Studia Podyplomowe IT w Biznesie Tworzenie Portali Biznesowych

Prezentacja na temat: "Studia Podyplomowe IT w Biznesie Tworzenie Portali Biznesowych"— Zapis prezentacji:

1 Studia Podyplomowe IT w Biznesie Tworzenie Portali Biznesowych
Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych, Warszawa Studia Podyplomowe IT w Biznesie Tworzenie Portali Biznesowych Wykład 1 Systemy zarządzania treścią Wykładowca: dr hab. inż. Kazimierz Subieta profesor PJWSTK

2 Co to jest "zarządzanie treścią"?
content management Komercyjny buzzword związany z ekspansją zastosowań Internetu (WWW) oraz rozwojem narzędzi służących do budowy aplikacji internetowych. Istnieją w tej chwili dziesiątki (a może już i setki) systemów określanych jako "systemy zarządzania treścią" (Content Management Systems, CMS). Nie istnieje wyróżnik określający, co CMS ma zawierać. Poszczególne systemy różnią się zarówno oferowaną funkcjonalnością, jak i ceną (0$  kilku mln.$). Istnieje duży chaos w zakresie terminologii, standardów, technologii i biznesowej retoryki związanej z systemami CMS oraz ich zastosowaniami.

3 Co to jest "treść"? content Termin "treść" nie ma jednej definicji. Niektóre rodzaje: Treść ukazująca się na ekranie przeglądarki: tekst, grafika, tło, dźwięk, animacja, video, przyciski, pola do zapełnienia, menu do wybrania, wykonywane na ekranie skrypty,...; Odpowiedniki, elementy składowe lub generatory tej treści przechowywane po stronie serwera (np. w bazie danych); Procesy, programy, reguły, metody, algorytmy pozwalające na generowanie treści z określonych źródeł, np. z bazy danych serwera lub z innych stron Web. Różne formy opisu treści lub metadanych dotyczących treści, formaty, schematy, opisy dotyczące autorów treści, daty utworzenia, daty obowiązywania, własności, itd. Różne formy kontroli i organizacji treści oraz usprawnienia dostępu: katalogi, klasyfikacje, indeksy, słowniki, ...

4 Treść vs. dane, informacja, wiedza
content, data, information, knowledge Jest dość trudno podać definicje różnicujące te terminy. Są często używane jako synonimy. Niekiedy odzwierciedlają emocjonalny stosunek do przedmiotu, np. dla ludzi AI "wiedza" lepiej pasuje do "inteligencji". Niekiedy odzwierciedlają specyfikę celu przetwarzania i jakąś jego nową jakość: np: "wydobywanie wiedzy", a nie "wydobywanie danych"; "baza wiedzy", a nie "baza danych". Niekiedy odzwierciedlają stosunek do procesów decyzyjnych zachodzących w ludzkim umyśle (dane muszą zamienić się w informację, ta zaś w wiedzę, aby mogła być podjęta decyzja). Treść jest rozumiana jako informacja, dane lub wiedza: przekazywana do końcowego użytkownika przeglądarki, zawarta w repozytorium serwera aplikacji internetowej.

5 Formaty i standardy treści
Setki formatów i standardów obowiązujących w zakresie reprezentacji, przechowywania, przetwarzania i udostępniania treści. Klasycznym standardem jest HTML, z licznymi rozszerzeniami w kierunku dynamizacji stron (JavaScript, aplety, ASP, JSP, ...) Najnowszym buzzwordem jest XML oraz związane z nim technologie lub standardy (DTD, RDF, XSL, XSLT, XQL, SOAP, ...) Wiele formatów reprezentacji tekstu: .txt, .doc, .rtf, .pdf, .ppt,... Dziesiątki formatów graficznych (grafiki wektorowej i pikselowej), formatów animacji, audio i video. Formaty, modele i standardy baz danych. Formaty i standardy języków programowania stron Webu (Java, SQL, ODBC, JDBC, PHP, Perl, Python, ...).

6 Twórczy chaos w dziedzinie CMS
Nowość technologiczna i rynkowa oraz możliwość zarobienia wielkich pieniędzy rodzi na początku chaos. Jeżeli dla danego typu treści są popularne formaty A, B, C, to potrzebne będą odwzorowania A  B, B  A, A  C, ... Liczba odwzorowań rośnie w kwadracie do liczby formatów. Brak standardów i niekompatybilne rozwiązania implikuje oprogramowanie pośredniczące (middleware), bazujące najczęściej na nowym formacie (patrz CORBA, również XML). Syndrom "dwóch programistów w garażu": sukces rozwiązania dla mikro-skali powoduje rozszerzanie bottom-up tego rozwiązania dla makro-skali (patrz HTML, XML, PHP, ...). Skutek: 1000-stronicowe podręczniki "prostego" języka XML. Twórczy chaos był już w innych dziedzinach (np. w językach programowania). Zwykle po pewnym czasie ustępuje.

7 Techniczna architektura CMS
Content Management System interakcja poprzez HTTP klient zapytania SQL i ich wyniki Serwer bazy danych Serwer Web: generacja dynamicznych stron HTML dla klienta, zlecenia do bazy danych klient klient zapytania SQL i ich wyniki klient pracownik Zaplecze (back office): Wewnętrzne procesy podtrzymywania i obsługi aplikacji internetowej pracownik pracownik

8 Tematy związane z zarządzaniem treścią
Mobilni agenci Technologie agentowe Mobilne i rozproszone przetwarzanie Rozproszona sztuczna inteligencja Semantyczny Web i ontologie Odkrywanie wiedzy Eksploracja danych Techniki markup Zarządzanie treścią na Webie Zarządzanie wiedzą Maszynowe uczenie się Klasyfikacja Metamodelowanie wiedzy Zarządzanie wierzeniami Inteligentna integracja informacji Handel Elektroniczny Personalizacja Zarządzanie treścią Budowa profili Zarzadzanie profilami i lokacjami E-serwisy Filtrowanie Zarządzanie transakcjami Mobilny Handel

9 SYSTEM TWORZENIA I GROMADZENIA
Główne komponenty CMS SYSTEM TWORZENIA I GROMADZENIA Procesy pozyskiwania i rozkładania pierwotnej informacji na składowe treści SYSTEM ZARZĄDZANIA Odpowiedzialny za automatyzację manipulacji treścią przez użytkowników biznesowych SYSTEM PUBLIKOWANIA Zautomatyzowany proces wyciągania treści i zasobów z repozytorium do publikacji SYSTEM STEROWANIA PROCESAMI PRACY Koordynacja, planowania i wprowadzanie w życie pracowniczych harmonogramów oraz zadań systemu REPOZYTORIUM TREŚCI Treść, dane biznesowe, metainformacje SYSTEM ADMINISTRACYJNY Proces podtrzymywania eksploatacji, ustawiania i utrzymywania parametrów i struktury systemu

10 System tworzenia i gromadzenia treści
Składa się z narzędzi, procedur oraz personelu, który jest zatrudniony w celu tworzenia i zbierania treści oraz wykonywania czynności redakcyjnych. Zadania: Wytwarzanie treści "od zera": autorzy projektują, tworzą i poprawiają treść w wybranych przez siebie narzędziach. Pozyskiwanie: dostosowywanie i redakcja treści z zewnętrznych źródeł. Agregacja: formatowanie stylistyki informacji i ustalanie jej przeznaczenia: użyteczne składowe, meta-dane. Konwersja: zmiany formatu i struktury informacji tak, aby spełniała ona wymagane standardy przechowywania treści; oddzielanie niepotrzebnych informacji np., nagłówków i stopek; odwzorowania tego formatu na wymagany standard, np. XML, który może być wprowadzony do systemu. Usługi: są częścią logiki aplikacji oraz usług biznesowych dostarczonych przez CMS, wspomagających gromadzenie informacji oraz jej transformację. Usługi wspierają tworzenie, aktualizację i usuwanie składowych treści.

11 System zarządzania Odpowiada za gromadzenie, przechowywanie, udostępnianie, pielęgnację i administrację składowych treści i innych zasobów informacji. Jest oparty na bazie danych treści, meta-informacji oraz danych biznesowych. Obejmuje procesy i narzędzia umożliwiające dostęp, aktualizację i administrowanie zgromadzoną informacją. Jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo i autoryzację dostępu do treści. Jest odpowiedzialny za połączenia z innymi systemami.

12 System sterowania procesami pracy
Realizuje koordynację, planowanie i wprowadzanie w życie harmonogramów oraz zadań pracowników. Obejmuje narzędzia, procedury i ludzi zatrudnionych w celu zapewnienia skutecznych procesów zbierania, przechowywania i publikacji treści. System sterowania procesami pracy ma wpływ na system gromadzenia treści, system zarządzania oraz system publikowania. Każdy krok procesu, od wytwarzania po ostateczną publikację, powinien być możliwy do zamodelowania i śledzenia w obrębie tego samego systemu. Aspekty procesów pracy włączają: pracowników, zadania, czynności, standardowe procesy, narzędzia, czas, przepływ danych i dokumentów.

13 System publikowania Jest odpowiedzialny za wyciąganie składowych treści i innych zasobów z repozytorium, formatowanie ich i automatyczne tworzenie z nich publikacji. Składa się z narzędzi, procedur i ludzi pobierających treść z repozytorium i tworzących publikacje. Powinien zawierać: Szablony publikacji, Kompletny język programowania, Zależności pomiędzy treścią, Dobrze zorganizowany system plików i katalogów, Mechanizm ostatecznej publikacji.

14 Procesy zarządzania treścią
Włączają projektowanie, tworzenie, pozyskiwanie, recenzowanie, zatwierdzanie, konwersję, składowanie, testowanie i wdrożenie treści we wszystkich wymaganych miejscach Webu. Włączają pielęgnowanie, monitorowani, uaktualnianie, wycofywanie i archiwizowanie treści. Włączają komponenty raportujące i analityczne, celem świadomego usprawniania i poszerzania procesów zarządzania treścią. Wymagają jasnego zdefiniowania ról personelu oraz udokumentowanych procesów pracy dla wszystkich form treści. Mogą lecz nie muszą być wspomagane komputerowo. Dla małych zastosowań wspomaganie jest często niepotrzebne. Dla dużych zastosowań wspomaganie jest zazwyczaj niezbędne.

