Zmiany w przepisach prawa oświatowego

Prezentacja na temat: "Zmiany w przepisach prawa oświatowego"— Zapis prezentacji:

1 Zmiany w przepisach prawa oświatowego

2 - nadzór w formie ewaluacji, kontroli i wspomagania
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2015 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U ) - nadzór w formie ewaluacji, kontroli i wspomagania - ewaluacja to proces gromadzenia, analizowania i komunikowania informacji na temat wartości podejmowanych działań - ustalanie, czy spełnione są wymagania na poziomie co najmniej podstawowym - rezygnacja z poziomów A,B,C,D,E - sposób i warunki dostępu do elektronicznej platformy nadzoru pedagogicznego: pracowników organów nadzoru pedagogicznego, pracowników organów prowadzących szkoły i placówki, dyrektorów, nauczycieli, uczniów, wychowanków i ich rodziców

3 Nadzór pedagogiczny dyrektora
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2015 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U Nadzór pedagogiczny dyrektora Do 31 sierpnia przedstawienie wyników i wniosków ze sprawowanego nadzoru Do 15 września przedstawienie planu nadzoru pedagogicznego Plan nadzoru pedagogicznego: 1)uwzględnia wnioski ze sprawowanego w szkole nadzoru 2)zawiera w szczególności: przedmiot ewaluacji wewnętrznej oraz termin jej przeprowadzenia tematykę i terminy przeprowadzania kontroli zakres wspomagania nauczycieli W przypadku dokonania zmian w planie nadzoru dyrektor niezwłocznie informuje radę pedagogiczną o zmianach

4 Nadzór pedagogiczny dyrektora Nowa definicja wspomagania:
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2015 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U ) Nadzór pedagogiczny dyrektora Nowa definicja wspomagania: - diagnoza pracy szkoły lub placówki planowanie działań rozwojowych, w tym motywowanie nauczycieli do doskonalenia zawodowego prowadzenie działań rozwojowych, w tym organizowanie szkoleń i narad Dyrektor w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania raportu informuje o zakończeniu ewaluacji i możliwości zapoznania się z raportem radę rodziców, radę szkoły, samorząd uczniowski

5 Wymagania wobec szkół i placówek dotyczące:
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 6 sierpnia 2015 r. w sprawie wymagań wobec szkół i placówek (Dz.U ) Wymagania wobec szkół i placówek dotyczące: - efektów w zakresie kształcenia, wychowania i opieki oraz realizacji celów i zadań statutowych - organizacji procesów kształcenia, wychowania i opieki - tworzenia warunków do rozwoju i aktywności uczniów - współpracy z rodzicami i środowiskiem lokalnym - zarządzania szkołą i placówką Opis wymagań i charakterystyka na poziomie podstawowym i wysokim

6 art. 32 - dostosowanie statutów w terminie do 1 września 2015 r.
Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U ) art dostosowanie statutów w terminie do 1 września 2015 r. Ocenianie, klasyfikowanie i promowanie uczniów w szkołach publicznych (rozdział 3a) Sprawdzian, egzamin gimnazjalny i egzamin maturalny oraz egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie (rozdział 3b) Nadzór pedagogiczny Zatrudnianie nauczycieli do prowadzenia zajęć realizowanych w ramach projektów i programów finansowanych ze środków unijnych Zapewnienie szkole obsługi prawnej Przedłużanie stażu Dostęp bez opłat do e-dziennika Określenie- niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim,……

7 możliwość stosowania ocen opisowych dla ocen bieżących
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U ) możliwość stosowania ocen opisowych dla ocen bieżących i klasyfikacyjnych na każdym etapie edukacyjnym dyrektor(na podstawie opinii lekarskiej) zwalnia ucznia z czynności, których uczeń nie może wykonywać; ocena uwzględnia oprócz wysiłku systematyczność udziału w lekcjach, aktywność na rzecz sportu szkolnego i kultury fizycznej odstąpienie od wystawiania oceny z zachowania uczniowi realizującemu obowiązek szkolny poza szkołą

8 możliwość nauki języka migowego w szkołach
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 grudnia 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz.U ) możliwość nauki języka migowego w szkołach określenie minimalnej liczby godzin przeznaczonych na realizację dodatkowego przedmiotu uzupełniającego (liceum, technikum) umożliwienie uczniom z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim uczęszczającym do oddziału ogólnodostępnego lub integracyjnego nauki drugiego języka obcego nowożytnego

