Rola i zadania instytucji w strefie Schengen. FRONTEX (Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na Granicach Zewnętrznych Państw Członkowskich.

Prezentacja na temat: "Rola i zadania instytucji w strefie Schengen. FRONTEX (Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na Granicach Zewnętrznych Państw Członkowskich."— Zapis prezentacji:

1 Rola i zadania instytucji w strefie Schengen

2 FRONTEX (Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na Granicach Zewnętrznych Państw Członkowskich Unii Europejskiej)

3 Celem agencji Frontex jest koordynowanie, opartej na analizie ryzyka, współpracy operacyjnej na szczeblu Unii Europejskiej, mającej na celu zwiększenie bezpieczeństwa na jej zewnętrznych granicach. Misją Frontexu jest działanie na rzecz zwiększenia swobód i poziomu bezpieczeństwa obywateli UE, poprzez uzupełnienie krajowych systemów zarządzania granicami państw członkowskich.

4 Status Frontexu Agencja Frontex została utworzona na mocy Rozporządzenia Rady (WE) nr 2007/2004 jako organ wspólnotowy posiadający osobowość prawną, cieszący się autonomią operacyjną i budżetową. Na czele agencji stoi Zarząd, w którego skład wchodzą wysocy rangą przedstawiciele organów operacyjnych krajowych służb odpowiedzialnych za ochronę granic wszystkich państw członkowskich UE, a także państw stowarzyszonych stosujących reżim w Schengen oraz dwóch przedstawicieli Komisji Europejskich.

5 Zarząd posiada kompetencje niezbędne do ustanowienie budżetu, kontroli jego wykonania, przyjęcia odpowiednich zasad finansowych, ustanowienia przejrzystych procedur podejmowania decyzji przez agencję oraz powoływania Dyrektora Wykonawczego i jego zastępcy. Dyrektor Wykonawczy jest całkowicie niezależny w wykonywaniu swoich obowiązków.

6 Rozporządzenie z 2004 roku zostało zmienione w 2007 roku. Zostały ustanowiono mechanizmy tworzenia zespołów szybkiej interwencji na granicy i zostały określone zadania zaproszonych funkcjonariuszy. Zespoły szybkiej interwencji na granicy, składają się z funkcjonariuszy straży granicznej danego państwa i są uprawnieni do podejmowania działań na terytorium innego państwa członkowskiego, aby wspierać państwa członkowskie w pilnych i wyjątkowych sytuacjach.

7 Największa część przychodów FRONTAX pochodzi z dotacji Wspólnoty. Ponadto FRONTAX utrzymuje swoją działalność z wkładów państw stowarzyszonych we wdrażaniu, stosowaniu i rozwijaniu dorobku Schengen, opłat za świadczone usługi i ewentualnych, dobrowolnych wkładów państw członkowskich. Agencja wydaje środki na koszty administracyjne, pracownicze, infrastrukturalne i operacyjne. Według zasady wewnętrznej FRONTAX-u minimum 50% wydatków agencji powinna być kierowana na finansowanie działań operacyjnych.

8 Budżet FRONTAX wynosił odpowiedni: w 2005 roku – 6,2 mln euro; 2006 – 19,2 mln euro; w 2007 – 42 mln euro; 2008 – 70,4 mln euro i 2009 – 83,8 mln euro.

9 Kalendarium  26.10.2004 – przyjęcie Rozporządzenia Rady ustanawiające agencję FRONTAX  26.04.2005 – przyjęcie Decyzji Rady wyznaczające Warszawę na siedzibę FRONTAX  25.05.2005 – pierwsze posiedzenie Zarządu FRONTAX w Warszawie (mianowanie Dyrektora Wykonawczego)  3.10.2005 – rozpoczęcie działalności FRONTAX  12.2005 – pierwsza wspólna operacja na wschodniej granicy UE

10 Zadania agencji  analiza ryzyka koordynacji współpracy operacyjnej pomiędzy państwami członkowskimi w dziedzinie zarządzania granicami zewnętrznymi według zasady unikania niedostatecznej i nadmiernej ochrony  wspomaganie państw członkowskich w szkoleniach krajowych funkcjonariuszy straży granicznej i w ustanowieniu wspólnych standardów szkoleniowych

11  śledzenie rozwoju badań mających znaczenie dla kontroli i ochrony granic zewnętrznych  wspomaganie państw członkowskich w sytuacjach wymagających zwiększonej pomocy technicznej i operacyjnej na granicach zewnętrznych  pomoc państwom członkowskim w organizowaniu wspólnych działań dotyczących powrotów (określenie najlepszych praktyk w dziedzinie wydawania dokumentów podróżnych i wydalania) obywateli państw trzecich nielegalnie przebywających na terytorium Wspólnoty

12 Analiza ryzyka Istnieją dwa rodzaje analizy ryzyka:  analiza okresowa  analiza „szyta na miarę” Analiza okresowa ma charakter całościowy i obejmuje zagadnienia związane z zewnętrznymi granicami państw członkowskich UE. Analiza „szyta na miarę” koncentruje się na konkretnym zjawisku dotyczącym zewnętrznej granicy jak np. strumieniu nielegalnej imigracji.

