POKOLENIE 50 + NA RYNKU PRACY

Prezentacja na temat: "POKOLENIE 50 + NA RYNKU PRACY"— Zapis prezentacji:

1 POKOLENIE 50 + NA RYNKU PRACY
Projekt: Platforma wiedzy nt. starzejącego się społeczeństwa Europy Środkowej POKOLENIE 50 + NA RYNKU PRACY STAN I DIAGNOZA Wyniki badań własnych Projekt ten jest wdrażany w ramach Programu dla Europy Środkowej i współfinansowany przez EFRR 1 1

2 Spis treści prezentacji:
Raport z realizacji badania w ramach projektu „PLATFORMA WIEDZU NT. STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA EUROPY ŚRODKOWEJ” F2F Spis treści prezentacji: Informacje o badaniu Metodologia pomiaru Charakterystyka prób badawczych Wstępne wyniki badań ilościowych Propozycje rekomendacji 2 2

3 METODOLOGIA POMIARU Opracowanie szczegółowej metodologii badań
Raport z realizacji badania w ramach projektu „PLATFORMA WIEDZU NT. STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA EUROPY ŚRODKOWEJ” METODOLOGIA POMIARU Opracowanie szczegółowej metodologii badań Przygotowanie scenariuszy do badań jakościowych Przygotowanie ankiet do badań ilościowych Opracowanie tez kierunkowych do budowy ankiet Ankieta skierowana do bezrobotnych 50+ Ankieta skierowana do pracujących 50+ Ankieta skierowana do pracodawców Konsultacje z ekspertami (CAWI) Części ankiety: Prawo i gospodarka Zatrudnienie Polityka społeczna i wykluczenie Części ankiety: Prawo i gospodarka Zatrudnienie Polityka społeczna i wykluczenie Części ankiety: Prawo i gospodarka Zatrudnienie Polityka społeczna i wykluczenie prace terenowe: F2F,CATI przygotowanie raportu oraz rekomendacji przeprowadzenie prac analitycznych 3 3

4 WSTĘPNE WYNIKI BADAŃ ILOŚCIOWYCH
Raport z realizacji badania w ramach projektu „PLATFORMA WIEDZU NT. STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA EUROPY ŚRODKOWEJ” WSTĘPNE WYNIKI BADAŃ ILOŚCIOWYCH F2F Pytania zawarte w ankiecie dotyczą: przekroju funkcjonalnego jakim jest prawo i gospodarka, zatrudnienia i bezrobocia; polityki społecznej i wykluczenia społecznego. Obszary poznawcze: dostępu osób w wieku 50+ do miejsc pracy, świadczeń przedemerytalnych i emerytalnych, zależności na rynku pracy między populację ludzi młodych a osobami wieku 50+, zatrudniania osób w wieku 50+ w sektorze MSP, polityki fiskalnej wobec osób w wieku 50+, znajomości modelu flexicurity i strategii zarządzanie wiekiem, kształcenia, wyrównywania szans i dyskryminacji. MÓWIMY O PRÓBIE USTALENIA SYTUACJI NIE O DIAGNOZIE 4 4

5 BADANIE F2F PRACUJĄCY 50+ 5

6 Badania zostały zrealizowane metodą F2F w domu respondenta.
Raport z realizacji badania w ramach projektu „PLATFORMA WIEDZU NT. STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA EUROPY ŚRODKOWEJ” INFORMACJE O BADANIU F2F Schemat próby badawczej: Założona do badania populacja respondentów wyłoniona została przy zastosowaniu doboru losowo-kwotowego. Badania zostały zrealizowane metodą F2F w domu respondenta. Badana populacja: mieszkańcy woj. śląskiego. Respondenci : pracujący w wieku 50+.  Kryteria doboru: płeć, stan cywilny, wykształcenie, ostatnio zajmowane stanowisko pracy. Respondent musiał w dniu badania pracować w firmie zatrudniającej od 5 do 249 osób. Z uwagi na płeć rozkład próby wyniósł: mężczyźni 50%, kobiety 50%. Z uwagi na wielkość firmy, w której pracuje respondent rozkład był następujący: 5-9 osób (34%), osób (33%), osób (33%). Uzyskano 150 wywiadów wśród osób pracujących w wieku 50+ Wielkość próby zrealizowanej odpowiadała przyjętym założeniom projektowym. 6 6