9 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 grudnia 2014 r
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 grudnia 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych (Dz.U ) nowe wzory świadectw wydawane absolwentom technikum od roku szkolnego 2015/2016

10 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 sierpnia 2015 r
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 sierpnia 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków przechodzenia ucznia ze szkoły publicznej lub szkoły niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej jednego typu do szkoły publicznej innego typu albo do szkoły publicznej tego samego typu (Dz.U ) określenie szczegółowych warunków przyjmowania ucznia do klasy programowo wyższej niż wynika to z ostatniego świadectwa szkolnego zasady dotyczące uzupełniania różnic programowych z poszczególnych przedmiotów, możliwości kontynuowania nauki języka obcego nowożytnego, nauczanego w szkole, z której uczeń przechodzi

11 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 lipca 2015 r
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 lipca 2015 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania do publicznych przedszkoli, innych form wychowania przedszkolnego, szkół i placówek osób niebędących obywatelami polskimi oraz obywateli polskich, którzy pobierali naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw, a także organizacji dodatkowej nauki języka polskiego, dodatkowych zajęć wyrównawczych oraz nauki języka i kultury kraju pochodzenia (Dz. U ) warunki i tryb przyjmowania osób, które rozpoczynały naukę za granicą, do publicznych przedszkoli innych form wychowania przedszkolnego i szkół dostosowanie do nowych wymogów dotyczących uznawania świadectw i dyplomów wystawionych przez zagraniczne placówki

12 szczegółowe informacje na stronie CKE
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 czerwca 2015 r. w sprawie warunków i sposobu przeprowadzania sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego (Dz.U ) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 kwietnia 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie (Dz.U ) regulacje organizacyjno-techniczne dotyczące przeprowadzania egzaminów zewnętrznych od roku szkolnego 2015/2016 szczegółowe informacje na stronie CKE

13 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r.
w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz.U ) obowiązek dostosowania w terminie 6 miesięcy programu wychowawczego i programu profilaktyki do nowych przepisów działania z zakresu profilaktyki uniwersalnej kierowane do ogółu dzieci i młodzieży angażowanie całej społeczności szkolnej (rodzice, inni pracownicy szkoły)

14 żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach
Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. o zmianie ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U ) grupy środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty normy, jakie muszą spełniać podawane w szkołach posiłki ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach (Dz.U )

15 UDZIAŁ W MODERNIZACJI BAZY DYDAKTYCZNEJ
Zmiany rozporządzenia w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego UDZIAŁ W MODERNIZACJI BAZY DYDAKTYCZNEJ Rozporządzenie z dnia 8 sierpnia 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. poz. 1140) Technik chłodnictwa i klimatyzacji (symbol cyfrowy ), Technik urządzeń dźwigowych (symbol cyfrowy ), Mechanik motocyklowy (symbol cyfrowy ). Rozporządzenie z dnia 19 czerwca 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. poz. 954) Technik przemysłu mody (symbol cyfrowy ), Technik lotniskowych służb operacyjnych (symbol cyfrowy ), Przetwórca ryb (symbol cyfrowy ).

16 UDZIAŁ W MODERNIZACJI BAZY DYDAKTYCZNEJ
Zmiany rozporządzenia w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach UDZIAŁ W MODERNIZACJI BAZY DYDAKTYCZNEJ Rozporządzenie z dnia 16 stycznia 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 130) Technik chłodnictwa i klimatyzacji (symbol cyfrowy ), Technik urządzeń dźwigowych (symbol cyfrowy ), Mechanik motocyklowy (symbol cyfrowy ). Rozporządzenie z dnia 10 lipca 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 1123) Technik przemysłu mody (symbol cyfrowy ), Technik lotniskowych służb operacyjnych (symbol cyfrowy ), Przetwórca ryb (symbol cyfrowy ).

