Egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe obecnie i w przyszłości

Prezentacja na temat: "Egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe obecnie i w przyszłości"— Zapis prezentacji:

1 Egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe obecnie i w przyszłości
KURATORIUM OŚWIATY W POZNANIU Egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe obecnie i w przyszłości 1. Wyniki egzaminacyjne - pochodną systemu kształcenia zawodowego 2. Zmiany systemu egzaminacyjnego w zakresie egzaminu zawodowego konsekwencją: zmian w naborze do szkół ponadgimnazjalnych potrzeb gospodarki i rynku pracy strategii rozwoju: kraju, regionów, edukacji nowych podstaw programowych kształcenia ogólnego uznawalności strategii uczenia się przez całe życie (LLL) uznawalności Europejskich i Krajowych Ram Kwalifikacji (EQF/NQF) uznawalności Kompetencji kluczowych, ECVET, EQARF, EUROPASS mobilności i wzajemnie uznawanych kwalifikacji w UE zmian w systemie kształcenia

2 Rynek pracy Szkolnictwo wyższe
Kształcenie w systemie szkolnym – obecnie1 Kształcenie w 208 zawodach określonych w rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego – z 26 czerwca 2007 r. i 16 lipca 2008 r. (na poziomie kwalifikacji technika – w 125 zawodach oraz na poziomie kwalifikacji zasadniczej szkoły zawodowej – w 83 zawodach) Rynek pracy Zasadnicza szkoła zawodowa (25+57 zawodów) Liceum profilowane Liceum ogólnokształcące Technikum uzupełniające (48 zawodów) Technikum (90 zawodów) Szkoła policealna (164 zawody) Uzupełniające liceum ogólnokształcące Szkolnictwo wyższe 1 Sporządzono na podstawie materiałów Ministerstwa Edukacji Narodowej

3 Status absolwentów na rynku pracy według poziomu wykształcenia1
1 dr hab. Urszula Sztanderska, prof. UW

4 Poszukiwanie pierwszej pracy 1
1 dr hab. Urszula Sztanderska, prof. UW

5 Realizacja kształcenia w szkołach zawodowych1
PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU Plan nauczania dla zawodu Programy nauczania w układzie: Podstawa programowa kształcenia w zawodzie Przedmiotowym Modułowym Szczegółowe cele kształcenia Materiał nauczania Wskazówki metodyczne dotyczące realizacji programu Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Standard wymagań egzaminacyjnych Ramowy plan nauczania dla szkoły zawodowej Dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodzie Suplement Europass do dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe 1 Sporządzono na podstawie materiałów Ministerstwa Edukacji Narodowej

6 Standardy wymagań egzaminacyjnych
W części I pisemnej podlegają sprawdzeniu wiadomości i umiejętności właściwe dla kwalifikacji w danym zawodzie: czytanie ze zrozumieniem informacji przedstawionych w formie opisu, instrukcji, rysunków, szkiców, wykresów, dokumentacji technicznej i technologicznej; przetwarzanie danych liczbowych i operacyjnych; bezpieczne wykonywanie zadania zawodowego zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. W części II pisemnej podlegają sprawdzeniu wiadomości i umiejętności związane z zatrudnieniem i działalnością gospodarczą W etapie praktycznym sprawdzanie zdającego w zakresie (szkołą zasadnicza i szkoła policealna kształcąca dla zawodów robotniczych): planowania czynności związanych z wykonaniem zadania; organizowania stanowiska pracy; wykonania zadania egzaminacyjnego z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska i wykazać się umiejętnościami określonymi w temacie; prezentowania efektów wykonanego zadania. W etapie praktycznym sprawdzanie zdającego w zakresie (technikum i szkoła policealna): opracowania projektu realizacji prac; wykonania wskazanych prac.

