Polityka bilansowa dr Marcin Kaczmarek. Kontakt Konsultacje - czwartek 12.00 - 13.30 lub 15.30 – 16.00 (po umówieniu się tel.) pokój 216. Telefon 91 444.

Prezentacja na temat: "Polityka bilansowa dr Marcin Kaczmarek. Kontakt Konsultacje - czwartek 12.00 - 13.30 lub 15.30 – 16.00 (po umówieniu się tel.) pokój 216. Telefon 91 444."— Zapis prezentacji:

1 Polityka bilansowa dr Marcin Kaczmarek

2 Kontakt Konsultacje - czwartek 12.00 - 13.30 lub 15.30 – 16.00 (po umówieniu się tel.) pokój 216. Telefon 91 444 2146 w trakcie trwania konsultacji. E-mail: MARCINK@WNEIZ.PLMARCINK@WNEIZ.PL Listy: Instytut Rachunkowości, ul. Mickiewicza 64, 71-101 Szczecin

3 Literatura do przedmiotu Przy zamówieniu min. 20 egzemplarzy Specjalna cena dla studentów 20 PLN Cena komercyjna 40 PLN

4 Literatura do przedmiotu Vademecum głównego księgowego, red. W. Gos, Polska Akademia Rachunkowości, Warszawa 2007 r. Rachunkowość finansowa, red. T. Kiziukiewicz, Ekspert, Wrocław 2006 r. Ustawa o Rachunkowości

5 sztukę, naukę rządzenia państwem; sprawy państwowe; organizacja, kierowanie i administracja sprawami wewnętrznymi i zagranicznymi państwa, narodu, kraju; działalność mająca na celu zdobycie, utrzymanie i wykorzystanie władzy państwowej przez daną klasę społeczną (…) postępowanie zręczne, ostrożne, sprytne; (...) działalność władzy państwowej, rządu w dziedzinach: społecznej, gospodarczej, kulturalnej, wojskowej i innych dotycząca spraw wewnętrznych państwa lub stosunków z innymi krajami jak również wzajemnych stosunków klas, grup społecznych (...) mająca na celu zdobycie i utrzymanie władzy państwowej; cele i zadania takiej działalności, metody realizacji tych zadań; (...) zręczne, konsekwentne postępowanie jednostki lub grupy zmierzające do osiągnięcia określonego celu. Pojęcie "polityka"

6 Jest ustalana i realizowana przez kierownictwo jednostki gospodarczej, które określa główne cele i metody ich osiągnięcia. Determinuje to integrację cząstkowych polityk w zakresie gospodarki materiałowej, produkcji, sprzedaży, gospodarki środkami trwałymi, finansów z polityką ekonomiczną całego przedsiębiorstwa. W przypadku sprzeczności celów cząstkowych lub trudności ich realizacji decydującym kryterium wyboru powinien być cel nadrzędny. Polityka gospodarcza (ekonomiczna)

7 Kierownictwo firmy powinno podjąć, sprzyjające realizacji celów zadania, do których należą: analiza wyników ekonomicznych firmy oraz sytuacji jej otoczenia, planowanie rozkładu przepływów pieniężnych w czasie, a także wpływów i wydatków dla zapewnienia utrzymania płynności finansowej firmy w krótkim i długim okresie, redukcja ryzyka prowadzonej działalności, określanie zapotrzebowania na środki finansowe, niezbędne do realizacji założonych przedsięwzięć oraz pozyskiwania tych środków, co umożliwia ustalenie relacji z potencjalnymi dostawcami kapitału, takimi jak banki czy rynek kapitałowy, planowanie optymalnej struktury finansowania, służącej minimalizacji kosztów kapitału i maksymalizacji wartości firmy, alokacja środków między najbardziej efektywne przedsięwzięcia inwestycyjne, projektowanie kwoty zysku na akcję oraz przygotowywanie propozycji dotyczących podziału zysków: na część dywidendową i część pozostawioną w firmie, zwiększającą jej kapitały, co jest istotne dla właściwego ułożenia współpracy z właścicielami, kontrolowanie realizacji zadań podjętych w firmie.

8 … ogół zgodnych z prawem decyzji podmiotu gospodarczego, mających na celu takie ukształtowanie wykazywanych w bilansie : wyniku finansowego, majątku, zobowiązań i źródeł finansowania, aby była zapewniona optymalna realizacja założeń gospodarczych. Środkiem tej polityki jest odpowiednie wykorzystanie, przy znajomości teorii bilansowania, przepisów prawnych zezwalających przy sporządzaniu bilansu i wycenie bilansowej na postępowanie według uznania lub na wybór spośród różnych sposobów postępowania dopuszczanych przez ustawodawcę. wszystkie przedsięwzięcia podejmowane w roku obrotowym oraz podczas sporządzania zamknięcia rocznego, mające na celu wpływ na ocenę adresata sprawozdania i skłonienie go do pożądanych zachowań. Polityka bilansowa

9 Polityka bilansowa sensu largo i sensu stricte POLITYKA BILANSOWA (SENSU LARGO)(SENSU STRICTE) ZORIENTOWANA NA CEL ZORIENTOWANA NA SPRAWOZDANIE Teorie bilansowe i ujęcie bilansu Koncepcje bilansowe: Bilans handlowy Bilans podatkowy Bilans wg MSR Bilans skonsolidowany Bilanse specjalne Metody bilansowania Kształtowanie stanu rzeczy Bilansowanie i wycenianie Polityka publikowania Źródło: Opracowanie na podstawie: J. Baus, Bilanzpolitik. Internationale Standards. Analyse. Cornelsen Verlag, Berlin 1999, s.17.