13 Przy opracowywaniu analiz ryzyka FRONTEX stosuje Wspólny Zintegrowany Model Analizy Ryzyka Unii Europejskiej (CIRAM), który został opracowany przez grupę ekspertów Rady Europejskiej w 2002 roku. Za wdrożenie był odpowiedzialny Common Unit. W 2003 roku w Helsinkach utworzono Ośrodek Analizy Ryzyka (RAC). 1 maja 2005 roku zadania RAC zostały przeniesione do FRONTEXu.

14 Przykłady wspólnych działań Projekt „Five Borders” – wdrożony w 2007 roku na wspólnej zewnętrznej granicy z Ukrainą. Na podstawie doświadczeń z „Five Borders” i wejścia w życie porozumienia między UE a Ukrainą w sprawie ułatwień w wydawaniu wiz i poszerzenia uładu z Schengen Frontex wdrożył w tym regionie projekt „Five Borders 2008”.

15 Działania w projekcie były skoncentrowane na: ochronie zielonych granic, odprawie granicznej, wykrywaniu kradzionych pojazdów lub osób ukrywających się w pojazdach. Funkcjonariusze straży granicznej mogli współpracować ze sobą w konkretnym obszarze i na bieżąco dzielić się doświadczeniami.

16 Operacja „Hammer 2008” była realizowana w trzech etapach od września do grudnia 2008 i objęła od 95-99% lotów spoza obszaru Schengen na obszarze objętym działaniami. Koncepcja operacji zakładała wprowadzenie nowej metody prowadzenia działań na granicy powietrznej w zwalczaniu różnych nielegalnych zjawisk migracyjnych związanych z powietrznym kanałem przerzutowym.

17 Operacja miała zakłócić nielegalną działalność przemytników. Frontex dzięki operacji uzyskał dane na temat nielegalnych ruchów migracyjnych na mniejszych lotniskach europejskich i nieświadomej roli odgrywanej przez „tanich przewoźników” w transporcie nielegalnych emigrantów.

18 W przypadku każdej operacji jest organizowane centrum koordynacyjne, które zbiera, ocenia i rozpowszechnia informacje. Uczestnicy mogą być na bieżąco informowani o metodach działania przestępców. Frontex koordynował takie imprezy jak: Olimpiada w Turynie czy Mistrzostwa Świata w Austrii i Szwajcarii. Wydarzenia sportowe mogły być wykorzystane przez przestępców do przerzucania nielegalnych imigrantów do UE pod pozorem uczestnictwa w imprezach.

19 Frontex w 2008 roku koordynował także operacje morskie: na Malcie i Wyspach Kanaryjskich. W ramach tych operacji eksperci z kilku państw członkowskich zostali oddelegowani na Maltę i Wyspy Kanaryjskie w charakterze wsparcia i byli wykorzystani do przesłuchiwania nielegalnych imigrantów przybyłych drogą morską.

20 Celem przesłuchań było ustalenie kraju pochodzenia imigrantów, w celu umożliwienia im powrotu przy zapewnieniu opieki tym, którzy jej potrzebowali. Ponadto zebrano informacje na temat procederu nielegalnego przekraczania granic. Dzięki informacjom zatrzymywano organizatorów nielegalnych działań.

21 Specjalne inicjatywy Frontex w 2006 roku opracował dwie analizy wykonalności dotyczące instytucjonalnych i technicznych możliwości ochrony południowych granic morskich UE. Rozwiązania dotyczyły stworzenia sieci krajowych punktów kontaktowych połączonych z Frontexem. Analizy zaowocowały stworzeniem europejskiego systemu ochrony granic, który miałby odgrywać zasadniczą rolę w ratowaniu ludzkiego życia na morzu i zapobieganiu nielegalnej imigracji.

22 Częścią proponowanego systemu było stworzenie w 2007 roku Europejskiej Sieci Patrolowej na południowych granicach morskich UE. Drugą inicjatywą było stworzenie zespołów szybkiej interwencji na granicy (RABIT). Zespoły RABIT miały w przypadku nagłych i wyjątkowych ruchach migracyjnych szybko mobilizować służby graniczne na szczeblu europejskim.

23 W skład zespołów RABIT wchodzą funkcjonariusze krajowych organów ścigania odpowiedzialnych za zarządzanie granicami (straż graniczna, policja, służby imigracyjne). Frontex utworzył i utrzymuje punkt koordynacyjny (Rapid Pool), który składa się z krajowych komórek eksperckich państw członkowskich. Ogólna liczba funkcjonariuszy z państw członkowskich w Rapid Poll wynosi 600 funkcjonariuszy. Funkcjonariusze przechodzą ciągłe szkolenia.

