Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie „Efektywnie, Fachowo, Skutecznie na Warmii i.

Prezentacja na temat: "Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie „Efektywnie, Fachowo, Skutecznie na Warmii i."— Zapis prezentacji:

1 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie „Efektywnie, Fachowo, Skutecznie na Warmii i Mazurach” WSPIERAMY EDUKUJEMY DORADZAMY POMOC I INTEGRACJA SPOŁECZNA PROJEKTY SYSTEMOWE POWIATOWE CENTRA POMOCY RODZINIE Olsztyn 2010

2 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 2 WARUNKIEM UDZIAŁU PCPR W PROJEKCIE SYSTEMOWYM JEST SPEŁNIENIE: wymogów merytorycznych wymogów organizacyjnych wymogów finansowych

3 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 3 WNIOSKI NALEŻY PRZYGOTOWAĆ W OPARCIU O ZAPISY ZNAJDUJĄCE SIĘ W:  Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki  Szczegółowym Opisie Priorytetów PO KL 2007-2013  Planie działania na 2010 dla Priorytetu VII Promocja integracji społecznej Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki  Systemie Realizacji PO KL 2007-2013 (wytyczne: Zasady przygotowania, realizacji i rozliczania projektów systemowych Ośrodków Pomocy Społecznej, Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie oraz Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007 –2013, Zasady finansowania PO KL 2007-2013)  Wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach PO KL  Zasady Finansowania w ramach PO KL DODATKOWO: 1) Instrukcja wypełniania wniosku o dofinansowanie, 3) Przewodnik po kryteriach wyboru projektów w ramach PO KL, 4) Podręcznik projektów miękkich, 5) Podręcznik przygotowywania wniosków o dofinansowanie projektów w ramach PO KL”, 6) Strony internetowe: www.efs.gov.pl; www.ops.pl; http.wrota.warmia.mazury.pl WYMAGANIA ODNOŚNIE PRZYGOTOWANIA WNIOSKÓW O DOFINANSOWANIE REALIZACJI PROJEKTÓW SYSTEMOWYCH PCPR

4 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 4 PCPR może realizować projekt systemowy:  samodzielnie (bez udziału partnerów),  w partnerstwie z jednostkami samorządu terytorialnego (porozumienie, umowa, uchwała, statut),  w partnerstwie JST z jednostkami innymi niż JST. SPOSÓB REALIZACJI ZADAŃ W RAMACH PROJEKTU

5 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 5 W PRZYPADKU ZLECENIA CZĘŚCI ZADAŃ W RAMACH PROJEKTU SYSTEMOWEGO PARTNEROM, PCPR ZOBOWIĄZUJE SIĘ DO ZASTRZEŻENIA W UMOWIE LUB POROZUMIENIU, PRAWA WGLĄDU DO DOKUMENTÓW, W TYM DOKUMENTÓW FINANSOWYCH PARTNERA ZWIĄZANYCH Z REALIZACJĄ PROJEKTU. Umowa lub porozumienie musi przewidywać możliwość kontroli dokumentów partnera związanych z realizacją projektu systemowego również przez ROPS jako Instytucję Wdrażającą (Instytucję Pośredniczącą) oraz inne uprawnione podmioty w zakresie prawidłowej realizacji projektu systemowego.

6 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 6 1. Bezrobotni (status zgodnie z PUP), 2. Nieaktywni zawodowo/lub, 3. zatrudnionych zagrożonych wykluczeniem społecznym które jednocześnie są osobami w wieku aktywności zawodowej (15 – 64 lat), korzystającymi ze świadczeń pomocy społecznej w rozumieniu przepisów ustawy o pomocy społecznej –wykluczenie społeczne: powody wymienione w art. 7 ustawy o pomocy społecznej; –korzystanie ze świadczeń pomocy społecznej: od długotrwałego do korzystania na okoliczność uczestnictwa w projekcie; –osoby zatrudnione nie mogą stanowić więcej niż 50% grupy docelowej w projekcie, 4. Otoczenie osób wykluczonych społecznie (wyłącznie w powiązaniu z osobami pkt. 1-3) GRUPA WSPARCIA PCPR

