Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Prof. dr hab. Barbara Kutkowska

Prezentacja na temat: "Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Prof. dr hab. Barbara Kutkowska"— Zapis prezentacji:

1 Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Prof. dr hab. Barbara Kutkowska
instytut nauk ekonomicznych i społecznych Prof. dr hab. Barbara Kutkowska Przemiany w rolnictwie dolnośląskim po integracji z Unią Europejską Wrocław, 29 listopada 2013 r.

2 Plan wystąpienia: 1. Warunki przyrodnicze i ekonomiczne produkcji rolniczej 2. Przemiany strukturalne w zakresie: liczby i powierzchni gospodarstw powierzchni użytków rolnych powierzchni zasiewów pogłowia zwierząt struktury produkcji globalnej i towarowej 3. Finansowe wsparcie rolnictwa w ramach WPR w woj. dolnośląskim 4. Dynamika nakładów inwestycyjnych 5. Zmiany wartości środków trwałych 6. Podsumowanie

3 Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych

4

5 Na przemiany strukturalne w rolnictwie dolnośląskim wpływ miały:
Procesy globalizacyjne ( WTO i sytuacja na światowych rynkach rolnych) Integracja Polski z UE i wsparcie finansowe w ramach WPR

6 Rys.1. Polski handel zagraniczny ogółem
Źródło: Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa

7 Rys. 2. Polski handel zagraniczny artykułami rolno-spożywczymi
Źródło: Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa

8 Lp. Wyszczególnienie 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 % 1 Eksport 8,4 8,0 8,7 9,9 9,7 11,7 11,2 11,1 2 Import 6,5 6,8 5,9 6,1 6,4 7,0 8,6 8,1 8,3 Udział handlu artykułami rolno-spożywczymi w handlu zagranicznym Polski Źródło: Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa

9 Skumulowana wartość wsparcia finansowego w ramach WPR w woj
Skumulowana wartość wsparcia finansowego w ramach WPR w woj. dolnośląskim Wg stanu r. Lp. Wyszczególnienie Wartość mln zł 1 Płatności bezpośrednie 5 550,7 2 PROW 2 599,9 3 PROW 510,4 4 SAPARD 146,1 5 SPO „Rolnictwo” 186,9 6 Razem 8 994,0 Źródło: ARiMR – DOR we Wrocławiu

10 Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych Woj. dolnośląskie dysponuje 6,2% areałem UR w kraju i zajmuje 8. lokatę w kraju pod względem areału gruntów rolnych

11 Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych

12 Po roku 2000 nastąpił w woj. dolnośląskim systematyczny spadek liczby gospodarstw rolnych. PSR 2010 wykazał, że w stosunku do PSR 1996 było ich o 28% mniej. Największą dynamikę spadku obserwuje się wśród gospodarstw najmniejszych (do 1 ha -19%, 1-5 ha -16%). Znacząco wzrosła liczba gospodarstw największych o powierzchni powyżej 50ha ( o 49%) i powyżej 100ha (99%). W roku 2010 ogólna liczba gospodarstw wynosiła 107, 3 tys., w tym gospodarstw powyżej 1 ha UR – 62,9 tys.

13 (w kraju przeciętna powierzchnia gospodarstwa wynosi 7,95 ha UR)
Obserwuje się proces koncentracji gruntów rolnych. W gospodarstwach powyżej 50 ha znajduje się obecnie 52% użytków rolnych województwa. Koncentracja gruntów jest korzystna z punktu widzenia lepszego wykorzystania czynników produkcji: pracy i sprzętu rolniczego, a także możliwości wykorzystywania ekonomicznych efektów skali produkcji. Integracja Polski z UE wpłynęła na wzrost cen gruntów rolnych i stawek czynszu dzierżawnego, co przyczyniło się do spotęgowania procesu koncentracji ziemi rolniczej w gospodarstwach obszarowo większych i pogłębiło niechęć rolników do wyzbywania się gruntów rolniczych (Berbeka 2012). Średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego w województwie dolnośląskim wzrosła o 30%, z 8,1 ha w roku 1996 roku do 10,5 ha w 2010, w tym 11,06 ha UR dla gospodarstw prowadzących działalność rolniczą. (w kraju przeciętna powierzchnia gospodarstwa wynosi 7,95 ha UR)

14 Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych

15 80% gospodarstw dolnośląskich prowadzi działalność rolniczą ( więcej o 16%), w tym 72% działalność wyłącznie rolniczą. 20% gospodarstw nie prowadzi działalności rolniczej. W latach o 16% zwiększyła się liczba gospodarstw prowadzących działalność rolniczą, natomiast o 8% zmniejszyła się liczba gospodarstw nie prowadzących działalności rolniczej, Spadła również liczba gospodarstw łączących działalność rolniczą z pozarolniczą (o 7,6%).