7 CHARAKTERYSTYKA PRÓB BADAWCZYCH
Raport z realizacji badania w ramach projektu „PLATFORMA WIEDZU NT. STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA EUROPY ŚRODKOWEJ” CHARAKTERYSTYKA PRÓB BADAWCZYCH F2F Podsumowując można stwierdzić, że badana grupa jest bardzo zróżnicowana, generalnie są to osoby: stosunkowo młode (53% respondentów osiągnęło wiek z kohorty lata ), nieźle wykształcone (odsetek badanych z wykształceniem co najmniej średnim wynosi 44%), o ustabilizowanej sytuacji życiowej (76% jest w związku małżeńskim lub partnerskim) i zawodowej, reprezentujące gospodarstwa 2 i 3 osobowe (62% respondentów), osiągające znaczne łączne dochody (71% > 2000 zł). Ważnym wskaźnikiem faktycznych kwalifikacji respondentów i ich pozycji społeczno-zawodowej jest wykonywany zawód, w analizowanym przypadku 56,6% badanych wykonuje prace robotnika wykwalifikowanego lub jest zatrudnionych w handlu lub usługach. 7 7

8 PODSUMOWANIE WYNIKÓW BADAŃ WŚRÓD PRACOWNIKÓW
BADANIE F2F PODSUMOWANIE WYNIKÓW BADAŃ WŚRÓD PRACOWNIKÓW 8

9 Pracownicy 50+ asocjacja odpowiedzi na nie
przepisy prawa nie stanowią bariery w dostępie do pracy młodzi ludzie nie są faworyzowani na rynku pracy łączenie dochodów nie stanowi bariery we wzroście zatrudnienia wczesne uprawnienia emerytalne nie determinują bierności zawodowej polityka państwa nie zniechęca do podnoszenia kwalifikacji zawodowych strategie zarządzania wiekiem nie są znanym pojęciem wśród pracowników działalność UP jest nieskuteczna i źle delegowana osoby 50+ nie są defaworyzowane w MŚP osoby 50+ nie są gorzej traktowane ze względu na wiek

10 Pracownicy 50+ przyczyny dezaktywizacji zawodowej
lęk przed utratą pracy i potrzeba zabezpieczenia dochodów relatywnie niska ocena pozycji na rynku pracy ze względu na kwalifikacje lęk przed obniżaniem statusu społecznego (bezrobotny) brak wiary we własne siły obniżona oceny własnego zdrowia.

11 ZMIANA WIZERUNKU OSÓB 50+
Nowe spojrzenie na osoby 50+ jako pracowników posiadających: potrzebę osobistego rozwoju atrybut samodzielności atrybut dyspozycyjności umiejętność minimalizowania napięć umiejętność minimalizowania stresu a także: akceptujących ideę uczenia się przez całe życie chętnie korzystających ze szkoleń i kursów znających i korzystających z technik cyfrowych dla których wsparcie doradców zawodowych jest istotnym elementem rozwoju zawodowego.

12 BADANIE F2F BEZROBOTNI 50+ 12

13 CHARAKTERYSTYKA PRÓB BADAWCZYCH
Raport z realizacji badania w ramach projektu „PLATFORMA WIEDZU NT. STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA EUROPY ŚRODKOWEJ” CHARAKTERYSTYKA PRÓB BADAWCZYCH F2F Badaniem zostało objętych 150 osób - odpowiednio 75 kobiet i 75 mężczyzn. Blisko połowa objętych badaniem osób ma wykształcenie zasadnicze zawodowe ( dominują mężczyźni 26,7% przed kobietami 20,7%). Więcej kobiet, które zostały poddane badaniu, posiadało wykształcenie średnie (22,0%). Zaledwie 5% badanych posiadało wykształcenie wyższe. Jako ostatnie zajmowane stanowisko, respondenci wskazywali najczęściej robotników wykwalifikowanych oraz pracowników handlu i usług. Jedynie trzech na stu zajmowało wysokie stanowisko pracy (3,0%). Wśród kobiet ostatnim zajmowanym stanowiskiem była najczęściej praca w handlu i usługach (16%) oraz technicy biurowo-administracyjni (10,0%), a wśród mężczyzn dominowali robotnicy wykwalifikowani (30,0%) i niewykwalifikowani (8,0%). Najwięcej ankietowanych pozostawało bez pracy od jednego do czterech lat (38,2%) oraz do roku (34,7%). Co piąta kobieta poszukuje pracy od roku do czterech lat, przy jednakowym wskaźniku pozostawania na bezrobociu krótko i długoterminowo (po 14,6%). Co piaty mężczyzn poszukuje pracy do jednego roku, a blisko 19% do czterech lat. 13 13