7 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 7 Otoczenie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym:  osoby mieszkające we wspólnym gospodarstwie domowym, w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej oraz osoby zamieszkujące w środowisku osób wykluczonych społecznie;  osoby będące „otoczeniem” mogą występować wyłącznie w powiązaniu z uczestnikami projektu; Osobami z otoczenia mogą być:  członkowie rodziny uczestnika projektu (małżonek/małżonka, dzieci, rodzice), jeśli zamieszkują wspólnie i prowadzą wspólne gospodarstwo domowe;  mieszkańcy i sąsiedzi zamieszkujący wspólnie w bloku, osiedlu, dzielnicy;  osoby ze wspólnego środowiska pracy;  osoby należące do tych samych kategorii społecznych, związane środowiskowo z klientem projektu (ale nie objęte wprost projektem) np. osoby niepełnosprawne, rodzice samotnie wychowujący dzieci;  osoby z otoczenia nie są ujmowane wśród klientów wniosku o dofinansowanie; GRUPA WSPARCIA PCPR

8 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 8 W każdej kategorii mogą znaleźć się osoby niepełnosprawne, w szczególności osoby z trwałą lub okresową niezdolnością do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. GRUPA WSPARCIA PCPR

9 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 9 Projekt systemowy w Poddziałaniu 7.1.2 Projekt Systemowy Rozwój form aktywnej integracji Rozwój i upowszechnianie pracy socjalnej Kontrakt socjalny Programy aktywności lokalnej Program integracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych Praca socjalna Doradca ds. ON

10 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 10 Projekt systemowy w Poddziałaniu 7.1.2 Narzędzia aktywnej integracji Kontrakt socjalny (umowa) Programy aktywności lokalnej Program integracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych PCPR zasiłki i pomoc w naturze (WW) praca socjalna prace społecznie użyteczne (WW) instrumenty aktywnej integracji działania o charakterze środowiskowym Zasiłki i pomoc w naturze Środowiskowa praca socjalna instrumenty aktywnej integracji prace społecznie użyteczne (WW) działania o charakterze środowiskowym (WW lub dotacja) Zasiłki i pomoc w naturze środowiskowa praca socjalna instrumenty aktywnej integracji działania o charakterze środowiskowym (WW lub dotacja)

11 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 11  w ramach tego narzędzia możliwe jest sfinansowanie działań na rzecz integracji społecznej i zawodowej realizowane przez: - gminę, - warsztaty terapii zajęciowej, - zakład aktywności zawodowej, - organizację pozarządową, - inny podmiot działający statutowo na rzecz osób niepełnosprawnych. Z inicjatywy w/w podmiotu lub inicjatywy PCPR. Program integracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych (może być częścią lub rozwinięciem przyjętych już programów lokalnych) do 4 tys. (wraz z otoczeniem) do 5 tys. (znaczny stopień niepełnosprawności)

12 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 12 Zadania: 1. Wsparcie osób niepełnosprawnych w podejmowaniu aktywizacji zawodowej i integracji społecznej 2. Włączanie osób niepełnosprawnych w zajęcia na rzecz aktywizacji zawodowej, realizowane przez WTZ (dodatkowe zajęcia nie finansowane przez PFRON i zwiększenie liczby uczestników) PROGRAM INTEGRACJI SPOŁECZNEJ I ZAWODOWEJ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH (do 4 tys. zł)

13 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 13 Co powinien wiedzieć doradca ds. osób niepełnosprawnych?