15 Scenariusze i formy aplikacji zarządzania treścią
Udostępnianie wiadomości (portale), np. internetowe gazety, w tym wortale (vortals), czyli wiadomości ukierunkowane branżowo. Wyszukiwarki stron WWW (Yahoo, Altavista, Google, ...) Techniczne wspomaganie produktów danej firmy. B2C (Business-To-Customer): e-handel - sklepy internetowe. Portale wymiany informacji w danej dziedzinie, portale edukacyjne. B2B (Business-To-Business): e-biznes (portale biznesowe): transakcje, sprzedaż lub wymiana towarów i usług, w skali hurtowej. B2E (Business-To-Employee): wewnętrzne systemy internetowe lub intranetowe do obsługi procesów biznesowych wewnątrz firmy. C2C (Customer-To-Customer): ogłoszenia drobne, aukcje, ... Portale korporacyjne (corporate portals) - organizują rozproszone i heterogeniczne zasoby i usługi informacyjne danej organizacji. Praca grupowa rozproszonych zespołów, wirtualne biura projektowe. .... wiele innych możliwości ....

16 Funkcje wspólne dla wielu form i scenariuszy zarządzania treścią (1)
Projektowanie. Zasadniczo nie odbiega od metod projektowania baz danych np. poprzez diagramy encja-związek lub UML. Tworzenie. Rola wykonywana przez autorów tekstu, fotografów, artystów grafików, producentów video, producentów dźwięku, specjalistów od reklamy i marketingu, prawników, lub kogokolwiek innego, kto produkuje oryginalny materiał przeznaczony dla użytkownika WWW. Pozyskiwanie lub adoptowanie treści z istniejących źródeł. Klasyfikacja, indeksowanie. Treść musi mieć przypisane cechy formalne (np. datę utworzenia, autora, itd.) oraz cechy klasyfikacji przedmiotowej (np. kategorię przedmiotową lub słowa kluczowe). Funkcja jest często określana jako wiązanie treści i metadanych.

17 Funkcje wspólne dla wielu form i scenariuszy zarządzania treścią (2)
Recenzje i przeglądy. Są wymagane dla wszystkich rodzajów udostępnianej treści. Zatwierdzenie. Formalne zatwierdzenie publikowanej treści jest niezbędnym składnikiem prawnej odpowiedzialności za treść. Konwersja. Tekst, grafika, dźwięk, i inne formy treści musza być przystosowane do formatu najwygodniejszego lub obowiązującego w danym CMS, np. do formatu HTML lub XML. Przechowywanie. Treść jest zwykle przechowywana w plikach lub w bazie danych. Dla większych zastosowań treść musi podlegać zarządzaniu konfiguracji (Software Configuration Management, SCM), w szczególności musi podlegać zarządzaniu wersjami oraz śledzeniu i kontrolowaniu zmian.

18 Funkcje wspólne dla wielu form i scenariuszy zarządzania treścią (3)
Testowanie. Może dotyczyć różnych aspektów: błędnych lub nieaktualnych linek, stron wolno ładujących się, błędów w skryptach lub apletach, np. pętli, błędów w komunikacji od klienta do serwera Dojrzewanie. Rodzaj testowania, polegający na weryfikacji kompletności i spójności większego zespołu treści, np. informacji o różnych aspektach nowej usługi. Wdrożenie. Obejmuje wszelkie fizyczne aspekty udostępnienia treści dla jej użytkowników, w tym replikacje treści na różnych serwerach. Pielęgnacja, aktualizacja, zmiany. Obserwowanie udostępnianej treści i reakcja na wszelkie sygnały i potrzeby zmian.

19 Funkcje wspólne dla wielu form i scenariuszy zarządzania treścią (4)
Wycofywanie i archiwizacja. Wycofanie może nastąpić z wielu powodów, np. utraty aktualności, utraty praw do treści, uatrakcyjnienie portalu nowszą treścią, niską frekwencją odwiedzania, itd. Przyjmuje się, że dowolna wycofywana treść podlega archiwizacji a/a. Raporty i analizy. Obejmuje różne formy raportów i analiz mających na celu lepszą obsługę użytkowników, zwiększenia atrakcyjności portalu, zbadania efektywności biznesowej, itd. Ponowne użycie. Wyodrębnienie i generalizacja pewnych elementów treści, metadanych, procesów, funkcji, szablonów formularzy, itd. jako udokumentowanych aktywów ponownego użycia w ramach danego repozytorium; opisywanie i propagowanie aktywów ponownego użycia wśród personelu.

20 Klasyfikacja i przegląd CMS (1)
Duże pakiety obejmujące funkcjonalnością wszystkie etapy i aspekty tworzenia systemów internetowych. Przykłady: V/6 Content Management Suite (Vignette), One-To-One Publishing (Broadvision), Content Server (Divine). Produkty o cechach podobnych jw., o mniejszych możliwościach integracji z istniejącymi systemami produkcyjnymi Przykłady: Content Management Server (Microsoft), PVCS Content Manager(Merant), RedDot Solutions(RedDot), Mediasurface 3.5 (Mediasurface)) Narzędzia, w których główny nacisk położono na zarządzanie dużymi repozytoriami dokumentów i wspomaganie pracy grupowej Przykłady: Xpedio Content Management Suite (Stellent), 4I WCM Edition (Documentum), Panagon (FileNET)

21 Klasyfikacja i przegląd CMS (2)
Systemy, które służą do zarządzania cyklem wytwarzania elementów stanowiących treść serwisu (zagadnienia związane z rolami użytkowników, procesem prac) Przykłady: TeamSite (Interwoven), CommonSpot Content Server (PaperThin) Narzędzia wspierające końcową fazę powstawania serwisu internetowego czyli jego publikację, personalizację itp. Przykłady: WebLogic E-Business Platform (BEA), Dynamo e-business Platform (ATG), Oracle9iAS(Oracle) Systemy tworzone w ramach projektów „open-source”: Przykłady: Content Management Framework (Zope), Arsdigita Community System (ArsDigita)

22 Rodzaje rozwiązań CMS

23 Studia Podyplomowe IT w Biznesie Tworzenie Portali Biznesowych
Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych, Warszawa Studia Podyplomowe IT w Biznesie Tworzenie Portali Biznesowych Wykład 2 Systemy zarządzania treścią Wykładowca: dr hab. inż. Kazimierz Subieta profesor PJWSTK

24 CMS jako katalizator rozwoju
Dla wspomagania funkcji zarządzania treścią dostawcy oprogramowania wytworzyli ogromną liczbę różnych narzędzi, zintegrowanych systemów, oraz rozszerzeń istniejących systemów. Tradycyjna dziedzina zarządzania dokumentami została w dużym stopniu zdominowana przez funkcje CMS. Pojawiły się obiektowe repozytoria do przechowywania treści dowolnego typu, w szczególności repozytoria XML. Dostawcy systemów zarządzania bazami danych, tacy jak Oracle, CA, Sybase, Informix, IBM, przesunęli punkt ciężkości oferowanych SZBD z tradycyjnego zarządzania danymi na zarządzanie treścią, ze wspomaganiem tworzenia i podtrzymywania aplikacji internetowych. Znaczenia nabrały różnorodne formy procesów pracy (workflows) jako środka kontroli funkcji CMS. Pojawiły się kompleksowe narzędzia typu "wszystko w jednym".

25 Cechy CMS: procesy pracy i automatyzacja procesów biznesowych
workflow Workflow Management System Zarządzanie treścią wymaga rutynowych usług znanych z procesów pracy (workflows), takich jak: śledzenie, przypisywanie ról i odpowiedzialności, zintegrowane bezpieczeństwo, zautomatyzowane zawiadamianie, monitorowanie populacji procesów. Systemy zarządzania procesami prac umożliwiają zdefiniowanie wielo-krokowych procesów włączających różnorodną treść, personel, oraz akcje takie jak wysłanie, recenzja, zatwierdzenie, itd. Systemy zarządzania procesami prac zapewniają automatyzację takich zadań jak: ustalenie zespołów ludzkich i ról osób w zespołach projektowanie procesów pracy tworzenie i podtrzymywanie działania instancji procesów pracy.

26 Cechy CMS: personalizacja
personalization Istotą personalizacji jest: Rejestracja i autentyfikacja użytkowników aplikacji internetowej. Dostosowanie się serwisu internetowego do indywidualnych preferencji użytkownika; np. jego preferencje tematyczne. Przechowywanie i udostępnianie spersonifikowanych treści wprowadzanych przez użytkownika lub sparametryzowanych przez użytkownika; np. jego notatki, zakładki, kalendarz, terminarz zdarzeń, terminarz przypomnień, itd. Przechowywanie historii odwiedzin serwisu przez użytkowników oraz transakcji lub zakupów, które oni dokonali. Syntetyczne analizy i raporty dotyczące użytkowników mające na celu zwiększenie jakości i efektywności treści i usług oferowanych przez aplikację internetową.

27 Podejścia do personalizacji
Środki techniczne: Informacja dokładna o zarejestrowanych użytkownikach zgromadzona w bazie danych po stronie serwera Informacja o konkretnym koncie i konkretnym komputerze na którym pracuje użytkownik, na podstawie tzw. ciasteczek (cookies). Ciasteczka są plikami pamiętanymi przez komputer klienta, w których serwer może zapisać dowolną (niezbyt długą) informację. Konkretny użytkownik jest nieznany, znana jest tylko jego "tożsamość" z dokładnością do konta i komputera. Ciasteczka nie są dzielone pomiędzy różne portale, każdy portal ma swoje. Środki dostosowywania treści do profilu użytkownika: Określanie profilu zainteresowań explicite przez użytkownika. Wadą jest to, że on zwykle tego nie robi, a jeżeli robi, to niezbyt dokładnie. Kolaboracyjne filtrowanie (collaborative filtering): tworzenie kategorii użytkowników i przypisywanie użytkownika do określonej kategorii na podstawie historii jego zachowania się na portalu (klikologii)..