24 Trzecią inicjatywą FRONTEX jest utworzenie scentralizowanych rejestrów wyposażenia technicznego (CREATE). System obejmuje wyposażenie służące do kontroli i ochrony granic zewnętrznych należących do państw członkowskich, które państwa te, na zasadzie dobrowolności są skłonne oddać czasowo do dyspozycji innego państwa członkowskiego. Baza CREATE obejmuje obecnie 115 statków, 27 helikopterów, 21 samolotów i 400 sztuk innego wyposażenia służącego do kontroli na granicach (mobilne stanowiska radarowe, pojazdy, kamery termowizyjne, przenośne detektory dwutlenku węgla, detektory bicia serca).

25 Pomoc państwom członkowskim w szkoleniu funkcjonariuszy straży granicznej Działania szkoleniowe prowadzone przez FRONTEX są:  oparte na podstawie prawnej Rozporządzenia Rady 2007/2004  oparte na zasadzie bezpośredniej współpracy z państwami członkowskimi (pod kierownictwem Frontexu działają liderzy podprojektów z ramienia państw członkowskich)  oparte we wszystkich krajach członkowskich na modułach szkoleniowych Frontexu

26 Na poziomie podstawowym Frontex opracował program szkoleniowy Common Core Curriculum), zaś na poziomie średniozaawansowanym (Midl Level Course). Istnieją też kursy specjalistyczne jak: szkolenia z zakresu identyfikacji fałszywych dokumentów, szkolenia dla załóg samolotów, szkolenia dla przewodników psów, kursy adresowane do krajów trzecich, szkolenia z zakresu identyfikacji skradzionych pojazdów i szkolenia z zakresu wspólnych powrotów drogą lotniczą.

27 Służby celne

28 Misja Misją służby celnej jest:  ochrona społeczeństwa i rynku przed wprowadzaniem towarów zagrażających życiu i zdrowiu  ułatwienie legalnej działalności gospodarczej i wspieranie konkurencyjności gospodarki wspólnotowej  zabezpieczenie interesów finansowych Wspólnoty i państw członkowskich  zwalczanie przestępczości

29 Wejście Polski do strefy Schengen nie wiązało się ze zmianą zadań i struktury służb celnych. Zmiany struktury organizacyjnej Służby Celnej RP były związane z dostosowaniem do zmieniających się zadań w kontekście włączenia Polski do celnego obszaru Wspólnoty.

30 Przy zmianach strukturalnych kierowano się następującymi kryteriami:  wielkość obsługiwanego obrotu towarowego, w tym wskaźnik udziału towarów pochodzących z państw UE  zakres zadań z obszaru akcyzy  odległość od najbliższej placówki celnej  posiadana infrastruktura  relacja kosztów funkcjonowania jednostki do efektów

31 W 2002 roku było w Polsce 17 Izb Celnych, 67 Urzędów Celnych i 277 Oddziałów Celnych. W 2008 roku było w Polsce 16 Izb Celnych, 46 Urzędów Celnych i 159 Oddziałów Celnych.

32 Zmiany strukturalne były związane z dostosowaniem do nowego podziału administracyjnego. W związku z tym dokonano połączenia Izby Celnej w Cieszynie i Katowicach, Krakowie i Nowym Targu, Izbę Celną Port Lotniczy Warszawa z Izbą Celną w Warszawie, włączono powiaty: chełmski, hrubieszowski, krasnostawski, tomaszowski, włodawski, zamojski oraz miasta Chełm i Zamość do Izby Celnej w Białej Podlaskiej, włączono powiaty: oświęcimski, suski i wadowicki do Izby Celnej w Krakowie.

33 Uwalniane etaty w likwidowanych Izbach umożliwiły wzmocnienie komórek realizujących zadania z zakresu akcyzy, kontroli legalności zatrudnienia cudzoziemców, itp. Problemem służb celnych jest duża fluktuacja kadr wynikająca z odchodzenia funkcjonariuszy z powodu niskich płac, czego następstwem jest duża liczba pracowników w okresie służby przygotowawczej bez prawa do samodzielnego wykonywania obowiązków służbowych.

34 Przygotowanie Polski do wejścia do strefy Schengen wymagało przeszkolenia (6 szkoleń dla 279 uczestników) funkcjonariuszy z zakresu kontroli legalności pobytu cudzoziemców na terytorium RP i kontroli legalności wykonywania pracy przez cudzoziemców. Program szkoleń został przygotowany przez Urząd Repatriacji i Cudzoziemców, straż graniczną, urzędy pracy i Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

35 Ponadto zostały przeprowadzone szkolenia z zakresu: strategii bezpieczeństwa, zagrożeń terrorystycznych, broni, materiałów rozszczepialnych, wybuchowych i podwójnego zastosowania, przeciwdziałania dyskryminacji rasowej, ksenofobii i związanej z nimi nietolerancji.