16 Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych Powierzchnia zasiewów w woj. dolnośląskim stanowi 7% zasiewów w kraju. Pod zasiewami znajduje się 80% ziemi rolniczej, a 3% jest ugorowanej ( w kraju odpowiednio- 67% i 3%)

17 Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych 13% udział dolnośląskiego w uprawie rzepaku i 2. lokata po wielkopolskim

18 Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych

19 Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych W woj. dolnośląskim w latach o 70% zwiększyło się zużycie nawozów mineralnych

20 Wykres 3. Dynamika pogłowia zwierząt gospodarskich w 2010 r. [%]
Bydło Trzoda chlewna Owce Konie Drób ogółem Wykres 3. Dynamika pogłowia zwierząt gospodarskich w 2010 r. [%] (2002=100)

21 Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych

22 Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych

23 W latach 2004-2013 rolnicy w woj. dolnośląskie otrzymali 5,5 mld złotych dopłat bezpośrednich = 100%

24 Dopłaty bezpośrednie razem
Zróżnicowanie wsparcia finansowego w ramach WPR wg powiatów Lp. Powiat Dopłaty bezpośrednie razem zł % ogółu 1 Powiat bolesławiecki ,07 3,5 2 Powiat dzierżoniowski ,64 3,1 3 Powiat głogowski ,89 2,8 4 Powiat górowski ,24 3,6 5 Powiat jaworski ,11 4,4 6 Powiat jeleniogórski ,61 1,9 7 Powiat kamiennogórski ,63 1,3 8 Powiat kłodzki ,53 5,1 9 Powiat legnicki ,43 5,3 10 Powiat lubański ,71 11 Powiat lubiński ,97 2,6 12 Powiat lwówecki ,08 13 Powiat milicki ,58 2,1 14 Powiat oleśnicki ,64 15 Powiat oławski ,56 16 Powiat polkowicki ,40 17 Powiat strzeliński ,87 5,8 18 Powiat średzki ,06 19 Powiat świdnicki ,56 20 Powiat trzebnicki ,47 4,8 21 Powiat wałbrzyski ,06 1,4 22 Powiat wołowski ,20 23 Powiat wrocławski ,94 11,1 Powiat ząbkowicki ,59 24 Powiat zgorzelecki ,17 25 Powiat złotoryjski ,05 3,7 26 Razem woj. dolnośląskie ,99 100 Źródło: Materiały ARiMR DOR we Wrocławiu

25 W latach rolnicy w woj. dolnośląskie otrzymali 3,4 mld złotych w ramach, SAPARD, SPO, PROW = 100%

26 % wsparcia wojewódzkiego
Wsparcie finansowe rolnictwa dolnośląskiego w latach (SPO, PROW , PROW ) Lp. Powiat % wsparcia wojewódzkiego (100=3,3mld zł) 1 2 9 3 4 5 6 7 8 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 bolesławiecki dzierżoniowski głogowski górowski jaworski jeleniogórski kamiennogórski kłodzki legnicki lubański lubiński lwówecki milicki oleśnicki oławski polkowicki strzeliński średzki świdnicki trzebnicki wałbrzyski wołowski wrocławski ząbkowicki zgorzelecki złotoryjski 2,9 2,2 3,3 4,5 3,6 3,4 8,6 4,7 2,0 3,0 4,9 2,6 3,9 5,4 2,5 3,5 9,9 4,3 1,7 26 Razem woj. dolnośląskie 100,0 Źródło: Materiały ARiMR DOR we Wrocławiu

27 świdnickiii strzeliński MAPA 3. Skumulowana wartość wsparcia finansowego: dopłaty bezpośrednie, SAPARD, SPO Rolnictwo, PROW , PROW w zł /1 ha UR ( r.) ARiMR DOR we Wrocławiu

28 legnicki wrocławski MAPA 4 . Skumulowana wartość wsparcia finansowego: dopłaty bezpośrednie, SAPARD, SPO Rolnictwo, PROW , PROW w zł /1 gospodarstwo ( r.) ARiMR DOR we Wrocławiu

29 Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych

30 Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
instytut nauk ekonomicznych i społecznych

31 Podsumowanie Na przemiany strukturalne w rolnictwie dolnośląskim wpływ miały : integracja Polski z UE i wsparcie finansowe w ramach WPR oraz procesy globalizacyjne Obserwuje się powolny proces koncentracji gruntów rolnych w gospodarstwach o areałach powyżej 50 i 100ha UR Zwiększa się liczba gospodarstw prowadzących działalność rolniczą Zasoby gospodarstw rolnych przesunęły się w stronę produkcji roślinnej, zwłaszcza rzepaku i zbóż, produkcja zwierzęca ulega ograniczaniu (czy to jest korzystne z punktu widzenia rolnictwa zrównoważonego?) Dzięki wsparciu finansowemu z UE zwiększyła się dynamika nakładów inwestycyjnych i ograniczony został proces deprecjacji wartości majątku trwałego w rolnictwie. Duże zróżnicowanie subregionalne poziomu wsparcia finansowego w ramach WPR pociąga za sobą konieczność łączenia instrumentów polityki rolnej i polityki spójności.

32 Dziękuję za uwagę