10 Polityka bilansowaPolityka rachunkowości metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego w zakresie w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru, określenie metody sporządzania rachunku przepływów pieniężnych, określenie roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych, wybór szczegółowości sporządzania sprawozdań finansowych. wybór terminu przedłożenia, zatwierdzenia i opublikowania sprawozdania finansowego w przedziale czasowym przewidzianym przepisami ustawy o rachunkowości, podział zysku, wybór momentu powstania zdarzenia gospodarczego przed lub po dniu bilansowym. Sposób prowadzenia ksiąg, w tym co najmniej: zakładowego planu kont, ustalającego wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej, wykazu ksiąg rachunkowych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera - wykazu zbiorów danych tworzących księgi rachunkowe na komputerowych nośnikach danych z określeniem ich struktury, wzajemnych powiązań oraz ich funkcji w organizacji całości ksiąg rachunkowych i w procesach przetwarzania danych, opisu systemu przetwarzania danych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera - opisu systemu informatycznego, zawierającego wykaz programów, procedur lub funkcji, w zależności od struktury oprogramowania, wraz z opisem algorytmów i parametrów oraz programowych zasad ochrony danych, w tym w szczególności metod zabezpieczenia dostępu do danych i systemu ich przetwarzania, a ponadto określenie wersji oprogramowania i daty rozpoczęcia jego eksploatacji, systemu służącego ochronie danych i ich zbiorów, w tym dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych i innych dokumentów stanowiących podstawę dokonanych w nich zapisów. Zakres polityki bilansowej i polityki rachunkowości

11 Zależności między polityką gospodarczą a polityką bilansową Źródło: Opracowanie własne.

12 Najczęściej spotykane cele polityki przedsiębiorstwa: minimalizacja obciążeń podatkowych, maksymalizacja zysku, osiągnięcie określonego poziomu zysku, maksymalizacja sprzedaży, stabilizacja wysokości przychodów, maksymalizacja wartości bilansowej firmy, przetrwanie firmy, kierowaniem podziałem zysku, kształtowanie struktury kapitału, maksymalizacja dywidendy wypłacanej udziałowcom (akcjonariuszom), utrzymanie dotychczasowego poziomu zatrudnienia, zwiększenie udziału w rynku, oddziaływanie na otoczenie.

13 CELE POLITYKI BILANSOWEJ Oddziaływanie na zachowania adresatów sprawozdania. Kształtowanie zysku do podziału Realizacja polityki podatkowej Główne cele polityki bilansowej

14 Główne cele polityki bilansowej i wynikające z nich cele cząstkowe Oddziaływanie na zachowania adresatów sprawozdania Kształtowanie zysku do podziałuRealizacja polityki podatkowej wpływ na wypłaty z zysku po opodatkowaniu na rzecz właścicieli, maksymalizację wynagrodzeń członków zarządu czy też utrzymanie przez nich stanowisk, wpływ na wartość pozycji sprawozdania finansowego, od których uzależnione są korzyści finansowe pracowników (premie, nagrody, odpisy na fundusze celowe) kształtowanie oceny wydanej przez wierzycieli w przypadku prowadzenia postępowania ugodowego, naprawczego czy sanacyjnego, wpływ na wskaźniki finansowe uwzględniające w ocenie wydanej przez jednostkę nadrzędną, kredytodawców, kontrahentów czy też nabywców przedsiębiorstwa lub akcji przed zamierzoną subskrypcją nowej emisji, podwyższenie zaufania do firmy; odpowiedni poziom wyniku finansowego; obniżenie obciążeń podatkowych drogą przesunięcia podatków w czasie lub przez uniknięcie ich płacenia; Źródło: Opracowanie własne.

15 Zakres oddziaływania polityki bilansowej, rachunkowości kreatywnej i rachunkowości agresywnej

16 Kryteria wyboru rodzaju, form i instrumentów polityki bilansowej

17 KryteriumPodziałCharakterystyka Rodzaje Polityka bilansu handlowego Obejmuje wszystkie zorientowane na przedsiębiorstwo decyzje, nakierowane na handlowe zamknięcie ksiąg rachunkowych, w celu osiągnięcia celów założonych w polityce firmy Polityka bilansu podatkowego Ukierunkowana jest na dochód ustalony w ramach bilansu podatkowego. Są to przedsięwzięcia zmierzające głównie do minimalizacji obciążeń podatkowych

18 KryteriumPodziałCharakterystyka Forma Materialna polityka bilansowa Oddziałuje na wartość aktywów i pasywów oraz na poziom wyniku finansowego wykazywanego w rocznym sprawozdaniu finansowym Formalna polityka bilansowa Dotyczy głównie sposobu ujęcia struktury grupowania i objaśnienia pozycji sprawozdania finansowego

19 KryteriumPodziałCharakterystyka Instrumenty polityki bilansowej Materialne Obejmują przedsięwzięcia wpływające na: wielkość pozycji aktywów i pasywów, wielkość przychodów i kosztów, metod wyceny majątku trwałego i obrotowego stosowania rozliczeń międzyokresowych tworzenia odpisów i rezerw.

20 KryteriumPodziałCharakterystyka Instrumenty polityki bilansowej Formalne Należą do nich prawa wyboru: sposobu prezentacji danych liczbowych w sprawozdaniu finansowym wariantu rachunku zysków i strat wariant rachunku przepływów pieniężnych stopień szczegółowości informacji dodatkowej i sprawozdania z działalności w ramach przewidzianych zakresem ustawy uzupełnienie informacji dodatkowej i sprawozdania z działalności dodatkowymi informacjami sposobu podziału zysku

21 KryteriumPodziałCharakterystyka Instrumenty polityki bilansowej Czasowe Dotyczą prawa wyboru: dnia bilansowego okresu oddziaływania poszczególnych przedsięwzięć terminu przedłożenia, zatwierdzenia i opublikowania rocznego sprawozdania finansowego

22 Obszary polityki bilansowej a prawodawstwo AKTY PRAWNEOBSZARY REGULACJI ustawa o rachunkowości metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego, określenie metody sporządzania rachunku przepływów pieniężnych, określenie roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych, wybór szczegółowości sporządzania sprawozdań finansowych. wybór terminu przedłożenia, zatwierdzenia i opublikowania sprawozdania finansowego, podział zysku. ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych dochodu do opodatkowania, przychody i koszty kodeks spółek handlowych prawo spółdzielcze ustawa o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych prawa wyboru zasad podziału zysku oraz zarządzania kapitałami własnymi krajowe standardy rachunkowości międzynarodowe standardy rachunkowości. możliwości wyboru nieregulowane przez akty prawne,