36 Ponadto w kontekście wejścia Polski do Schengen istotne stało się wprowadzenie Systemu Informacji Schengen (SIS) i Systemu Informacji Wizowej (VIS). Służba celna jest aktywnym użytkownikiem SIS i biernym VIS.

37 Rolą Służby Celnej w zakresie SIS jest weryfikowanie informacji uzyskanych w trakcie prowadzenia kontroli obrotu towarowego, środków transportu oraz kontroli legalności pobytu i zatrudnienia cudzoziemców. Służba Celna ma również możliwość umieszczania w SIS informacji uzyskanych podczas czynności kontrolnych, w celu weryfikacji lub wykorzystania przez inne służby krajowe i zagraniczne.

38 Służby Celne ponadto korzystają z Systemu CAIFS (zintegrowany system bezpieczeństwa na granicy zewnętrznej). System poprawia poziom bezpieczeństwa granicy, jej obiektów oraz służb granicznych poprzez pełny, całodobowy dozór, kontrolę dostępu, system wykrywania pożarów, sygnalizacji i napadu. System pozwala na automatyczne sczytywanie numerów paszportów, pojazdów oraz automatyczne wykonywanie zdjęć tych pojazdów i ich archiwizowanie.

39 Od 2007 roku Służby Celne RP korzystają również z Systemu TF-OCR, istotnego dla granicy zewnętrznej Głównym celem wdrożenia Systemu TF-OCR była automatyczna rejestracja wszystkich pojazdów przekraczających granicę państwową na drogowych przejściach granicznych w ruchu towarowym i osobowym oraz rejestracja danych kontenerów przewożonych na drogowych krajowych przejściach granicznych.

40 W celu zaspokojenia potrzeb związanych z doposażeniem Służby Celnej w środki transportu korzystano z programów pomocowych dostępnych dla służb publicznych (Fundusz Schengen, Norweski Mechanizm Finansowy). Wejście Polski do Strefy Schengen było z punktu widzenia działalności Służby Celnej mniej istotne niż dzień przystąpienia Polski do UE i włączenia polskiego obszaru we wspólnotowy obszar celny.

41 Straż graniczna

42 Granica Polski Według ustawy z dnia 12 października 1990 roku o ochronie granicy państwowej, granica Rzeczypospolitej Polskiej jest powierzchnią pionową przechodzącą przez linię graniczną i oddzielającą terytorium państwa polskiego od terytoriów innych państw i od morza pełnego.

43 Granica państwowa rozgranicza również przestrzeń powietrzną, wody i wnętrze ziemi. Jeśli inaczej nie regulują umowy z sąsiednimi państwami to przebieg granicy na odcinkach lądowych oraz w miejscach gdzie granica państwowa przecina wody stojące lub płynące, przechodząc na drugi brzeg, ustala się według linii prostej, biegnącej od jednego znaku granicznego do drugiego.

44 Na rzekach, strumieniach, potokach i kanałach nieżeglownych granica przebiega według linii środkowej koryta, a na rzekach żeglownych – według linii środkowej głównego toru wodnego lub linii środkowej głównego nurtu. Na morzu granica państwowa przebiega w odległości 12 mil morskich od linii podstawowej lub po zewnętrznej granicy red włączonych do morza terytorialnego. Przez wody graniczne należy rozumieć rzeki, kanały oraz śródlądowe wody stojące, przez które przebiega granica państwowa.

45 Granice oznacza się znakami graficznymi, których położenie, kształt, wymiary, kolor i zasady utrzymania zdefiniowane są w „granicznych” umowach bilateralnych zawartych przez Polskę z krajami sąsiednimi. Granice oznaczone są stosownymi tablicami informacyjnymi, zróżnicowanymi co do granic zewnętrznych (tablica ostrzegawcza „granica państwa – przekraczanie zabronione” oraz znak uzupełniający o tej samej treści) i wewnętrznych (znak uzupełniający z napisem „granica państwa” informujący o przekroczeniu granicy RP na wewnętrznej granicy UE.

46

47 Na pograniczu Polski ustanowione są specyficzne elementy: pas drogi granicznej (obszar o szerokości 15 metrów licząc w głąb kraju od linii granicy) i strefę nadgraniczną (obejmuje obszar gmin przyległych do linii granicy, a na odcinku morskim do brzegu morskiego; jeżeli szerokość strefy nadgranicznej nie osiąga w ten sposób 15 km, włącza się do tej strefy cały obszar gmin bezpośrednio sąsiadujących z gminami przyległymi do linii granicy lub brzegu morskiego). Pas drogi granicznej i strefa nadgraniczna są oznaczone specjalnymi znakami.

