Możliwości wsparcia rozwoju obszarów wiejskich za pośrednictwem Lokalnych Grup Działania w oparciu o PROW.

Możliwości wsparcia rozwoju obszarów wiejskich za pośrednictwem Lokalnych Grup Działania w oparciu o PROW

Podstawy prawne podejścia LEADER
Art rozporządzenia Rady (WE) Nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) Art rozporządzenie wykonawcze Komisji (WE) Nr 1974/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) Ustawa z dnia 7 marca 2007 o wspieraniu rozwoju OW z udziałem EFRROW Załozenia podejścia LEADER kształtują dwa rozporządzenia. Zawierają one: podstawowe wymagania jakim sprostać musi lokalna grupa działania. Określają one tereny na jakich tworzone mogą być lokalne grupy działania, dokumenty jakie muszą stworzyć – mowa tu o lokalnej strategii rozwoju, zasoby organizacyjno - administracyjne jakie posiadać muszą lokalne grupy działania. Kwestie jakie mają wpływ na strukturę prawną lokalnej grupy działania określa rozporządzenie 1698/2005 m.in. w art. 62 ust.1 lit b reguluje osobowy skład lokalnej grupy działania na poziomie podejmowania decyzji. Istotne jest także postanowienie mówiące o konieczności dopuszczenia do możliwości ubiegania się o pomoc jako lokalna grupa działania także grup zakwalifikowanych już do inicjatywy Leader II lub Leader+, wpływa to bowiem znacząco na możliwość ujednolicenia formy prawnej lokalnych grup działania w ramach PROW

Oś 4 – LEADER Leader jest METODĄ służącą włączaniu lokalnych społeczności do procesu planowania i realizacji rozwoju obszarów wiejskich; Jako metoda lub podejście służy głównie wdrażaniu działań Osi III PROW ; Uzupełnieniem tych działań są właśnie „małe projekty”, które podejmowane przez mieszkańców obszarów wiejskich mogą zostać wsparte finansowo decyzją Lokalnej Grupy Działania.

Założenia podejścia LEADER
Oddolne podejście do rozwoju obszaru (decyzje na szczeblu lokalnym) Zintegrowane podejście (wielosektorowe projekty) Lokalne partnerstwa publiczno-prywatne – Lokalna Grupa Działania (LGD) Terytorialność – obszar działania LGD Lokalna Strategia Rozwoju – LSR Innowacyjność Współpraca i tworzenie sieci partnerstw lokalnych (wymiana doświadczeń, upowszechnianie innowacji itp..) Oddolne podejście - polega na podejmowaniu decyzji na szczeblu lokalnym. Angażuje się w to cała wspólnota, środowiska społeczne i gospodarcze, instytucje publiczne. Zaangażowanie lokalnych partnerów - oznacza formułowanie programu rozwoju z uwzględnieniem specyfiki danego obszaru, jego mieszkańców, historii i tradycji itd. Zintegrowane podejście - działania są ze sobą powiązane i traktowane jako spójna całość. Może to dotyczyć w szczególności powiązań pomiędzy różnymi grupami uczestników: gospodarczymi, społecznymi, kulturalnymi, ekologicznymi itp. Partnerskie podejście i "Lokalna Grupa Działania" - lokalni partnerzy pracują nad formułowaniem strategii i planu działań oraz zarządzają wdrażaniem zaplanowanych rozwiązań. Innowacja – (wdrażanie projektów innowacyjnych) konkretne działania mają charakter innowacyjny, np. mogą dotyczyć nowego sposobu promowania lokalnych walorów, nowych i dotąd nie podejmowanych działań, nowego produktu, nowej formy organizacyjnej itd. Tworzenie powiązań i współpraca - sieć powiązań ma na celu stworzenie systemu informacji o programach rozwoju obszarów wiejskich oraz upowszechnianie innowacji w większej skali. Lokalne finansowanie i zarządzanie-przekazanie Lokalnym Grupom Działania odpowiedzialności związanej z podejmowaniem decyzji dotyczących finansowania i zarządzania jest ważnym warunkiem realizacji zaplanowanego przez grupę programu rozwoju. W UE to funkcjonuje u nas niestety nie.

Istota LGD Istota Lokalnej Grupy Działania polega na aktywizacji społeczności wiejskich poprzez włączanie do planowania i wdrażania lokalnych inicjatyw, partnerów społecznych, przez co następuje: wzmocnienie spójności podejmowanych lokalnie decyzji, podnoszenie jakości zarządzania, wzmocnienie kapitału społecznego w społecznościach wiejskich, częstsze stosowanie innowacyjnych rozwiązań w zakresie rozwoju regionu (przedsiębiorcy). Istota LGD- czyli po co ta LGD powstała?

Lokalna Grupa Działania – LGD (kryteria dostępu)
Partnerstwo trójsektorowe, przedstawiciele sektora: Publicznego (np. samorząd) Gospodarczego (przedsiębiorcy) Społecznego (stowarzyszenia, rolnicy, kobiety wiejskie, KGW, młodzież) Istotą Lokalnej Grupy Działania jest partnerstwo łączące zasoby, wiedzę i umiejętności przedstawicieli trzech sektorów: publicznego, gospodarczego i społecznego, które samodzielnie wybiera projekty, a ich realizacja przyczynia się do osiągnięcia celów wspólnie opracowanej strategii rozwoju obszarów wiejskich.