23 Prawa wyboru sposobu aktywowania PRAWO WYBORU AKT PRAWNY Prawo aktywowania (ujęcie w bilansie lub zaliczenie w koszty) kosztów prac rozwojowych prowadzonych na własne potrzeby, poniesionych przed rozpoczęciem produkcji lub zastosowaniem technologii jeżeli poniesione koszty prac są wiarygodnie ustalone, przyniosą spodziewane przychody, efekty tych prac zostaną w przyszłości wykorzystane. Art. 33.1 Prawo aktywowania kosztów, jeżeli wydatki lub zużycie składników majątku dotyczą miesięcy następujących po miesiącu, w którym je poniesiono. Art. 39.1 Prawo aktywowania odroczonego podatku dochodowego dotyczącego poniesionych kosztów, które będą kosztem uzyskania przychodu w przyszłości. Art. 37.1 Prawo zaliczenia jednorazowo w koszty składników majątku trwałego o niskiej wartości. Art. 32.6 Prawo sposobu zaliczenia elementów aktywów finansowych (np. akcji), do aktywów trwałych lub obrotowych. Brak Regulacji Prawo zaliczenia należności innych niż z tytułu dostaw i usług do aktywów trwałych lub obrotowych. Brak Regulacji Prawo zaliczenia tzw. nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych do inwestycji długoterminowych lub środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Brak Regulacji

24 Prawa tworzenia odpisów aktualizujących należności PRAWO WYBORU AKT PRAWNY Należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub w stan upadłości - do wysokości należności nie objętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności, zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu komisarzowi w postępowaniu upadłościowym. Art. 35 b. 1 Należności od dłużników w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego - w pełnej wysokości należności. Należności kwestionowanych przez dłużników oraz z których zapłatą dłużnik zalega, a według oceny sytuacji majątkowej i finansowej dłużnika spłata należności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna - do wysokości nie pokrytej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności. Należności stanowiących równowartość kwot podwyższających należności, w stosunku do których uprzednio dokonano odpisu aktualizującego - w wysokości tych kwot, do czasu ich otrzymania lub odpisania. Należności przeterminowanych lub nie przeterminowanych o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności, w przypadkach uzasadnionych rodzajem prowadzonej działalności lub strukturą odbiorców - w wysokości wiarygodnie oszacowanej kwoty odpisu, w tym także ogólnego, na nieściągalne należności.

25 Prawa sposobu ujęcia pasywów PRAWO WYBORU AKT PRAWNY Prawo tworzenia rezerw na zobowiązania wynikające z pasywowania pewnych lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłych zobowiązań, których kwotę można w sposób wiarygodny oszacować, a w szczególności dotyczących strat z transakcji gospodarczych w toku, w tym z tytułu udzielonych gwarancji, poręczeń, operacji kredytowych, skutków toczącego się postępowania sądowego. Art.35d. 1 Prawo tworzenia rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego, który w przyszłości będzie wymagalny ze względu na różnice w ujęciu przychodów w prawie bilansowy i podatkowym. Art. 37. 5 Prawo pasywowania kosztów dotyczących ściśle oznaczonych świadczeń, prawdopodobnych kosztów, których kwota lub data powstania nie są jeszcze znane w wysokości uzasadnionej ryzykiem gospodarczym i zwyczajami handlowymi. Art. 39. 2

26 Prawo pasywowania przychodów PRAWO WYBORU AKT PRAWNY Równowartość otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń, których wykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych. Art. 41. 1 Środki pieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia a także przyjęcia nieodpłatnego, w tym otrzymanych w drodze darowizny, środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz prac rozwojowych, jeżeli stosownie do innych ustaw nie zwiększają one kapitałów własnych.

27 Prawa wyboru metod odpisów amortyzacyjnych według prawa bilansowego i podatkowego Metody planowych odpisów amortyzacyjnych wg prawa bilansowego Metody planowych odpisów amortyzacyjnych wg prawa podatkowego odpis jednorazowy, metoda liniowa, metoda degresywna, metoda progresywna, metoda naturalna, metoda uwzględniająca wartość środka na koniec okresu użytkowania, odpis jednorazowy dla składników o wartości poniżej 3500 zł, metoda liniowa, metoda degresywna.

28 Prawa wyboru wyceny wstępnej i bilansowej niefinansowych aktywów trwałych SkładnikWycena wstępnaWycena bilansowa Wartości niematerialne i prawne cena zakupu cena nabycia wartość rynkowa wartość godziwa cena zakupu pomniejszona o odpisy umorzeniowe oraz o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości cen nabycia pomniejszona o odpisy umorzeniowe oraz o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości wartości przeszacowana pomniejszona o odpisy umorzeniowe oraz o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości wartość godziwa pomniejszona o odpisy umorzeniowe oraz o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości Środki trwałe cena zakupu cena nabycia koszt wytworzenia cena rynkowa wartość godziwa cena zakupu pomniejszona o odpisy umorzeniowe oraz o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości cena nabycia pomniejszona o odpisy umorzeniowe oraz o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości koszt wytworzenia pomniejszony o odpisy umorzeniowe oraz o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości wartość przeszacowana pomniejszona o odpisy umorzeniowe oraz o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości wartość godziwa pomniejszona o odpisy umorzeniowe oraz o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości

29 Prawa wyboru wyceny wstępnej środków trwałych w budowie PRAWA WYBORUAKT PRAWNY cena zakupu pomniejszona o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości cena nabycia pomniejszona o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości koszt wytworzenia pomniejszony o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości Art. 31 ustawy o rachunkowości

