Sejm RP "Między zachodem i wschodem Europy, na bardzo poczesnym miejscu mieszczą się dzieje Sejmu polskiego: późniejszego niż angielski parlament i francuskie.

Prezentacja na temat: "Sejm RP "Między zachodem i wschodem Europy, na bardzo poczesnym miejscu mieszczą się dzieje Sejmu polskiego: późniejszego niż angielski parlament i francuskie."— Zapis prezentacji:

1 „Wszelka władza społeczności ludzkiej początek swój bierze z woli narodu”

2 Sejm RP "Między zachodem i wschodem Europy, na bardzo poczesnym miejscu mieszczą się dzieje Sejmu polskiego: późniejszego niż angielski parlament i francuskie Stany Generalne, równorzędnego niemieckiemu Reichstagowi i Landtagom, wcześniejszego niż rosyjski Sobór, o wielkim jednak znaczeniu politycznym.” prof. dr hab. Stanisław Grodziski

3 Sejm RP „Kiedy w monarchiach absolutnych parlamentaryzm sprowadzany był do roli ornamentu ustrojowego, w Rzeczypospolitej rozwinął on szeroko swą działalność. Burzliwy i nieuporządkowany przez długie wieki, przecież jednak, wcale był wydajny. Jego dorobek (...) czyni dziś imponujące wrażenie." prof. dr hab. Stanisław Grodziski

4 Sejm - początek Za początek polskiego parlamentu uznaje się rok 1493, kiedy to odbył się pierwszy Sejm walny oparty na reprezentacji poselskiej, wybranej na sejmikach ziemskich. Historia jednak zaczęła się wcześniej… Kolebką polskiego parlamentaryzmu są Chęciny, do których - przed bitwą pod Płowcami - Władysław Łokietek zwołał ogólnopolski wiec (w dniach od 26 maja do 14 czerwca 1331 r.).

5 Historia polskiego sejmu
w skład sejmu wchodzili reprezentanci szlachty (ok. 10% ogółu społeczeństwa) W 1505 r. uchwalono konstytucję Nihii novi (zgodnie z którą król nie mógł ustanowić nowego prawa „nic nowego” bez zgody senatu i posłów ziemskich). zapewniała ona równorzędność (w kompetencjach ustawodawczych) „stanów sejmujących" — Senatu, Izby Poselskiej i króla. Silna pozycja króla z czasem — na skutek kolejnych uchwał sejmowych — malała.

6 Historia polskiego sejmu
Porządek obrad Sejmu: uroczyste nabożeństwa; powitanie króla przez posłów; Kanclerz przedstawiał intencje króla; zabierali głos senatorowie. Następnie król z senatem radzili nad sprawami wagi państwowej (zwłaszcza międzynarodowymi) i sprawowali sądy; Posłowie obradowali osobno pod przewodnictwem obieranego marszałka. W sprawach największej wagi i po zakończeniu obrad posłowie udawali się do senatu i obie izby obradowały razem

7 Historia polskiego sejmu
podejmowane uchwały zwane były konstytucjami sejmowymi ich drukowane teksty posłowie zabierali, by przedstawić je na sejmikach (zwanych relacyjnymi). w czasie obrad polskiego obowiązywała zasada jednomyślności — zgodnie z regułą: „co dotyczy wszystkich musi uzyskać też zgodę wszystkich", dochodzono jednak do niej w drodze dyskusji; unikano głosowania, za zgodę uznawano sytuację, gdy nikt nie zgłaszał sprzeciwu, jeżeli nie udało się przekonać do zgody jakiejś opozycji, uchwałę mimo to podejmowano, a następnie grupę oponentów przekonywano na zwołanym specjalnie w tym celu sejmiku