PARTNERZY (CZŁONKOWIE) LGD
Osoby fizyczne Osoby prawne (w tym jednostki samorządu terytorialnego) Sektor społeczny Sektor gospodarczy Sektor publiczny

Lokalna Grupa Działania – LGD c.d.
Sformalizowana struktura prawna: Nowe LGD działa jako stowarzyszeni posiadające osobowość prawną. Dotychczasowe LGD, które zakwalifikowały się do II schematu PPL+ nie muszą zmieniać formy prawnej. 3. Na poziomie decyzyjnym partnerstwa przynajmniej 50% stanowią partnerzy gospodarczy i społeczni, w tym przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego w szczególności: rolnicy, kobiety wiejskie, młodzi ludzie, oraz ich stowarzyszenia

Rada Struktura organizacyjna LGD zapewnia oddzielenie funkcji zarządczej od decyzyjnej, tzn. członek rady nie może być równocześnie członkiem organu kontroli wewnętrznej LGD ani jej zarządu. Rada jest wybierana przez walne zgromadzenie członków LGD i spośród członków walnego zgromadzenia.

Budowa lokalnej grupy działania
Organ decyzyjny LGD – Rada LGD Biuro LGD Zarząd LGD obsługa wniosków min. 50% stanowią partnerzy społeczni i gospodarczy administracja LOKALNA GRUPA DZIAŁANIA sektor publiczny sektor gospodarczy sektor społeczny lokalna społeczność wiejska

4. Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru działania LGD, przygotowana i wdrażana przez LGD. 5. Obszar objęty strategią: Spójny (terytorialnie, przyrodniczo, historycznie, gospodarczo) obejmuje gminy wiejskie, miejsko – wiejskie, z wyłączeniem miast powyżej 20 tys. mieszkańców, lub gminy miejskie nie większe niż 5 tys. mieszkańców obejmuje co najmniej 10 tys. i nie więcej niż 150 tys. mieszkańców

5. Na danym obszarze działa wyłącznie 1 LGD. 6. LGD musi posiadać potencjał administracyjny do zarządzania środkami publicznymi i wdrożenia LSR. 7. LGD podejmuje decyzję jakie działania (projekty) będą na jej obszarze realizowane (Rada). W opracowaniu LSR uczestniczy cała lokalna społeczność

Podhalańska Lokalna Grupa Działania
Siedziba: Poronin Obszar gmin: Czarny Dunajec, Biały Dunajec, Kościelisko i Poronin

Działalność LGD czyli jakie ma zadania
LGD została ujęta w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) jako podmiot uczestniczący we wdrażaniu działań osi 3 i 4 PROW.

PROW Oś 1 (gospodarcza): poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego (młody rolnik, renty strukturalne, modernizacja gospodarstw rolnych, grupy producentów rolnych i in.) Oś 2 (środowiskowa): poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich (płatności bezpośrednie, ONW, zalesienia, pakiet rolnośrodowiskowy, natura 2000 i in.)

PROW 2007-2013 Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej
Oś 3 (społeczna): jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej: Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej Odnowa i rozwój wsi Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw

Oś 3 Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej
Cel: Różnicowanie działalności rolniczej w kierunku podejmowania lub rozwijania przez rolników, domowników i małżonków rolników, działalności nierolniczej lub związanej z rolnictwem, co wpłynie na tworzenie pozarolniczych źródeł dochodów, promocję zatrudnienia poza rolnictwem na obszarach wiejskich. Zasięg geograficzny Cały kraj. Liczba beneficjentów Szacowana liczba beneficjentów w latach 2007 – 2013 wynosi Cel Różnicowanie działalności rolniczej w kierunku podejmowania lub rozwijania przez rolników, domowników i małżonków rolników, działalności nierolniczej lub związanej z rolnictwem, co wpłynie na tworzenie pozarolniczych źródeł dochodów, promocję zatrudnienia poza rolnictwem na obszarach wiejskich. Zakres działania Pomocy udziela się z tytułu podjęcia lub rozwoju działalności w zakresie: 1) usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa; 2) usług dla ludności; 3) sprzedaży hurtowej i detalicznej; 4) rzemiosła lub rękodzielnictwa; 5) robót i usług budowlanych oraz instalacyjnych; 6) usług turystycznych oraz związanych ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem; 7) usług transportowych; 8) usług komunalnych; 9) przetwórstwa produktów rolnych lub jadalnych produktów leśnych; 10) magazynowania lub przechowywania towarów; 11) wytwarzania produktów energetycznych z biomasy; 12) rachunkowości, doradztwa lub usług informatycznych. Pomoc może być przyznana, jeżeli: 1) operacja jest uzasadniona pod względem ekonomicznym; 2) operacja spełnia wymagania wynikające z obowiązujących przepisów prawa, które mają zastosowanie do tej operacji; 3) działalność, której dotyczy operacja, zarejestrowana jest w miejscowości należącej do: - gminy wiejskiej, albo - gminy miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 5 tys. mieszkańców, albo - gminy miejskiej, z wyłączeniem miejscowości liczących powyżej 5 tys. mieszkańców; 4) inwestycje związane z budową, remontem, wyposażeniem, zagospodarowaniem nieruchomości objętych operacją, dotyczą nieruchomości położonych w miejscowościach o których mowa w pkt 3; 5) operacja wiąże się z możliwością zatrudnienia w ramach podjętej albo rozwijanej działalności nierolniczej; 6) gospodarstwo rolne, w którym pracuje beneficjent było objęte, w roku poprzedzającym rok złożenia wniosku, płatnościami bezpośrednimi. Definicja beneficjenta Osoba fizyczna ubezpieczona na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, jako rolnik, małżonek rolnika lub domownik. Forma i wysokość pomocy Pomoc ma formę zwrotu części kosztów kwalifikowalnych operacji. Maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi w gospodarstwie rolnym, w okresie realizacji Programu, nie może przekroczyć zł (25 616,1 euro). Równowartość kwoty wyrażona w euro ma charakter indykatywny. Zasięg geograficzny Cały kraj. Liczba beneficjentów Szacowana liczba beneficjentów w latach 2007 – 2013 wynosi

Oś 3 Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej c.d.
Zakres działania Pomocy udziela się z tytułu podjęcia lub rozwoju działalności w zakresie: 1) usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa; 2) usług dla ludności; 3) sprzedaży hurtowej i detalicznej; 4) rzemiosła lub rękodzielnictwa; 5) robót i usług budowlanych oraz instalacyjnych; 6) usług turystycznych oraz związanych ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem; 7) usług transportowych; 8) usług komunalnych; 9) przetwórstwa produktów rolnych lub jadalnych produktów leśnych; 10) magazynowania lub przechowywania towarów; 11) wytwarzania produktów energetycznych z biomasy; 12) rachunkowości, doradztwa lub usług informatycznych.

