Budżet partycypacyjny szansą dla miasta i obywateli !

Prezentacja na temat: "Budżet partycypacyjny szansą dla miasta i obywateli !"— Zapis prezentacji:

1 Budżet partycypacyjny szansą dla miasta i obywateli !

2 Ukazanie korzystnego wpływu budżetu partycypacyjnego na edukację obywatelską. Budżet partycypacyjny, zwany także obywatelskim jest zagadnieniem nowym i jeszcze mało popularnym. Realizując nasz projekt ukazujemy szanse i korzyści jakie daje on zarówno miastu, jak i obywatelom. W swoim projekcie odpowiadamy na pytanie czym jest budżet partycypacyjny, opisujemy historię jego powstania oraz przedstawimy przykłady miast, które go wykorzystują.

3 Partycypacja to inaczej współuczestniczenie. Dzięki budżetowi partycypacyjnemu mieszkańcy gminy, dzielnicy, wsi lub osiedla mogą uczestniczyć w projektowaniu lokalnych wydatków. Władze oddają pewną część budżetu do dyspozycji mieszkańcom, którzy sami decydują, na co przeznaczyć pieniądze. Robią to poprzez: uczestniczenie w określaniu najpilniejszych wydatków, składanie własnych propozycji większą rolę w kontroli wydatków publicznych. W odróżnieniu od konsultacji społecznych, w wypadku budżetu partycypacyjnego decyzje podjęte przez mieszkańców są wiążące. Jest wiele różnych modeli takiego tworzenia budżetu. W każdym z nich zakres bezpośredniego wpływu mieszkańców jest różny. Jednak najważniejsze to umożliwienie mieszkańcom zabrania głosu.

4 Po raz pierwszy budżet partycypacyjny został wprowadzony w mieście Porto Alegre w Brazylii w 1989 roku. Wprowadzenie nowej metody zarządzania publicznymi funduszami było wynikiem doświadczeń wieloletniego okresu wojskowej dyktatury w Brazylii. Jej skutkiem był dramatycznie niski poziom zaufania do polityków, a wydawanie środków budżetowych wiązało się z wszechobecnym marnotrawstwem i korupcją. Budżet partycypacyjny miał naprawić tę sytuację i przywrócić zaufanie obywateli do władz. Model ten przez wiele lat podlegał najbardziej dynamicznemu rozwojowi właśnie w Ameryce Południowej. Dziś budżet partycypacyjny jest coraz popularniejszy również w Europie. Wprowadzają go samorządy wielu krajów, m.in. Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec, Włoch i Hiszpanii.

5 W publikacjach poświęconych budżetowi partycypacyjnemu wyróżnia się następujące fazy rozwoju wspomnianego planowania finansów jednostek samorządu terytorialnego: 1989-1997: „narodziny” w Porto Alegre i wprowadzenie do użytku w niektórych miastach Ameryki Południowej, takich jak Santo Andre (Brazylia) i Montevideo (Urugwaj) 1997-2000: rozprzestrzenienie systemu w Brazylii, gdzie w zróżnicowanym kształcie przyjęty został ponad 130 gminach. 2000-obecnie: dalsza ekspansja i rozwój indywidualnych rozwiązań w krajach Ameryki Łacińskiej i Europy. W Europie budżet partycypacyjny wprowadzany jest w gminach w Hiszpanii, Belgii, Włoszech, Niemczech, Francji, Portugalii, Danii, Szwajcarii, Holandii, Polsce i Wielkiej Brytanii. Udane próby wprowadzenia modelu podejmują też miasta afrykańskie (m.in. w Kamerunie) i azjatyckie (m.in. na Sri Lance). Ocenia się, że obecnie na świecie budżet partycypacyjny stosowany jest w ponad 1200 miejscach. Są to zarówno wielkie miasta (Sewilla), ich poszczególne dzielnice (Londyn, Paryż, Berlin, Rzym), a także miasta średniej wielkości i małe gminy. Wiele z nich tworzy własne modele budżetu partycypacyjnego, dostosowane do lokalnych warunków. Różnią się one od siebie przede wszystkim pod względem części ogólnego budżetu, jaka oddawana jest do dyspozycji mieszkańcom.