48 Od 21 grudnia 2007 roku granicą zewnętrzną według obowiązujących uregulowań jest granica morska (439,74 km), granica z Obwodem Kaliningradzkim (232,04 km – w tym długość odcinka rozgraniczającego morze terytorialne 22,21 km), Republiką Białoruś (418,24 km) i Ukrainą (535,18 km). Granice wewnętrzne to: granice z Republiką Litewską (104,28 km), Republiką Słowacką (541,06 km), Republiką Czeską (796,04 km), Republiką Federalną Niemiec (489,37 km – w tym długość odcinka rozgraniczająca morze terytorialne – 22,22 km).

49 Za kontrolę graniczną odpowiadają w każdym państwie członkowskim UE ich służby krajowe, natomiast zarządzaniem i koordynacją współpracy operacyjnej oraz pomocą w zakresie kontroli granicznej zajmuje się europejska agencja FRONTEX. W Polsce przedsięwzięcia w zakresie kontroli granicznej od 1991 roku realizuje policyjna formacja Straż Graniczna.

50 Restrukturyzacja Straży Granicznej w Polsce Restrukturyzacja Straży Granicznej w Polsce rozpoczęła się od czasu rozpoczęcia procesu akcesyjnego z UE w 1997 roku. Działania dostosowawcze były prowadzone w trzech etapach:  etap I – do momentu akcesji (do 1 maja 2004)  etap II – od momentu akcesji do momentu wejścia do strefy Schengen (do 21 grudnia 2007 i 30 marca 2008)  etap III – od rozpoczęcia stosowania pełnego dorobku z Schengen (zniesienia kontroli granicznej na granicach wewnętrznych)

51 Przed Strażą Graniczną, przed akcesją z UE, postawiono następujące cele:  kompleksowe rozwiązanie problemów dotyczących przekraczania polskiej granicy państwowej  zakończenie negocjowania podstawowych umów określających zasady współpracy na wspólnych odcinkach granicy z państwami sąsiednimi  określenie, przygotowanie oraz wprowadzenie zmian związanych z przystąpieniem Polski do UE i przeniesieniem jej zewnętrznej granicy na granicę wschodnią

52  przygotowanie przejść granicznych i bezpośrednich dojazdów w ciągach korytarzy transportowych do sprawnej obsługi tranzytu wschód-zachód i północ-południe  wprowadzenie nowoczesnych rozwiązań ułatwiających przekraczanie granicy państwowej, które zmniejszają uciążliwości związane ze wzmożonym ruchem drogowym  koordynacja prac związanych z zagospodarowaniem granicy państwowej, prowadzonych przez organy administracji rządowej i specjalnej  zwiększenie bezpieczeństwa na wschodnim odcinku granicy państwowej poprzez rozbudowę sieci placówek

53 Podstawowym czynnikiem determinującym działalność Straży Granicznej w procesie integracji Polski ze strukturami UE/Schengen była potrzeba zwiększenia obsady kadrowej i uzawodowienia całej formacji na wzór „starej piętnastki”. W 2003 roku przyjęto program likwidacji służby kandydackiej. Cel ten zamierzano osiągnąć poprzez zatrudnienie w latach 2003-2006 - 5.300 osób. Ponadto w latach 2005-2006 przyjmowano do pracy po 253 osoby do korpusu służby cywilnej i na stanowiska pomocnicze.

54 Blisko 80% nowozatrudnionych skierowano do służby na granice zewnętrzne (lądowe, morskie, przejścia lotnicze). Liczba pracowników cywilnych zwiększyła się z 1.308 w 2002 roku do 1.873 w 2005 roku. W 2007 roku w stosunku do 2003 roku zmniejszono na granicach wewnętrznych zatrudnienie o prawie 70%. Uniknięto przymusowej alokacji kadr z granic wewnętrznych na zewnętrzne.

55 Od 2006 roku Straż Graniczna jest formacją w pełni zawodową. W 2008 roku zatrudniało 14.965 osób, z czego 9.800 na granicach zewnętrznych i 5.165 na granicach wewnętrznych. Wiele emocji wśród pracowników wzbudzała kwestia przeniesienia pracowników z granic wewnętrznych na zewnętrzne.