28 Cechy CMS: wyszukiwanie
search Sprawny mechanizm wyszukiwania informacji przez końcowych użytkowników jest czynnikiem powodzenia aplikacji internetowej. Wyszukiwanie oznacza konieczność klasyfikacji treści i inteligentnego jej zaindeksowania. Wyszukiwanie często odbywać się po cechach formalnych (data publikacji, autor, kategoria tematyczna, słowa kluczowe), które są niekiedy określane (w RDF) jako "metadane". Częściej wyszukiwanie odbywa się: w pełnym tekście przechowywanych składników treści poprzez asocjacje elementów treści z innymi elementami treści Klasyczne formy wyszukiwania (znane) z bibliotek są mało użyteczne. Konieczne są nowe paradygmaty, z reguły oparte o metafory graficzne.

29 Cechy CMS: ontologia ontology W filozofii: nauka o bytach, teoria bytu, opis charakteru i struktury rzeczywistości, specyfikacja konceptualizacji. W sztucznej inteligencji: formalna specyfikacja (przy użyciu logiki matematycznej) obiektów, pojęć i innych bytów, które istnieją w pewnej dziedzinie, oraz formalna specyfikacja związków, które pomiędzy tymi bytami zachodzą. Podejście sztucznej inteligencji jest naiwne. Np. Giełda Papierów Wartościowych: wiele tysięcy stron aktów prawnych, zarządzeń, regulacji, itd. Kto to zapisze przy użyciu formuł rachunku predykatów? W biznesie (ontologia biznesowa, business ontology): wszystko to, co projektanci systemów informatycznych powinni wiedzieć o biznesie, aby poprawnie napisać aplikacje wspomagające ten biznes. Wiedza ta powinna być formalnie zapisana. "Formalnie" oznacza zwykle pewien standardowy i uzgodniony język, np. XML/RDF.

30 Cechy CMS: metadane metadata Ogólna definicja: są to dane o danych - co dane zawierają, jaką mają budowę, jakie jest ich znaczenie, jakim podlegają ograniczeniom, jak są zorganizowane, przechowywane, zabezpieczane, udostępniane, itd. Metadane są pewnym rozszerzeniem pojęcia schematu bazy danych, albo też pewną implementacją tego schematu w postaci katalogów. Metadane przykrywają także informację niezależną od treści samych danych, np. kiedy pewna dana została utworzona, w jakim jest formacie, kto jest jej autorem, do kiedy jest ważna, itd. Opisy danych zawarte w metadanych mają dwie podstawowe zalety: Zawierają wspólne abstrakcje dotyczące reprezentacji danych, takie jak format; ogólnie "wyciągają przed nawias" wszystkie wspólne informacje, co redukuje znacznie objętość samych danych; Reprezentują wiedzę dziedzinową (ontologię); umożliwiają wnioskowanie o danych, mogą być przez to użyte do redukowania dostępu do samych danych.

31 Ontologia i metadane Głównym celem prac na biznesową ontologią jest standardyzacja następujących elementów: Gramatyki opisów poszczególnych bytów, Nazw i znaczeń nazw obowiązujących w ramach danego biznesu (np. co oznaczają słowa "autor", "klient", "instrument", "akcja", itd.), Ograniczeń związanych z opisywanymi bytami, Metadanych związanych z bytami (autor opisu, data stworzenia opisu, data ostatniej aktualizacji, itd.), Dopuszczalnych operacji na bytach. W tym zakresie zapis ontologii jest pewną meta-bazą danych, w które ustala się zarówno strukturę samej bazy danych, jak i pewne dodatkowe informacje (meta-atrybuty) będące podstawą przetwarzania bazy danych.

32 Cechy CMS: zarządzanie wiedzą
knowledge management Obejmuje wszystkie aspekty związane z rejestrowaniem, dokumentowaniem oraz wykorzystaniem wiedzy pracowników firmy. Wiedza dzieli się na: Wiedzę jawną, bezpośrednio zapisaną w dokumentach, plikach i bazach danych; Wiedzę cichą, będącą własnością ludzi - pracowników firmy Wiedza cicha jest zdobywana w praktyce, jest kwintesencją doświadczenia, wyczucia, asocjacji, uświadomionych lub nieuświadomionych poglądów, trenowanych umiejętności rozpoznawania spraw i sytuacji, itd. Wiedza cicha jest kluczowym strategicznym czynnikiem decydującym o konkurencyjności organizacji na rynku. Wiedza cicha, mimo że tkwiąca w umysłach poszczególnych osób, jest wiedzą obiektywną - może być sprawdzana, testowana i badana empirycznie ze względu na jej jakość i skuteczność. Z punktu widzenia organizacji jest więc istotne, aby wprząc tę indywidualną wiedzę pracowników w ogólną kulturę organizacyjną, do której oni należą.

33 Zalecenia w zakresie zarządzania wiedzą
Skupienie się na wiedzy cichej. Niedocenianie, ignorowanie tej wiedzy może mieć negatywne konsekwencje dla konkurencyjności organizacji. Nacisk na kolektywną bazę wiedzy całej organizacji. Wiedza ta jest sumą wiedzy jawnej i cichej. Oba rodzaje są istotne dla sukcesu biznesowego. Skupienie się na procesach innowacyjnych, które tworzą przewagę organizacji na rynku. Skupienie się na ciągłych procesach usprawniania funkcjonowania organizacji, które w zasadniczy sposób są uzależnione od cichej wiedzy. Skupienie się na procesach kształcenia, ponieważ wiedza, zarówno jawna jak i cicha, jest bezpośrednią ich konsekwencją. Skupienie się na kompetencji kolektywnej (społecznej), czyli uzupełnianie się wiedzy różnych osób wewnątrz organizacji i jej części. Rozwój myślenia systemowego: rozumienie relacji pomiędzy częścią i całością systemu, relacji wewnątrz systemu, wzorców zachowania się wewnątrz systemu oraz związków systemu z jego otoczeniem.

34 Cechy CMS: Zarządzanie konfiguracją
Celem zarządzania konfiguracją (treści, oprogramowania) jest planowanie, organizowanie, sterowanie i koordynowanie działań mających na celu identyfikację, przechowywanie i zmiany oprogramowania w trakcie jego rozwoju, integracji i przekazania do użycia. Każdy projekt musi podlegać konfiguracji oprogramowania. Ma ono krytyczny wpływ na jakość końcowego produktu. Jest niezbędne dla efektywnego rozwoju oprogramowania i jego późniejszej pielęgnacyjności. Zarządzanie konfiguracją jest szczególnie ważne, jeżeli projekt może toczyć się przez wiele lat, jeżeli cel lub wymagania na oprogramowanie są niestabilne, jeżeli oprogramowanie może mieć wielu użytkowników, i/lub jeżeli oprogramowanie jest przewidziane na wiele platform sprzętowo-programowych. W takich sytuacjach złe zarządzanie konfiguracją oprogramowania może całkowicie sparaliżować projekt lub doprowadzić do chaosu w zakresie ewidencji i organizacji treści.

35 Cechy CMS: integracja z istniejącymi aplikacjami
Obecne systemy CMS muszą współdziałać z: Popularnym oprogramowaniem: Word, Excell, Acrobat, PowerPoint, formaty graficzne, formaty multimedialne; Mogą lub nawet powinny integrować oprogramowanie, które dotychczas działało w organizacji niezależnie od powstałego systemu CMS, np. systemem finansowo-ksiegowym, systemem bibliotecznym: Współdziałanie oznacza, że: Praktycznie dowolne aplikacje mogą być wywołane w środowisku CMS Rezultat tych aplikacji nie jest zakłócony przez to, że jednocześnie działa CMS Rezultaty tych aplikacji są przejmowane przez CMS Rezultaty są opakowane w kontekst HTML i przekazywane do klienta jako strony HTML. W praktyce osiągnięcie takiej integracji nie jest łatwe, szczególnie przy założeniu, że klient jest "chudy" i nie ma zainstalowanych odpowiednich programów.

36 Wizja architektury ICONS
Tekst Systemy biznesowej inteligencji Mapy wiedzy Własności Bazy danych Wyszukiwanie Sieci semantyczne Mapy wiedzy Modele semantyczne Reprezentacja czasu Integracja informacji Strony Web Pliki Reprezentacja wiedzy Wnioskowanie Drzewa koncepcyjne Sieci semantyczne Spadkowe systemy informacyjne Hiper-tekst Zarzadzanie dokumentami Modele semantyczne Grafy procesów System zarządzania wiedzą XML RDF Szyfrowanie Pliki Bezpieczeństwo Repozytorium Forum dyskusyjne Zarządzanie wersjami Podpis elektroniczny Kontrola dostępu Współpraca Inżynieria wiedzy Autentyfikacja HSM SZBD Zarządzanie procesami pracy Wymiana komunikatów Internet Intranet

37 Wstępna architektura prototypu ICONS
Strona XML/ DHTML Definicja modelu treści (DTD, RDF) Mapa wiedzy Definicja reguł wnioskowania Poziom prezentacji wiedzy HTTP/ WebDav Serwer Odwzorowanie obiektów informacyjnych (XSL, SVG) Odwzorowanie struktury treści Odwzorowanie regyuł wnioskowania Silnik inferencyjny dyzjunktywnego Datalogu Rama zarządzania wiedzą Baza treści (XML) Baza ontologii (RDF) Poziom manipulacji wiedzą Ekstrakcja i asocjacja wiedzy Zarządca hierarchicznej pamięci (Hierarchical Storage Manager, HSM) Wielo-formatowy mechanizm odwzorowania informacji Poziom integracji Istniejące heterogeniczne bazy danych Systemy spadkowe Źródła informacji na WWW