Pomoc może być przyznana, jeżeli: 1) operacja jest uzasadniona pod względem ekonomicznym; 2) operacja spełnia wymagania wynikające z obowiązujących przepisów prawa, które mają zastosowanie do tej operacji; 3) działalność, której dotyczy operacja, zarejestrowana jest w miejscowości należącej do: - gminy wiejskiej, albo - gminy miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 5 tys. mieszkańców, albo - gminy miejskiej, z wyłączeniem miejscowości liczących powyżej 5 tys. mieszkańców; 4) inwestycje związane z budową, remontem, wyposażeniem, zagospodarowaniem nieruchomości objętych operacją, dotyczą nieruchomości położonych w miejscowościach o których mowa w pkt 3; 5) operacja wiąże się z możliwością zatrudnienia w ramach podjętej albo rozwijanej działalności nierolniczej; 6) gospodarstwo rolne, w którym pracuje beneficjent było objęte, w roku poprzedzającym rok złożenia wniosku, płatnościami bezpośrednimi.

Kto może ubiegać się o dofinansowanie (beneficjent) Osoba fizyczna ubezpieczona na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, jako rolnik, małżonek rolnika lub domownik. Forma i wysokość pomocy Pomoc ma formę zwrotu części kosztów kwalifikowalnych operacji. Maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi w gospodarstwie rolnym, w okresie realizacji Programu, nie może przekroczyć zł (25 616,1 euro).

Poziom pomocy Poziom pomocy finansowej wynosi maksymalnie 50% kosztów kwalifikowalnych przedsięwzięcia. Finansowanie Koszt całkowity: EUR Wydatki publiczne: EUR

Oś 3 Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw
Cel Wzrost konkurencyjności gospodarczej obszarów wiejskich, rozwój przedsiębiorczości i rynku pracy, a w konsekwencji - wzrost zatrudnienia na obszarach wiejskich.

Oś 3 Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw c.d.
Zakres działania Pomocy udziela się podmiotom z tytułu inwestycji związanych z tworzeniem lub rozwojem mikroprzedsiębiorstw, działających w zakresie: 1) usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa; 2) usług dla ludności; 3) sprzedaży hurtowej i detalicznej; 4) rzemiosła lub rękodzielnictwa; 5) robót i usług budowlanych oraz instalacyjnych; 6) usług turystycznych oraz związanych ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem; 7) usług transportowych; 8) usług komunalnych; 9) przetwórstwa produktów rolnych lub jadalnych produktów leśnych; 10) magazynowania lub przechowywania towarów; 11) wytwarzania produktów energetycznych z biomasy; 12) rachunkowości, doradztwa lub usług informatycznych. Pomoc może być przyznana, jeżeli: 1) operacja jest uzasadniona pod względem ekonomicznym; 2) operacja spełnia wymagania wynikające z obowiązujących przepisów prawa, które mają zastosowanie do tej operacji; 3) siedziba lub oddział lub miejsce zamieszkania przedsiębiorcy oraz, w przypadku operacji związanych z nieruchomością, miejsce położenia nieruchomości, znajdują się: a) w miejscowości należącej do: − gminy wiejskiej albo − gminy miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 5 tys. mieszkańców, albo − gminy miejskiej, z wyłączeniem miejscowości liczących powyżej 5 tys. mieszkańców - w przypadku podmiotów innych niż grupy producentów rolnych, wstępnie uznane grupy producentów owoców i warzyw, uznane organizacje producentów owoców i warzyw oraz podmioty świadczące usługi dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa, b) na obszarach wiejskich zgodnie z najszerszą definicją, tj. miejscowości należącej do: − gminy miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 20 tys. w przypadku grup producentów rolnych, wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw, uznanych organizacji producentów owoców i warzyw oraz podmiotów świadczących usługi dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa, 4) biznesplan przewiduje utworzenie co najmniej 1 miejsca pracy, co uzasadnione jest zakresem rzeczowym operacji; 5) w okresie ostatnich 2 lat wnioskodawca nie uzyskał pomocy w ramach PO Kapitał Ludzki, działanie „Promocja przedsiębiorczości”. Definicja beneficjenta Osoba fizyczna lub osoba prawna, lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która prowadzi (podejmuje) działalność jako mikroprzedsiębiorstwo zatrudniające poniżej 10 osób, i mające obrót nieprzekraczający równowartości w zł 2 mln euro. Forma i wysokość pomocy Pomoc ma formę zwrotu części kosztów kwalifikowalnych operacji. Wysokość pomocy przyznanej na realizację operacji nie może przekroczyć: 1) zł (25 616,1 euro) – jeśli biznesplan przewiduje utworzenie od 1 do 2 miejsc pracy w przeliczeniu na pełne etaty średnioroczne), co uzasadnione jest zakresem rzeczowym operacji; 2) zł (51 232,1 euro) – jeśli biznesplan przewiduje utworzenie powyżej 2 i mniej niż 5 miejsc pracy (w przeliczeniu na pełne etaty średnioroczne), co uzasadnione jest zakresem rzeczowym operacji; 3) zł (76 848,2 euro) – jeśli biznesplan przewiduje utworzenie co najmniej 5 miejsc pracy (w przeliczeniu na pełne etaty średnioroczne), co uzasadnione jest zakresem rzeczowym operacji. Maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi, w okresie realizacji Programu, nie może przekroczyć zł (76 848,2 euro). W przypadku przetwórstwa produktów rolnych (objętych załącznikiem nr 1 do Traktatu Wspólnot Europejskich) lub jadalnych produktów leśnych, maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi, w okresie realizacji Programu, wynosi zł (25 616,1 euro). Równowartość kwoty wyrażona w euro ma charakter indykatywny. Poziom pomocy Poziom pomocy finansowej wynosi maksymalnie 50% kosztów kwalifikowalnych operacji.