56 Koncepcja przystosowania Straży Granicznej do pełnej realizacji Układu z Schengen zakładała następujące elementy:  system ochrony granicy wewnętrznej po zniesieniu kontroli będzie opierał się na oddziałach i placówkach straży granicznej  ochrona granicy państwowej będzie polegała na prowadzeniu kontroli doraźnych wewnątrz kraju w terytorialnych zasięgach działania oddziałów straży granicznej, z wyjątkiem placówek SG na lotniczych i morskich przejściach granicznych ochraniających granicę zewnętrzną

57  podstawowym zadaniem będzie prowadzenie kontroli legalności pobytu cudzoziemców, ochrona szlaków komunikacyjnych i zwalczanie przestępczości będącej we właściwości SG  struktura placówki SG powinna umożliwić samodzielne realizowanie zadań  należy zorganizować i utrzymać na linii granicy wewnętrznej na przejściach granicznych odpowiednią liczbę punktów do przekazywania osób oraz punktów do wymiany informacji

58 Według dokumentu wypracowany model ochrony granic zewnętrznych nie miał ulec zmianie. W oddziałach SG ochraniających granicę zewnętrzną zostały oddane 4 nowe strzeżone ośrodki dla cudzoziemców. Ponadto włączono w struktury SG Strzeżony Ośrodek dla Cudzoziemców w Lesznowoli, który pozostawał w gestii policji. Ponadto założono w dokumencie powstanie nowej jednostki organizacyjnej – Zarządu Działań Granicznych, który miałby spełniać rolę centralnego odwodu Komendanta Głównego SG.

59 Do zadań Zarządu Zabezpieczenia Działań Straży Granicznej należy:  nadzorowanie, koordynowanie i pełnienie wart ochronnych na pokładach statków powietrznych,  współdziałanie z terenowymi organami SG w zakresie pełnienia służby granicznej i zabezpieczania prowadzonych działań granicznych,  zabezpieczanie działań związanych z realizacją czynności operacyjno-rozpoznawczych w zakresie zleconym przez jednostki organizacyjne SG i komórki organizacyjne Komendy Głównej SG

60  gromadzenie, przetwarzanie i analizowanie informacji dotyczących zadań realizowanych przez Zarząd  zabezpieczenie doprowadzeń oraz przekazań cudzoziemców z terytorium RP na podstawie decyzji administracyjnej, umowy lub porozumienia międzynarodowego drogą lotniczą, lądową lub morską,  udział w akcjach ratowniczych, w których SG uczestniczy na wniosek organów administracji rządowej lub samorządowej

61  udział w inicjatywach i przedsięwzięciach organizacyjnych agend UE, w ramach międzynarodowej współpracy SG z tymi instytucjami,  realizowanie zadań z zakresu przygotowań obronnych i zarządzania kryzysowego straży granicznej pozostających we właściwości Zarządu  opracowywanie i opiniowane projektów aktów prawnych w zakresie właściwości Zarządu  wykonywanie innych zadań służbowych zleconych przez Komendanta Głównego SG.

62 W strukturze SG funkcjonowało w 2008 roku 12 oddziałów:  Karpacki Oddział SG w Nowym Sączu  Śląski OSG w Raciborzu  Sudecki OSG w Kłodzku  Łużycki OSG w Lubaniu (obecnie zlikwidowany)  Lubuski OSG w Krośnie Odrzańskim (obecnie Nadodrzański)  Pomorski OSG w Szczecinie  Morski OSG w Gdańsku  Warmińsko-Mazurski OSG w Kętrzynie  Podlaski OSG w Białymstoku  Nadbużański OSG w Chełmie  Bieszczadzki OSG w Przemyślu  Nadwiślański OSG w Warszawie

63 Struktura organizacyjna komendy oddziału SG na granicy zewnętrznej i wewnętrznej jest ujednolicona. W jej skład wchodzą następujące komórki organizacyjne:  Wydział Prezydialny, Wydział Kadr i Szkolenia, Wydział Ochrony Informacji Niejawnych, Samodzielna Sekcja Nadzoru i Kontroli, Samodzielna Sekcja Analiz Ryzyka, Zespół Audytu Wewnętrznego, Zespół stanowisk samodzielnych (radca prawny, rzecznik prasowy, kapelan, specjalista ds. bhp, funkcjonariusz SG, starszy inspektor ds. bhp – pracownik korpusu służby cywilnej, starszy asystent ds. przeciwpożarowych) – komórki te podlegają bezpośrednio komendantowi oddziału

64  Wydział Graniczny, Wydział Operacyjno- Śledczy, Wydział Koordynacji Działań, Wydział ds. Cudzoziemców – nadzorowane przez zastępcę komendanta oddziału do spraw granicznych  Wydział Łączności i Informatyki, Wydział Techniki i Zaopatrzenia, Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Oddziału SG – nadzorowane przez zastępcę komendanta do spraw logistycznych  Wydział Finansów – nadzorowany przez głównego księgowego oddziału