38 Inna wizja architektury projektu ICONS
Przedstawiona poprzednio architektura wydaje się zbyt eklektyczna i odzwierciedla bardziej stan obecnego chaosu w zakresie CMS niż docelową architekturę o logicznych i konsekwentnych założeniach. API oparte na obiektowym języku zapytań a la SQL Peryferia systemu Peryferia systemu Repozytorium aktywnej obiektowej bazy danych z dynamicznymi rolami obiektów Relacyjne bazy danych i inne spadkowe technologie XML, RDF i inne technologie Web Repozytorium metadanych zintegrowane z zarządzaniem konfiguracją

39 Architektura oparta na XML
Narzędzia wspomagające XML : system autorski, itd. Przeglądarka WWW Warstwa klienta XML XML Serwer Web Serwer aplikacji Logiczna warstwa pośrednia Interakcja z aplikacjami poprzez protokoły oparte na XML Baza danych w XML (strukturalizowana) Serwer integrujący XML, serwer zapytań, serwer hurtowni danych XML XML XML XML Translatory formatów z/do XML, pomosty Zasoby danych Obiektowo-relacyjna baza danych wspomagająca XML Obiektowa baza danych wspomagająca XML Inne dokumenty na Webie: HTML Word,... Dokumenty XML na Webie Zasoby danych pod OLE/DB

40 Architektura z modelem kanonicznym
HTML Użytkownik Program aplikacyjny API graficzne parametryzacja Moduł GUI język zapytań Procesor języka zapytań dla modelu kanonicznego API komunikacyjne Osłona dla bazy danych 1 Osłona dla XML/RDF inna osłona API 1 XML/RDF API inne API BD 1 pliki XML/RDF inna BD/plik

41 Projektowanie Portalu Biznesowego

42 Tak może wyglądać portal.... Ale co dzieje się zanim on powstanie?

43 Definicja projektu portalu
Projekt portalu powinien być dobrze zdefiniowany zanim przystąpimy do jego realizacji. Definicja projektu obejmuje Analizę strategicznych uwarunkowań portalu w misji danej organizacji; Nakłady niezbędne dla realizacji, wdrożenia i utrzymania portalu; Realistyczny harmonogram realizacji i wdrożenia portalu; Założenia odnośnie zawartości treściowej portalu; Założenia odnośnie usług dostarczanych przez portal Założenia odnośnie transakcji biznesowych realizowanych przez portal Cel portalu z punktu widzenia biznesu, który będzie realizował; Podstawowe, strategiczne wymagania w stosunku do portalu Model biznesowy (biznes plan) zwrotu nakładów na stworzenie i utrzymanie portalu; Analizę zagrożeń podczas realizacji i funkcjonowania portalu.

44 Studium osiągalności (1)
Rozmiar projektu (w punktach funkcyjnych) w stosunku do rozmiaru zespołu projektowego, realizacyjnego i wdrożeniowego. Dostępność podstawowych zasobów (budżet, ludzie, osobomiesiące) Ograniczenia czasowe (dostępność czasu, w przekroju poszczególnych zadań i etapów projektu). Warunki wstępne niezbędne do realizacji projektu (aktywności lub inwestycje, które muszą być wykonane przed przystąpieniem do realizacji projektu). Dostępność sprzętu i sieci do realizacji projektu i do działania portalu. Dostępność oprogramowania na którym będzie zrealizowany i na którym będzie działał portal, dostępność narzędzi rozwoju oprogramowania (narzędzi CASE).

45 Studium osiągalności (2)
Dostępność infrastruktury organizacyjnej i technicznej niezbędnej dla realizacji projektu (obsługa administracyjna, kadrowa, księgowa, zaopatrzeniowa, magazynowa, marketingowa, itd.) Dostępność infrastruktury organizacyjnej i technicznej niezbędnej dla funkcjonowania portalu; realistyczna ocena możliwości stworzenia takiej infrastruktury o ile ona nie istnieje. Dostępność technologii i know-how. Dostępność specjalistów wewnątrz organizacji tworzącej portal oraz zewnętrznych ekspertów (np. specjalistów grafików, programistów, stylistów, redaktorów, doradców, itd.) Dostępność zewnętrznych usług (outsourcing), kooperantów i dostawców.

46 Zarządzanie ryzykiem Na ryzyko projektu składają się wszystkie okoliczności, które mogą: Spowodować opóźnienie realizacji portalu, Zwiększenie kosztów tej realizacji, Nie spełnienie oczekiwań klientów. Wszystkie projekty są obarczone ryzykiem. Zarządzanie ryzykiem polega na: Zredukowaniu prawdopodobieństwa wystąpienia okoliczności zagrożeń, Zminimalizowaniu skutków zagrożeń, które wystąpiły. Aktywności niezbędne dla uniknięcia ryzyka: Ciągłe śledzenie okoliczności, które mogą stać się zagrożeniami projektu, Poprawianie planu celem zminimalizowania prawdopodobieństwa zagrożenia, Określenie planu awaryjnego na wypadek okoliczności zagrożenia, Wdrożenie planu w wypadku wystąpienia okoliczności zagrażającej. Zarządzanie ryzykiem nigdy nie powinno zaczynać się od optymistycznego założenia „wszystko pójdzie dobrze” („jakoś to będzie”), ale raczej od pytania „co najprawdopodobniej może pójść źle?”. Nie jest to pesymizm, ale realizm.

47 Czynniki ryzyka (1) Czynniki doświadczenia Czynniki planowania
brak doświadczenia i/lub kwalifikacji kierownika projektu (niedoświadczony kierownik jest poważnym zagrożeniem dla projektu), brak doświadczenia i/lub kwalifikacji personelu (personel powinien być sprawdzony pod względem kwalifikacji) niedojrzałość dostawców (brak sukcesów w rozwijaniu podobnych projektów, brak standardów, brak certyfikatu ISO 9000, ...). Czynniki planowania niedokładność metod szacowania czasu, kosztów, zasobów, zbyt krótka skala czasowa (niemożliwość zrównoleglenia pewnych prac), zbyt długa skala czasowa (zmiany wymagań, personelu, technologii), zależność od awarii losowych, wandalizmu i sabotażu (zniszczenie sprzętu, zniszczenie danych, itd.), zła lokalizacja personelu (utrudnienia w komunikacji), zła definicja odpowiedzialności (brak odpowiedzialnych za kluczowe zadania, wykonywanie niepotrzebnych lub drugorzędnych zadań, ...), częste zmiany personelu.

48 Czynniki ryzyka (2) Czynniki technologiczne Czynniki zewnętrzne
nowość technologiczna (brak doświadczeń, konieczność dodatkowego wysiłku na rozpoznanie, ...), niedojrzałość lub nieodpowiedniość stosowanych metod (nowe metody są często niesprawdzone, konieczne jest praktyczne doświadczenie, ...), niedojrzałość lub nieodpowiedniość narzędzi (personel powinien umieć je używać, mogą być nieodpowiednie w stosunku do metod, są zmieniane w trakcie projektu, ...), niska jakość użytego komercyjnego oprogramowania (może być zawodne, słabo pielęgnowalne, niebezpieczne, nie stabilne, ...), Czynniki zewnętrzne niska jakość lub niestabilność wymagań użytkownika, słabo zdefiniowane, niestabilne lub niestandardowe interfejsy zewnętrzne, niska jakość lub słaba dostępność systemów zewnętrznych (od których zależy powodzenie projektu; może być konieczne rozwijanie możliwości symulujących systemy zewnętrzne).

49 Opis i charakterystyki ryzyka (1)
Opis: krótki opis wyjaśniający charakter ryzyka Prawdopodobieństwo subiektywne wystąpienia ryzyka (małe, średnie, duże, lub w przedziale 0..1). Wpływ ryzyka na projekt: (mały, średni, duży, lub w przedziale 0..1). Mitygacja (łagodzenie ryzyka): opis metod, akcji, reguł, zarządzeń, zapisów w kontrakcie które mają na celu zminimalizowanie prawdopodobieństwa wystąpienia ryzyka. Akcje ratunkowe: zminimalizowanie negatywnych skutków ryzyka.

50 Opis i charakterystyki ryzyka (2)
Data decyzji: data kiedy podane wyżej informacje zostały wprowadzone lub zmodyfikowane (dla ewentualnej identyfikacji spraw nieaktualnych). Odpowiedzialność: osoba personalnie odpowiedzialna za monitorowanie ryzyka, jego mitygację oraz uruchomienie akcji ratunkowych. Oczekiwane zwiększenie kosztów projektu w razie wystąpienia ryzyka. Oczekiwane zwiększenie czasu projektu w razie wystąpienia ryzyka. Oczekiwane straty cech produktu w razie wystąpienia ryzyka: brak funkcji, osłabienie wymagań niefunkcjonalnych, obniżenie jakości.

51 Studia Podyplomowe IT w Biznesie Tworzenie Portali Biznesowych
Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych, Warszawa Studia Podyplomowe IT w Biznesie Tworzenie Portali Biznesowych Wykład 3 Projektowanie Portalu Biznesowego Wykładowca: dr hab. inż. Kazimierz Subieta profesor PJWSTK

52 Planowanie zasobów Zasoby niezbędne do realizacji projektu portalu (podobnie dla wdrożenia i funkcjonowania portalu) Budżet: źródła finansowania, dostępność środków finansowych w poszczególnych kieszeniach i w poszczególnych fazach projektu. Personel: szacunkowa liczba personelu w poszczególnych specjalnościach i/lub stanowiskach; założenia odnośnie personelu zewnętrznego lub zatrudnionego na umowy o dzieło. Nakłady ludzkie: wyrażone w terminach osobo-dni (lub osobo-godzin) w poszczególnych specjalnościach i/lub stanowiskach; Materiały: dowolne materiały (papier, tonery, dyski, teczki, segregatory, itd.) niezbędne do realizacji projektu. Inwestycje niezbędne dla realizacji projektu (inne niż inwestycje w infrastrukturą komputerową): biurka, krzesła, szafy, itd. Przestrzeń biurowa (dodatkowa) niezbędna dla projektu; Wstępny plan projektu, ograniczenia czasowe, fazy projektu, diagram Gantta, diagram sieci zależności pomiędzy zadaniami (PERT), analiza ścieżki krytycznej diagramu PERT.