8 Historia polskiego sejmu
Na mocy konstytucji z 1673 r. co trzeci sejm obradował na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego (w Grodnie). W większości państw europejskich zgromadzenia stanowe traciły od XVI w. znaczenie, a nawet — w monarchiach absolutnych — przestały być zwoływane. W Rzeczypospolitej Sejm odgrywał ważną rolę w życiu publicznym: uchwalał ustawy i podatki, kontrolował skarb, wpływał na główne linie polityki zagranicznej, nadawał szlachectwo; od połowy XVII w. wstrząsy polityczne oraz kryzysy gospodarcze odbiły się również i na polskim parlamentaryzmie (problem liberum veto)

9 Sala obrad

10 Wybory do Sejmu

11

12 Funkcje Sejmu Funkcje Sejmu możemy podzielić na: ustrojodawczą,
ustawodawczą, kreacyjną, kontrolną.

13 Funkcja ustrojodawcza
Polega na określaniu zasad ustroju politycznego i społeczno-gospodarczego. Realizując swój udział w wykonywaniu tej funkcji Sejm uczestniczyć może w procedurze nowelizacji konstytucji

14 Funkcja ustawodawcza Funkcja ustawodawcza jest najważniejszą kompetencją organu przedstawicielskiego, jakim jest Sejm. Polega na stanowieniu prawa

15 Postępowanie legislacyjne
Postępowanie legislacyjne jest zespołem czynności podejmowanych przez parlament i inne uprawnione podmioty, których celem i ostatecznym efektem jest dokonanie regulacji określonej sfery stosunków społecznych w formie ustawy.

16 Podstawowe elementy postępowania legislacyjnego określone zostały w Konstytucji RP z 1997 r.
określenie podmiotów powołanych do podejmowania inicjatywy ustawodawczej; ujecie posiedzenia plenarnego Sejmu jako miejsca ostatecznego uchwalania ustaw; jawność obrad parlamentu jako istotny i niezbędny element trybu ustawodawczego; ogólne zasady wnoszenia poprawek do projektów ustaw w trakcie ich rozpatrywania przez Sejm; regulamin Sejmu jako dokument szczegółowo normujący tryb ustawodawczy, oraz instytucję pilnych projektów ustaw.

17 Postępowanie legislacyjne jest procesem sekwencyjnym, dzieli się na zwarte okresy, charakteryzujące się swoistymi odrębnościami, potocznie zwane etapami procesu ustawodawczego. Przejście do kolejnego etapu nie jest możliwe bez spełnienia warunków określonych w etapie poprzedzającym. Spełnienie warunków koniecznych do prowadzenia dalszej pracy nad projektem ustawy uzewnętrznia się poprzez podjęcie decyzji politycznej

18 Etapy postępowania przygotowanie projektu i jego złożenie przez upoważniony podmiot, postępowanie w Sejmie (procedura trzech czytań), postępowanie w Senacie (rozpatrzenie przedłożonego przez Sejm projektu ustawy), ewentualne ponowne postępowanie sejmowe (w wypadku podjęcia przez Senat uchwały o odrzuceniu ustawy lub zgłoszeniu do niej poprawek), procedura kontroli prewencyjnej, w związku rozpatrzenie ewentualnym wnioskiem prezydenta do TK, rozpatrzenie ewentualne wniosku prezydenta o ponowne rozpatrzenie ustawy (weto prezydenckie), podpisanie ustawy przez prezydenta i zarządzenie jej ogłoszenia

19 W Polsce średnio raz dziennie stanowi się nową ustawę, co godzina wydawane jest nowe rozporządzenie i raz na siedem minut drukowana jest jedna strona Dziennika Ustaw. To jest zalew ustawodawstwa. Janusz Wojciechowski

20 Funkcja kontrolna Funkcja ta polega na kontroli sprawowanej przez Sejm nad działalności innych organów państwowych (w szczególności Rady Ministrów). Kontrola taka może być wykonywana: przez Sejm działający in pleno, przez komisje sejmowe, przez parlamentarzystów działających indywidualnie. Sejm, w realizacji funkcji kontrolnej dysponuje również wyspecjalizowanym organem, jaki jest Najwyższa Izba Kontroli.

21 Funkcja kontrolna realizowana na posiedzeniu plenarnym
absolutorium za wykonanie budżetu państwa, interpelacje, zapytania poselskie oraz pytania w sprawach bieżących (kierowane do Premiera lub poszczególnych ministrów), wyrażanie Radzie Ministrów wotum nieufności (większością ustawowej liczby posłów na wniosek zgłoszony przez co najmniej 46 posłów i wskazujący imiennie kandydata na premiera), wyrażanie wotum nieufności ministrowi (większością ustawowej liczby posłów na wniosek co najmniej 69 posłów), wyrażanie wotum zaufania - na wniosek Premiera - Radzie Ministrów (większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów), rozpatrywanie sprawozdań (m.in. prezesa NIK, KRRiTV, GIODO, wysłuchanie corocznej informacji Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie stanu przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela)

22 Funkcja kontrolna realizowana przez komisje sejmowe
rozpatrywanie sprawozdań i informacji przedkładanych przez ministrów, uchwalanie dezyderatów i opinii skierowanych, między innymi, do: Rady Ministrów członków Rady Ministrów (indywidualnie), Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Prezesa Narodowego Banku Polskiego. Sejm może też powołać komisję śledczą do zbadania określonej sprawy

23 Funkcja kontrolna realizowana przez posłów
Posłowie mają prawo uzyskiwać informacje i wyjaśnienia co do spraw związanych z wykonywaniem obowiązków poselskich od: członków Rady Ministrów, organów, instytucji i przedsiębiorstw państwowych i samorządu lokalnego

24 Funkcja kreacyjna Sejm uczestniczy w: Sejm (za zgodą Senatu) powołuje:
tworzeniu rządu udzielając wotum zaufania powołanej przez Prezydenta RM lub samodzielnie wybierając Prezesa RM i proponowany przez niego skład rządu. Sejm (za zgodą Senatu) powołuje: Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Obywatelskich Generalnego Inspektora Danych Osobowych. na wniosek Prezydenta Sejm powołuje Prezesa Narodowego Banku Polskiego. Sejm powołuje członków Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu, część składu Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Krajowej Rady Sądownictwa i Rady Polityki Pieniężnej.

25 - art. 171 ust. 3 Konstytucji RP - art. 230 ust. 1 Konstytucji RP
Działalność Sejmu wkraczająca w sferę zarezerwowaną dla organów innych władz - art. 89 – 90 Konstytucji RP - art. 116 Konstytucji RP - art. 171 ust. 3 Konstytucji RP - art. 230 ust. 1 Konstytucji RP - art. 231 Konstytucji RP - art. 232 zd. 2 Konstytucji RP

26 Organy Sejmu Organami Sejmu są: Marszałek Sejmu, Prezydium Sejmu,
Konwent Seniorów, komisje sejmowe.

27 Marszałek Sejmu Marszałek (art. 10 r.s.) reprezentuje Sejm,
stoi na straży jego praw i godności, przewodniczy obradom Sejmu, kieruje pracami Prezydium Sejmu oraz Konwentu Seniorów. W razie opróżnienia urzędu Prezydenta Marszałek Sejmu sprawuje funkcje głowy państwa.

28 Prezydium Sejmu W skład wchodzą: Marszałek i wicemarszałkowie

29 Prezydium Sejmu - kompetencje
ustala plan prac Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, ustala tak zwane tygodnie posiedzeń z wyprzedzeniem co najmniej 3-miesięcznym, dokonuje wykładni Regulaminu Sejmu, po zasięgnięciu opinii Komisji Regulaminowej i Spraw Poselskich, opiniuje sprawy wniesione przez Marszałka Sejmu, organizuje współpracę między komisjami sejmowymi i koordynuje ich działania, ustala zasady organizowania doradztwa naukowego na rzecz Sejmu i jego organów, powoływania doradców sejmowych oraz korzystania z opinii i ekspertyz, podejmuje inne czynności wynikające z Regulaminu Sejmu.

30 Konwent Seniorów W jego skład wchodzą:
Marszałek Sejmu i wicemarszałkowie (czyli Prezydium Sejmu), oraz: przewodniczący lub wiceprzewodniczący klubów przedstawiciele porozumień ustanawianych przez kluby i koła, klubów parlamentarnych, jeśli reprezentują co najmniej 15 posłów kół parlamentarnych reprezentujących w dniu rozpoczęcia kadencji Sejmu osobną listę wyborczą

31 Komisje Sejmowe Sejm wyłania ze swego grona komisje, które rozpatrują i przygotowują sprawy przekazane pod ich obrady przez Sejm lub Prezydium Sejmu. Komisje sejmowe są również organami Sejmu w zakresie kontroli działalności organów państwowych, samorządu terytorialnego oraz innych organizacji w zakresie wprowadzania w życie i wykonywania ustaw i uchwał Sejmu.

32 Komisje Stałe Nadzwyczajne Śledcze Resortowe Nieresortowe

33 Liczba miejsc przysługująca klubom w trzech kategoriach komisji
Komisje duże Komisje średnie Komisje małe PO 18 12 8 PiS 5 RP 4 2 PSL 1 SLD SP Liczba miejsc przysługująca klubom w Komisji do Spraw Unii Europejskiej PO PiS RP PSL SLD SP 21 14 4 3

34 Polska w UE Proces ustawodawczy
Projekt każdej ustawy musi zawierać oświadczenie o zgodności projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej albo oświadczenie, że przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.

35 Polska w UE Zasady związane z procedurą wewnątrzsejmową - poprawkę do projektu ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej może, na posiedzeniu komisji, zgłosić grupa co najmniej 3 posłów w formie pisemnej. - propozycje poprawek odrzucone przez komisję, po ich zgłoszeniu w formie pisemnej, na żądanie co najmniej 3 wnioskodawców, zamieszcza się w sprawozdaniu jako wnioski mniejszości; wniosek mniejszości dotyczący konkretnego przepisu lub jego części powinien zawierać wynikające z tego wniosku konsekwencje dla tekstu projektu ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej. - przyjęcie wniosku o odrzucenie projektu ustawy przez komisję następuje bezwzględną większością głosów Zasada związania terminem wykonania prawa UE Marszałek Sejmu, nadając bieg projektowi ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej, ustala jednocześnie kalendarz prac w Sejmie nad projektem, biorąc pod uwagę terminy wykonania prawa Unii Europejskiej. Właściwa komisja ustala harmonogram prac nad tym projektem zgodny z kalendarzem prac w Sejmie Projekty ustaw i uchwał, co do których istnieje wątpliwość, czy nie są sprzeczne z prawem, w tym z prawem Unii Europejskiej, Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, może skierować celem wyrażenia opinii do Komisji Ustawodawczej, która może większością 3/5 głosów zaopiniować projekt jako niedopuszczalny. Marszałek Sejmu, po otrzymaniu projektu ustawy, z wyjątkiem projektów wnoszonych przez Prezydenta oraz Radę Ministrów, przed skierowaniem projektu do pierwszego czytania zarządza sporządzenie przez ekspertów Kancelarii Sejmu opinii w sprawie zgodności wniesionego projektu z prawem Unii Europejskiej. Postępowanie z projektami ustaw wykonujących prawo Unii Europejskiej Obowiązek przedłożenia deklaracji Rada Ministrów, wnosząc projekt ustawy, deklaruje, czy jest to projekt ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej. W stosunku do pozostałych projektów Marszałek Sejmu przed skierowaniem projektu do pierwszego czytania rozstrzyga, czy jest to projekt ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej.

36 Dziękuję i do zobaczenia