6 Ponieważ pozwala on bardziej efektywnie gospodarować pieniędzmi. Jest tak ponieważ: Budżet partycypacyjny oznacza większą przejrzystości działań samorządu terytorialnego i włączanie obywateli w proces sprawowania władzy w samorządach. ułatwia identyfikację najistotniejszych potrzeb największej części mieszkańców, pozwala skutecznie odpowiadać na oczekiwania obywateli wspomaga integrację społeczności lokalnej, wspiera wspólnotę samorządową podnosi poziom społecznego zaufania do lokalnych władz.

7 Budżet partycypacyjny szansą dla Torunia! 6,4 mln zł będą mieli mieszkańcy Torunia do rozdysponowania w 2014 roku. Radni ustanowili regulamin budżetu partycypacyjnego. - Poprzez budżet partycypacyjny oddajemy mieszkańcom prawo do bezpośredniej decyzji, jaka kwota, na jaki cel zostanie wydana z budżetu miasta. Zwiększamy w ten sposób udział mieszkańców w procesie zarządzania miastem – mówi prezydent Torunia Michał Zaleski. Projekt regulaminu budżetu partycypacyjnego przygotował interdyscyplinarny siedemnastoosobowy zespół, powołany przez Prezydenta Torunia Michała Zaleskiego. W grupie roboczej pracowali przedstawiciele organizacji pozarządowych, rad okręgów, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Rady Miasta Torunia i Urzędu Miasta Torunia.

8 GŁÓWNE ZAŁOŻENIA REGULAMINU BUDŻETU PARTYCYPACYJNEGO W TORUNIU W ROKU 2014. Jaką kwotę Toruń przeznacza na budżet partycypacyjny w 2014 roku? Proponowana pula środków wydzielona z budżetu Torunia dla budżetu partycypacyjnego na rok 2014 ma stanowić nie mniej, niż 6% podatku od nieruchomości za rok 2012, tj. 6 440 000 zł. Stanowi to 0,61% dochodów miasta ogółem. Jakie zadania można realizować w ramach budżetu partycypacyjnego? W ramach budżetu partycypacyjnego może być realizowane dowolne przedsięwzięcie należące do katalogu zadań własnych gminy lub powiatu. Czas realizacji tego przedsięwzięcia to jeden rok budżetowy, z możliwością wydłużenia o 6 miesięcy dla zadań inwestycyjnych i remontowych. Jakie są zasady podziału środków? Całość środków przeznaczonych na budżet partycypacyjny proponuje się podzielić na dwie pule: lokalną, w wysokości 70% środków; ogólnomiejską, w wysokości 30% środków. Przeznaczając 6 440 000 zł z puli ogólnej na 2014 r., pula lokalna wyniesie 4 508 000 zł, a pula ogólnomiejska 1 932 000. Na potrzeby podziału puli lokalnej Zespół zaproponował podział miasta na 13 części (tzw. okręgi - wyznaczone zgodnie z uchwałą nr 372/2012 Rady Miasta Torunia z dnia 6.09.2012 w sprawie powołania okręgów będących jednostkami pomocniczymi Gminy Miasta Toruń), według zasad: 50% puli lokalnej zostanie podzielona w równych częściach pomiędzy wszystkie okręgi; 25% puli lokalnej zostanie podzielona pomiędzy okręgi proporcjonalnie do liczby mieszkańców poszczególnych okręgów ustalonej wg stanu na dzień 1 stycznia roku, w którym obliczana jest pula; 25% puli lokalnej zostanie podzielona pomiędzy okręgi proporcjonalnie do powierzchni poszczególnych okręgów ustalonej wg stanu na dzień 1 stycznia roku, w którym obliczana jest pula.