53 Planowanie systemu Sprzęt, oprogramowania i sieć niezbędne do realizacji projektu portalu (podobnie dla wdrożenia i funkcjonowania portalu) Dostępność i możliwości wykorzystania istniejącego sprzętu, oprogramowania i sieci. Konieczność wzmocnienia (upgrading) istniejącego sprzętu, oprogramowania i sieci; estymacja kosztów i czasu tego wzmocnienia. Nowe inwestycje w zakresie sprzętu, oprogramowania i sieci; estymacja kosztów i czasu tych inwestycji. Nowy personel pomocniczy związany z (nowym lub wzmocnionym) sprzętem, oprogramowaniem i siecią; oszacowanie możliwości pozyskania tego personelu i dodatkowego budżetu na ten personel. Nowa infrastruktura biurowa (powierzchnia) niezbędna dla nowego sprzętu, przy zapewnieniu niezbędnych wymagań dotyczących warunków technicznych (temperatura, wilgotność, wentylacja, zabezpieczenia pożarowe, zabezpieczenia antywłamaniowe, itd.)

54 Założenia odnośnie dostępności i bezpieczeństwa
Dostępność: czas w jakim portal będzie dostępny dla klientów. Regułą jest 24 godziny przez 7 dni w tygodniu (24/7). Dodatkowe założenia: np. 97% czasu dostępności, maksymalna przerwa w działaniu nie większa niż 2 godziny, restart po awarii najwyżej 12 godzin. Bezpieczeństwo: stopień ochrony biznesu organizacji podtrzymującej portal od ataku ze strony portalu. Np. poprzez nieprawidłowe wyliczenie danych, poprzez awarie powodujące złamanie umów lub zapisów prawnych, itd. Ochrona: stopień zabezpieczenia oprogramowania portalu przed błędnym działaniem, utratą lub niespójnością danych, atakiem z zewnątrz. hakerzy, wirusy, konie trojańskie, przypadkowe błędy obsługi, wandalizm, sabotaż, odmowa płatności za usługę. Prywatność: stopień w jakim system będzie chronił własność intelektualną oraz własność i prywatność danych przed nieautoryzowanym lub nielegalnym dostępem; Środki techniczne: ściany ogniowe, szyfrowanie, składowanie (back-up), odtwarzanie, hasła użytkowników, prawa dostępu, podpis elektroniczny,...

55 Dalsze wymagania niefunkcjonalne do portalu (1)
Zakładany czas i tryb konserwacji (jak wiele godzin na tydzień, dostępność pomieszczeń i personelu obsługi, itd.) Rozmiar systemu: ile operacji w tym samym czasie, ilu użytkowników w tym samym czasie, ile obsłużonych klików na sekundę, rozmiar bazy danych, przyrost bazy danych w czasie, liczba dokumentów, liczba serwerów i stacji klienckich, itd. Objętość pamięci operacyjnej, dyskowej, taśmowej, optycznej, szybkość komputerów, specjalne wyposażenie (drukarki, skanery, tablety, plotery, itd.) Szybkość oprogramowania: liczba operacji na sekundę, maksymalny czas odpowiedzi na zapytanie, liczba transakcji na sekundę, itd. Dokładność systemu, precyzja obliczeń. Niezawodność systemu: średni czas między awariami, maksymalny czas odtwarzania po awarii.

56 Dalsze wymagania niefunkcjonalne do portalu (2)
Przenaszalność i interoperacyjność: platformy sprzętowe/operacyjne wspomagane przez oprogramowanie, wykorzystywane zewnętrzne bazy danych, protokoły, interfejsy i języki do wspomagania interoperacyjności (HTTP, ODBC, JDBC, XML, CORBA/IIOP, RMI, Java Beens/EJB, etc.) Standardy: w zakresie rozwoju oprogramowania (metodologie, języki programowania), standardy kodowania (strony kodowe, formaty plików, formaty multimediów), standardy interfejsów użytkownika, protokoły komunikacyjne, standardy zapewnienia jakości. Interakcja człowiek-maszyna: styl interfejsu (komendy, menu), formaty i szablony ekranów, komunikaty, sygnały błędów, języki zapytań. Adaptowalność i modularność systemu: łatwość zmiany wymagań, ponowne użycie modułów systemu, dokumentowanie modułów ponownego użycia. Dostęp do Internetu: rodzaj sieci, szybkość sieci, serwer Internetu, ograniczenia odnośnie dostępu do Internetu.

57 Oszacowanie dochodowości portalu
Główne źródła przychodów: opłaty za reklamy, zmniejszenie kosztów transakcji (sprzedaży, kupna, pośrednictwa), które dotąd odbywały się w tradycyjny sposób, prowizje za oferowanie towarów lub transakcji dokonywanych poprzez portal z zewnętrznymi dostawcami usług, towarów i produktów, opłaty subskrypcyjne za korzystanie z poszczególnych serwisów, zmniejszenie kosztów marketingu. Zyski pośrednie Budowa dobrego wizerunku firmy poprzez jej obecność w Internecie, Szybsze dotarcie z ofertą do klienta, zmniejszenie dystansu pomiędzy klientem i firmą Uzyskanie bazy użytkowników i wspomaganie lojalności użytkowników, zmniejszenie wewnętrznych kosztów firmy poprzez wspomaganie organizacji procesów biznesowych firmy poprzez zintegrowaną informację znajdującą się wewnątrz portalu.

58 Negatywne aspekty budowy portali biznesowych
Istnieją obiektywne czynniki, które mogą zmniejszyć efektywność biznesową portalu. E-biznes w Polsce jest obarczony dużym ryzykiem. Polska jest krajem o bardzo wysokim koszcie dostępu do Internetu, Kilkakrotnie wyższym niż w USA, znaczenie wyższym niż w Europie zachodniej. Jest to negatywny skutek monopolu TPSA, oraz agresywnej polityki fiskalnej obecnych rządów w odniesieniu do nowości technologicznych i cywilizacyjnych. W porównaniu z krajami Europy Zachodniej i USA z Internetu korzysta w Polsce mała część populacji. Szacuje się, że w maju 2000 liczba użytkowników osiągnęła 7.4% ludności w wieku powyżej 15 lat. Są to szacunki bardzo optymistyczne, nie uwzględniające czasu i jakości tego dostępu. Wykorzystanie Internetu jest ograniczone poprzez niedorozwój infrastruktury telefonicznej i jej niską sprawność techniczną. Występuje silny niedorozwój form płatności za usługi, towary i informacje oferowane w Internecie. Z usług sklepów internetowych korzysta 3% Polaków. Średnia europejska - 10% - 14%. Średnia USA - 27%. Dane: 2000 r., a teraz jest jeszcze gorzej.

59 Przykładowy personel niezbędny do stworzenia portalu

60 Przykładowy personel niezbędny do utrzymania i rozwijania portalu (1)

61 Przykładowy personel niezbędny do utrzymania i rozwijania portalu (2)

62 Przykładowy personel niezbędny do utrzymania i rozwijania portalu (3)

63 Przykładowy personel niezbędny do utrzymania i rozwijania portalu (4)

64 Zarządzanie konfiguracją oprogramowania powinno zapewniać, że ...
Każdy komponent oprogramowania będzie jednoznacznie identyfikowany; Oprogramowanie będzie zbudowane ze spójnego zestawu komponentów; Zawsze będzie wiadomo, która wersja komponentu oprogramowania jest najnowsza; Zawsze będzie wiadomo, która wersja dokumentacji pasuje do której wersji komponentu oprogramowania; Komponenty oprogramowania będą zawsze łatwo dostępne; Komponenty oprogramowania nigdy nie zostaną stracone (np. wskutek awarii nośnika lub błędu operatora); Każda zmiana oprogramowania będzie zatwierdzona i udokumentowana; Zmiany oprogramowania nie zaginą (np. wskutek jednoczesnych aktualizacji); Zawsze będzie istniała możliwość powrotu do poprzedniej wersji; Historia zmian będzie przechowywana, co umożliwi odtworzenie kto i kiedy zrobił zmianę, i jaką zmianę.

65 Pozycja konfiguracji oprogramowania
configuration item Wszystkie elementy projektu i oprogramowania muszą być przedmiotem ZKO, w szczególności: dokumentacja: wymagań, analityczna, projektowa, testowania, użytkownika, itd. moduły z kodem źródłowym, kody do konsolidowania, kody binarne, ekrany interfejsu użytkownika, pliki z danymi tekstowymi (np. komunikatami systemu), bazy danych, słowniki, itd. kompilatory, konsolidatory, interpretery, biblioteki, protokoły, narzędzia CASE, konfiguracje sprzętowe, itd. oprogramowanie testujące, dane testujące, serwery WWW wraz z odpowiednimi stronami HTML i oprogramowaniem, ... Wyróżnialny element uczestniczący w projekcie lub produkcie będzie określany jako „pozycja konfiguracji”. Jest ona traktowana jako pojedynczy, możliwy do odseparowania komponent projektu lub produktu programistycznego.