65 Na dzień 21 grudnia 2008 roku struktura organizacyjna SG przedstawiała się następująco:  Karpacki OSG (11 placówek) w: Wetlinie i Sanoku (od 2009 roku w strukturach Bieszczadzkiego OSG), Barwinku, Koniecznej, Piwnicznej Zdroju, Sromowcach Wyżnych, Zakopanem z siedzibą w Łysej Polanie, Lipnicy Wielkiej, Zwardoniu i Tarnowie przy granicy wewnętrznej i 1 placówka realizująca zadania na granicy zewnętrznej w Krakowie Balicach (lotnicze przejście graniczne)

66  Śląski OSG (6 placówek) w: Pietraszynie, Zebrzydowicach, Cieszynie, Nysie i Opolu przy granicy wewnętrznej z Czechami oraz 1 placówka realizująca zadania na granicy zewnętrznej w Katowicach Pyrzycach (lotnicze przejście graniczne)  Sudecki OSG (4 placówki) w: Wałbrzychu, Kudowie Zdroju i Międzylesiu przy granicy wewnętrznej z Czechami i 1 placówka realizująca zadania na granicy zewnętrznej we Wrocławiu-Strachowicach (lotnicze przejście graniczne)

67  Łużycki OSG (5 placówek) w: Lubawce i Jakuszycach (obecnie od 2009 roku istnieje w zamian placówka SG w Jeleniej Górze), Lubaniu i Bogatyni (została w 2009 roku zlikwidowana) przy granicy z Czechami oraz w Zgorzelcu przy granicach z Niemcami. Placówki, które realizowały zadania związane z granicą z Czechami przeszły do Sudeckiego OSG, zaś z Niemcami do Nadodrzańskiego OSG. Placówka w Bogatyni realizowała zadania zarówno przy granicy z Czechami i Niemcami. Łużycki OSG istniał do 31 grudnia 2009 roku. W budynkach po komendzie Łużyckiego OSG został otwarty Ośrodek Szkoleń Specjalistycznych SG. Ośrodek Szkoleń Specjalistycznych SG składa się z Zakładu Kynologii, Zakładu ds. Cudzoziemców i Zakładu Szkolenia Ogólnozawodowego.

68  Lubuski OSG (obecnie Nadodrzański) w: Olszynie, Gubinku (przeniesiono w 2009 roku do Krosna Odrzańskiego), Świecku, Kostrzynie przy granicy z Niemcami, a także w Kaliszu oraz 1 placówka przejęta od Nadwiślańskiego OSG realizująca zadania na granicy zewnętrznej w Poznaniu Ławicy (lotnicze przejście graniczne). W 2009 roku otwarto placówkę SG w Zielonej Górze. W 2010 roku został zlikwidowany Pomorski OSG i placówki w Szczecinie-Porcie (morskie przejście graniczne) i Szczecinie Goleniowie (lotnicze przejście graniczne) przeszły do Nadodrzańskiego OSG.

69  Pomorski OSG (5 placówek) w: Osinowie Dolnym (włączono w 2009 roku do Nadburzańskiego OSG), w Gryfinie – obiekt w Rosówku (od 2009 SG w Szczecinie), Lubieszynie (zlikwidowano) przy granicy z Niemcami oraz 2 placówki realizujące zadania na granicy zewnętrznej w: Szczecinie-Porcie i Szczecinie Goleniowie  Morski OSG (13 placówek i 2 dywizjony) w: Krynicy Morskiej, Elblągu, Gdańsku, Gdańsku Rębiechowie, Gdyni, Władysławowie, Łebie, Ustce, Darłowie, Kołobrzegu, Rewalu, Międzyzdrojach (zlikwidowana w 2010 roku i jej zadania wypełnia placówka w Świnoujściu) i Swinoujściu realizujące zadania na granicy zewnętrznej; dywizjony Kaszubski w Gdańsku i Pomorski w Świnoujściu

70  Warmińsko-Mazurski OSG (10 placówek) w: Braniewie, Lelkowie, Górowie Iławieckim, Bezledach, Sępopolu, Barcianach, Węgorzewie, Banaich Mazurskich, Gołdapi, Dubeninkach na granicy zewnętrznej z Obwodem Kaliningradzkim  Podlaski OSG (16 placówek) w: Rutce-Tartak, Budzisku i Ogrodnikach przy granicy wewnętrznej z Litwą oraz w Białowieży, Bobrownikach, Czeremsze, Kuźnicy, Płaskiej, Siemianówce (Narewce), Lipsku, Nowym Dworze, Szudziałowie, Krynkach, Michałowie, Dubiczach Cerkiewnych, Mielniku na granicy zewnętrznej z Białorusią.

71  Nadbużański OSG (17 placówek) w: Janowie Podlaskim, Terespolu, Kodniu, Sławatyczach, Dołhobrodach i Włodawie na zewnętrznej granicy z Białorusią oraz w Zbereżu, Woli Uhruskiej, Dorohusku, Skryhiczynie, Horodle, Hrubieszowie, Kryłowie, Dołhobyczowie, Chłopiatynie, Łaszczowie i Hrebennem na zewnętrznej granicy z Ukrainą. W 2009 roku utworzono nową placówkę w Bohukałach przy granicy z Białorusią.

