WYGRAĆ Z AZBESTEM prof. dr hab. inż. Jerzy Dyczek, Przewodniczący Rady Programowej „Programu usuwania azbestu”, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków.

Prezentacja na temat: "WYGRAĆ Z AZBESTEM prof. dr hab. inż. Jerzy Dyczek, Przewodniczący Rady Programowej „Programu usuwania azbestu”, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków."— Zapis prezentacji:

1 WYGRAĆ Z AZBESTEM prof. dr hab. inż. Jerzy Dyczek, Przewodniczący Rady Programowej „Programu usuwania azbestu”, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

2 azbest - co to jest, jak wygląda i ile jest azbestu w Polsce
Materiały zawierające azbest, ich charakterystyka, zastosowanie, trwałość i ryzyko emisji włókien azbest - co to jest, jak wygląda i ile jest azbestu w Polsce zastosowania azbestu, wyroby zawierające azbest lokalizacja azbestu ryzyko emisji włókien azbestowych trwałość materiałów zawierających azbest J. Dyczek

3 Do Polski wwieziono po 1945r. ok. 2 mln ton azbestu
Kopalnia azbestu. Ural

4 Uwagi wstępne Azbest jest substancją kancerogenną a odpady zawierające azbest zaliczono do niebezpiecznych W Polsce na dachach i elewacjach znajduje się około 1,3 mld m2 płyt azbestowo-cementowych (około 14,5 milionów ton) Azbest (w płytach azbestowo cementowych i innych materiałach) występuje w instalacjach przemysłowych Odpowiednie, bezpieczne postępowanie z takimi materiałami i odpadami skutecznie minimalizuje ryzyko ważna jest świadomość, że ryzyko kontaktu z azbestem podczas eksploatacji, usuwania, transportu i składowania można w praktyce wyeliminować

5 Oszacowanie ilości materiałów zawierających azbest w wybranych instalacjach i branżach Odpady twarde i miękkie Budynki (dachy i elewacje) t Drogi, place … ? Kominy i kanały dymowe (wszystkie branże) t (w tym ok. 200 t sznurów azbestowych) Chłodnie kominowe w energetyce zawodowej t Chłodnie wentylatorowe (wszystkie branże) t Hutnictwo, metalurgia, przemysł chemiczny w tym petrochemia i przemysł ceramiczny t

6 Oszacowanie ilości materiałów zawierających azbest (cd.)
W miastach zabudowanych jest ok. 0,3 mld m2 płyt azbestowo-cementowych Na wsiach zabudowanych jest ok. 1 mld m2 płyt azbestowo-cementowych

7 Azbest chryzotylowy i azbesty amfibolowe
Pod względem mineralogicznym rozróżnia się dwie grupy azbestów: grupę serpentynów (chryzotyli) i grupę azbestów amfibolowych SERPENTYNY AMFIBOLE chryzotyl amozyt azbest grunerytowy azbest chryzotylowy krokidolit włókn. nazywany azb. niebieskim azbest biały odmiana ribekitu antofilit wysoka odporność tremolit i aktynolit (małe znaczenie)

8 Azbest. Wzory chemiczne
Chryzotyl Mg6 [(OH)8Si4010] Krokidolit (riebeckit) Na2Fe3Fe2 [(OH)Si4011]2 Amozyt (gruneryt) (Fe,Mg)7 [(OH)Si4011]2 Antofyllit (Mg, Fe)7[(OH)Si4O11]2 Tremolit Ca2Mg5 [(OH)Si4011]2 Aktynolit (amiant) Ca2(Mg, [(OH)Si4O11]2

9 Grubość niektórych włókien organicznych i nieorganicznych
Włókno średnica włókna [nanometry] włókno łykowe (len) – bawełna – wełna – włos ludzki nylon – 9 000 włókno szklane (cienkie) – 7 000 włókno mineralne – 9 000 azbest chryzotylowy – 42 azbest amfibolowy – 300 1mm = m = nm 1m = nm

10 Azbest chryzotylowy Długowłóknisty azbest nie zawierający talku (Chiny) Azbest krótkowłóknisty zanieczyszczony talkiem

11 Azbest amozytowy (grupa azbestów amfibolowych)
J. Dyczek

12 Udział azbestu w wyrobach

13 Trwałość wyrobów azbestowo-cementowych
Uszkodzenia mechaniczne korozja Problem korozji jest analogiczny do problemu korozji betonu

14 czas eksploatacji około 30 lat
Płyty faliste czas eksploatacji około 30 lat Nieliczne odsłonięte włókna powiązane z podłożem. Miasto średniej wielkości. Małe natężenie kwaśnych deszczy. ( -10m - ) Korozja dalej posunięta. Odsłonięte włókna pozostają wyraźnie powiązane z podłożem. ( - 10m - )

15 Płyty płaskie prasowane typu KARO. Katowice
Płyty płaskie prasowane typu KARO. Katowice. Czas eksploatacji przeszło 20 lat Włókna azbestu pokryte produktami reakcji cementu i zespolone z podłożem ( -10m - ) Na skorodowanej powierzchni widoczne iglaste kryształy wtórnego gipsu ( -10m - )

16 Płyty płaskie prasowane typu KARO. Katowice
Płyty płaskie prasowane typu KARO. Katowice. Czas eksploatacji przeszło 40 lat Znaczna korozja. Odsłonięta, luźna wiązka włókien azbestu. ( -10m - ) Znaczne ryzyko emisji Powierzchnia przełomu , odłamane naroże płyty. ( -10m - )

17 Bezpieczne postępowanie z materiałami zawierającymi azbest
Obecne regulacje prawne stanowią dobre podstawy bezpiecznego postępowania z azbestem i materiałami zawierającymi azbest. Pilnego uzupełnienia wymagają zasady i tryb kontroli przestrzegania prawa w tym zakresie. Nie zawsze usuwanie płyt azbestowo-cementowych jest celowe, często pomalowanie właściwymi farbami stanowi dobre zabezpieczenie przed ryzykiem emisji włókien azbestowych.

18 Dziękuję za uwagę