Pomoc może być przyznana, jeżeli: 1) operacja jest uzasadniona pod względem ekonomicznym; 2) operacja spełnia wymagania wynikające z obowiązujących przepisów prawa, które mają zastosowanie do tej operacji; 3) siedziba lub oddział lub miejsce zamieszkania przedsiębiorcy oraz, w przypadku operacji związanych z nieruchomością, miejsce położenia nieruchomości, znajdują się: a) w miejscowości należącej do: − gminy wiejskiej albo − gminy miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 5 tys. mieszkańców, albo − gminy miejskiej, z wyłączeniem miejscowości liczących powyżej 5 tys.mieszkańców - w przypadku podmiotów innych niż grupy producentów rolnych, wstępnie uznane grupy producentów owoców i warzyw, uznane organizacje producentów owoców i warzyw oraz podmioty świadczące usługi dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa,

b) na obszarach wiejskich zgodnie z najszerszą definicją, tj. miejscowości należącej do: − gminy wiejskiej albo − gminy miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 20 tys.mieszkańców, albo − gminy miejskiej, z wyłączeniem miejscowości liczących powyżej 5 tys.mieszkańców - w przypadku grup producentów rolnych, wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw, uznanych organizacji producentów owoców i warzyw oraz podmiotów świadczących usługi dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa, 4) biznesplan przewiduje utworzenie co najmniej 1 miejsca pracy, co uzasadnione jest zakresem rzeczowym operacji; 5) w okresie ostatnich 2 lat wnioskodawca nie uzyskał pomocy w ramach PO Kapitał Ludzki, działanie „Promocja przedsiębiorczości”.

Beneficjent Osoba fizyczna lub osoba prawna, lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która prowadzi (podejmuje) działalność jako mikroprzedsiębiorstwo zatrudniające poniżej 10 osób, i mające obrót nieprzekraczający równowartości w zł 2 mln euro.

Forma i wysokość pomocy Pomoc ma formę zwrotu części kosztów kwalifikowalnych operacji. Wysokość pomocy przyznanej na realizację operacji nie może przekroczyć: 1) zł (25 616,1 euro) – jeśli biznesplan przewiduje utworzenie od 1 do 2 miejsc pracy w przeliczeniu na pełne etaty średnioroczne), co uzasadnione jest zakresem rzeczowym operacji; 2) zł (51 232,1 euro) – jeśli biznesplan przewiduje utworzenie powyżej 2 i mniej niż 5 miejsc pracy (w przeliczeniu na pełne etaty średnioroczne), co uzasadnione jest zakresem rzeczowym operacji; 3) zł (76 848,2 euro) – jeśli biznesplan przewiduje utworzenie co najmniej 5 miejsc pracy (w przeliczeniu na pełne etaty średnioroczne), co uzasadnione jest zakresem rzeczowym operacji.

Maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi, w okresie realizacji Programu, nie może przekroczyć zł (76 848,2 euro). W przypadku przetwórstwa produktów rolnych (objętych załącznikiem nr 1 do Traktatu Wspólnot Europejskich) lub jadalnych produktów leśnych, maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi, w okresie realizacji Programu, wynosi zł (25 616,1 euro).

Poziom pomocy Poziom pomocy finansowej wynosi maksymalnie 50% kosztów kwalifikowalnych operacji. Zasięg geograficzny Cały kraj.

Oś 3 Odnowa i rozwój wsi Cel
Działanie będzie wpływać na poprawę jakości życia na obszarach wiejskich przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich. Umożliwi rozwój tożsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich oraz wpłynie na wzrost atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej obszarów wiejskich.

Oś 3 Odnowa i rozwój wsi c.d.
Zakres działania Pomocy finansowej udziela się podmiotom z tytułu inwestycji w zakresie: 1) budowy, przebudowy, remontu lub wyposażenia obiektów: a) pełniących funkcje publiczne, społeczno-kulturalne, rekreacyjne i sportowe, b) służących promocji obszarów wiejskich, w ty propagowaniu i zachowaniu dziedzictwa historycznego, tradycji, sztuki oraz kultury, 2) kształtowania obszaru przestrzeni publicznej; 3) budowy remontu lub przebudowy infrastruktury związanej z rozwojem funkcji turystycznych, sportowych lub społeczno-kulturalnych;

zakupu obiektów charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie, w tym budynków będących zabytkami, z przeznaczeniem na cele publiczne; 5) odnawiania, eksponowania lub konserwacji lokalnych pomników historycznych, budynków będących zabytkami lub miejsc pamięci; 6) kultywowania tradycji społeczności lokalnej oraz tradycyjnych zawodów.

Beneficjent Osoba prawna: gmina, instytucja kultury, dla której organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego, kościół lub inny związek wyznaniowy, organizacja pozarządowa mająca status organizacji pożytku publicznego (w rozumieniu ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie).