66 Przechowywanie pozycji konfiguracji
Wszystkie pozycje konfiguracji muszą być przechowywane w sposób bezpieczny, systematyczny i dobrze zorganizowany - jak książki w bibliotece. System przechowywania PK musi dotyczyć wszystkich mediów - elektronicznych, papierowych i innych. Powinien istnieć system ewidencji i rejestracji zależności pomiędzy pozycjami konfiguracji. Dobrze zorganizowany system powinien być oparty na bazie danych oraz integrować informacje o PK z samymi (elektronicznymi) PK. System powinien także rejestrować i przechowywać wszelkie dokumenty administracyjne związane z projektami oprogramowania, takie jak raporty etapowe i końcowe, zlecenia, raporty zaistniałych problemów, raporty z testów, itd. Dokumenty administracyjne powinny być powiązane z pozycjami konfiguracji w taki sposób, aby można było prześledzić ich historię oraz związki przyczynowo-skutkowe pomiędzy dokumentami i pozycjami konfiguracji. Rodzaje bibliotek konfiguracji oprogramowania: biblioteki związane z bieżącym rozwojem oprogramowania; biblioteki ukończonych (bazowych) produktów programistycznych; archiwa (przechowywanie nieaktualnych kodów i dokumentów)

67 Biblioteki/repozytoria pozycji konfiguracji
Dobrze zorganizowana biblioteka/repozytorium PK jest cechą fundamentalną dla zarządzania konfiguracjami oprogramowania. Biblioteka powinna umożliwiać łatwe odszukanie, odczytanie, wstawienie, zastąpienie i usuwanie dowolnych pozycji konfiguracji. Kluczową cechą biblioteki jest bezpieczeństwo i autoryzowany dostęp: zminimalizowanie prawdopodobieństwa nieautoryzowanego dostępu; precyzyjne określenie praw dostępu poszczególnych uczestników projektów; uniemożliwienie jednoczesnej aktualizacji tej samej PK przez dwie osoby; uniemożliwienie zmiany pozycji konfiguracji będących produktami bazowymi; minimum możliwości zniszczenia biblioteki poprzez awarię, błąd lub sabotaż; kwestie bezpieczeństwa nie powinny powodować: niewygody w pracy użytkowników, zwiększenia czasów dostępu, istotnych nakładów, itd. Wszystkie PK, elektroniczne i papierowe, muszą mieć etykietę zawierającą: nazwę projektu; identyfikator pozycji konfiguracji; datę wprowadzenia do repozytorium; krótki opis lub charakterystykę zawartości PK.

68 Analiza - kluczowa faza budowy portalu
Celem fazy analizy jest ustalenie wszystkich tych czynników lub warunków w dziedzinie przedmiotowej, w otoczeniu realizatorów, w istniejących lub planowanych systemach komputerowych, które mogą wpłynąć na decyzje projektowe, na przebieg procesu projektowego, na realizację wymagań, na końcowe wdrożenie i funkcjonowanie portalu. Nie uwzględnienie w analizie jakiegokolwiek, nawet pozornie drobnego aspektu krytycznego może prowadzić do nierealności projektu lub ograniczenia możliwości wdrożenia produktu. Wynikiem jest logiczny model systemu, opisujący sposób realizacji przez system postawionych wymagań, lecz abstrahujących od szczegółów implementacyjnych. Końcowy dokument analityczny jest jednocześnie pierwszym dokumentem projektowym. Model analityczny wykracza poza zakres odpowiedzialności systemu. Przyczyny: Lepsze zrozumienie funkcji, uwzględnienie funkcji wykonywanych tradycyjnie, brak jasności co do zakresu komputeryzacji.

69 Pytania, które wykonawca powinien zadać... (1)
Model biznesowy - struktura przychodów z portalu w funkcji usług oferowanych przez portal oraz czasu. Jakie będą informacyjne funkcje portalu (informacje, które klient będzie mógł wyszukać)? Jakie będą transakcyjne funkcje portalu (operacje, które klient będzie mógł wykonać)? Stosunek do konkurencji oferującej lub planującej podobny portal. Na czym miałaby polegać przewaga tego portalu w stosunku do portali budowanych przez inne firmy? Stan rozpoznania potrzeb potencjalnych użytkowników, typowy model pracy użytkowników (kiedy i po co będą korzystać z portalu), w powiązaniu ze źródłami przychodów. Czy przewiduje się opłaty użytkowników za informacje uzyskane z portalu, za jakie informacje, jakie może być zapotrzebowanie na te informacje?

70 Pytania, które wykonawca powinien zadać... (2)
Podstawowe działy zawartości treściowej portalu. Jaka jest szacunkowa objętość treści w poszczególnych działach? Czy były przeprowadzane analizy potrzeb użytkowników w tym zakresie, jaka była metoda stosowana w tych analizach? Dostawcy treści - czy przewiduje się outsourcing, czy też firma będzie zajmować się produkcją i pielęgnacją treści we własnym zakresie? Jakie kategorie treści będą wykonywane we własnym zakresie? Czy przewiduje się zatrudnienie programistów dla bieżącej dynamizacji stron? Zagadnienia prawne: Prawo autorskie w zakresie treści, licencje, znaki handlowe i patenty - kontrola treści w tym zakresie, ryzyko naruszenia tych dóbr poprzez portal. Ustawa o ochronie danych osobowych - czy istnieje problem z jej złamaniem przez dostawców treści lub przez niekontrolowane informacje wprowadzane przez użytkowników portalu? Ustawa o języku polskim - czy istnieje problem z jej złamaniem - j.w.? Podpis elektroniczny.

71 Pytania, które wykonawca powinien zadać... (3)
Reklamowa część portalu - czy przewiduje się taką część, jakie formy tej reklamy są rozważane, jaki jest przewidywany udział zysków z reklam w stosunku do całości zysków? Oferowanie poprzez portal usług innych firm (bankowych, budowlanych, medycznych, zaopatrzeniowych, sklepów), usług indywidualnych osób - czy przewiduje się taką formę działalności portalu? Czy portal będzie podzielony na część poziomą i specjalizowane vortale tematyczne lub branżowe? Jakie vortale są rozważane? Formy płatności ze strony odbiorców za informacje, usługi i towary sprzedawane za pośrednictwem portalu. Formy płatności ze strony dostawców usług i reklam udostępnianych na portalu. Dla sklepów internetowych: logistyka zaopatrzenia i dostawy towarów. Ramowa struktura organizacyjna części firmy wspomagającej portal. Czy przewiduje się system wspomagający pracę grupową, czy będzie oparty o Intranet, portal korporacyjny lub inne założenia?

72 Pytania, które wykonawca powinien zadać... (4)
Założenia sprzętowe i założenia w zakresie oprogramowania - obecny sprzęt i oprogramowanie, przewidywany sprzęt i oprogramowanie. Łącza z Internetem - stan obecny, plany. Wydajność, liczba jednocześnie działających użytkowników. Ile klików na sekundę powinien obsługiwać portal? Jaki jest rozważany przyrost ilości klików w czasie? Typowo: 5-10 klików/sec. Popularny portal: klików/sec. System zarządzania bazą danych - stan obecny, plany. Jaka będzie objętość bazy danych i przyrost tej objętości w czasie? Technologia XML i WAP: Jakie składniki technologii, czy planuje się dostosowanie się do branżowego lub tematycznego standardu ontologii bazującej na XML? Integracja ze standardami w zakresie poszczególnych typów informacji. Standardy w zakresie sprzętu, oprogramowania, sieci, kodowania, formatów informacji, nośników. Współdziałanie z istniejącymi autonomicznymi i/lub obcymi bazami danych.

73 Pytania, które wykonawca powinien zadać... (5)
Wyszukiwanie treści - jakie oprogramowanie, metoda wyszukiwania, kategorie tematyczne, słowa kluczowe. W jaki sposób treść będzie strukturalizowana, klasyfikowana i indeksowana? Jaka będzie pracochłonność strukturalizacji, klasyfikacji i indeksacji, kto będzie to robił? Przewidywana precyzja i głębokość indeksowania. Precyzja: minimalizacja szumu informacyjnego przy wyszukiwaniu. Głębokość: jak szczegółowo będzie opisywana treść. Polska fleksja przy wyszukiwaniu pełno-tekstowym - czy przewiduje się automatyczne rozpoznawanie form fleksyjnych wyrazów? Czy przewiduje się normalizację fleksji? Nośnik przygotowywania danych - Word, RTF, HTML, inny. Standardy kodowania treści, czcionki i style.

74 Pytania, które wykonawca powinien zadać... (6)
Personalizacja - czy portal będzie oferował użytkownikom personalne strony i usługi (np. , kalendarz), czy użytkownicy będą mogli przystosować swoje strony do ich zainteresowań, w jaki sposób? Rejestracja użytkowników - jakie typy użytkowników będą rozróżniane? Programy pomocnicze: kalkulatory, kalendarze, automatyczne powiadamianie, algorytmy (np. komputerowa diagnostyka medyczna), inne tego typu udogodnienia? Rozliczenia ze źródłami finansowania i przychodów - czy portal będzie bezpośrednio współdziałać z systemem finansowo-księgowym, jaki będzie tryb (techniczny, organizacyjny) tego współdziałania? Dostępność portala - czas serwisowy przy dostępności 24x7. Wymogi ochrony - jakie zabezpieczenia będą wymagane przed nieautoryzowanym dostępem, hakerami, wirusami, trojanami, sabotażem, odmową płatności, itd.?

75 Pytania, które wykonawca powinien zadać... (7)
Wymogi bezpieczeństwa - wymagane zabezpieczenia przed awariami systemu, nieprawidłową pracą, niespójnościami w bazie danych, przeciążeniem systemu. Ryzyko - podstawowe zagrożenia dla budowy i działania portalu. Tryb współpracy z wykonawcą: Budżet i ograniczenia czasowe dla faz budowy i wdrożenia portalu. Interfejs ze strony firmy umożliwiający rozstrzyganie decyzji związanych z konstrukcją portalu. Stopień poufności informacji analityczno-projektowych oraz ustaleń z wykonawcy z firmą. Formy zarządzania projektem i kontroli jakości ze strony firmy. Formy dokumentacji projektu i oprogramowania, zarządzanie konfiguracją. Formy szkolenia personelu firmy w zakresie wykonanego oprogramowania. Wspomaganie ze strony wykonawcy po zainstalowaniu portalu: konserwacja i pielęgnacja oprogramowania, rozwój oprogramowania po wdrożeniu.