72  Bieszczadzki OSG (13 placówek) w: Horyńcu Zdroju, Lubaczowie, Korczowej, Kalnikowie, Huwnikach, Hermanowicach, Medyce, Wojtkowej, Krościenku, Czarnej Górnej, Stuposianach i Ustrzykach Górnych na zewnętrznej granicy z Ukrainą oraz w Rzeszowie Jasionce (lotnicze przejście graniczne) Od 2009 roku należą również placówki w Wetlinie i Sanoku realizujące zadania na granicy wewnętrznej ze Słowacją.

73  Nadwiślański OSG (4 placówki – lotnicze przejścia graniczne) w: Warszawie Okęciu, Łodzi Lublinku, Kielcach Masłowie i Bydgoszczy Białe Błota. Są plany w przyszłości otwarcia placówek w Płocku, Ostrołęce, Siedlcach, Radomiu i Modlinie. W strukturach Nadwiślańskiej OSG jest również Ośrodek Konferencyjno- Szkoleniowy w Otwocku-Świder.

74 Pomimo zniesienia kontroli na granicach zewnętrznych SG jest zobligowana do utrzymania na linii granicy wewnętrznej na przejściach granicznych odpowiedniej liczby punktów do przekazywania osób oraz punktów do wymiany informacji:  na odcinku granicy z Niemcami – 4 punkty do przekazywania osób w Kołbaskowie, Słubicach, Olszynie i Zgorzelcu oraz 1 punkt wymiany informacji w Słubicach

75  na odcinku granicy z Czechami – 5 punktów do przekazywania osób w Cieszynie, Chałupkach, Głuchołazach, Kudowie Zdroju i Zawidowie oraz 2 punkty do wymiany informacji w Cieszynie po stronie czeskiej i Kudowie Zdroju po stronie polskiej  na odcinku granicy ze Słowacją – 3 punkty do przekazywania osób w Barwinku, Zwardoniu i Chyżnem oraz 2 punkty do wymiany informacji w Barwinku i Chyżnem  na odcinku granicy z Litwą – 2 punkty do przekazywania osób w Budzisku i Ogrodnikach i 1 punkt do przekazywania informacji w Budzisku

76 W związku z zagospodarowaniem budynków na granicy wewnętrznej przez SG wiążą się zadania i zobowiązania związane z tymczasowym przywróceniem kontroli na granicach wewnętrznych. Kontrolę taką wprowadza w trybie rozporządzenia Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji określając odcinki na granicy, na których zostaje wprowadzona kontrola, przejścia graniczne, rodzaj dozwolonego ruchu, czas otwarcia.

77 Do zadań punktów wymiany informacji i do przekazywania osób należy:  zapobieganie i zwalczanie przestępczości w regionie przygranicznym  przeciwdziałanie zagrożeniom bezpieczeństwa i porządku publicznego  przekazywanie informacji dotyczących przekroczeń granicy wbrew przepisom, przemytu osób i towarów przez granicę, fałszerstw dokumentów uprawniających do przekroczenia granicy, sprawdzania i ustalania tożsamości osób, stwierdzania miejsca pobytu i miejsca zamieszkania oraz statusu pobytu cudzoziemców

78  przekazywanie i przyjmowanie osób w ramach rozporządzenia Dublin II oraz konwencji dublińskiej  przekazywanie i przyjmowanie osób w ramach umów readmisji oraz wydalonych i poszukiwanych (także na podstawie europejskiego nakazu aresztowania)  przekazywanie i przyjmowanie osób – obywateli państw trzecich – do przewozu tranzytowego na podstawie polsko-niemieckiej umowy o przewozie tranzytowym

79 17 grudnia 2007 roku powstało Polsko- Niemieckie Centrum Współpracy Służb Granicznych, Policyjnych i Celnych w Świecku. Obsadę stanowią funkcjonariusze następujących organów obydwu państw:  ze strony polskiej: straż graniczna, służba celna, policja  ze strony niemieckiej: Policja Federalna (Bundespolizei), Policje Krajów Związkowych (Branderburgii, Saksonii i Meklemburgii Pomorza Przedniego, Główny Urząd Celny oraz Celny Urząd Śledczy

80 Wszyscy funkcjonariusze pracują we wspólnych pomieszczeniach, aby wymieniać, analizować i przekazywać informacje o przypadkach dotyczących terenów przygranicznych oraz przyczyniać się do koordynacji współpracy ponadgranicznej. Podobne, jednak na mniejszą skalę instytucje funkcjonują na granicy z Czechami, Słowacją i Litwą.

81 Dziękuję za uwagę