Pomoc może być przyznana jeśli: 1) projekt realizowany w miejscowości należącej do: − gminy wiejskiej lub − gminy miejsko-wiejskiej, z wyłączeniem miast liczących powyżej 5 tys. mieszkańców, lub − gminy miejskiej, z wyłączeniem miejscowości liczących powyżej 5 tys. 2) projekt wpisuje się w zakres Planu Odnowy Miejscowości; 3) projekt nie ma charakteru komercyjnego; 4) w przypadku, gdy projekt realizowany będzie na nieruchomości nie należącej do beneficjenta, beneficjent posiada prawo do dysponowania tą nieruchomością na cele określone w projekcie przez okres 7 lat po realizacji projektu; 5) organizacja pozarządowa działa w obszarze zbieżnym z celami działania „Odnowa i rozwój wsi” w szczególności na rzecz aktywizacji ludności, rozwoju oraz zachowania dziedzictwa kulturowego lub przyrodniczego; 6) projekt składany przez instytucję kultury, dla której organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego został zaakceptowany przez tę jednostkę. projekt wpisuje się w zakres Planu Odnowy Miejscowości; 3) projekt nie ma charakteru komercyjnego; 4) w przypadku, gdy projekt realizowany będzie na nieruchomości nie należącej do beneficjenta, beneficjent posiada prawo do dysponowania tą nieruchomością na c e l e o k r eślone w projekcie przez okres 7 lat po realizacji projektu; 5) organizacja pozarządowa działa w obszarze zbieżnym z celami działania „Odnowa i rozwój wsi” w szczególności na rzecz aktywizacji ludności, rozwoju oraz zachowania dziedzictwa kulturowego lub przyrodniczego; 6) projekt składany przez instytucję kultury, dla której organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego został zaakceptowany przez tę jednostkę.

Forma i wysokość pomocy Pomoc finansowa ma formę refundacji części kosztów kwalifikowalnych projektu. Maksymalna wysokość pomocy na realizację projektów w jednej miejscowości wynosi zł ( ,3 euro) w okresie realizacji Programu. Wielkość pomocy przyznanej na realizację jednego projektu nie może być niższa niż zł (6 404,0 euro).

Poziom pomocy Poziom pomocy finansowej z EFRROW wynosi maksymalnie 75% kosztów kwalifikowalnych projektu. Wymagany krajowy wkład środków publicznych, w wysokości co najmniej 25% kosztów kwalifikowalnych projektu, pochodzi ze środków własnych beneficjenta.

PROW 2007-2013 Oś 4 – LEADER 4.1 Wdrażanie LSR
4.2 Wdrażanie projektów współpracy 4.3 Funkcjonowanie LGD

4.1. Wdrażanie LSR W lokalnej strategii rozwoju należy wskazać przedsięwzięcia realizowane w ramach działania: 4.1 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju tj. projektów w ramach działań osi 3 oraz tzw. „małych projektów”.

LGD otrzymuje budżet na realizację LSR
Budżet LSR dla każdego roku realizacji LSR, z podziałem na: Środki planowane na działania realizowane przez wnioskodawców ubiegających się o pomoc w ramach działań osi 3 to jest: Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej; Odnowa i rozwój wsi; Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw; Środki planowane na działania realizowane przez wnioskodawców ubiegających się o pomoc w ramach „małych projektów”; Zgodnie z celami LSR

Zasady wyboru projektów przez Lokalne Grupy Działania oraz zakres pomocy
Wnioski o pomoc, kwalifikujące się do udzielenia pomocy w ramach osi 4 Leader, mogą dotyczyć: 1) projektów kwalifikujących się do udzielenia pomocy w ramach działań osi 3 – w tym przypadku projekty muszą spełniać kryteria wyboru określone dla poszczególnych działań osi 3 i kryteria dodatkowe określone w LSR przyjętej przez LGD 2) projektów przyczyniających się do poprawy jakości życia lub zróżnicowania działalności gospodarczej na obszarze działania LGD, które nie kwalifikują się do wsparcia w ramach działań osi 3 – tzw. „małe projekty”.

Działanie 4.1 Wdrażanie LSR („Małe projekty”)
maksymalna wysokość dofinansowania kosztów kwalifikowalnych na projekt nie może przekroczyć 70% kosztów kwalifikowalnych i nie więcej niż PLN całkowita wartość projektu wynosi od PLN do PLN Poziom dofinansowania dla danego beneficjenta nie może przekroczyć w okresie programowania kwoty PLN

Beneficjenci „małych projektów” 1
Osoby fizyczne: pełnoletnie, które są obywatelami Unii Europejskiej; które nie mają ustalonego prawa do okresowej lub stałej renty przyznanej w związku z całkowitą niezdolnością do pracy lub z tytułu niezdolności do pełnienia służby; zameldowane na obszarze LGD lub posiadające siedzibę na obszarze działania LGD (jeśli prowadzą działalność gospodarczą);

Osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadająca osobowości prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia, nie będące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, które posiadają siedzibę na obszarze działania LGD lub działają na obszarze LGD;

Osoby prawne i jednostki organizacyjne związków wyznaniowych i kościołów (działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczpospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania), które posiadają siedzibę na obszarze działania LGD lub działają na obszarze LGD;

Zakres pomocy w ramach „małych projektów” (1/5)
organizacja szkoleń i innych przedsięwzięć o charakterze edukacyjnym i warsztatowym dla ludności z obszaru objętego LSR; promocja i rozwój lokalnej aktywności, w tym promocja lokalnej twórczości kulturalnej i artystycznej, z wykorzystaniem lokalnego dziedzictwa kulturowego, historycznego oraz przyrodniczego; rozwój agroturystyki i turystyki na obszarach wiejskich, w tym: utworzenie lub zmodernizowanie bazy informacji turystycznej oraz stron WWW, przygotowanie i wydanie folderów i innych publikacji informacyjnych, oznaczenie obiektów ważnych lub charakterystycznych dla obszaru objętego Lokalną Strategią Rozwoju;

Zakres pomocy w ramach „małych projektów” 2/5
inicjowanie powstawania, rozwoju, przetwarzania, wprowadzenia na rynek oraz podnoszenia jakości produktów i usług bazujących na lokalnych zasobach, w tym naturalnych surowcach i produktach rolnych i leśnych oraz tradycyjnych sektorach gospodarki; organizacja imprez kulturalnych, rekreacyjnych, sportowych na obszarze objętym działalnością LGD;