76 Przykładowe elementy treści portalu MSP (ok. 50%)
Zakładanie firmy Formy prowadzenia działalności gospodarczej Wokół biura: nieruchomości, wyposażenie, materiały Likwidacja firmy Personel, pozyskiwanie pracowników Prawa i obowiązki pracodawcy i pracownika Bezpieczeństwo i Higiena Pracy Umowy o pracę Prawo pracy Agencje doradztwa personalnego Delegacje, podróże Pomoc dla MSP Zamówienia publiczne Zasady rachunkowości, księgowość, sprawozdawczość Agencje celne Podatki i opłaty Agencje pośrednictwa pracy Akcje, inwestowanie Centralna Tabela Ofert Marketing, promocja, reklama, badania marketingowe Zasady dbałości o klienta Współpraca gospodarcza Programy pomocowe UE Biura Radców Handlowych Biznes plan dla MSP Budżet i proces budżetowania Zarządzanie przedsiębiorstwem Systemy informacji gospodarczej System Ubezpieczeń Społecznych Ochrona środowiska

77 Projekt wyglądu strony głównej dla portalu SME
Nasze Baner logo Mój Kalendarz Komunikacja Forum Pomoc Szukaj profil Data i godzina Ścieżka dostępu Handel/Us ługi Rejestracjaaa U ż ytkownika Serwisy Hasło o Za łożenie firmy Internet i komp. Nowy Prawo U ż ytkownik Finanse Rachunkowo ść Startuj z... Podatki Wy ślij do Marketing znajomych Zasoby ludzkie Wokó ł biura Podró że Baner Pomoc dla MSP Poszukiwacz Rozrywka Info gospodarcze Portale bran żowe O firmie Reklama u nas Napisz do nas Praca u nas Prywatno ść Wycieczka

78 Studia Podyplomowe IT w Biznesie Tworzenie Portali Biznesowych
Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych, Warszawa Studia Podyplomowe IT w Biznesie Tworzenie Portali Biznesowych Wykład 4 Procesy pracy (workflows) Wykładowca: dr hab. inż. Kazimierz Subieta profesor PJWSTK

79 Co to są “procesy pracy” (PP)?
Nie istnieje definicja, która byłaby satysfakcjonująca dla wszystkich. “Procesy pracy” integrują wiele pojęć. Jedna z wielu definicji: Komputerowe wspomaganie pracy zespołów ludzkich poprzez porządkowanie, organizowanie, automatyzowanie, przekazywanie i śledzenie prac wykonywanych przez te zespoły. Zarządzanie procesami prac Zarządzanie procesami biznesowymi Specyfikacja i odwzorowanie procesów biznesowych Reinżynieria procesów biznesowych (BPR) Automatyzacja procesów biznesowych Specyfikacja procesów pracy Implementacja procesów pracy Automatyzacja procesów pracy Zarządzanie procesami pracy, systemy Metodyki analizy i projektowania procesów pracy

80 Geneza tematyki procesów pracy
Wizualizacja dokumentów (dokumenty elektroniczne) Automatyzacja biur Obieg dokumentów, automatyzacja manualnego obiegu “teczek spraw” z “obiegówką” Systemy rejestracji i przetwarzania dokumentów Wzmocniona poczta elektroniczna Komputerowe wspomaganie pracy grupowej Rozproszone, wielo-systemowe aplikacje w architekturze klient-serwer Systemy zarządzania i informowania kierownictwa Głównym katalizatorem tematyki jest reinżynieria procesów biznesowych (BPR), czyli fundamentalne przemyślenie i radykalne przeprojektowanie procesów biznesowych dla uzyskania istotnego usprawnienia wg krytycznych miar wydajności, takich jak koszt, jakość i szybkość.

81 Definicje procesów pracy
Sterowanie i ulepszanie procesów biznesowych, automatyzacja, śledzenie, sterowanie, oraz umożliwienie/usprawnienie współpracy zespołów. Organizacja operacyjnych aspektów biznesu - sekwencji zadań oraz organizacja podmiotów je wykonujących. Sterowanie procesem informacji wspomagającej realizację tych zadań; mechanizmy śledzenia i raportowania, pomiary i kontrola wykonania zadań. Oprogramowanie procesów pracy ma za zadanie usprawnić procesy biznesu poprzez automatyzację następujących aspektów: przekazywanie czynności do wykonania przez personel w ramach danego procesu, zgodnie z określoną ich sekwencją; zapewnienie dostępu do danych i dokumentów wymaganych przez te czynności; śledzenie wszystkich aspektów związanych z wykonaniem procesu. Głównym celem narzędzi do zarządzania procesem pracy jest wyodrębnienie logiki procesów wykonywanych w przedsiębiorstwie z wszystkich funkcji realizowanych w ramach aplikacji użytkowych.

82 Tematy związane z procesem pracy
Reinżynieria/przeprojektowanie procesów biznesu (BPR) Modelowanie procesów zachodzących w przedsiębiorstwie Systemy wizualizacji dokumentów (Document Imaging Systems) Komputerowe wspomaganie pracy zespołowej (groupware, Computer Supported Collaborative Work) Interakcja człowieka z komputerem (Human-Computer Interaction) Technologie związane z sieciami komputerowymi (LAN, Internet,...) Wsparcie logistyczne procesów biznesowych Analiza, symulacja, monitorowanie procesów i zadań Inteligentni/mobilni agenci Teoria zachowań w grupie Implikacje finansowe, socjologiczne i inne

83 PP: Problemy badawczo-rozwojowe (1)
Opracowanie uniwersalnego, standardowego języka umożliwiającego odwzorowanie procesów pracy i dowolnych zależności w procesach pracy. Środki dla użytkowników końcowych, umożliwiające sprawne definiowanie, modyfikowanie, symulowanie, śledzenie, sterowanie procesami pracy. Współdziałanie: dostęp do federacyjnych baz danych, integracja schematów, hurtownie danych, standardy współdziałania, standardyzacja współdziałania. Dostępność i skalowalność: możliwość budowy efektywnych aplikacji dla tysięcy użytkowników rozproszonych geograficznie. Współbieżność: tradycyjne pojęcie transakcji (ACID) nie wystarcza, gdyż transakcje w systemach procesów pracy mogą trwać dni i obejmować wiele miejsc oddalonych geograficznie. Mogą być transakcje, których nie da się cofnąć.

84 PP: Problemy badawczo-rozwojowe (2)
Obsługa wyjątków: należy przyjąć jako regułę, że zaprojektowany proces PP będzie podlegał zakłóceniom. Systemy PP powinny zapewniać deklarowanie wyjątków oraz ich obsługę. Odporność na błędy: przy dużej liczbie komponentów jest dość prawdopodobne, że niektóre z nich ulegną awarii. System powinien być na takie sytuacje w maksymalnym stopniu niewrażliwy. Wydajność: sprawne metody optymalizacji wykonania przebiegów PP. Skalowalność: niewrażliwość na znaczące rozszerzenia objętości bazy danych, liczby równolegle działających procesów, liczby użytkowników i uczestników. Metodyki projektowania: sprawne metody i techniki przejścia od wymagań, do analizy, projektu i konstrukcji.

85 Zastosowanie systemów procesów pracy
Administracyjne procesy pracy: obejmują powtarzalne, przewidywalne procesy, z prostymi regułami koordynacji zadań, np.: przesyłanie komunikatów pomiędzy działami obieg i akceptacja zestawienia wydatków obsługa i akceptacja delegacji służbowych Procesy pracy ad hoc: procesy włączające elementy bieżącej koordynacji i zarządzania, np.: koordynacja działalności osób wspólne podejmowanie decyzji dokumentowanie produktu przetwarzanie ofert sprzedaży Procesy pracy w zarządzaniu produkcją: obejmują powtarzalne, przewidywalne procesy biznesowe. Wymagają współdziałania z rozproszonymi, heterogenicznymi, autonomicznymi syst. inform. obsługa procesu udzielania kredytu obsługa żądania wypłaty ubezpieczenia Proste Złożone

86 Przykłady dość wymagających procesów pracy
Analiza i akceptacja wniosku kredytowego w banku: wymaga skoordynowanie zadań wykonywanych przez poszczególnych pracowników banku, takich jak przyjęcie wniosku, analiza ryzyka, kontrola zabezpieczeń, planowanie, sporządzanie i analiza zestawień, raportów, bilansów, statystyk, tendencji. Wspomaganie dla obsługi pacjenta w ośrodku zdrowotnym: wymaga koordynacji zadań takich jak rejestracja pacjenta, ustalenie wizyt u lekarzy, rejestracji wyników badań, planowanie zabiegów, planowanie badań laboratoryjnych i użycia aparatury, rozliczenia finansowe, sporządzanie i analiza zestawień, statystyk, itd.

87 Przykład: model dynamiczny (UML)
Startuj wystąpienie procesu Przygotuj info o zakupie Wniosek o zakup Pracownik Kierownik dekretuj_na utwórz Info o zakupie Info o odrzuceniu Formularz wniosku utwórz Przygotuj info o odrzuceniu Akceptacja [odrzucony] Pracownik Kierownik [odrzucony] [zaakceptowany] [odrzucony] Akceptacja (przez prezesa) Rejestruj akcept. prezesa Przygotuj info o akceptacji [koszt >= 1000ECU] Pracownik Pracownik [zaakceptowany] [koszt < 1000ECU] Info o akceptacji utwórz [wątpliwości] Akceptacja (przez dział finansowy) Rejestruj akcept. dzialu finansowego Zakup AND [zaakceptowany] Pracownik

88 Przykład: graf procesu (FlowMark, IBM)
Decyzja = “odrzucony” Decyzja = “odrzucony” Akcept kierownika Wypełnienie wniosku o zakup koszt >= 1000 Info o odrzuceniu koszt < 1000 Akcept Prezesa Decyzja = “zaakcept” Decyzja = “odrzucony” Decyzja = “zaakcept” Zakup Decyzja = “zaakcept” Akcept Działu Finans Info o akceptacji Decyzja = “wątpliwości” Akcept Działu Finans Akcept Prezesa

89 Modelowanie procesów pracy

90 Koncepcje techniczne procesów pracy (1)
Obieg pracy Zdefiniowanie z góry kolejności czynności niezbędnych do wykonania danego zadania. Automatyczne przekazywanie sterowania i dokumentów do następnej czynności po zakończeniu poprzedniej. Dynamiczny podział pracy Przypisanie prac do wykonania w elastyczny sposób, np. w zależności od obciążenia pracowników. Pracę przypisuje się do ról, a nie do konkretnych osób. Przypisanie osób do ról może zmieniać się dynamicznie. Ustalanie priorytetów prac Jeżeli od wykonania konkretnych prac zależy uruchomienie innych prac, dotrzymanie terminu, lub ocena, to konieczne jest bieżące nadawanie priorytetów dla poszczególnych prac. Dynamiczna zmiana procesu/procesów pracy dla uwzględnienia nieprzewidzianych wcześniej okoliczności przy ich realizacji.

