Zasady prowadzenia badań przesiewowych w chorobach nowotworowych

Prezentacja na temat: "Zasady prowadzenia badań przesiewowych w chorobach nowotworowych"— Zapis prezentacji:

1 Zasady prowadzenia badań przesiewowych w chorobach nowotworowych
Dr n. med. Michał F. Kamiński, Prof. dr hab. Jarosław Reguła Zakład Profilaktyki Nowotworów i Klinika Gastroenterologii Onkologicznej, Centrum Onkologii Instytut, Warszawa Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Warszawa Institute of Health and Society, University of Oslo, Norway

2 Jak prowadzić badania przesiewowe?
Programowo? Oportunistycznie?

3 Skryning programowy, zorganizowany
Precyzyjnie określone kategorie wiekowe, metoda i interwał Zdefiniowana populacja docelowa Zespół administracyjny odpowiedzialny za prowadzenie Zespół specjalistów medycznych odpowiedzialny za prowadzenie i opiekę Program kontroli i poprawy jakości Metody ewaluacji raków w populacji docelowej WHO IARC handbooks of cancer prevention. Volume 10. Cervical cancer screening

4 Skryning oportunistyczny
Skryning poza zorganizowanym programem Zalecenie lekarza rodzinnego/pracownika służby zdrowia Samodzielne zgłoszenie Segnan (editor) 2010: European guidelines for quality assurance in colorectal cancer screening and diagnosis

5 Programowy vs. oportunistyczny skryning
Brak badań klinicznych z randomizacją Głównie badania opisowe ze skryningu cytologicznego w Skandynawii i UK Skryning programowy i oportunistyczny często działa równolegle Medlensky et al. Eur J Cancer 2003;39:

6 Skryning raka szyjki macicy, Anglia
Quinn et al. BMJ 1999;318:

7 Skryning raka szyjki macicy, Anglia
This is a diagram showing cervical cancer mortality in England. The y-axis indicate the number of deaths, and the x-axis indicate the calender years from 1950 until In 1988, the program was reorganized, and from this time onwards, you see that the slope of the mortality curve changes. It starts to decrease more rapidly after reorganization of the program. Quinn et al. BMJ 1999;318:

8 Skryning raka szyjki macicy, Polska
Skryning oportunistyczny Program Umierlaność

9 Zalety skryningu programowego, zorganizowanego
What i

10 1. Równy dostęp do opieki zdrowotnej
Każdy otrzymuje zaproszenie Pozwala dotrzeć do populacji wysokiego ryzyka, nieprzebadanej Niski status społeczny Mniejszości etniczne Konkretne grupy wieku Espinas et al. J Med Screen 2011;18:87-90 Ronco et al. Eur J cancer 1997;33:

11 Skryning raka szyjki macicy w Norwegii – zgłaszalność w systemie oportunistycznym i programowym
Cancer in Norway 2009

12 2.Monitorowanie i poprawa jakości
Ustalenie standardów Test przesiewowy Diagnostyka pogłębiona Leczenie/nadzór osób z wynikiem ‘+’ Losy osób z wynikiem ‘-’ Standardy niezbędne dla monitorowania i poprawy

13 Odsetek wykrywanych gruczolaków (ADR) a ryzyko raka interwałowego
Kaminski, Regula et al. NEJM, 2010

14 Poprawa ADR prowadzi do zmniejszenia ryzyka raka interwałowego
Kaminski, et al. DDW 2015

15 3.Informacja i zaproszenie
Woloshin S et al. N Engl J Med 2012;367:

16 4.Zwiększenie zgłaszalności

17 List zapraszający/przypominający zwiększa zgłaszalność
Zaproszenie vs. Brak zaproszeń Rak szyjki macicy: RR=1.60 (95%CI ) Rak piersi: RR=1.52 (95%CI ) Rak jelita grubego: RR=1.15 (95%CI ) Rak szyjki macicy (Niemcy, brak zaproszeń) 2006: 45% 2011: 47,5% Does an invitation/reminder letter increase uptake? The results are mixed. In Italy, an invitation letter almost doubled uptake. In Belgium, it did not. In Norway, it was dependent of the age group. Ferroni et al. Prev Med. 2012 Geyer S, et al. Arch Gynecol Obstet, 2015

18 5. Koszt-efektywność Zwiększenie zgłaszalności/pokrycia populacji
Zmniejszenie liczby niepotrzebnych testów

19 Zorganizowany skryning a liczba cytologii przesiewowych w Norwegii
Cancer in Norway 2009

20 6.Ochrona przed wadami skryningu
Zbyt częstym skryningiem Niskiej jakości skryningiem Powikłaniami skryningu + diagnostyki pogłębionej Niskim follow-up osób z wynikiem ‘+’ Słabym użyciem zasobów zdrowotnych Leddin et al. Can J Gastroenterol 2010; 24:

21 Wady skryningu programowego/zorganizowanego
Początkowe koszty Brak gwarancji efektywności Wbudowany system ewaluacji na zasadach RHS Kaminski, MF et al. Endoscopy , 2015

22 Zalety skryningu oportunistycznego
Lepszy niż brak skryningu Gdy brak rejestrów populacyjnych, nowotworów

23 Wady skryningu oportunistycznego
Duże trudności w kontroli Jakości skryningu Efektywności Kosztów Nierówność dostępu Nadmierny skryning niektórych grup Zwiększone ryzyko powikłań Sporadyczne badania - > spadek doświadczenia Brak dobrego systemu kontroli wyników ‘+’ WHO IARC handbooks of cancer prevention. Volume 10. Cervical cancer screening

24 Oportunistyczny czy zapraszany: Co powinniśmy wybrać?
Równość dostępu do skryningu Kontrola i poprawa jakości każdego etapu Maksymalizacja zysków Minimalizacja strat Umiarkowany koszt Wytyczne UE: 10-20% kosztów skryningu na kontrolę jakości i ewaluację

25 Skryning RJG - osiągnięcia
Początek kontroli umieralności na RJG od 2010 Od 2012 zmiana skryningu oportunistycznego na zapraszany (równość dostępu, ↑ pokrycia) Skala programu: pilotaż -> start populacyjnego Innowacyjny program monitorowania i poprawy jakości kolonoskopii przesiewowej SI-PBP + system ewaluacji RHS: ICER <1500$

26 Skryning RJG - kluczowe potrzeby
Dalszy rozwój skryningu zapraszanego Umowy wieloletnie + nowe ośrodki zapraszane ↑ skali (2024): kolo ośrodków System Gastronet: poprawa komfortu ↑ zgłaszalności: kontraktowanie populacji + kampanie medialne Prawny dostęp: KRN, MSW, NFZ ->efektywność Zaangażowanie lekarzy POZ

27 Skryning RSzM - osiągnięcia
↑ spadku umieralności od 2007 roku ↑ pokrycia populacji: 12,4%->44,4% (70%?) Szkolenia: położne, ginekolodzy, cytodiagności Cytologia przez położne POZ SIMP: rozliczanie, administracja, zaproszenia

28 Skryning RSzM - kluczowe potrzeby
Utrzymanie systemu zapraszanego + poprawa wysyłki: Ciągłość realizacji, listy przypominające, terminy Prawidłowa wycena świadczeń: skryning > AOS Rejestracja wszystkich cytologii (skryning, AOS, prywatne): oszczędność + kontrola jakości Cytologia mobilna + praktyki położne + ginekol. Umocowanie prawne COK + dostęp KRN, MSW, SIMP -> ocena efektywności + kontrola jakości

29 Skryning raka piersi - osiągnięcia
Poprawa stopni zaawansowania + początek spadku umieralności od 2008 roku ↑ pokrycia populacji: 23,4% -> 48,1% (1x: 65%!) Audyt kliniczny + testy specjalistyczne Szkolenia: technicy elektroradiologii SIMP: rozliczanie, administracja, zaproszenia

30 Skryning raka piersi - kluczowe potrzeby
Utrzymanie systemu zapraszanego + poprawa wysyłki: Ciągłość realizacji, listy przypominające, koniec samowoli! Zasady kontraktowania mammobusów (tylko regiony o niskiej zgłaszalności) ↑ kontroli i poprawy jakości: egzekwowanie wskaźników jakości, raki interwałowe, repozytorium Umocowanie prawne COK + dostęp KRN, MSW, SIMP - > ocena efektywności + kontrola jakości Zaangażowanie lekarzy POZ

31

32