Poprawa sytuacji dzieci

Prezentacja na temat: "Poprawa sytuacji dzieci"— Zapis prezentacji:

1 Poprawa sytuacji dzieci
Dr Simon Chapple Wydział Polityki Społecznej OECD Prezentacja dla Komisji Rodziny i Polityki Społecznej 20 stycznia 2010

2 Spis treści raportu według rozdziałów
Ogólny przegląd Porównanie sytuacji dzieci Wydatki publiczne na dzieci w różnym wieku Polityka publiczna ukierunkowana na dzieci poniżej 3 lat Wpływ samotnego rodzicielstwa na sytuację dzieci Nierówność międzypokoleniowa Rekomendacje dotyczące działań na rzecz poprawy sytuacji dzieci

3 Sytuacja dzieci w Polsce w porównaniu do innych krajów OECD
materialna Mieszkanie& środowisko edukacyjna Zdrowie& bezpieczeństwo Ryzykowne zachowania jakość życia szkolnego Czechy 18 24 19 5 23 17 Dania 2 6 7 4 21 8 Francja 10 12 22 Niemc 16 15 9 Węgry 20 11 25 Niderlandy 3 Polska 28 14 Słowacja 27 1 Szwecjs Wielka Brytania Stany Zjednoczone Uwaga: 1 jest najwyżej a 30 jest najniżej ocenionym krajem OECD. Kraje zaznaczona na szaro znajdują się znacznie poniżej średniej, a kraje zaznaczone na niebiesko – znacznie powyżej średniej.

4 W porównaniu do innych krajów OECD, Polska wypada najgorzej w zakresie stanu materialnego oraz sytuacji mieszkaniowej i środowiska …zobaczmy 5 wskaźników w ramach tych dwóch wymiarów bardziej szczegółowo…

5 Wymiar sytuacji materialnej
Trzy wskaźniki Przeciętny dochód dziecka Ubóstwo dzieci Deprywacja edukacyjna Poziom polityk: system podatków i świadczeń, opieka nad dziećmi, Aktywne Polityki Rynku Pracy, szkoła Jak wypada Polska?

6 Przeciętny dochód rodziny w Polsce należy do najniższych wśród krajów OECD
Źródło: Dane do wskaźnika pochodzą z kwestionariusza OECD dotyczącego rozkładu dochodów z 2007r, przedstawia dane z 2005 r. Jednostki miary: dolary USA mierzone wartością nabywczą (PPP)

7 Ubóstwo dzieci w Polsce jest wysokie
Źródło: Dane do wskaźnika pochodzą z kwestionariusza OECD dotyczącego rozkładu dochodów z 2007r, przedstawia dane z 2005 r. Ubóstwo dzieci jest mierzone jako proporcja gospodarstw domowych z dziećmi żyjących z dochodu ekwiwalentnego poniżej 50% mediany dochodu. Dzieci obejmują wiek od 0 do 17 lat. Brak danych dla Japonii i Szwajcarii.

8 Deprywacja edukacyjna 15-latków Polsce jest na średnim poziomie
Uwaga: Deprywacja edukacyjna jest określona na podstawie danych z badania PISA w 2006 r. (OECD/PISA, 2008). Badanie PISA zadaje pytania o posiadanie ośmiu przedmiotów: biurka, cichego miejsca do pracy, komputera do pracy w szkole, programów edukacyjnych, połączenia z Internetem, kalkulatora, słownika i podręczników szkolnych. Udział dzieci wskazujących na posiadanie mniej niż 4 z wymienionych powyżej przedmiotów jest używany (mniej niż 4 przedmioty w największym stopniu odzwierciedlały sytuację przy porónaniu bariery ustawionej na poziomie 3, 4 5 i 6 przedmiotów). Badanie PISA opiera się na standardowym kwestionariuszu, tłumaczeniu, okreśłone są też procedury monitorujące aby zapewnić wysoki poziom porównywalności.

9 Mieszkanie i środowisko
Dwa wskaźniki Zagęszczenie w domu dla dzieci Warunki w środowisku lokalnym Poziom polityk: system podatków i świadczeń, dostęp do publicznych mieszkań, dodatki/subsydia mieszkaniowe, Aktywne Polityki Rynku Pracy Jak wypada Polska?

10 Zagęszczenie w domu dla polskich dzieci jest bardzo wysokie
Uwaga: Przeludnienie jest ocenione przez pytania dotyczące „liczby pokojów dostępnych dla gospodarstwa domowego” dla krajów europejskich w badaniu Dochodów i Warunków Życia (EU-SILC) z 2006 r: na „liczbie sypialni” w Australii; na tym czy gospodarstwo domowe „stać na więcej niż jedną sypialnię” lub „nie stać na oddzielenie sypialni od jadalni” w Japonii; i na „liczbie pokojów bez kuchni i łazienki” w Stanach Zjednoczonych. Przeludnienie występuje wówczas, gdy liczba osób w gospodarstwie domowym jest większa niż liczba pokojów (np. czteroosobowa rodzina żyje w warunkach przeludnienia jeżeli ma trzy pokoje, w wyłączeniem kuchni i łazienki, ale uwzględniając salon). Dane za lata od 2003 do 2006 r.

11 Warunki w środowisku lokalnym dla polskich dzieci są na średnim poziomie
Uwaga: Warunki w środowisku lokalnym są określone przez pytania czy mieszkanie gospodarstwa domowego odczuwa „hałas z zewnątrz lub od sąsiadów” lub ma „zanieczyszczenia, brud lub innych problem środowiskowy spowodowany ruchem ulicznym lub przemysłem” dla krajów europejskich, czy występuje „wandalizm w okolicy”, „brud w okolicy” lub „hałas uliczny z zewnątrz” w Australii, czy „hałas sąsiedzki jest słyszalny” w Japonii; oraz czy występuje „hałas uliczny lub silny ruch uliczny”, „śmieci na ulicy” „opuszczone i zniszczone domy” lub „smród, dym lub opary gazowe” dla Stanów Zjednoczonych. Dane są za lata Brak danych dla Kanady, Korei, Meksyku, Nowej Zelandii i Turcji.

12 Tyle, jeżeli chodzi o sytuację dzieci…
Tyle, jeżeli chodzi o sytuację dzieci…. teraz zajmijmy się oceną polityki, począwszy od wydatków społecznych na dzieci

13 Struktura wydatków publicznych na dzieci, dlaczego i jak?
Jakie są wydatki na dzieci i w jakim wieku Czas jest ważny dla dobrej sytuacji dzieci Ścieżki rozwoju we wczesnym dzieciństwie można skorygować łatwiej niż późniejsze (James Heckman) Dlatego należy wydawać wcześniej….

14 Polska wydaje mało na dzieci: skumulowane wydatki na dzieci przez cały okres dzieciństwa

15 Polska wydaje mniej niż średnia OECD relatywnie do dochodów rodzin (%)
Źródło: OECD (2009), Doing Better for Children., Paryż OECD, dane niepublikowane

16 Polska przeznacza mniej wydatków na młodsze niż na starsze dzieci w porównaniu do średniej OECD

17 Wydatki według wieku dziecka w Polsce jako % średnich wydatków rodziny
Wczesny (0-5 lat) Środkowy (6-11 lat) Późny7 (12-1 lat) Dorosłość Okres prenatalny Edukacja Inne świadczenia rzeczowe Opieka nad dziećmi Świadczenia pieniężne i ulgi podatkowe Źródło: OECD (2009), Doing Better for Children., Paryż OECD.

18 Zatem mniej jest wydawane na młodsze dzieci w Polsce…teraz zobaczmy na efekt polityki publicznej w trakcie tych wczesnych lat życia (poniżej 6 lat)

19 Polityki od poczęcia do przedszkola dla wspierania dzieci
Trzy etapy: prenatalny narodziny po urodzeniu do obowiązkowej edukacji Istotne zróżnicowanie polityki w krajach OECD Dowody na potrzebę zróżnicowania polityki są słabe Więcej wysiłku jest potrzebne na poziomie kraju dla oceny czy te działania dają efekt dla dzieci 19

20 Polityki pre-natalne Powszechne badania prenatalne. Typowo za dużo badań ogólnych, brak jest oceny opartej o fakty Świadczenia prenatalne (np. początek pobierania świadczeń rodzinnych w wybranym momencie ciąży – jak we Francji czy Wielkiej Brytanii) Ciążowe bony żywnościowe (Wielka Brytania, USA). Są dowody ich pozytywnego wpływu na wagę urodzeniową Urlop macierzyński przed urodzeniem dziecka (może być obowiązkowy – Niemcy, lub dobrowolny – Nowa Zelandia, krótki w Polsce) Broszury zdrowotne przed urodzeniem dziecka (np. Niemcy, Francja, Japonia) Porady z zakresu zdrowia publicznego (np. kampanie anty- nikotynowe i anty-alkoholowe dla ciężarnych kobiet) 20

21 Polityki przy urodzeniu dziecka
Dni w szpitalu po urodzeniu dziecka. Kosztowne, nie ma dowodów na korzyści z nich płynące Becikowe/granty urodzeniowe – często postrzegane jako sposób na promowanie dzietności (np. Australia, Belgia, Francja) Szpitale przyjazne dziecku (Międzynarodowa Organizacja Zdrowia) promujące karmienie piersią (istotne dowody na dobry wpływ na zdrowie i inteligencję dziecka) 21

22 140 Euro czy to? Fińska wyprawka dla dzieci

23 Okres pourodzeniowy Powszechne kontrole stanu zdrowia dziecka
Powszechne lub kaskadowe usługi, bardziej intensywne w zależności od ryzyka Wizyty domowe (Nowa Zelandia, Wielka Brytania, Dania) lub badania w ośrodkach zdrowia (Szwecja, Francja) Program szczepień Urlop macierzyński, ojcowski i wychowawczy (mało dowodów na to, czy sytuacja dzieci zmienia się w zależności od długości urlopu) Świadczenia rodzinne, które z reguły nie zależą od wieku dziecka lub rosną z wiekiem dziecka Książki zdrowia dziecka (np. Francja, Nowa Zelandia) Przejście do edukacji we wczesnym wieku 23

24 Polski system opieki we wczesnym dzieciństwie w tym kontekście
Medykalizacja okresu przed urodzeniem (urodzenia na położnika) Wysoka Niska Liczba dni w szpitalu po standardowym porodzie Mało Dużo Medykalizacja okresu po urodzeniu (urodzenia na pediatrę) Wysoka Niska Udział dzieci w instytucjach opieki/wczesnej edukacji około 2005 (3-5 lat) Niski Wysoki Polska Średnia OECD Połowa odchylenia standardowego

25 Niepłatny urlop wychowawczy w Polsce jest długi
Urlop niepłatny Urlop płatny tygodnie Source: OECD Family database 25

26 Rekomendacje dla polityki I: Kształt systemu
Wspierać obecną i przyszłą sytuację dzieci we wszystkich wymiarach sytuacji dzieci Rozwinąć politykę wspierania sytuacji dzieci jako system, ze spójnym podejściem do cyklu życia dziecka oraz występujących ryzyk Monitorować sytuację dzieci aby zidentyfikować poprawę i obszary polityki wymagające uwagi Wydawać na dzieci jak na portfel inwestycyjny. Poddawać portfel ocenie żeby zapewnić faktyczną poprawę sytuacji dzieci w czasie Wyznaczyć cele dla dobrej sytuacji dzieci

27 Rekomendacje dla polityki II: Zasoby
Wydawać więcej na Okres prenatalny i wczesny okres cyklu życia dziecka Na te dzieci, które są narażone na szczególnie złą sytuację, jak najwcześniej Zapewnić, aby późniejsze inwestycje (głównie edukacja) uzupełniała wcześniejsze inwestycje w dzieci narażone na szczególne ryzyko Wydawać mniej na: Wysoko zmedykalizowane, powszechne polityki związane z urodzeniem dziecka Programy wykorzystywane przez lepiej sytuowane dzieci, szczególnie po obowiązkowej edukacji

28 Rekomendacje dla polityki III: Elementy do wykorzystania
Interwencje prenatalne (mniej wizyty powszechnych, więcej działań skierowanych do matek podwyższonego ryzyka, monitorować efekty realizowanej polityki) Koordynacja okresu karmienia piersią z płatnym urlopem Wizyty domowe i wczesna edukacja dla dzieci o podwyższonym ryzyku Metody kierowania zasobów na dzieci w najgorszym położeniu Warunkowe świadczenia pieniężne dla dzieci Eksperymentalne i nieeksperymetalne opcje ewaluacji polityk

29 Podczas gdy jakość życia dzieci w Polsce nie jest zawsze wysoka, czy jest to kompensowane dużą liczbą dzieci? Nie… aspekty polskiego sytemu dla dzieci i rodzin nie działają tak dobrze, jak mogłyby

30 Poziom dzietności w Polsce jest relatywnie niski i nie podnosi się w ostatnich latach
Całkowity wskaźnik dzietności, 2008 Zmiany całkowitego wskaźnika dzietności, Polska (24. od końca) 1.39 Polska (21. od końca) 0.02 Średnia OECD-30 1.71 0.06 Najwyższy: Nowa Zelandia 2.18 Najwyższa : Szwecja 0.36 Najniższy: Korea 1.19 Najniższa: Meksyk -0.67 Źróło: OECD Family database. Poziom zapewniający reprodukcję pokoleń =2.1 dziecka na kobietę.

31 Jakie dalsze prace OECD dotyczące dzieci i rodzin
Jakie dalsze prace OECD dotyczące dzieci i rodzin? Poprawa sytuacji rodzin (2011) Publikacja uwzględni: Systemy świadczeń rodzinnych i ich zmiany Usuwanie barier dla formacji rodzin (zwiększanie dzietności) Usuwanie barier dla łączenia pracy i życia rodzinnego Promocję rozwoju dzieci i poprawę ich sytuacji Rozpad rodzin i politykę publiczną Dzieci i rodziny szczególnie narażone

32 Niektóre szczegółowe informacje:
Hasło do dokumentu konsultacyjnego: cwbparis