30 Prawa wyboru ewidencji i wyceny wstępnej składników grupy zapasy Rodzaj składnikaPrawa wyboru w zakresie wyceny wstępnej i ewidencji Materiały cena średnia, metoda pierwsze przyszło-pierwsze wyszło, metoda ostatnie przyszło-pierwsze wyszło, w drodze szczegółowej identyfikacji i rzeczywistej ceny, stała cena ewidencyjna, ustalona na poziomie: o cen zakupu, o cen nabycia, przekazanie materiałów bezpośrednio do zużycia oraz dokonanie inwentaryzacji: o co kwartał, o co pół roku, o na dzień bilansowy; Towary cena średnia, metoda pierwsze przyszło-pierwsze wyszło, metoda ostatnie przyszło-pierwsze wyszło, w drodze szczegółowej identyfikacji i rzeczywistej ceny, stała cena ewidencyjna, ustalona na poziomie: o cen zakupu, o cen nabycia, o cen sprzedaży netto, o cen sprzedaży brutto, przekazanie towarów bezpośrednio do sprzedaży oraz dokonanie inwentaryzacji: o co kwartał, o co pół roku, o na dzień bilansowy; Produkty gotowe średni koszt wytworzenia, metoda pierwsze przyszło-pierwsze wyszło, metoda ostatnie weszło-pierwsze wyszło, w drodze szczegółowej identyfikacji i rzeczywistych kosztów, stałe ceny ewidencyjne, ustalone na poziomie: o planowanego kosztu wytworzenia, o cen sprzedaży netto.

31 Prawa wyboru wyceny bilansowej grupy zapasy Rodzaj składnika Prawa wyboru wyceny bilansowej Materiały cena nabycia, cena zakupu, koszt wytworzenia, cena sprzedaży netto; Towary cena nabycia, cena zakupu, cena sprzedaży netto; Produkty gotowe koszt wytworzenia, cena sprzedaży netto, nie wyceniać jeżeli nie zniekształci to bilansu i wyniku finansowego i spełni pozostałe elementy art. 34 pkt. 2; Produkcja w toku materiały bezpośrednie koszt wytworzenia, koszt materiałów bezpośrednich, pominięcie wyceny, jeżeli nie zniekształca to w istotny sposób wyniku finansowego i bilansu.

32 Wycena wstępna i bilansowa inwestycji długo- i krótkoterminowych Rodzaj składnika Prawa wyboru wyceny bilansowej Inwestycje długoterminowe cena zakupu, cena nabycia, wartość rynkowa, cena nabycia lub wartość rynkowa, wartość godziwa ; Inwestycje krótkoterminowe cena zakupu, cena nabycia, wartość rynkowa, cena nabycia lub wartość rynkowa w zależności od tego która z nich jest niższa, wartość godziwa.

33 Wstępna i bilansowa wycena należności i zobowiązań Rodzaj składnikaPrawa wyboru wyceny bilansowej Należność wartość nominalna, wartość wymaganej należności, tzn. wartość nominalna z naliczonymi odsetkami karnymi, wartość wymaganej należności, tzn. wartość nominalna razem z naliczonymi odsetkami karnymi z jednoczesnym utworzeniem odpisów aktualizujących wartość należności z tytułu odsetek; Zobowiązanie wartość wymaganego zobowiązania, tzn. wartości nominalnej razem z naliczonymi odsetkami karnymi dla wszystkich zobowiązań nie regulowanych w wysokości odsetek ustawowych, wartość wymaganego zobowiązania, tzn. wartości nominalnej razem z naliczonymi odsetkami karnymi tylko dla zobowiązań co do których otrzymano informacje o wysokości naliczonych odsetek.

34 Prawna regulacja obszarów działania instrumentów formalnej polityki bilansowej prawa wyboru wariantu rachunku zysków i strat – art. 47 ust 4 ustawy o rachunkowości, prawa wyboru rachunku przepływów pieniężnych – art. 48b ust 1 ustawy o rachunkowości, wyboru w zakresie szczegółowości informacji zawartych w sprawozdaniach – art. 50 ustawy o rachunkowości, stopnia szczegółowości informacji dodatkowej i sprawozdania z działalności – art. 48 ustawy o rachunkowości,

35 Forma jednostki i regulacja prawna sposobu podziału zysku Forma prawna jednostkiRegulacja prawna Spółka akcyjnaArt. 396 Kodeks Handlowy, Dz. U. Nr 94, poz. 1037 Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Art. 231 Przedsiębiorstwo państwowe Art. 6, ustawy o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych Dz. U. z 1992 r. Nr 6 poz. 27 Spółdzielnia Art. 76, 77, 78, ustawy Prawo spółdzielcze Dz. U z 1995 Nr 54 poz. 288

36 Regulacja prawna w zakresie instrumentów czasowych polityki bilansowej wyboru dnia bilansowego – art. 3 ust. 1 pkt 10 ustawy o rachunkowości, wybór roku obrotowego – art. art. 3 ust. 1 pkt 9 ustawy o rachunkowości, wybór terminu i zatwierdzenia sprawozdań finansowych – art. 64 ustawy o rachunkowości.

37 Instrumenty materialnej polityki bilansowej

38 Instrumenty polityki bilansowej w zakresie środków trwałych

39 Rodzaj instrumentuPrawa wyboruWpływ na sprawozdania finansowe Definicja środka trwałegozaliczenie do grupy środki trwałe lub ujecie bezpośrednio w koszty wpływ na bilans lub rachunek zysków i strat Prawa wyboru sposobu aktywowania Prawo zaliczenia nieruchomości do środków trwałych lub inwestycji ujecie składnika w środkach trwałych lub inwestycjach wpływ na strukturę aktywów trwałych oraz na politykę odpisów amortyzacyjnych a także na rachunek zysków i strat Instrumenty materialnej polityki Wycena księgowa cena zakupu cena nabycia koszt wytworzenia wartość rynkowa wartość godziwa wpływ na strukturę wartościową rzeczowych aktywów trwałych oraz na politykę odpisów amortyzacyjnych Wycena bilansowa cena zakupu, pomniejszona o odpisy aktualizujące oraz o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, cena nabycia, pomniejszona o odpisy aktualizujące oraz o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, koszt wytworzenia, pomniejszona o odpisy aktualizujące oraz o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, wartość rynkowa, pomniejszona o odpisy aktualizujące oraz o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, wartość godziwa, pomniejszona o odpisy aktualizujące oraz o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, wpływ na strukturę rzeczowych aktywów trwałych prezentowanych w bilansie Amortyzacja planowa podział na amortyzacje bilansową i podatkową wybór metod naliczania amortyzacji odpisy uproszczone wybór metody amortyzacji wpływa na obraz pozycji rzeczowe aktywa trwałe w sprawozdaniu a także na rachunek zysków i strat Amortyzacja nieplanowa prawo wyboru dokonania nieplanowych odpisów amortyzacyjnych wpływ na strukturę bilansu oraz rachunku zysków i strat Instrumenty czasowej polityki Moment zakupu lub sprzedaży składnikówZakup sprzedaż składników przed lub po dniu bilansowym Wpływ na kształt sprawozdania oraz na wynik finansowy