17 UDZIAŁ W MODERNIZACJI BAZY DYDAKTYCZNEJ
Nowe rozporządzenie w sprawie egzaminów zawodowych UDZIAŁ W MODERNIZACJI BAZY DYDAKTYCZNEJ Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 kwietnia 2015r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie (Dz.U. poz. 673) Wprowadzone zmiany mają na celu usprawnienie organizacji i przebiegu egzaminu zawodowego: zmniejszenie liczby członków zespołu nadzorującego, powołanie więcej niż jednego zastępcy przewodniczącego zespołu egzaminacyjnego – obecnie kierownika ośrodka egzaminacyjnego umożliwienie nauczycielowi lub instruktorowi praktycznej nauki zawodu zatrudnionemu w placówce kształcenia praktycznego bycia egzaminatorem (jeśli nie prowadzi zajęć ze zdającymi objętych danym egzaminem).

18 UDZIAŁ W MODERNIZACJI BAZY DYDAKTYCZNEJ
Zmiana rozporządzenia w sprawie egzaminów eksternistycznych UDZIAŁ W MODERNIZACJI BAZY DYDAKTYCZNEJ Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 6 sierpnia 2015r. zmieniające rozporządzenie w sprawie egzaminów eksternistycznych (Dz. U. 2015, poz. 1149). Wprowadzone zmiany mają charakter porządkujący i dostosowujący przepisy rozporządzenia do przepisów dotyczących zasad przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie. Zmiana polega na poszerzeniu katalogu zawodów, w zakresie których nie przeprowadza się egzaminu eksternistycznego zawodowego o zawody: technik pożarnictwa oraz technik sterylizacji medycznej - wprowadzona na wniosek odpowiednio Ministra Spraw Wewnętrznych oraz Ministra Zdrowia.

19 Zmiana rozporządzenia w sprawie praktycznej nauki zawodu
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 6 sierpnia 2015r. zmieniające rozporządzenie w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. poz. 1183) Najistotniejsze zmiany to: zdefiniowanie dualnego systemu kształcenia zawodowego, w którym podstawę prawną odbywania zajęć praktycznych u pracodawców może stanowić zarówno umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego, zawarta pomiędzy młodocianym pracownikiem a pracodawcą, jak i umowa o praktyczną naukę zawodu, zawarta pomiędzy dyrektorem szkoły a pracodawcą przyjmującym uczniów na praktyczną naukę zawodu, przyporządkowanie każdej z form praktycznej nauki zawodu do określonego typu szkoły, określenie wymiaru zajęć praktycznych odbywanych u pracodawców na zasadach dualnego systemu kształcenia, zapewnienie pracodawcy możliwości wpływania na treści programu nauczania dla zawodu w zakresie zajęć praktycznych, które są u niego realizowane.

20 UDZIAŁ W MODERNIZACJI BAZY DYDAKTYCZNEJ
Inne działania legislacyjne UDZIAŁ W MODERNIZACJI BAZY DYDAKTYCZNEJ Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 marca 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie organizacji roku szkolnego - w przypadku ustalania dni wolnych od zajęć dydaktyczno-wychowawczych dyrektor szkoły lub placówki, w których odbywa się egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie informuje o nich w terminie do dnia 31 grudnia (a nie jak dotychczas do 30 września). Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. poz. 843) w szkołach prowadzących kształcenia na podstawie modułowego programu nauczania sposób ustalania oceny reguluje statut szkoły, egzaminy semestralne w szkołach dla dorosłych są przeprowadzane w formie ustnej lub pisemnej zgodnie z ustaleniami statutu szkoły, z wyłączeniem zajęć wymienionych w rozporządzeniu. Dotychczas przeprowadzane były tylko w formie ustnej.

21 Kształcenie uczniów niepełnosprawnych
System oświaty zapewnia każdemu dziecku, w tym niepełnosprawnemu, uczęszczającemu do przedszkola lub innej formy wychowania przedszkolnego, szkoły lub placówki wsparcie w rozwoju i pomoc psychologiczno-pedagogiczną, stosownie do jego potrzeb rozwojowych i edukacyjnych. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana jest także rodzicom uczniów oraz nauczycielom, w formie porad, konsultacji, warsztatów i szkoleń. Kształcenie uczniów niepełnosprawnych może być prowadzone w: przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych, przedszkolach i szkołach lub oddziałach integracyjnych , przedszkolach i szkołach lub oddziałach specjalnych, innych formach wychowania przedszkolnego, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodkach wychowawczych, ośrodkach rewalidacyjno-wychowawczych. Decyzję o wyborze formy kształcenia podejmują rodzice dziecka. .