14 Wnioski wynikające z badań bezrobotnych
Raport z realizacji badania w ramach projektu „PLATFORMA WIEDZU NT. STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA EUROPY ŚRODKOWEJ” Wnioski wynikające z badań bezrobotnych F2F Funkcjonujące obecnie w Polsce regulacje prawne ograniczają dostęp do miejsc pracy osób starszych: wpływa to na wielkość bezrobocia tej grupy wiekowej (92,6%), osoby 50+ są defaworyzowane przy zatrudnianiu przez MSP (51%), wcześniejsze świadczenia emerytalne nie wpływają na bierność zawodową osób starszych (49%) oraz nie przyczyniają się do nie podejmowania pracy (66%) 51% respondentów widzi dużą zależność między polityką podatkową państwa wobec osób starszych a podejmowaniem legalnej pracy przez te osoby. Słaba znajomość Strategii Zarządzania Wiekiem oraz elastycznych form pracy: jedynie co piaty badany spotkał się ze Strategią Zarządzania Wiekiem jeden na dziesięciu wiedział na czym polega elastyczne formy pracy. Znaczenie instytucji rynku pracy na wzrost zatrudnienia osób starszych: co drugi respondent źle ocenia działania tych instytucji mających na celu pomoc w znalezieniu zatrudnienia. Brak kwalifikacji zawodowych a dostęp do różnych świadczeń: 63% respondentów uważa, że brak dostępu do świadczeń przyczynia się do wychodzenia z rynku pracy relatywnie młodych ludzi. 14 14

15 Wnioski wynikające z badań bezrobotnych
Raport z realizacji badania w ramach projektu „PLATFORMA WIEDZU NT. STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA EUROPY ŚRODKOWEJ” Wnioski wynikające z badań bezrobotnych F2F Niska ocena pozycji na rynku pracy osób w wieku 50 plus jest ważną barierą ograniczającą ich zatrudnianie w sektorze MŚP: 74% uważa, że słabnąca wiara we własne siły ma istotne znaczenie przy przechodzeniu na wcześniejsze emerytury, na przechodzenie na wcześniejsze emerytury duże znaczenie ma lęk przed bezrobociem (86%) oraz obniżona ocena własnego zdrowia (81%). Czynniki wpływające na przejście do pracy w szarej strefie: blisko dwie trzecie (64%) ogółu respondentów deklaruje, że na taką decyzję wpływa słabnąca wiara we własne siły, na przechodzenie do szarej strefy duże znaczenie ma lęk przed bezrobociem (80%) oraz obniżona ocena własnego zdrowia (69%). Czynniki stabilizacji pozycji na rynku pracy: głównymi czynnikami, w myśl respondentów, są samodzielność (90,7%), dyspozycyjność (88%) oraz uczenie się przez całe życie (82,7%). Gorsze traktowanie ze względu na wiek: ponad połowa badanych firm (53,0%) nie doświadczyła gorszego traktowania, co piaty respondent doświadczył gorszego traktowania, ale były to wydarzenia incydentalne (20,0%), siedmiu na dziesięciu uważa, że nie doświadczy gorszego traktowania z chwilą znalezienia pracy. 15 15

16 BADANIE F2F PRACODAWCY 16

17 CHARAKTERYSTYKA PRÓB BADAWCZYCH
Raport z realizacji badania w ramach projektu „PLATFORMA WIEDZU NT. STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA EUROPY ŚRODKOWEJ” CHARAKTERYSTYKA PRÓB BADAWCZYCH Badaniem objęto 225 przedsiębiorstw z sektora MS (2995 zatrudnionych osób). Minimalna liczba zatrudnionych wynosiła 5, maksymalna 160. Ponad ½ z nich to mikro przedsiębiorstwa, blisko co czwarte to przedsiębiorstwo małe, przedsiębiorstwa średnie (50–249 osób) stanowią 12% badanych zbiorowości. Zasięg działalności gospodarczej przedsiębiorstw: 60% regionalny, krajowy i międzynarodowy, 40% działa w obszarze gminy lub powiatu. 37% z badanych przedsiębiorstw powstało na rynku do 1990 roku, 47% od 1990 do 1999 roku i 16% od 2000 do 2012 roku. Sektor działalności gospodarczej: przedsiębiorstwa z sektorów handel i usługi (59%), sektor publiczny i produkcja (31%) oraz przedsiębiorstwa transportowe i budowlane (10%). Forma prawna: wpis do ewidencji działalności gospodarczej (34%), spółka z ograniczoną działalnością (30%), spółki akcyjne (2%). Lokalizacja: przedsiębiorstwa z terenu Katowic (29%) i Częstochowy (16%), przedsiębiorstwa z terenu Tychów i Bytomia (7% i 8%). 17 17