9 Zgłaszanie propozycji zadań i głosowanie Propozycje zadań, które mogą być zrealizowane w ramach budżetu partycypacyjnego mogą zgłaszać mieszkańcy Torunia, którzy ukończyli 16 lat (mieszkaniec Torunia to osoba, dla której Toruń stanowi centrum interesów życiowych, tj. miejsce gdzie przebywa ponad 183 dni w roku, uczy się, pracuje lub prowadzi działalność - art. 25-27 kodeksu cywilnego i art. 3 ust 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Zgłaszany wniosek musi mieć poparcie co najmniej 15 osób. Termin zgłaszania wniosków do budżetu na 2014 r.: 26.11.2013r. – 16.12.2013r. Weryfikacja wniosków: do 21.01.2014 r. Weryfikacji dokonują właściwe merytorycznie działy Urzędu Miasta Torunia lub miejskie jednostki organizacyjne. Z zadań oznaczonych jako „przyjęte” utworzona zostanie lista projektów, które poddane będą pod głosowanie. Odrzucenie projektów będzie wymagało uzasadnienia. Publikacja list nastąpi do 22.01.2014 r. Jeden mieszkaniec może zgłosić 1 projekt ogólnomiejski oraz 2 lokalne, przy czym zadania lokalne mogą zgłaszać jedynie mieszkańcy okręgu. Każdy głosujący może poprzeć maksymalnie trzy projekty z jednej listy lokalnej dotyczącej okręgu, w którym mieszka oraz trzy projekty z listy ogólnomiejskiej. Głosowanie potrwa od 24.01.2014 r. do 03.02.2014 r. Lista zwycięskich projektów zostanie ogłoszona do 14.02.2014 r. W kolejnych latach cała procedura związana z budżetem partycypacyjnym rozpocznie się już 25 lutego i zakończy do 25 lipca.

10 Uważamy, że powyższe ustalenia stawiają Toruń w czołówce polskich miast pod względem planowania budżetu obywatelskiego, dlatego aktywnie przyłączyliśmy się do działań mających na celu informowanie społeczeństwa Torunia, o budżecie partycypacyjnym- jego zasadach i regulaminie. Rozdawaliśmy ulotki, w których informowaliśmy, nakłanialiśmy i wyjaśnialiśmy- Jak poprawić swoją małą ojczyznę. Spotkaliśmy się z wielkim zrozumieniem i zaciekawieniem mieszkańców, a także lokalnych działaczy społecznych.

11

12 Rozwiązania stosowane przy tworzeniu budżetu partycypacyjnego są bardzo różne, mieszkańcy mogą decydować o wydatkach poszczególnych instytucji miejskich np. domów kultury, dzielnic, jak i całych miast. W przypadku Płocka zdecydowano się na danie mieszkańcom możliwości zadecydowania o wydatkowaniu kwoty 3 mln zł z budżetu miasta. Z jednej strony jest to zaledwie ok. 0,4% budżetu miasta Płocka wynoszącego 778,2 mln zł w 2013 r., z drugiej jest to jednak już kwota, która pozwala przeprowadzić projekty, które będą ważne i zauważalne dla mieszkańców. Budżet partycypacyjny w innych miastach Polski.

13 Lepsze gospodarowanie gminnym budżetem – inwestycje ukierunkowane są na najpilniejsze potrzeby społeczności lokalnej. Władze samorządowe, dzięki lepszemu rozpoznaniu potrzeb mieszkańców, mogą podejmować lepsze decyzje. Przejrzystość – otwarty proces podejmowania decyzji zapewnia transparentność finansów publicznych. Dzięki aktywnej obywatelskiej kontroli wydatków spada ryzyko korupcji, klientelizmu i innych negatywnych zjawisk. Integracja społeczności lokalnej – współdecydowanie o przeznaczeniu publicznych pieniędzy zbliża do siebie ludzi, pozwala im poznać nawzajem swoje potrzeby i motywuje do wspólnego działania. Budżet partycypacyjny buduje świadomość obywatelską i kapitał społeczny gminy. Większa identyfikacja mieszkańców z miejscem zamieszkania – dzięki możliwości wywierania wpływu na zmiany w swoim mieście, mieszkańcy czują się z nim bardziej związani. Wzrasta również poczucie odpowiedzialności za wspólną przestrzeń. Edukacja mieszkańców – udział w tworzeniu budżetu daje im wgląd w proces zarządzania gminą. Wzrasta świadomość obywatelska i wiedza na temat możliwości i ograniczeń władz samorządowych. W rezultacie zmniejsza się bariera na linii mieszkańcy-władze gminy i wzrasta wzajemne zaufanie.

14 Bardzo istotne jest wzmocnienie mechanizmów partycypacyjnych w kreowaniu i wdrażaniu polityk publicznych oraz podejmowaniu decyzji publicznych. Stworzenie mechanizmu oceny i monitoringu partycypacji jest niewątpliwie konieczne. Opracowanie i przygotowanie do wdrożenia ogólnopolskiego systemu wspierania partycypacji jest konieczne, jeśli Rzeczpospolita ma aspirację, aby budżet obywatelski stał się nieodłącznym elementem gminy.