22 Regulacje prawne – ustawa z dnia 20 lutego 2015 r
Regulacje prawne – ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 357) obowiązujące od 1 września 2015 r. Dodanie w art. 3 pkt 18b przepisu wskazującego, że ilekroć w ustawie mowa o upośledzeniu umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym lub głębokim – należy przez to rozumieć niepełnosprawność intelektualną w stopniu odpowiednio lekkim, umiarkowanym, znacznym lub głębokim. Zmiana ta pozwala na używanie w przepisach prawa oświatowego określenia „niepełnosprawność intelektualna” zamiast „upośledzenie umysłowe”. dodanie w art. 39. ust. 1 pkt. 10 ustawy określa zadania dyrektorów szkół i placówek w zakresie kształcenia specjalnego dzieci i młodzieży niepełnosprawnej, niedostosowanej społecznie i zagrożonej niedostosowaniem społecznym, wskazując dyrektora szkoły lub placówki jako podmiotu odpowiedzialnego za realizację zaleceń wynikających z orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego

23 Regulacje prawne – ustawa z dnia 20 lutego 2015 r
Regulacje prawne – ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw art.44 o ust.5 O promowaniu do klasy programowo wyższej ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym lub znacznym postanawia rada pedagogiczna, uwzględniając ustalenia zawarte w indywidualnym programie edukacyjno – terapeutycznym, o którym mowa w art.71 b ust.1 b u.s.o. art.71 b ust. 1b uczniowi objętemu kształceniem specjalnym dostosowuje się odpowiednio program wychowania przedszkolnego i program nauczania do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia. Dostosowanie następuje na podstawie opracowanego dla ucznia indywidualnego programu edukacyjno – terapeutycznego uwzględniającego zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego.

24 Placówki niepubliczne specjalne
Wprowadzenie obowiązku stosowania przez niepubliczne placówki wymienione w art. 2 pkt 5 i 7 ustawy (specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, specjalne ośrodki wychowawcze, ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze, młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, bursy) przepisów: rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobyt dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz. U. Nr 109, poz. 631) – z wyjątkiem regulacji określających wysokość i zasady odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach; rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. poz. 1113); rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 października 2013 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz.U. poz. 1257); rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2014 r. w sprawie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dzieci i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz.U. poz. 1157).

25 Regulacje prawne – ustawa z dnia 20 lutego 2015 r
Regulacje prawne – ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw Zmiana upoważnienia ustawowego zawartego w art. 71b ust. 7 pkt. 2 ustawy o systemie oświaty – zostało wydane jedno rozporządzenie: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. poz. 1113) - wchodzi w życie z dniem 1 września 2015 r., z wyjątkiem § 7 ust. 2-6, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. Tracą moc z dniem 1 września 2015 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r.: w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz ośrodkach (Dz. U. z 2014 r. poz. 392); w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 414)

26 Rozporządzenie określa
Organizacje kształcenia specjalnego również w innych formach wychowania przedszkolnego, możliwość, za zgodą organu prowadzącego, zmniejszenie liczby dzieci w oddziale integracyjnym przedszkola lub liczby uczniów w oddziale integracyjnym szkoły, obowiązek dostosowania indywidualnych programów edukacyjno – terapeutycznych – (dostosowanie następuje na podstawie opracowanego dla ucznia indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego (IPET) uwzględniającego zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego, zmiana terminu, w jakim opracowuje się indywidualny program edukacyjno – terapeutyczny (do 30 września roku szkolnego, gdy dziecko od początku roku szkolnego rozpoczyna kształcenie, 30 dni od złożenia orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, 30 dni przed upływem okresu, na jaki został opracowany poprzedni program, gdy dziecko kontynuuje kształcenie w tej placówce)

27 zwiększenie częstotliwości dokonywania wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia- zespół (który tworzą odpowiednio nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści, prowadzący zajęcia z dzieckiem/uczniem), co najmniej dwa razy w roku szkolnym, dokonuje okresowej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania dziecka, uwzględniając ocenę efektywności pomocy psychologiczno­­‑pedagogicznej udzielanej dziecku, oraz, w miarę potrzeb, dokonuje modyfikacji indywidualnego dwa razy w roku. od 1 stycznia 2016 roku - obowiązek dodatkowego zatrudnienia nauczycieli specjalistów asystenta lub pomocy nauczyciela dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na autyzm, w tym zespół Aspergera lub niepełnosprawności sprzężone.