40 Instrumenty polityki bilansowej dotyczące wartości niematerialnych i prawnych

41 Rodzaj instrumentuPrawa wyboruWpływ na sprawozdania finansowe Sposób aktywowania Definicja WNiPrZaliczenie do grupy WNiP lub ujecie bezpośrednio w koszty Wpływ na bilans lub rachunek zysków i strat Aktywowanie kosztów prac rozwojowychUjęcie w bilansie lub zaliczenie w kosztyWpływ na bilans lub na rachunek zysków i strat Prawo zaliczenia składników do WNiP lub Inwestycji Ujęcie składnika w WNiP lub InwestycjachWpływ na strukturę aktywów trwałych oraz na politykę odpisów amortyzacyjnych Instrumenty materialnej polityki Wycena księgowa cena zakupu cena nabycia wartość rynkowa wartość godziwa wpływ na strukturę WNiP oraz na odpisy amortyzacyjne Wycena bilansowa cena zakupu, pomniejszona o odpisy aktualizujące oraz o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, cena nabycia, pomniejszona o odpisy aktualizujące oraz o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, wartość rynkowa, pomniejszona o odpisy aktualizujące oraz o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, wartość godziwa, pomniejszona o odpisy aktualizujące oraz o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, wpływ na strukturę WNiP w bilansie Amortyzacja planowa podział na amortyzację podatkowa i bilansową wybór metod naliczania amortyzacji odpisy uproszczone Wybór metody amortyzacji wpływa na kształt grupy WNiP w sprawozdaniu oraz na rachunek zysków i strat, Amortyzacja nieplanowa prawo wyboru dokonania nieplanowych odpisów amortyzacyjnych Wpływ na strukturę bilansu oraz rachunku zysków i strat Instrumenty czasowej polityki Moment zakupu lub sprzedaży składnikówZakup/sprzedaż składników przed lub po dniu bilansowym Wpływ na kształt sprawozdania oraz na wynik finansowy

42 Instrumenty polityki bilansowej dotyczące inwestycji długoterminowych

43 Rodzaj instrumentuPrawa wyboruWpływ na sprawozdania finansowe Definicja inwestycjizaliczenie do inwestycji lub w środkach trwałych jako nieruchomości albo wartościach niematerialnych i prawnych wpływ na strukturę aktywów trwałych Prawa wyboru sposobu aktywowania Prawo zaliczenia inwestycji do nieruchomości lub WNiP ujecie składnika w WNiP lub inwestycjachwpływ na strukturę aktywów trwałych Prawo ujęcia aktywów finansowych do aktywów trwałych lub obrotowych ujęcie aktywów finansowych do aktywów trwałych lub obrotowych wpływ na strukturę aktywów bilansu Instrumenty materialnej polityki Wycena księgowa cena zakupu cena nabycia koszt wytworzenia wartość rynkowa wartość godziwa wpływ na strukturę wartościową Wycena bilansowa cena zakupu cena nabycia koszt wytworzenia wartość rynkowa wartość godziwa wpływ na strukturę wartościową Ewidencja ilościowa aktywów finansowych FIFO LIFO średnia cena wpływ na rachunek zysków i strat i wartość bilansową składników Przeszacowanie wartości wzrost wartości zwiększa kapitał z aktualizacji wyceny zmniejszenie wartości zmniejsza kapitał z aktualizacji wyceny lub obciąża koszty finansowe wpływ na strukturę bilansu oraz na rachunek zysków i strat Instrumenty czasowej polityki Moment zakupu lub sprzedaży składnikówZakup sprzedaż składników przed lub po dniu bilansowym Wpływ na kształt sprawozdania oraz na wynik finansowy

44 Warianty wyceny materiałów

45 Metody wycenyRodzaj stosowanej cenySposób ewidencji rozchodu i stanu końcowego Ceny rzeczywisteCena nabyciaWynika z ewidencji szczegółowej, wycena rozchodu następuje według zasady FIFO, LIFO, cen przeciętnych Cena zakupu, koszty zakupu rozlicza się w czasie Wynika z ewidencji szczegółowej, według zasady FIFO, LIFO, ceny przeciętnej, skorygowanej o koszty zakupu przypadające na rozchód materiałów i stan końcowy Cena zakupu, koszty zakupu ujmuje się w kosztach bieżącego okresu Wynika z ewidencji szczegółowej, wycena rozchodu następuje według zasady FIFO, LIFO, cen przeciętnych Stałe ceny ewidencyjneStała cena ewidencyjna ustalona na poziomie ceny nabycia Wynika z ewidencji szczegółowej, wycena następuje po cenach ewidencyjnych skorygowanych o odchylenia od cen przypadające na rozchód materiałów i stan końcowy Stała cena ewidencyjna ustalona na poziomie ceny zakupu, koszty zakupu rozlicza się w czasie Wynika z ewidencji szczegółowej, wycena następuje po cenach ewidencyjnych skorygowanych o odchylenia od cen oraz koszty zakupu przypadające na rozchód materiałów i stan końcowy Stała cena ewidencyjna ustalona na poziomie ceny zakupu, koszty zakupu stanowią koszt bieżącego okresu Wynika z ewidencji szczegółowej, wycena następuje po cenach ewidencyjnych skorygowanych o odchylenia od cen przypadające na rozchód materiałów i stan końcowy Szczegółowa identyfikacja cenCena nabyciaWynika z ewidencji szczegółowej, wycena następuje po cenach rzeczywistych, w jakich składniki zostały nabyte. Cena zakupu koszty zakupu rozliczane w czasie Wynika z ewidencji szczegółowej, wycena następuje po cenach rzeczywistych, w jakich składniki zostały nabyte skorygowanych o koszty zakupu dotyczące rozchodu materiałów i stanu końcowego. Cena zakupu koszty zakupu zaliczane do kosztów bieżącego okresu Wynika z ewidencji szczegółowej wycena rozchodu i stanu końcowego następuje po cenach rzeczywistych, w jakich składniki zostały nabyte. Wycena uproszczonaCena zakupu (ewidencja ilościowa)Stan końcowy ustalamy w drodze spisu z natury. Wycena rozchodu i stanu końcowego następuje według zasady FIFO, na podstawie cen z ostatnich faktur Cena zakupu (ewidencja wartościowa)Zakup materiałów odnoszony jest bezpośrednio w koszty. Stan końcowy ustala się na podstawie spisu z natury. Wycena następuje według zasady FIFO, na podstawie cen z ostatnich faktur