14 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 14 Dawny system orzecznictwa Obecny system orzecznictwa Orzeczenia Komisji Lekarskich ds. Inwalidztwa i Zatrudnienia Orzeczenia ZUS Orzeczenia zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności Orzeczenia rentowe dla rolników KRUS I grupa inwalidzka Całkowita niezdolność do pracy oraz samodzielnej egzystencji Znaczny stopień niepełnosprawności Stała lub długotrwała niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym połączona z prawem do zasiłku pielęgnacyjnego II grupa inwalidzka Całkowita niezdolność do pracy Umiarkowany stopień niepełnosprawności W orzecznictwie KRUS nie występuje odpowiednik II grupy inwalidzkiej III grupa inwalidzka Częściowa niezdolność do pracy, celowość przekwalifikowania Lekki stopień niepełnosprawności Stała lub długotrwała niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym bez prawa do zasiłku pielęgnacyjnego ORZECZNICTWO O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI

15 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 15 StopieńOpisPraca Znaczny Osoby z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolne do pracy albo zdolnego pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagające stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób, w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. -Niezdolna do pracy -Zdolna do pracy w ZPCH Orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności nie stanowi przeciwwskazania do podjęcia zatrudnienia na otwartym rynku pracy (pozytywna opinia PIP o przystosowaniu stanowiska pracy, telepraca) Umiarkowany Osoby z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolne do pracy albo zdolnego pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagające czasowej albo częściowej pomocy innych osób -Niezdolne do pracy - Zdolne do pracy w jedynie w ZPCH - j/w przy znacznym Lekki Osoby o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych, dające się niwelować za pomocą przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych i technicznych - Otwarty rynek pracy STOPNIE NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI

16 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 16 SymbolPrzyczyna niepełnosprawności 01-U Upośledzenie umysłowe 01-P Choroby psychiczne 03-L Zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu 04-O Choroby narządu wzroku 05-R Upośledzenie narządu ruchu 06-E Epilepsja 07-S Choroby układu oddechowego i krążenia 08-T Choroby układu pokarmowego 09-M Choroby układu moczowo-płciowego 10-N Choroby neurologiczne 11-I Inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego 12-C Całościowe zaburzenia rozwojowe SYMBOLE PRZYCZYN NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI

17 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 17 CEL: podniesienie poziomu funkcjonowania, jakości życia i integracji społecznej ON 1.Rehabilitacja społeczna – umożliwienie ON uczestnictwa w życiu społecznym 2. Rehabilitacja zawodowa – ułatwienie ON uzyskania i utrzymania odpowiedniego zatrudnienia REHABILITACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH = zespół działań (organizacyjnych, leczniczych, psychologicznych, technicznych, szkoleniowych, edukacyjnych, społecznych)

18 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 18 Przykładowe działania:  Warsztat Terapii Zajęciowej (WTZ) – zdobywanie psychofizycznych sprawności życia codziennego, zaradności osobistej i podstawowych umiejętności zawodowych, wyrobienie nawyków pracy, rozwój społeczny (znaczny, umiarkowany)  Turnusy Rehabilitacyjne – poprawa psychofizycznej sprawności, rozwijanie umiejętności społecznych, rozwijanie zainteresowań  Treningi umiejętności psychospołecznych,  Terapia problemowa, np. zaburzenia depresyjne  Treningi gospodarowania budżetem domowym,  Poradnictwo specjalistyczne, np. prawne  Asysta w zależności od sfery ograniczeń, np. Asystent osobisty  Grupy wsparcia, kluby samopomocowe, wolontariat. REHABILITACJA SPOŁECZNA

19 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 19 Przykładowe działania:  Zakład Pracy Chronionej (ZPCH) – znaczny, umiarkowany, przystosowane stanowisko pracy, zapewniona opieka medyczna i rehabilitacyjna  Zakład Aktywności Zawodowej (ZAZ) – znaczny, umiarkowany (P, U, Autyzm) – kontynuowanie rehabilitacji leczniczej i społecznej, np. Hotel Cogito  Poradnictwo zawodowe - grupowe i indywidualne (Indywidualne Plany Działania= IPD)  Trener Pracy (jobcoach) – umieszczenie i utrwalenie na otwartym rynku pracy przy pomocy asysty  Zatrudnienie socjalne – KIS, CIS, spółdzielnie socjalne REHABILITACJA ZAWODOWA