91 Koncepcje techniczne procesów pracy (2)
Śledzenie pracy Sprawne uzyskiwanie informacji o przebiegu i aktualnym stanie wykonania zadania lub zadań: przestojach, opóźnieniach, braku obciążenia pracowników, zbyt długich kolejkach prac do wykonania. Umożliwienie dynamicznej reakcji na w/w zakłócenia w przebiegu pracy. Raporty dla administracji i kierownictwa Rejestracja zdarzeń następujących w czasie wykonania pracy, sporządzanie zestawień, ocena efektywności, rozliczenia pracy, badania statystyczne, ustalanie wąskich gardeł. Monitorowanie wykonywanych zadań: ustalanie i rozstrzyganie nieprawidłowości (np. zakleszczeń), stanu zużycia czasu i innych zasobów; stanu obciążeń infrastruktury biurowej i komputerowej; prognozy, wspomaganie planowania zasobów niezbędnych w przyszłości; Symulacja procesów pracy, np. celem zbadania ich poprawności przed uruchomieniem.

92 Charakterystyka obecnych systemów PP
Nacisk na procesy biurowe: wizualizacja dokumentów, obieg dokumentów, wzmocniona poczta elektroniczna. Wiele produktów oferuje niewiele więcej niż przyjemne graficzne środki kodowania programów (procesów). Obejmują one wspomaganie do rysowania diagramów, dostęp do bazy danych, arkusze kalkulacyjne, narzędzia do symulacji. Niektóre z nich są wyspecjalizowanymi systemami zarządzania danymi: poczta elektroniczna, wizualizacja dokumentów, bazy danych, elektroniczne formularze, przechowywanie i przetwarzanie tekstów, kreślenie inżynierskie Powszechne jest powiązanie w jeden system: zarządzania dokumentami i ich obrazami, środków budowy interfejsów graficznych, niektórych wyspecjalizowanych narzędzi (np. symulacji)

93 Koncepcyjna architektura SPP
Narzędzia do modelowania procesów biznesowych perspektywa procesów perspektywa organizacji perspektywa danych re-inżynieria ... Narzędzia do rozwoju aplikacji PP narzędzie projektowania grafiki warsztat projektanta: - narzędzia testowania - narzędzia symulacji ... System i narzędzia realizacji procesów pracy program do planowania zarządca zadań/interfejsów narzędzie do monitorowania narzędzie do śledzenia narzędzie do raportowania ...

94 Narzędzia dla użytkownika końcowego
Reprezentacja procesu w postaci graficznej, gdzie ikony symbolizujące czynności są powiązane w sieć odwzorowującą sterowanie i przepływ dokumentów. Możliwość dynamicznej zmiany grafu procesu. Definiowanie w postaci tabelarycznej przez nie-programistów logiki procesu, priorytetów, reguł poprawności i innych warunków określających proces. Możliwość odzyskania w czytelnej tabelarycznej lub graficznej formie danych o aktualnym stanie przebiegu procesu. Możliwość zasymulowania procesu, pozwalająca na łatwe wykrycie wąskich gardeł i błędów w definicji procesu. Dzięki temu, alokacja zadań i logika procesu może być szybko sprawdzona i zmodyfikowana. Zintegrowany dostęp do zewnętrznych aplikacji, np. edytorów, arkuszy kalkulacyjnych, baz danych, serwisów Internetu, itd., z możliwością wzajemnego przekazywania danych.

95 Systemy PP: narzędzia dla programisty
Skryptowy język programowania umożliwiający zapis złożonej logiki przetwarzania i posiadający specjalne funkcje dla PP: izolujący programistę od złożoności manipulowania grafiką i formularzami, umożliwiający definicje kolejek, baz danych, dokumentów, zdarzeń, ... unikający programowania w C/C++ lub innym tego rodzaju języku Umożliwienie wyjścia z języka skryptów do kodu w języku typu C++ z przekazaniem danych do tego kodu i odwrotnie. Powiązania do narzędzi użytkownika końcowego, umożliwiające sprawne zakodowanie typowych zadań. API do oprogramowania zewnętrznego, w szczególności do baz danych, serwisów Internetu, GUI, systemów przetwarzania rozproszonego, systemów eksperckich, itp. Narzędzia do usuwania błędów (debugging): kontrola składni, śledzenie komend, wykonanie krok-po-kroku, punkty kontrolne, odzyskiwanie bieżącej wartości zmiennych.

96 Moduły systemu ZPP Moduł zarządzania zadaniami i wykonawcami
Moduł definiowania i dynamicznych zmian procesów pracy Moduł wykonywczy procesów pracy Repozytorium dokumentów i procesów pracy Moduł administrowania procesami pracy Moduł śledzenia procesów pracy i monitorowania ich populacji Moduł symulacji procesów pracy i predykcji ich zachowania

97 Modelowanie organizacji
Modelowanie zależności służbowych i jednostek organizacyjnych Statyczne i dynamiczne definiowanie ról; przyporządkowanie ról do osób Statyczne: role są z góry przypisane do osób Dynamiczne: kierownik może przypisać daną rolę do osoby; przypisanie następuje automatycznie na podstawie kryterium (np. obciążenia osób). Planowanie: przyporządkowanie zadań/aktywności do ról i/lub do osób Planowanie: przyporządkowanie odpowiedzialności Planowanie operacyjne: zmiana przydziałów zadań, oddelegowanie zadań, czasowe zmiany w rolach, odpowiedzialności, lub planach. Planowanie zasobów: budżetu, czasu, pracochłonności, infrastruktury biurowej, infrastruktury komputerowej Zasoby zużyte (rozkład w czasie, w przekroju zadań, itd.) Zasoby planowane (rozkład w czasie, w przekroju zadań, itd.) Zasoby niewykorzystane (poprawa procesów celem ich wykorzystania)

98 Procesy pracy i zadania wykonawców
PP1 PP2 PP3 PP4 PP5 Wykonawca 1 Lista zadań 1 Wykonawca 2 Lista zadań 2 Wykonawca 3 Lista zadań 3

99 Śledzenie i monitorowanie procesów pracy
PP1 PP2 PP3 PP4 PP5 Kierownik Który proces przetwarza teraz dokument D459? Administrator Które procesy uległy zakleszczeniu? Analityk Jaki procent budżetu został zużyty w tym miesiącu? Kierownik W jakim stanie znajduje się PP2?

100 Pojęcia procesów pracy, terminologia
Proces biznesowy (tj. to co ma się zdarzyć) jest zdefiniowany przez jest zarządzany przez Definicja procesu (reprezentacja tego,co ma się zdarzyć) System Zarządzania Procesami Pracy (steruje automatycznymi aspektami proc.biznesowego) poprzez Pod-procesy składa się z używany do tworzenia i zarządzania Wystąpienia procesu (reprezentacja tego, co aktualnie zachodzi) Aktywności które mogą być: włączają jedną lub więcej lub Aktywności manualne Aktywności automatyczne podczas wykonania są reprezentowane przez Wystąpienia aktywności które włączają: która nie jest zarządzana jako część Systemu Procesów Pracy i/lub Składowe pracy (zadania przypisane uczestnikom procesów pracy) Wołane aplikacje (narzędzia lub aplikacje komputerowe używane dla wspomagania procesów pracy)

101 Standardyzacja: Workflow Management Coalition
Ciało założone w sierpniu 1993, ok. 200 członków. 5 grup roboczych (związanych z pięcioma interfejsami). Powiązania z innymi grupami: Black Forest, OMG, Document Management Alliance; obecnie zintegrowana z OMG (CORBA) Opracowanie standardów: Interface 1 - Process Definition Interchange V 1.0 Beta (WfMC-TC-1016-P) Interface 2 - Workflow Client Application Application Programming Interface (Interface 2 & 3) Specification (WFMC-TC Specification) V 2.0 (WFMC-TC Naming Conventions) V 1.4. Interface 3 - Invoked Applications now amalgamated into Interface 2, TC-1009. Interface 4 - Interoperability Abstract Specification (WFMC-TC-1012, 1.0) Interface 4 - Interoperability Internet MIME Binding (WFMC-TC-1018, 1.1) Interface 5 - Audit Data Specification (WFMC-TC-1015, 1-Nov-96, 1.0)

102 Workflow Management Coalition (WFMC) Model
Narzedzia do definicji procesów Interfejs 1 API dla Procesów Pracy, wymienne formaty Interfejs 5 Interfejs 4 Mechanizm(y) procesów pracy Narzędzia do administrowania i monitoriowania Mechanizm(y) procesu pracy procesów pracy Inne środki realizacji PP Środki realizacji PP Interfejs 2 Interfejs 3 Aplikacje klienta PP Wołane aplikacje

103 Podsumowanie Technologia procesów pracy jest stosunkowo młoda.
Technologia ta kombinuje pojęcia odnoszące się do dziedzin aplikacyjnych związanych z biznesem z pojęciami odnoszącymi się do narzędzi, technik, metod, języków, interfejsów komputerowych. Produkty tej technologii integrują wiele technik: języki programowania, bazy danych, systemy rozproszone, współbieżność, wspołdziałanie, GUI, programowanie wizyjne, przetwarzanie dokumentów, transakcje, Internet, aktywnych/mobilnych agentów. Granice tej technologii są na razie rozmyte. Technologia integruje wiele znanych technologii, w różnych proporcjach w zależności od systemu. Nowa jakość polega na automatyzacji uciążliwych prac manualnych m.in. związanych z planowaniem, dokumentowaniem, śledzeniem, monitorowaniem, etc. procesów biurowych, administracyjnych, oraz produkcyjnych.