46 Warianty wyceny towarów

47 Metody wycenyRodzaj stosowanej ceny Sposób wyceny rozchodu i stanu końcowego Ceny rzeczywiste Cena nabyciaWynika z ewidencji szczegółowej, wycena rozchodu następuje według zasady FIFO, LIFO, cen przeciętnych Cena zakupu, koszty zakupu rozlicza się w czasieWynika z ewidencji szczegółowej, według zasady FIFO, LIFO, ceny przeciętnej, skorygowanej o koszty zakupu przypadające na rozchód towarów i stan końcowy Cena zakupu, koszty zakupu ujmuje się w kosztach bieżącego okresu Wynika z ewidencji szczegółowej, wycena rozchodu następuje według zasady FIFO, LIFO, cen przeciętnych Ceny ewidencyjne Cena nabyciaWynika z ewidencji szczegółowej, wycena następuje po cenach ewidencyjnych skorygowanych o odchylenia od cen przypadające na rozchód towarów i ich stan końcowy. Cena zakupu koszty zakupu rozliczane w czasieWynika z ewidencji szczegółowej, wycena następuje po cenach ewidencyjnych skorygowanych o odchylenia od cen ewidencyjnych oraz koszty zakupu przypadające na rozchód towarów i stan końcowy. Cena zakupu koszty zakupu zaliczane są do kosztów bieżącego okresu Wynika z ewidencji szczegółowej wycena rozchodu i stanu końcowego następuje po cenach ewidencyjnych skorygowanych o odchylenia od cen dotyczące rozchodu towarów i ich stanu końcowego. Cena sprzedaży nettoWynika z ewidencji szczegółowej, wycena rozchodu i stanu końcowego następuje po cenach ewidencyjnych skorygowanych o zarezerwowaną marżę handlową dotyczącą rozchodu towarów i stanu końcowego. Cena sprzedaży bruttoWynika z ewidencji szczegółowej, wycena rozchodu i stanu końcowego następuje po cenach ewidencyjnych, skorygowanych o zarezerwowaną marżę handlową i zarezerwowany podatek VAT dotyczącą rozchodu towarów i stanu końcowego. Szczegółowa identyfikacja cen Cena nabyciaWynika z ewidencji szczegółowej, wycena następuje po cenach rzeczywistych, w jakich składniki zostały nabyte Cena zakupu, koszty zakupu rozliczane w czasieWynika z ewidencji szczegółowej, wycena następuje po cenach rzeczywistych, w jakich składniki zostały nabyte skorygowanych o koszty zakupu dotyczące rozchodu towarów i stanu końcowego Cena zakupu, koszty zakupu zaliczane do kosztów okresu Wynika z ewidencji szczegółowej, wycena rozchodu i stanu końcowego następuje po cenach rzeczywistych, w jakich składniki zostały nabyte Wycena uproszczona Cena zakupu (ewidencja ilościowa)Stan końcowy ustalamy w drodze spisu z natury. Wycena rozchodu i stanu końcowego następuje według zasady FIFO, na podstawie cen z ostatnich faktur Cena zakupu (ewidencja wartościowa)Zakup towarów odnoszony jest bezpośrednio w koszty. Stan końcowy ustala się na podstawie spisu z natury, wycena następuje według zasady FIFO, na podstawie cen z ostatnich faktur

48 Warianty wyceny produktów

49 Metody wycenyRodzaj stosowanej ceny Sposób wyceny rozchodu i stanu końcowego Wartość rzeczywistaKoszt wytworzenia Wycena rozchodu odbywa się po ustaleniu rzeczywistego kosztu wytworzenia produktów i następuje według zasady FIFO, LIFO, średniego kosztu wytworzenia. Wartość ewidencyjnaPlanowany koszt wytworzenia Wycena rozchodu i stanu końcowego odbywa się na poziomie planowanego kosztu produktów skorygowanego o odchylenia od cen ewidencyjnych. Cena sprzedaży netto Wycena rozchodu i stanu końcowego odbywa się na podstawie ceny sprzedaży netto możliwej do osiągnięcia skorygowanej o rzeczywisty lub przeciętny zysk ze sprzedaży wyrobów. Cena sprzedaży brutto Wycena rozchodu i stanu końcowego odbywa się na podstawie ceny sprzedaży brutto możliwej do osiągnięcia skorygowanej o rzeczywisty lub przeciętny zysk ze sprzedaży i zarezerwowany podatek VAT. Wycena uproszczonaKoszt wytworzenia Produkty gotowe odpisywane są w koszty w momencie ich wytworzenia. Stan końcowy ustala się na podstawie spisu z natury, przez ustalenie stanu tych składników i ich wyceny oraz korekty kosztów o wartość tego stanu, nie później niż na dzień bilansowy.