18 Wnioski wynikające z badań pracodawców
Raport z realizacji badania w ramach projektu „PLATFORMA WIEDZU NT. STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA EUROPY ŚRODKOWEJ” Wnioski wynikające z badań pracodawców F2F Obowiązujący w Polsce wydłużony (4 lata) okres ochronny przed emeryturą jest odpowiedni. Potwierdzają to głównie przedsiębiorstwa małe i średnie funkcjonujące w sektorze publicznym, handlu i produkcji. W ocenie pracodawców faworyzowanie na rynku pracy ludzi młodych posiada niewielkie znaczenie. Sytuacja osób w wieku 50 plus na rynku pracy jest trudniejsza od sytuacji osób młodych. Nie jest to jednak znaczący na rynku pracy obszar problemowy. Ograniczenie możliwości łączenia dochodów z pracy i świadczeń z ZUS jest ważną barierą we wzroście zatrudniania osób w wieku 50 plus. Wcześniejsze świadczenia emerytalne to czynnik istotnie przyczyniający się (40% pracodawców) do dezaktywizacji zawodowej osób w wieku 50 plus. Polityka podatkowa państwa zniechęca osoby w wieku 50+ do podejmowania legalnej pracy, spycha je do szarej strefy i nie wpływa na wzrost ich kwalifikacji zawodowych. 18 18

19 Wnioski wynikające z badań pracodawców
Raport z realizacji badania w ramach projektu „PLATFORMA WIEDZU NT. STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA EUROPY ŚRODKOWEJ” Wnioski wynikające z badań pracodawców F2F 7. Przedsiębiorstwa duże i wielkie posiadające zaawansowane technologie raczej nie są obszarem istotnym dla wzrostu zatrudnienia osób w wieku 50 plus ze względu na zbyt niskie kwalifikacje w relacji do oczekiwanych przez pracodawców. 8. Właściwym obszarem większych możliwości zatrudnienia osób wieku 50 plus w opinii pracodawców są przedsiębiorstwa mikro i średnie związane z usługami i handlem. Jedna z ważniejszych, jeżeli nie kluczowa, w procesie wspierania zatrudnienia osób w wieku 50 plus metoda „Zarządzanie wiekiem” nie jest stosowana w sektorze MSP. W większości (40%) respondenci stwierdzili, że pomoc Urzędów Pracy, Agencji Pracy Tymczasowej, Inkubatorów Przedsiębiorczości i innych instytucji rynku pracy nie sprzyja wzrostowi zatrudnienia osób w wieku 50 plus w Polsce. Niska aktywność zawodowa osób w wieku 50 plus w ocenie pracodawców to kluczowy czynnik niskiego zatrudnienia tej populacji. 12. Brak kwalifikacji zawodowych i dostęp do różnych świadczeń to w opinii pracodawców kluczowe czynniki wychodzenia z rynku pracy relatywnie młodych osób. 19 19

20 Wnioski wynikające z badań pracodawców
Raport z realizacji badania w ramach projektu „PLATFORMA WIEDZU NT. STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA EUROPY ŚRODKOWEJ” Wnioski wynikające z badań pracodawców F2F Pracodawcy nie znają terminu flexicurity. Wśród średnich firm odsetek nie znajomości terminu flexicurity wyniósł 100%. Pracodawcy stwierdzają, że wsparcie adresowane jest do osób bezrobotnych w wieku 50 plus, którego tego nie potrzebują. Niezbędne jest prowadzenie cyklicznego monitoringu rynku pracy dla osób w wieku 50+, zbliżenie oferty szkoleniowej do obiektywnych potrzeb w zatrudnieniu i prowadzenie cyklicznych kampanii upowszechniających informacje o sytuacji osób w wieku 50 plus na rynku pracy. To nie lęk przed utratą pracy lecz niska ocena pozycji na rynku pracy jest czynnikiem decydującym o pozycji osób 50+ na rynku pracy. Szansa na uzyskanie pracy i jej utrzymanie oraz zdrowie to dwa kluczowe obszary interwencji mogącej ograniczać skłonności osób w wieku 50 plus do podejmowania wcześniejszych ale i niższych świadczeń emerytalnych. 18. Czynniki, które skłaniają osóby do wchodzenia do szarej strefy to głównie lęk przed bezrobociem (76%). Z istotnie niższą oceną spotkały się dwa czynnik, tj. obniżenie oceny dotyczącej własnego zdrowia (63%) i słabnąca wiara we własne siły (60%). 20 20