Zakres pomocy w ramach „małych projektów” 3/5)
zakup i nasadzenie tradycyjnej roślinności oraz starych odmian roślin (nasion, sadzonek, kłączy, bulw, etc.) w celu wykorzystania lub odnowienia cennego dziedzictwa przyrodniczego, lub kulturowego ze szczególnym wskazaniem na obszary chronione w tym obszary objęte siecią Natura 2000, zakup urządzeń i sprzętu (w tym komputerów z dostępem do Internetu) i ich udostępnianie na potrzeby społeczności wiejskiej w celu podniesienia jakości życia ludności na obszarze działania LGD;

renowacja, zabezpieczenie i oznakowanie przydrożnych kapliczek, pomników przyrody, odkrywek geologicznych i innych miejsc i budowli charakterystycznych dla danej miejscowości i istotnych dla realizacji LSR wraz z uporządkowaniem terenu wokół tych miejsc; odnawianie elewacji prywatnych budynków , ogrodzeń itp. charakterystycznych dla budownictwa danego regionu; zakup wyposażenia świetlic wiejskich i ich remont.

zakup strojów, eksponatów i innego wyposażenia dla zespołów artystycznych, zespołów folklorystycznych oraz innych grup i zespołów kultywujących miejscowe tradycje i zwyczaje; inwestycje służące utrzymaniu i kultywowaniu tradycyjnych zawodów i rzemiosła oraz inwestycje służące wspieraniu twórczości lokalnej lub ludowej; budowa/odbudowa małej infrastruktury turystycznej, w szczególności punktów widokowych, miejsc wypoczynkowych i biwakowych, tras narciarstwa biegowego i zjazdowego, tras rowerowych;

„Małe projekty” – koszty kwalifikowalne (przykłady)
wynajęcie sali i innych niezbędnych powierzchni wraz z niezbędnym sprzętem zatrudnienie wykładowców, trenerów, edukatorów podróż, nocleg i wyżywienie wykładowców obsługa geodezyjna zakup usług budowlanych utworzenie lub zmodernizowanie bazy informacji turystycznej tworzenie stron internetowych promocja produktów lokalnych i tradycyjnych promocja lokalnej twórczości kulturalnej i artystycznej

Wnioski o pomoc będą składane w siedzibie właściwej terytorialnie LGD.
Procedura wyboru projektów kwalifikujących się do działań osi 3 i „małych projektów” (1/3) Wnioski o pomoc będą składane w siedzibie właściwej terytorialnie LGD. Nabory wniosków prowadzone będą w trybie zamkniętym w terminach ogłoszonych przez samorząd województwa (SW) lub ARiMR na wniosek LGD. LGD przygotowuje treść wezwania do składania wniosków, które będzie zawierać m.in. lokalne kryteria wyboru projektów do finansowania. LGD będzie oceniać wnioski pod względem zgodności projektów z lokalną strategią rozwoju (LSR) wg kryteriów określonych w LSR.

Procedura wyboru projektów kwalifikujących się do działań osi 3 i „małych projektów” (2/3)
Tylko wnioski o przyznanie pomocy na operacje zgodne z LSR mogą być wybrane przez LGD do finansowania i przesłane do SW/ARMiR w celu oceny formalnej. LGD podejmuje decyzję o wybraniu lub nie wybraniu projektu do dofinansowania w ramach przewidzianego w LSR budżetu. W przypadku projektów kwalifikujących się do udzielenia pomocy w ramach działań osi 3, LGD bierze pod uwagę zgodność projektu z lokalnymi kryteriami wyboru i celami LSR. W przypadku małych projektów, LGD ocenia projekt pod względem zgodności z kryteriami dostępu, określonymi dla małych projektów oraz zgodności z lokalnymi kryteriami wyboru i celami LSR. Kryteria dostępu w przypadku małych projektów to m.in.: 1) zgodność projektu z LSR; 2) zgodność projektu z zakresem pomocy określonym w PROW; 3) nie finansowanie projektu z innych środków publicznych.

Procedura wyboru projektów kwalifikujących się do działań osi 3 i „małych projektów” (3/3)
Następnie, w obu przypadkach, LGD przesyła do właściwego podmiotu wdrażającego pozytywnie ocenione wnioski, które zostały wybrane przez ciało decyzyjne LGD do finansowania w ramach budżetu lokalnej strategii rozwoju. Weryfikacja wniosków przez SW lub ARMIR, Podpisanie umowy na realizację projektu z wnioskodawcami, których wnioski zostały pozytywnie zweryfikowane Wypłata pomocy na rzecz beneficjenta następuje po pozytywnej weryfikacji wniosku o płatność przez Agencję Płatniczą (ARMiR) - refundacja

Decyduje Rada 1 Zgodnie art. 15 ust. 2 pkt 4 ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, [odpowiadającemu art. 62 ust. 1 lit b Rozporządzenia Rady (WE) 1698/2005] Lokalna Grupa Działania musi dokonać wyboru Rady – ciała decyzyjnego wybierającego projekty. Radę wybiera walne zebranie członków LGD zgodnie z obowiązującymi (zapisanymi w statucie, regulaminach LGD) procedurami. Rozporządzenie i ustawa odnosi się jedynie do składu osobowego rady.

Decyduje Rada 2 Zgodnie z powyższym co najmniej połowę członków rady stanowić muszą podmioty wymieniane w art. 6 ust. 1 lit b i c rozporządzenia Rady (WE) 1698/ partnerzy gospodarczy i społeczni oraz inne odpowiednie podmioty reprezentujące społeczeństwo obywatelskie, organizacje pozarządowe w tym organizacje zajmujące się zagadnieniami z zakresu środowiska naturalnego, oraz podmioty odpowiedzialne za promowanie równości mężczyzn i kobiet.