50 Instrumenty polityki bilansowej dotyczące należności

51 Rodzaj instrumentuPrawa wyboru Wpływ na sprawozdania finansowe Prawa wyboru sposobu aktywowania Prawo zaliczenia należności do krótko terminowych lub długoterminowych za wyjątkiem należności z tytułu dostaw i usług Ujęcie należności do krótkoterminowych lub długoterminowych wpływ na strukturę aktywów trwałych oraz obrotowych Instrumenty materialnej polityki Wycena bilansowa wartość nominalna wartość nominalna wraz z naliczonymi odsetkami wartość nominalna wraz z naliczonymi odsetkami i odpisem aktualizującym należności wpływ na strukturę aktywów prezentowanych w bilansie oraz na wynik finansowy w przypadku odpisów aktualizujących Instrumenty czasowej polityki Moment powstania należnościSprzedaż składników przed lub po dniu bilansowym wpływ na stan należności przed lub po dniu bilansowym

52 Instrumenty polityki bilansowej dotyczące inwestycji krótkoterminowych

53 Rodzaj instrumentuPrawa wyboruWpływ na sprawozdania finansowe Prawa wyboru sposobu aktywowania Prawo zaliczenia składników do aktywów obrotowych lub trwałych ujęcie w aktywach trwałych lub obrotowych wpływ na strukturę aktywów trwałych oraz obrotowych Instrumenty materialnej polityki Wycena wstępna cena zakupu cena nabycia wartość godziwa Wpływ na sumę bilansu oraz na rachunek zysków i strat Wycena bilansowa cena zakupu lub cena rynkowa w zależności od tego która z nich jest niższa cena nabycia lub cena rynkowa w zależności od tego która z nich jest niższa cena rynkowa wpływ na strukturę aktywów prezentowanych w bilansie oraz na wynik finansowy w zmian cen Warianty ewidencji rozchodu jednakowych składników według cen przeciętnych według cen po których jednostka nabyła najwcześniej według cen po których jednostka nabyła najpóźniej wpływ metod ewidencji na bilans oraz rachunek zysków i strat

54 Polityka bilansowa środków pieniężnych

55 Rodzaj instrumentuPrawa wyboru Wpływ na sprawozdania finansowe Instrumenty materialnej polityki Warianty ewidencji rozchodu walut według cen przeciętnych według cen po których jednostka nabyła najwcześniej według cen po których jednostka nabyła najpóźniej wpływ metod ewidencji na bilans oraz rachunek zysków i strat

56 Instrumenty polityki bilansowej dotyczące kapitałów własnych

57 Rodzaj instrumentuPrawa wyboru Wpływ na sprawozdania finansowe Instrumenty materialnej polityki Wykorzystanie kapitału z aktualizacji wyceny w zakresie finansowych aktywów trwałych Prawo tworzenia odpisów aktualizujących wycenę inwestycji zaliczonych do aktywów trwałych jeżeli ich wartość wzrasta. Wpływ na strukturę pasywów, kapitałów własnych. Wpływ wyceny składników aktywów na kapitały własne Wszelkie prawa wyboru polityki materialnej, formalnej, czasowej zawyżające lub zaniżające wartość aktywów Wycena zmierzająca do zawyżenia lub zaniżenia wartości pozycji aktywnych w celu zawyżenia lub zaniżenia wyniku finansowego Instrumenty formalnej polityki Podział zyskuPodział zysku w obszarze fakultatywnym Wpływ na strukturę kapitałów własnych

58 Instrumenty polityki bilansowej dotyczące zobowiązań

59 Rodzaj instrumentuPrawa wyboruWpływ na sprawozdania finansowe Prawa wyboru sposobu pasywowania Prawo zaliczenia zobowiązań do krótko terminowych lub długoterminowych za wyjątkiem zobowiązań z tytułu dostaw i usług Zaliczenie zobowiązań do krótkoterminowych lub długoterminowych Wpływ na strukturę pasywów długo- i krótkoterminowych Instrumenty polityki materialnej Wycena bilansowa wartość nominalna wartości wymaganego zobowiązania, tzn. wartości nominalnej razem z naliczonymi odsetkami karnymi dla wszystkich zobowiązań nie regulowanych w wysokości odsetek ustawowych wartości wymaganego zobowiązania, tzn. wartości nominalnej razem z naliczonymi odsetkami karnymi tylko dla zobowiązań co do których otrzymano informacje o wysokości naliczonych odsetek wpływ na strukturę pasywów prezentowanych w bilansie oraz na wynik finansowy w przypadku naliczania odsetek karnych ustawowych lub faktycznych Instrumenty czasowe Moment powstania zobowiązaniazdarzenia powodujące powstanie zobowiązań przed lub po dniu bilansowym wpływ na stan zobowiązań przed lub po dniu bilansowym

60 Instrumenty polityki bilansowej dotyczące kształtowania rezerw

61 Rodzaj instrumentuPrawa wyboruWpływ na sprawozdania finansowe Prawa wyboru sposobu pasywowania Prawo tworzenia rezerw na zobowiązania wynikające z pasywowania pewnych lub w dużym stopniu prawdopodobnych przyszłych zobowiązań, których kwotę można w sposób wiarygodny oszacować, a w szczególności dotyczących strat z transakcji gospodarczych w toku, w tym z tytułu udzielonych gwarancji, poręczeń, operacji kredytowych, skutków toczącego się postępowania sądowego, Prawo tworzenia rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego, który w przyszłości będzie wymagalny ze względu na różnice w ujęciu przychodów w prawie bilansowy i podatkowym, Prawo pasywowania kosztów, dotyczących ściśle oznaczonych świadczeń, prawdopodobnych kosztów, których kwota lub data powstania nie są jeszcze znane w wysokości uzasadnionej ryzykiem gospodarczym i zwyczajami handlowymi; Zaliczenie zobowiązań do krótkoterminowych lub długoterminowych Wpływ na strukturę pasywów oraz na poziom wyniku finansowego w zakresie kosztów głównej działalności operacyjnej, pozostałej działalności operacyjnej, działalności finansowej Instrumenty materialnej polityki Wycena rezerwWarianty wyceny rezerw o Subiektywny szacunek kierownictwa firmy o Metoda Bayesa (wartości oczekiwanej) Wpływ na wartość pasywów prezentowanych w bilansie oraz na wartość pozycji kształtujących wynik finansowy Instrumenty czasowej polityki Moment powstania rezerwUtworzenie rezerwy przed dniem bilansowym lub po nim Wpływ na stan rezerw oraz wynik finansowy przed lub po dniu bilansowym