21 Wnioski wynikające z badań pracodawców
Raport z realizacji badania w ramach projektu „PLATFORMA WIEDZU NT. STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA EUROPY ŚRODKOWEJ” Wnioski wynikające z badań pracodawców F2F Pracodawcy w poważnym odsetku (79%) uznali, że we współczesnej kulturze konsumpcyjnej brak miejsca na starość i to zjawisko ma swoje istotne znaczenie dla sytuacji osób w wieku 50 plus na rynku pracy. Pracodawcy jako istotne czynniki w stabilizacji pozycji osób w wieku 50 plus na rynku pracy wskazali: dyspozycyjność, samodzielność i umiejętność minimalizowania stresu. Brak zainteresowania kształceniem ustawicznym wśród osób w wieku 50 plus skutkuje jednoznacznie osłabianiem ich kompetencji kompetencje w relacji do osób młodych. 22. Brak prowadzenia przez państwo polityki wyrównywania szans na rynku pracy wobec osób w wieku 50 plus, z uwagi na czynnik jakim jest miejsce zamieszkania, może prowadzić bezpośrednio do zróżnicowania społeczno-ekonomicznego tych osób. 21 21

22 PODSUMOWANIE 22

23 Identyfikacja barier Brak regulacji prawnych wspierających przedsiębiorstwa zatrudniające osóby 50+ Polityka podatkowa państwa zniechęcająca osoby 50+ do podejmowania pracy Niska aktywność zawodowa jest wynikiem ograniczonego zatrudniania, braku miejsc pracy Brak lub niska wiedza, doświadczenie lub kwalifikacje zawodowe pracowników Brak stosowania polityki elastycznego zarządzania wiekiem, Brak badań monitorujących rynek pracy dla osób 50+ Brak ciągłości działań w zakresie polityki zatrudniania osób 50+ Brak polityki państwa w zakresie wyrównywania szans pracowników w mieście i na wsi.

24 Pracownicy 50+ czynniki zwiększające zatrudnienie
poprawa sytuacji gospodarczej kraju dofinansowanie zatrudnienia osób 50+ wzrost zapotrzebowania na pracę rozwiązania zachęcające pracodawcę do zatrudnienia 50+ zmiany w prawie pracy potrzeba aktywności i samorealizacji potrzeba uczenia się i rozwoju doświadczenie i wiedza pracowników, profesjonalizm poprawa organizacji pracy (zarządzanie wiekiem, flexicurity) promocja pokolenia 50+ Czynniki makroekonomiczne Ingerencja państwa Cechy pokolenia 50+ Działania przedsiębiorców Budowa świadomości społecznej

25 Propozycje działań wynikające z realizacji projektu
Uelastycznienie możliwości łączenia dochodów z pracy i świadczeń z ZUS Rozwinięcie i wzmocnienie czynników jakimi są kwalifikacje zawodowe, doświadczenie, wiedza, fachowość, umiejętność organizacji pracy, motywacja do pracy oraz sprawność fizyczna. Promowanie i upowszechnianie w formach szkoleń i wdrożeń w przedsiębiorstwach metod „Zarządzanie wiekiem” oraz flexicurity. Prowadzenie cyklicznego monitoringu rynku pracy dla osób w wieku 50+, zbliżenie oferty szkoleniowej do obiektywnych potrzeb na rynku pracy Poszukiwanie rozwiązań mogących wpłynąć na zmianę wizerunku i postrzeganie osób w wieku 50+ (np. opracowanie i wdrożenie kampanii informacyjnej promującej silver economy) Opracowanie mechanizmów gwarantujących trwałość i niezmienność kontynuacji działań na rzecz osób w wieku 50+ na rynku pracy, bez względu na zmianę sytuacji politycznej .