Decyduje Rada 3 Art. 62 ust. 1 lit. b. opisuje przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego jako: rolników, kobiety wiejskie, młodych ludzi i ich stowarzyszenia. Ograniczeniem względem członków rady jest także zapis mówiący o niemożliwości pogodzenia funkcji członka rady z członkowstwem w organie kontroli wewnętrznej ani zarządzie lokalnej grupy działania. Przepis ten ma wyłączyć członków rady z procesu zarządzania lokalną grupą działania oraz kontrolowania jej. Celem ustawodawcy było niewątpliwie zapewnienie jak najwyższego poziomu profesjonalizmu na etapie wyboru projektów.

Podpisanie umowy o dofinansowanie i kontrola realizacji projektów działań osi 3 i „małych projektów”
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa - Agencja Płatnicza Samorząd Wojewódzki - podmiot wdrażający informacja o zawarciu umowy Odnowa i rozwój wsi; „Małe projekty” Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw; Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej przekazanie wniosku LGD LGD Lokalna Grupa Działania umowa o dofinansowanie projektu umowa o dofinansowanie projektu Wnioskodawca w ramach działań osi 3 oraz „małych projektów”

Procedura wyboru LGD 1/4 Instytucja Zarządzająca (IZ) deleguje część swoich zadań w zakresie wyboru LGD w ramach wdrażania PROW na rzecz samorządów województw (SW). Samorządy województw w porozumieniu z Instytucją Zarządzającą ogłaszają nabór wniosków LGD na realizację lokalnej strategii rozwoju (najpóźniej w trzecim kwartale 2008 r.) LGD składa wniosek na realizację lokalne strategii rozwoju do SW, na terenie którego ma siedzibę. LGD składa wniosek na realizację lokalnej strategii rozwoju do SW, na terenie którego ma siedzibę. Wybór LGD odbywa się na podstawie kryteriów, określonych na poziomie krajowym przez Instytucję Zarządzającą, odnoszących się do potencjału organizacyjno administracyjnego LGD oraz jakości LSR. Umowy podpisywane są z wybranymi lokalnymi grupami działania przez odpowiedni samorząd województwa. Wnioski o pomoc oraz wnioski o płatność składane przez LGD weryfikuje SW. Zweryfikowane przez SW wnioski o płatność przekazywane są do Agencji Płatniczej, pełniącej funkcje płatnicze w ramach osi 4. Najpóźniej 3 lata po podpisaniu umów z LGD na realizację LSR przewiduje się weryfikację działalności LGD pod względem realizacji LSR oraz potencjału organizacyjno-administracyjnego. Po ww. weryfikacji LGD przewiduje się drugi nabór wniosków LGD na realizację LSR. Kryteria i zasady wyboru LGD będą takie same jak kryteria określone dla pierwszego naboru LGD przeprowadzonego w pierwszym roku realizacji PROW Jeżeli działania realizowane przez LGD nie byłyby zgodne z LSR lub zaplanowane w ramach strategii cele i działania nie zostałyby osiągnięte, wówczas niewykorzystane przez LGD środki finansowe mogłyby zostać przesunięte na rzecz LGD wybranych w drugim naborze. Ponadto, na podstawie wyników przeprowadzonej oceny funkcjonowania LGD, określone funkcje płatnicze mogą zostać im delegowane.

Procedura wyboru LGD 2/4 Do wniosku dołącza się LSR i inne wymagane dokumenty. Wybór LGD odbywa się na podstawie kryteriów, określonych na poziomie krajowym przez Instytucję Zarządzającą, odnoszących się do potencjału organizacyjno-administracyjnego LGD oraz jakości LSR. Umowy podpisywane są z wybranymi lokalnymi grupami działania przez odpowiedni samorząd województwa.

Procedura wyboru LGD 3/4 Wnioski o pomoc oraz wnioski o płatność składane przez LGD weryfikuje SW. Zweryfikowane przez SW wnioski o płatność przekazywane są do Agencji Płatniczej, pełniącej funkcje płatnicze w ramach osi 4. Najpóźniej 3 lata po podpisaniu umów z LGD na realizację LSR przewiduje się weryfikację działalności LGD pod względem realizacji LSR oraz potencjału organizacyjno-administracyjnego.

Procedura wyboru LGD 4/4 Po ww. weryfikacji LGD przewiduje się drugi nabór wniosków LGD na realizację LSR. Kryteria i zasady wyboru LGD będą takie same jak kryteria określone dla pierwszego naboru LGD przeprowadzonego w pierwszym roku realizacji PROW Jeżeli działania realizowane przez LGD nie byłyby zgodne z LSR lub zaplanowane w ramach strategii cele i działania nie zostałyby osiągnięte, wówczas niewykorzystane przez LGD środki finansowe mogłyby zostać przesunięte na rzecz LGD wybranych w drugim naborze. Ponadto, na podstawie wyników przeprowadzonej oceny funkcjonowania LGD, określone funkcje płatnicze mogą zostać im delegowane.

Wybór Lokalnej Grupy Działania
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Instytucja Zarządzająca Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa - Agencja Płatnicza informacja o wyborze LGD weryfikacja formalna wniosku oraz ocena merytoryczna LGD i LSR, lista rankingowa Samorząd Wojewódzki - podmiot wdrażający LGD Lokalna Grupa Działania LSR Lokalna Strategia Rozwoju wniosek o wybór LGD podpisanie umowy o warunkach i sposobie realizacji LSR Lokalna Grupa Działania

Kryteria wyboru LGD LGD musi spełnić kryteria dostępu oraz kryteria wyboru. Kryteria wyboru LGD będą dotyczyły oceny: 1) Potencjału organizacyjno - administracyjnego LGD: 2) Jakości lokalnej strategii rozwoju (LSR)

Potencjał organizacyjno - administracyjny LGD:
a) Struktury LGD; b) Struktury organu decyzyjnego; c) Zasad i procedur rozszerzania składu LGD; d) Szczegółowych zasad i procedur funkcjonowania LGD; e) Procedur wyboru projektów; f) Kryteriów oceny projektu przez LGD; g) Dotychczasowej działalności LGD lub partnerów tworzących LGD; h) Kwalifikacji i doświadczenia osób wchodzących w skład organu decyzyjnego.