7 W 2004 roku dyplom otrzymało 62% przystępujących do egzaminu
absolwentów zasadniczych szkół zawodowych, w ,8%, a w %. Zdający Etap pisemny Etap praktyczny po raz pierwszy 4575 4348 kolejny 198 12 72% zdających pochodzi z miejscowości do 100 tys. mieszkańców 80% to zdający do 20 lat 68% młodociani pracownicy Ponad 57% populacji zdających reprezentowało zawód kucharza małej gastronomii oraz sprzedawcy (tych w zawodach osiągano najwyższą zdawalność) Wyższą zdawalność uzyskały kobiety Zdawalność jest niezależnia od wieku Wyższą zdawalność uzyskali młodociani pracownicy Zdawalność jest niezależna od lokalizacji szkoły Łatwa okazała się II część etapu pisemnego oraz organizowanie i wykonywanie zadania praktycznego podczas etapu praktycznego Sporządzono na podstawie Raportu OKE w Poznaniu z egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w roku 2009

8 Technika i technika uzupełniające
W przypadku absolwentów technikum w 2006 roku dyplom otrzymało 61,3 % przystępujących do egzaminu, w ,9%, a w 2009 – 56,2%. 75 zawodów Technika i technika uzupełniające Zdający pisemny praktyczny po raz pierwszy 11835 11607 kolejny 200 1346 Szkoły policealne po raz pierwszy 4850 4816 kolejny 113 650 Technika Szkoły policealne Przystępujący Otrzymało dyplom (%) Wieś 2033 57,3 373 66,3 Miasto do 2855 54,8 606 51,5 Miasto do 4650 50,6 1698 53,4 Miasto powyżej 2069 48,5 2139 64,4 Zdawalność absolwentów szkół niepublicznych (51%) jest nieznacznie niższa niż absolwentów szkół publicznych (54,7%) Wyższą zdawalność uzyskały kobiety oraz absolwenci szkół policealnych Sporządzono na podstawie Raportu OKE w Poznaniu z egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w roku 2009

9 Zawody o największej liczbie zdających - 2009 r.
zawód Otrzymało dyplom (%) Otrzymało dyplom (%) Technik pożarnictwa 98,1 Technik budownictwa 45,5 Technik farmaceutyczny 83,4 Technik usług kosmetycznych 44,6 Technik ekonomista 73,2 Technik mechanik 42,4 Technik administracji 71,1 Technik elektronik 40,5 Technik agrobiznesu 70 ,9 Technik informatyk 38,0 Technik żywienia i gospodarstwa domowego 70,0 Technik handlowiec 35,4 Technik logistyk 67,8 Technik hotelarstwa 33,8 Technik mechanizacji rolnictwa 66,0 Technik geodeta 23,6 Technik rolnik 65,9 Technik elektryk 20,1 Sporządzono na podstawie Raportu OKE w Poznaniu z egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w roku 2009

10 Osiągnięcia egzaminacyjne
Etap pisemny dla zdających znacznie łatwiejsza okazała się część II etapu pisemnego, Etap praktyczny Trudne dla wszystkich zdających były elementy związane z obliczeniami, doborem technologii, czytaniem dokumentacji, czytaniem rysunków technicznych i opracowaniem harmonogramów realizacji zadań, schematów blokowych czy też procesów technologicznych. W zawodach z wykonaniem na stanowisku problemem był brak umiejętności praktycznych obsługi zainstalowanego w komputerze programu, mała umiejętność posługiwania się komputerem jako narzędziem pracy. W zadaniach z elementami języka obcego zdający wykazali się słabą znajomością języków, co znacząco wpływało na poziom zdawalności w danym zawodzie. Sporządzono na podstawie Raportu OKE w Poznaniu z egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w roku 2009

11 Czy poziom osiągnięć egzaminacyjnych w zakresie egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, szczególnie na poziomie techników jest satysfakcjonujący? Czas na zmianę?

12 Nabór do szkół ponadgimnazjalnych
1. Na stałym poziomie utrzymuje się liczba rozpoczynających naukę w liceum ogólnokształcącym (około 44 % ogółu uczniów klas I). 2. Sukcesywnie spada liczba chętnych do nauki w liceach profilowanych (z 16% w roku 2002/2003 do ok. 3 % w roku 2008/2009). 3. Systematycznie wzrasta odsetek absolwentów gimnazjum podejmujących naukę w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe: rośnie liczba chętnych do nauki w technikach (rok szkolny 2002/2003 – 22,5 %, rok 2008/2009 – ok. 33 %) w zasadniczych szkołach zawodowych (odpowiednio z ok.16,3 % do ok. 20 %).

