymywane na stanowiska muszą mieć zapewnioną dużą ilość ruchu na swobodzie, w kontakcie z innymi końmi

50 Formy utrzymania koni Indywidualny system utrzymania koni
System stanowiskowy

51 System stanowiskowy Zalecane wymiary (koń o masie ciała 550 kg):
Szerokość: min. 1,0-1,1 x wysokość konia w kłębie Długość: 2 x wysokość konia w kłębie Przeznaczenie: Konie robocze Wierzchowe – rekreacyjne Rzadziej klacze stadne

52 Indywidualny system utrzymania koni
System boksowy Najczęściej zalecany Możliwość swobodnego ruchu, choć na ograniczonej przestrzeni Poruszając się po boksie koń powinien mieć możliwość: Obrócenia się w nim bez konieczności wykonywania zwrotu w miejscu i bez nadmiernego wygięcia kręgosłupa Swobodnego wyciągnięcia się na boku po przekątnej boksu Wspięcie konia na tylnych kończynach nie powinno powodować niebezpieczeństwa urazu konia

53 Indywidualny system utrzymania koni
System boksowy

54 System boksowy Zalecane wymiary powierzchni boksu (koń o masie ciała 550 kg): Przeciętnie (2 x wysokość w kłębie)2 Klacze źrebne i ogiery (2,5 x wysokość w kłębie)2 Długość najkrótszego boku min. (1,5 x wysokość w kłębie)2 W systemie boksowym wyróżnić można dwie formy utrzymania koni: W boksie znajdującym się w obrębie budynku stajennego W boksie którego drzwi wychodzą na zewnątrz

55 System boksowy c.d. Z punktu widzenia obsługi, boks powinien zapewniać możliwość łatwego: Usuwania obornika Słania Zadawania paszy Bezpiecznej obsługi konia Przeznaczenie: Klacze źrebne i karmiące Ogiery Młodzież Konie sportowe

56 Grupowy system utrzymania koni
Konie przebywają w nielicznej grupie Najbardziej odpowiada naturze konia Należy unikać tworzenia zbyt licznych grup koni Staranny dobór zwierząt do grupy Biegalnie Bezsłupowe konstrukcje halowe Wyposażenie – koryto do pojenia, żłoby

57 Zalecane wymiary z dostępem i bez dostępu do wybiegów i pastwisk
Powierzchnia przewidziana na 1 konia o masie ciała 550 kg: Osobniki dorosłe: (2 x wysokość w kłębie)2 Młode konie (% powierzchni przewidzianej dla dorosłego konia: 12-24 miesiące: 75% 0-12 miesięcy: 50% Minimum: 10 m2 dla dorosłego konia, klaczy jałowej 15 m2 dla klaczy ze źrebięciem Gdy pasze objętościowe i treściwe skarmiane są ze żłobów, należy zapewnić żłób o długości na 1 konia: 0,8 m na młodzież 0,9-1 m na klacz 1,5 m na klacz ze źrebięciem Jeśli powierzchnia stajni przewidziana dla koni jest zbyt mała, można ją powiększyć o przylegający do stajni wybieg, do którego konie będą miały swobodny dostęp poprzez otwarte drzwi

58 Przeznaczenie Młodzież - źrebięta rzeźne: Klacze jałowe i źrebne
Max 6-8 konie w grupie przy 5-6 m2 na zwierzę w wieku 5-16 miesięcy 4-6 koni w grupie przy 8 m2 na zwierzę w wieku miesiące Klacze jałowe i źrebne

59 Stajnie otwarte Stajnia jest cały czas otwarta, co umożliwia koniom wyjście na zewnątrz, na przyległy wybieg Ten system nie jest w Polsce rozpowszechniony Najlepszy system utrzymania Koń musi mieć możliwość termoregulacji behawioralnej i fizjologicznej Koń musi mieć schronienie przed słońcem i wilgocią: Zimno i sucho – dobrze tolerowane Zimno i wilgotno – źle (stres)

60 Wady i zalety różnych systemów utrzymania koni

61 Swoboda poruszania się
Dyrektywy Unii Europejskiej: Swobody poruszania się zwierzęcia, określonej na podstawie doświadczenia i wiedzy naukowej, nie wolno ograniczać w sposób powodujący niepotrzebne cierpienie lub urazy Zwierzęciu trzymanemu nieustannie lub często na uwięzi lub w zamknięciu należy zapewnić przestrzeń zgodną z jego potrzebami fizjologicznymi i etologicznymi określonymi na podstawie doświadczenia i wiedzy naukowej

62 Swoboda poruszania się
Zalecenia: W każdym gospodarstwie utrzymującym konie powinny znajdować się co najmniej dwa konie Systemu uwięziowego nie należy stosować w trybie ciągłym Konie trzymane na uwięzi powinny spędzać znaczną część dnia poza stajnią

63 Wybiegi - zalecenia Konie powinny mieć dostęp do swobodnego ruchu na wybiegu przez co najmniej 1-2 godziny dziennie Konie powinny przebywać w grupach liczących 3-4 osobniki Wielkość wybiegu – co najmniej 50 x 100 m Konie na wybiegu powinny mieć dostęp do: Wody Pasz objętościowych (zalecane jest stosowanie drabinek) Schronienia Cienia Masywne ogrodzenie o podwójnej barierze: Górna bariera na wysokości 1,0-1,8 m (zwykle 1,2 m) Dolna bariera na wysokości ok.. 0,7 m

64 Siodlarnia Niezbędna w większości stajni Powinna być:
Usytuowana centralnie Łatwa w czyszczeniu Łatwa w wietrzeniu Konieczne jest zainstalowanie ogrzewania Powinna mieć solidne zamknięcie Inne zastosowania np. lodówka do przechowywania leków

65 Zalecenia Stajnia musi być skonstruowana w sposób uwzględniający bezpieczeństwo koni Należy pamiętać o następujących zagrożeniach: Wystające gwoździe itp. Ostre krawędzie, rogi itp. Niezabezpieczone powierzchnie szklane Niezabezpieczone przewody elektryczne i inne instalacje Wszelkie elementy konstrukcyjne stwarzające ryzyko uwięźnięcia konia Uszkodzone ogrodzenia elektryczne ze zbyt niskim napięciem Uszkodzone wyjścia Podmokłe tereny wokół wejść na wybiegi i pastwiska Drut kolczasty