62 Instrumenty polityki bilansowej dotyczące rozliczeń międzyokresowych przychodów

63 Rodzaj instrumentuPrawa wyboruWpływ na sprawozdania finansowe Prawa wyboru sposobu pasywowania Równowartość otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń, których wykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych, Środki pieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia a także przyjęcia nieodpłatnego, w tym otrzymanych w drodze darowizny, środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz prac rozwojowych, jeżeli stosownie do innych ustaw nie zwiększają one kapitałów własnych. Ujęcie w pasywach bilansuWpływ na strukturę pasywów oraz na poziom wyniku finansowego w zakresie kosztów głównej działalności operacyjnej, pozostałej działalności operacyjnej, działalności finansowej Instrumenty materialnej polityki Wycena rozliczeń międzyokresowychWarianty wyceny rozliczeń: o Subiektywny szacunek kierownictwa firmy o Metoda Bayesa (wartości oczekiwanej) Wpływ na wartość pasywów prezentowanych w bilansie oraz na wartość pozycji zawartych w wyniku finansowym Instrumenty czasowej polityki Moment powstania rozliczeń międzyokresowych Utworzenie rozliczeń międzyokresowych przed dniem bilansowym lub po nim Wpływ na stan rozliczeń międzyokresowych oraz wynik finansowy przed lub po dniu bilansowym

64 Instrumenty polityki bilansowej wpływające na wynik finansowy i dochód podmiotu gospodarczego

65 Instrumenty polityki bilansowej Charakterystyka I. Prawa wyboru aktywowania kosztów 1. Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów, czyli wydatki dotyczące kosztów przyszłych okresów, 2. Koszty prac rozwojowych, które dotyczą ściśle określonych, nowych lub ulepszonych produktów bądź technologii, pod warunkiem, że: a) są one wiarygodnie ustalone, b) nastąpi w najbliższej przyszłości wykorzystanie wyników tych prac, c) przyniosą one spodziewane przychody II. Prawa wyboru sposobu pasywowania 1. Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, czyli kwoty ujmowane w kosztach bieżącego okresu, gdyż jego dotyczą, które będą opłacone w przyszłości, 2. Rezerwy będące korektą wyniku finansowego o niepewne przy­chody (na przykład: rezerwy na należności lub spodziewane straty

66 III. Prawa wyboru sposobu wyceny majątku 1. Materiały i towary wycenia się według ceny nabycia lub ceny zakupu lub kosztów wytworzenia, 2. Produkty gotowe wycenia się według kosztów wytworzenia lub ceny sprzedaży netto, 3. Produkcję nie zakończoną wycenia się według kosztów wytworzenia lub kosztów bezpośrednich lub kosztów zużytych materiałów bezpośrednich lub można nie wyceniać produkcji w toku jeśli w istotny sposób nie zniekształca to wyniku finansowego, 4. Wycena rozchodu zapasów, którą przeprowadza się według: a) cen średnich (przeciętnych), b) zasady "pierwsze przyszło ­pierwsze wyszło", c) zasady ostatnie przyszło ­pierwsze wyszło, 5. Środki trwałe wycenia się według ceny nabycia lub kosztów wytwo­rzenia pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne. Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego, na określenie, którego wpływają w szczególności: 1)liczba zmian, na których pracuje środek trwały, 2)tempo postępu techniczno-ekonomicznego, 3)wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem, 4)prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego, 5)przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego.

67 IV Prawa wyboru sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych 1. Wariant ewidencji kosztów działalności operacyjnej: a) ewidencja kosztów tylko według rodzaju, b) ewidencja kosztów tylko według typów działalności, c) ewidencja kosztów według rodzaju i według typów działalności, 2. Ewidencja materiałów i towarów: a) ilościowo - wartościowa, b) ilościowa, c) wartościowa 3. Ewidencja produktów pracy: a) ilościowo-wartościowa, b) ilościowa, c) odnoszenie wartości wytworzo­nych produktów bezpośrednio w koszt własny sprzedaży produk­tów.

68 Instrumenty polityki bilansowej dotyczące rachunku przepływów pieniężnych

69 Rodzaj instrumentuPrawa wyboruWpływ na sprawozdania finansowe Instrumenty formalnej polityki Zakres definicji środków pieniężnychZaliczenie do środków pieniężnych krótkoterminowych aktywów finansowych płatnych lub wymagalnych do 3 miesięcy do tej grupy lub inwestycji krótkoterminowych Wpływ na strukturę sprawozdania finansowego Prawo wyboru metody sporządzania rachunku Metoda bezpośrednia Metoda pośrednia Wpływ na strukturę sprawozdań oraz wartość niektórych pozycji sprawozdania Szczegółowość ujętych informacjiUjęcie w sprawozdaniu danych z większą szczegółowością niż to wynika z załącznika do ustawy Pominięcie w sprawozdaniu pozycji, które nie były i nie są ujęte. Wpływ strukturę oraz na zawartość informacyjną sprawozdania Instrumenty materialnej polityki Warianty wyceny, prezentacji zdarzeń oraz majątku przedsiębiorstwa Zaliczenie dywidend oraz prowizji i odsetek od kredytów i pożyczek do dział. operacyjnej lub finansowej Wpływ na strukturę sprawozdania finansowego Instrumenty czasowej polityki Moment powstania zdarzeniaZdarzenia powodujące zmiany stanu środków pieniężnych przed lub po dniu bilansowym Wpływ na strukturę sprawozdania