13 Europejskie ramy kwalifikacji
Czym są europejskie ramy kwalifkacji i jakie płyną z nich korzyści? Kwalifkacje zawodowe staną się bardziej czytelne. Dla kogo przeznaczone są europejskie ramy kwalifkacji? ERK pomogą jednostkom, pracodawcom oraz dostawcom usług edukacyjnych i szkoleniowych w porównywaniu indywidualnych kwalifkacji z różnych krajów oraz systemów edukacyjnych i szkoleniowych. Dlaczego europejskie ramy kwalifkacji stosują kryterium efektów uczenia się? ERK stosują 8 poziomów odniesienia w oparciu o efekty uczenia się (zdefniowane pod względem wiedzy, umiejętności i kompetencji). Czy ERK same przyznają kwalifkacje? Nie Jaki jest związek z „Europassem”? W przyszłości wszystkie stosowne dokumenty Europass, powinny zawierać wyraźne odniesienie do właściwego poziomu ERK.

14 Europejskie ramy kwalifikacji
nie są tożsame z treściami nauczania WIEDZA opisuje się jako teoretyczną lub faktografczną. UMIEJĘTNOŚCI określa się jako kognitywne (z zastosowaniem myślenia logicznego, intuicyjnego i kreatywnego) oraz praktyczne (związane ze sprawnością manualną i korzystaniem z metod, materiałów, narzędzi i instrumentów). KOMPETENCJE określa się w kategoriach odpowiedzialności i autonomii Poziom 1. podstawowa wiedza ogólna podstawowe umiejętności wymagane do realizacji prostych zadań Poziom 8.

15 Budowanie Krajowych Ram Kwalifikacji1 Rodzaje Kwalifikacji Zawodowych:
Ponadzawodowe – zbiory umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych potrzebnych w życiu zawodowym i pozazawodowym, są one wspólne dla danej branży zawodowej Ogólnozawodowe – ukierunkowują do wykonywania prac w danym obszarze zawodowym – są one wspólne dla wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w standardzie dla danego zawodu Podstawowe dla zawodu – umożliwiają wykonywanie typowych zadań zawodowych, charakterystycznych dla danego zawodu Specjalistyczne - umożliwiają wykonywanie specjalistycznych zadań zawodowych 1Janusz Moss – Krajowe i Europejskie ramy kwalifikacji a kształcenie zawodowe oparte na metodologii MES

16 Krajowe Ramy Kwalifikacji
Poziom 1. Kwalifikacje umożliwiające wykonywanie prostych, rutynowych zadań pod kierunkiem nauczyciela (przełożonego) Poziom 2. Wymaga samodzielności i samokontroli przy wykonywaniu typowych zadań zawodowych. Informuje o umiejętności pracy w zespole pod nadzorem kierownika zespołu Poziom 3. Kwalifikacje umożliwiające wykonywanie zadań złożonych w warunkach typowych oraz nowych oraz kierowanie małym, kilku lub kilkunastoosobowym zespołem. Poziom 4. Kwalifikacje umożliwiające wykonywanie wielu różnorodnych, często skomplikowanych i problemowych zadań zawodowych (technicznych, organizacyjnych i specjalistycznych, wymagających samodzielności i wysokiej osobistej odpowiedzialności. Kierowanie dużymi zespołami. Poziom 5. Kwalifikacje umożliwiające wykonywanie zadań złożonych w sytuacjach problemowych wymagających podejmowania decyzji oraz kierowanie organizacjami, diagnozowanie, analizowanie, prognozowanie złożonych sytuacji gospodarczych i ekonomicznych. Zapewniają samodzielność, ponoszenie odpowiedzialności i ryzyka, wynikających z podejmowanych decyzji i działań. 1Janusz Moss – Krajowe i Europejskie ramy kwalifikacji a kształcenie zawodowe oparte na metodologii MES

17 Równoważność poziomów kwalifikacji - projekt
1 1 2 2 3 3 4 5 4 6 5 7 8 1Janusz Moss – Krajowe i Europejskie ramy kwalifikacji a kształcenie zawodowe oparte na metodologii MES

18 Kwalifikacje dla grupy zawodów pokrewnych1
umiejętności wspólne dla grupy zawodów: ICT, komunikowanie umiejętności kluczowe: np. umiejętność uczenia się; rozumienie tekstu; posługiwanie się ICT; języki obce. Korelacje i zadania wspólne z testem maturalnym i gimnazjalnym Umiejętności specyficzne dla poszczególnych zawodów 1 prof. Ireneusz Białecki, UW

19 Zmiany w systemie kształcenia1
Przedsiębiorstwo Zadania zawodowe Uczenie się poprzez wykonywanie zadań Zadania dydaktyczne Potwierdzanie kwalifikacji zawodowych Konkretyzacja kwalifikacji (rodzaje i poziomy) 1Janusz Moss – Krajowe i Europejskie ramy kwalifikacji a kształcenie zawodowe oparte na metodologii MES

20 Kształcenie modułowe Zadanie zawodowe = jednostka modułowa
Kwalifikacja cząstkowa Jednostka modułowa programu Zadanie – samodzielny wycinek procesu dydaktycznego Rezultatem jest osiągnięcie kwalifikacji potrzebnych do wykonania zadania zawodowego Cele kształcenia są formułowane operacyjnie w celu oceny , czy uczący się potrafi wykonać usługę, produkt, podjąć decyzję – zgodnie z treścią zadania zawodowego Jednostka modułowa pracy Zadanie – samoistny wycinek pracy Rezultatem jest: usługa, produkt, decyzja Kształcenie modułowe Pomiar kształconych umiejętności Potwierdzanie odrębnie każdej kwalifikacji cząstkowej zestawu kwalifikacji specyficznych dla danego zawodu Całoroczne ośrodki egzaminacyjne, w znacznej części funkcjonujące u pracodawców. Stworzenie banku zadań egzaminacyjnych 1Janusz Moss – Krajowe i Europejskie ramy kwalifikacji a kształcenie zawodowe oparte na metodologii MES

21 Założenia ukierunkowujące myślenie o modelu egzaminu zawodowego1 kto będzie zdawał [certyfikował]:
Egzamin obejmować będzie około połowy rocznika absolwentów różnego typu szkół. Większość zdających [certyfikowanych] będzie miało wykształcenie średnie. Zdający [certyfikowani] różnymi drogami zdobędą kwalifikacje i umiejętności zawodowe [formalnie, nieformalnie, przez zawodową praktykę]. Zdający, certyfikujący swoje kwalifikacje i umiejętności zawodowe, to w znacznej części grupa przekwalifikująca się; która chce certyfikatu poświadczającego zmianę kwalifikacji lub w przyszłości przekwalifikuje się [przyszłość:7 razy w toku kariery?] 1 prof. Ireneusz Białecki UW

22 Założenia c.d.1 co będzie sprawdzał [certyfikował] egzamin zawodowy:
Wiedzę, umiejętności, kwalifikacje potrzebne w pracy – czyli niezbędna jest analiza zadań i czynności podejmowanych w pracy. Egzamin certyfikujący kwalifikacje i umiejętności zawodowe nie powinien układany być tak, aby sprawdzać programy szkoły zawodowej i jej pracę. Szkoła powinna dopasowywać swój program [podstawy] i pracę do standardów zawodowych, a nie na odwrót. 1 prof. Ireneusz Białecki UW

23 Projektowane zmiany w systemie kształcenia
Nowe funkcje szkoły zawodowej, która realizuje kształcenie w formach tradycyjnych, jak i kursowych. Wprowadzenie trzyletniego cyklu kształcenia we wszystkich zasadniczych szkołach zawodowych, przy czym decyzję o rozkładzie godzin kształcenia ogólnego i zawodowego, zarówno teoretycznego, jak i praktycznego, w całym cyklu nauki właściwym dla zawodu, pozostawia się dyrektorowi szkoły. Zatrudnianie specjalistów nie nauczycieli w szkołach zawodowych (Ustawa z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw) Popularyzacja kursów lub studiów podyplomowych pedagogicznych w szkołach wyższych realizujących kształcenie zawodowe. Wprowadzenie dla nauczycieli przedmiotów zawodowych okresowych szkoleń z zakresu nowoczesnych metod kształcenia zawodowego oraz nowoczesnych technik i technologii, obejmujących także staże bądź praktyki w przedsiębiorstwach

24 Kalendarium zmian w systemie egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe
Rok Egzaminy 2012 Egzaminy na dotychczasowych zasadach 2013 Potwierdzanie wyodrębnionych kwalifikacji 2014 2015 2016 2017 2018 1 Sporządzono na podstawie materiałów Ministerstwa Edukacji Narodowej