d) Adekwatności przedstawionych przedsięwzięć w stosunku do celów LSR;
Jakość lokalnej strategii rozwoju (LSR) w szczególności w zakresie (1/2): a) Związku i spójności przyjętych w LSR kierunków rozwoju z uwarunkowaniami lokalnymi; b) Analizy SWOT c) Celów LSR; d) Adekwatności przedstawionych przedsięwzięć w stosunku do celów LSR; e) Zintegrowanego charakteru LSR; f) Innowacyjnego charakteru proponowanych w LSR przez LGD rozwiązań i działań; g) Działania zaplanowane w LSR zapewniły udział partnerów lokalnych i mieszkańców w procesie przygotowania LSR;

j) Budżetu wraz z harmonogramem przedsięwzięć w ramach LSR;
Jakość lokalnej strategii rozwoju (LSR) w szczególności w zakresie (2/2): h) Działania zaplanowane w LSR zapewniają udział partnerów lokalnych i mieszkańców w procesie wdrażania/aktualizacji LSR; i) Metodologii ewaluacji własnej LGD i oceny realizacji LSR oraz na tej podstawie aktualizacji LSR; j) Budżetu wraz z harmonogramem przedsięwzięć w ramach LSR; k) Powiązania z innymi dokumentami planistycznymi i wpływu na rozwój obszaru objętego LSR.

Wybrana może być LGD, która uzyskała co najmniej:
60 % maksymalnej liczby punktów w ramach oceny LGD 50 % maksymalnej liczby punktów w ramach oceny LSR

Budżet działania 4.1. – wdrażanie lokalnych strategii rozwoju
Koszt całkowity – EURO Wydatki publiczne – EURO

Planowana liczba LGD pod koniec okresu programowania – 200
Planowany % udział obszarów wiejskich objętych podejściem LEADER

Obowiązki LGD wynikające ze umowy
rozpowszechnianie założeń LSR upowszechnianie informacji o zasadach udzielania pomocy na realizację projektów przedkładanych przez wnioskodawców, kryteriach wyboru projektów oraz sposobu naboru wniosków o pomoc informowanie na stronie www, w ogłoszeniu w prasie lokalnej, o możliwości wystąpienia do LGD w sprawie wyboru projektów do realizacji LSR sprawdzanie zgodności projektu z założeniami LSR dokonywanie wyboru projektu do finansowania z puli środków przyznawanych LGD na realizację LSR LGD mogą prowadzić działalność służącą realizacji LSR i w zakresie ustalonym w ich statutach

4.2. Wdrażanie projektów współpracy
Projekty współpracy miedzyregionalnej i międzynarodowej zgodny z LSR nie jest finansowany z udziałem innych środków publicznych jest związany z lokalną historią lub kulturą lub lokalnymi warunkami przyrodniczymi lub społeczno – gospodarczymi jest skierowany do mieszkańców obszaru objętego realizacją tych projektów lub do innych podmiotów, posiadających siedzibę lub działających na obszarze objętym realizacją tych projektów lub zakłada ich udział w realizacji tych projektów uzyskał co najmniej 60 % maksymalnej liczby punktów, jaką można przyznać w ramach oceny zgodności projektu współpracy z kryteriami wyboru będzie zrealizowany do dnia 30 czerwca 2015 roku

Projekty współpracy (koszt kwalifikowalne – przykłady) (1/2)
przygotowanie koncepcji współpracy oraz opisu realizacji projektu współpracy organizacja spotkań partnerów projektu współpracy w liczbie do 5 spotkań wykonanie ekspertyz lub badań poprzedzających realizację projektu współpracy niezbędnych do jego przygotowania organizacja wyjazdu związanego z realizacją projektu współpracy (podróż, zakwaterowanie, diety, tłumaczenia)

Projekty współpracy (koszt kwalifikowalne – przykłady) (2/2)
utworzenie niezbędnej do realizacji projektu współpracy wspólnej struktury prawnej opracowanie dokumentów, wykonanie prac związanych z realizacją projektu współpracy wynajęcie lub zakup przedmiotów, wyposażenia niezbędnych dla potrzeb realizacji projektu współpracy zatrudnienie osób niezbędnych do realizacji projektu współpracy korzystanie z porad ekspertów, wykonanie ekspertyz (technicznych i finansowych)

4.3. Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja (1/2)
zapewnienie sprawnej i efektywnej pracy LGD wybranych w ramach realizacji osi 4 Leader doskonalenie zawodowe osób uczestniczących w przygotowywaniu i realizacji LSR budowanie kapitału społecznego na wsi pobudzanie zaangażowania społeczności lokalnej w rozwój obszaru lepszego wykorzystanie potencjału obszarów wiejskich

Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja (2/2)
Zakres pomocy dotyczy: badań nad obszarem objętym LSR informowania o obszarze działania LGD oraz LSR szkolenia kadr biorących udział we wdrażaniu LSR wydarzeń o charakterze promocyjnym związanych z obszarem działania LGD i LSR szkolenia lokalnych liderów animowania społeczności lokalnych koszty bieżące LGD (15 % budżetu)

Możliwości wsparcia rozwoju obszarów wiejskich za pośrednictwem Lokalnych Grup Działania w oparciu o PROW.

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Możliwości wsparcia rozwoju obszarów wiejskich za pośrednictwem Lokalnych Grup Działania w oparciu o PROW."— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres

Wejść

Zaloguj się poprzez sieć społeczną:

Możliwości wsparcia rozwoju obszarów wiejskich za pośrednictwem Lokalnych Grup Działania w oparciu o PROW.

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Możliwości wsparcia rozwoju obszarów wiejskich za pośrednictwem Lokalnych Grup Działania w oparciu o PROW."— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres