Wybrane elementy promocji zdrowia w onkologii

Prezentacja na temat: "Wybrane elementy promocji zdrowia w onkologii"— Zapis prezentacji:

1 Wybrane elementy promocji zdrowia w onkologii
Andrzej Deptała Zakład Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych

2 Elementy które mają wpływ na zachorowania na nowotwory – 1
Mieszkanie – małe, niefunkcjonalne. Odpoczynek bierny. Odżywianie – duża ilość tłuszczu w diecie. Używki i nawyki – palenie tytoniu czynne i bierne, picie alkoholu. Słabo rozwinięty nawyk badań przesiewowych. Niska znajomość zachowań prozdrowotnych – brak takich nawyków.

3 Elementy które mają wpływ na zachorowania na nowotwory – 2
Narażenie na czynniki ryzyka w środowisku pracy – wielopierścieniowe węglowodany aromatyczne, nitrozoaminy, pyły azbestu, metale ciężkie. Narażenie wynikające ze skażenia wody pitnej – skażenie wód wodociągowych, skażenie wód gruntowych.

4 Elementy, które mają wpływ na zachorowania na nowotwory – 3
Narażenie wynikające niewłaściwych materiałów budowlanych – radon, azbest. Narażenie wynikające ze skażenia powietrza – uprzemysłowienie, rozwój motoryzacji.

5 Promocja zdrowia w systemie zwalczania nowotworów złośliwych
Profilaktyka. Wczesne rozpoznawanie. Skuteczne leczenie. Kompleksowa rehabilitacja. Opieka paliatywna i terminalna.

6 Profilaktyka Profilaktyka pierwotna – upowszechnianie wiedzy o nowotworach oraz propagowanie zachowań prozdrowotnych i zmniejszających ryzyko zachorowania na te choroby. Celem prewencji pierwotnej jest zapobieżenie rozwojowi nowotworu inwazyjnego. Do typowych przykładów prewencji pierwotnej zalicza się: walkę z nałogiem palenia tytoniu, modyfikację diety, propagowanie aktywności fizycznej. Profilaktyka wtórna – proces polegający na wyszukaniu osób bezobjawowych, u których w organizmie rozwinęła się zmiana przednowotworowa lub nowotworowa. Profilaktyka trzeciorzędowa – zapobieganie wznowie nowotworu lub rozwojowi drugiego u osoby, która została wyleczona z nowotworu.

7 Badania przesiewowe (screening)
Celem badań przesiewowych jest wykrycie nowotworu w stadium przedklinicznym. Badania przesiewowe dotyczą osób, które nie mają żadnych dolegliwości: ani podmiotowych ani przedmiotowych. Jeżeli osoba ma dolegliwości i zgłasza się z nimi do lekarza, który następnie wykrywa nowotwór – to nazywa się wczesnym wykrywaniem.

8 Korzyści z badań przesiewowych
Obniżenie umieralności na nowotwór! Mniejsze koszty leczenia. Możliwość mniej obciążającego leczenia. Lepsza jakość życia. Korzyści społeczne i etyczne.

9 Kiedy warto zorganizować badania przesiewowe
Częsta choroba w danej populacji. Choroba powodująca wysoką zachorowalność i umieralność w społeczeństwie. Choroba występuje w stadium przedklinicznym. Chorobę można wykryć w fazie przedklinicznej. Dostępne są tanie i wydolne testy przesiewowe.

10 Kryteria mierzenia jakości testu przesiewowego
O wysokiej czułości, O zadowalającej swoistości, Tani, bezpieczny, Łatwy do przeprowadzenia, Możliwy do zastosowania w skali masowej, Skutkuje obniżeniem umieralności z powodu badanej choroby, Niskie skutki psychologiczne i finansowe wyników fałszywie pozytywnych.

11 Błędy badań przesiewowych – 1
Błąd selekcji – polega na tym, że np. do badania mammograficznego zgłaszają się przede wszystkim kobiety bardziej dbające o swoje zdrowie i wykonujące samobadanie piersi. Screening oportunistyczny.

12 Błędy badań przesiewowych – 2
Zmiana czasu wykrycia choroby (lead-time bias) – polega na rozpoznaniu choroby na wcześniejszym etapie wśród objętych testem przesiewowym, niż wśród nieobjętych. Przediagnozowanie – polega na wykrywaniu nowotworów, które rzadko przechodzą w fazę agresywną.

13 Najczęstsze testy przesiewowe – 1
Rak piersi Samobadanie piersi ? Badanie kliniczne ? MAMMOGRAFIA !

14 Najczęstsze testy przesiewowe – 2
Rak jelita grubego KOLONOSKOPIA

15 Najczęstsze testy przesiewowe – 3
Rak szyjki macicy CYTOLOGIA

16 Najczęstsze testy przesiewowe – 4
Rak prostaty PSA + BADANIE PRZEZ ODBYTNICĘ