20 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 20 osoby niepełnosprawne mają prawo do pracy na otwartym rynku pracy zgodnie z ich kwalifikacjami, wykształceniem i możliwościami oraz prawo do korzystania z doradztwa zawodowego i pośrednictwa, a gdy niepełnosprawność i stan zdrowia tego wymagają – prawo do pracy w warunkach dostosowanych do ich potrzeb OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE NAPRAWDĘ MOGĄ BYĆ EFEKTYWNYMI PRACOWNIKAMI Sejm RP w Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych przyjętej uchwałą z dnia 1 sierpnia 1997 r. podkreślił, że:

21 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 21 1. Każda praca angażuje tylko niektóre sprawności pracownika  Osoby niepełnosprawne na skutek uszkodzenia organizmu nie tracą wszystkich sprawności. 2. Osoby niepełnosprawne korzystają z mechanizmu kompensacji  Kompensacja polega na zastąpieniu uszkodzonych lub zaburzonych czynności organizmu przez inne czynności. Organizm ludzki charakteryzuje się zdolnością adaptacji. Osoby mogą nauczyć się celowego i efektywnego wykonywania różnych czynności i zadań przy zastosowaniu innej techniki (np. orientowanie się w środowisku pracy przy pomocy bodźców słuchowych zamiast bodźców wzrokowych). 3. Praca nie może wpływać negatywnie na stan zdrowia  Ważna rola określenia wskazań i przeciwwskazań do zatrudnienia na danym stanowisku pracy 4. Indywidualizacja procesu pomocy !!!  Osoba z tym samym rodzajem i stopniem niepełnosprawności może różnić się w zakresie oczekiwanej pomocy (stopień zrehabilitowania, poziom kwalifikacji, doświadczenie zawodowe, uwarunkowania psychologiczne i inne) ZASADY REHABILITACJI ZAWODOWEJ:

22 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 22  Po pierwsze, uznawanie osób niepełnosprawnych za ludzi biernych mało efektywnych - nieuczenie dzieci samoobsługi, samodzielności i podejmowania decyzji.  Po drugie, osoby niepełnosprawne często nie są postrzegane przez najbliższe otoczenie, ale też społeczeństwo, jako zdolne do pełnienia roli zawodowych i robienia kariery.  Po trzecie, zarówno sami niepełnosprawni, jak i ich rodziny obawiają się utraty renty socjalnej lub inwalidzkiej, jako stałego i pewnego źródła dochodu. STEREOTYPY UTRUDNIAJĄCE PODJĘCIE AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ

23 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 23  NIE STRACI RENTY SOCJALNEJ OSOBA, KTÓREJ PRZYCHODY NIE PRZEKRACZAJĄ 30% PRZECIĘTNEGO MIESIĘCZNEGO WYNAGRODZENIA  NIE STRACI RENTY INWALIDZKIEJ OSOBA, KTÓREJ PRZYCHODY NIE PRZEKRACZAJĄ 70% PRZECIĘTNEGO WYNAGRODZENIA  RENTA LUB INNE ŚWIADCZENIA SĄ ZAWIESZANE, A NIE ODBIERANE, CO ZNACZY, ŻE KIEDY OSOBA OSIĄGNIE MNIEJSZE PRZYCHODY – BĘDZIE PONOWNIE OTRZYMYWAĆ RENTĘ WAŻNE !!!

24 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 24 1. Rodzaj niepełnosprawności Różne problemy i potrzeby zawodowe - niepełnosprawność ruchowa, narządu wzroku, słuch, zaburzenia psychiczne, itp. 2. Stopień niepełnosprawności Różny poziom samodzielnego funkcjonowania w sytuacjach życiowych i zawodowych. 3. Poziom ogólnego zrehabilitowania Są osoby samodzielne oraz takie, które wymagające określonych usług - osobisty asystent. 4. Poziom kwalifikacji zawodowych Niektóre osoby nie posiadają żadnych kwalifikacji i doświadczenia zawodowego, wymagają zwykle szkolenia zawodowego. 5. Przystosowanie i adaptacja stanowiska pracy Są osoby, które pracują bez żadnych modyfikacji oraz takie, które wymagają znacznego przystosowania stanowiska pracy. INDYWIDUALNE PODEJŚCIE DO OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ

25 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 25 1. Ocena społeczna – pracownik socjalny  Ograniczenia na poziomie aktywności indywidualnej, np. samoobsługa, czynności związane z poruszaniem się, prowadzenie gospodarstwa domowego.  Ograniczenia na poziomie aktywności społecznej, np. komunikowanie się, brak kontaktów sąsiedzkich, trudności w dotarciu do pracy, urzędów, uzależnienie od członków rodziny, izolacja społeczna. 2. Ocena zawodowa – pracownik socjalny i doradca zawodowy  Ograniczenia w sferze zawodowej,np. niedostosowane kwalifikacje do rynku pracy, brak wiedzy i umiejętności z zakresu funkcjonowania na rynku pracy, brak świadomości zawodowej. 3. Ocena psychologiczna – psycholog  Czynności poznawcze, emocjonalno – motywacyjne.  Poziom inteligencji.  Zaburzenia zachowania werbalnego i ruchowego.  Zaburzenia w relacjach interpersonalnych.  Poziom krytycyzmu i samokrytycyzmu.  Ograniczenia umiejętności przystosowawczych np. samoobsługa. PODSTAWA DLA OKREŚLENIA FORM REHABILITACJI SPOŁECZNEJ I ZAWODOWEJ

26 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 26 Koordynator IPR (Indywidualny Plan Rozwoju) – Doradca Ds. ON Rekrutacja, motywowanie, wspieranie Określa wstępny plan pomocy, podpisuje umowę (kontrakt) Koordynowanie zaplanowanych działań, monitoring postępów Psycholog Przeprowadza badania psychologiczne Prowadzi treningi i warsztaty umiejętności psychospołecznych Udziela pomocy psychologicznej Doradca zawodowy Udziela porad ułatwiających wybór zawodu Udziela informacji o zawodach, rynku pracy Pomaga w określeniu indywidualnego planu działania Specjalista ds. rehabilitacji zawodowej Udziela porad dotyczących sprawności sensomotorycznej Doradza w zakresie zaopatrzenia w odpowiedni sprzęt Pomaga pracodawcom w dostosowaniu stanowisk pracy Specjalista ds. rozwoju zawodowego Pomaga w nabyciu umiejętności poszukiwania pracy Udziela informacji o szkoleniach i dokształcaniu Gromadzi i przedstawia oferty szkoleń i kursów Pośrednik pracy/trener pracy Pomaga w znalezieniu odpowiedniego zatrudnienia Udziela pomocy pracodawcom w znalezieniu pracowników Gromadzi i przedstawia aktualne oferty pracy Wprowadza ON na rynek pracy, pomoc w utrzymaniu pracy Psychiatra Prowadzi osoby z chorobami psychicznymi Wspomaga pracodawców w zatrudnieniu tych osób Prawnik Udziela Klientom i Pracodawcom porad prawnych Udziela porad instytucjom i organizacjom Koordynator wolontariuszy, grupy samopomocowej Organizuje i kieruje pracą wolontariuszy, uczestników Wspiera w podejmowaniu wolontariatu, pomocy wzajemnej Asystent osób niepełnosprawnych Udziela niezbędnej pomocy w codziennym życiu POTRZEBNY SPECJALISTA !!!

27 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 27 „Osoba niepełnosprawna nie jest biernym uczestnikiem procesu doradztwa, lecz jego podmiotem aktywnie kreującym własną drogę zawodową. Profesjonalny doradca jest w tym procesie jedynie asystentem.” (A. Bańka)

28 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 2010-04-26 28 Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Siedziba Projektu Systemowego “Efektywnie, Fachowo, Skutecznie na Warmii i Mazurach” ul. Głowackiego 28 10-448 Olsztyn Tel. (0-89) 535-26-27 e-mail: systemrops@warmia.mazury.pl Grażyna Dziadowicz – Kulka tel. 89 535 11 97 g.kulka@warmia.mazury.pl DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