KRYZYS DEMOKRACJIW EUROPIE

Prezentacja na temat: "KRYZYS DEMOKRACJIW EUROPIE"— Zapis prezentacji:

1 KRYZYS DEMOKRACJIW EUROPIE

2 Cele: Dostrzeganie wpływu wojny na przemian zachodzące w społeczeństwach Zrozumienie przyczyn i okoliczności dojścia do władzy B. Mussoliniego i A. Hitlera Znajomość cech charakterystycznych dla faszyzmu i nazizmu Umiejętność porównania obu ideologii Umiejętność oceny funkcjonowania państw totalitarnych

3 Sytuacja Włoch po I wojnie światowej
Wysoki poziom niezadowolenia społecznego (pomimo, że Włochy znalazły się w koalicji zwycięskiej otrzymały bardzo niewielkie korzyści) Brak korzyści przy nowym podziale kolonii Kryzys gospodarczy Wysoka stopa bezrobocia (zwłaszcza wśród żołnierzy powracających z frontu) Obniżenie, w porównaniu z 1915 (rok przystąpienia do wojny po stronie Ententy) rokiem, poziomu życia

4 Sytuacja Włoch po I wojnie światowej
Niezadowolenie z postanowień traktatu z Wersalu Trudności byłych żołnierzy w przystosowaniu się do życia powojennego, Dezorientacja bezrobotnych i ich podatność na propagandę faszystowską, Osłabienie ruchu robotniczego (konflikt między rewolucjonistami a reformistami), Obawy przed rewolucją i objęciem władzy przez komunistów wśród wyższych warstw społeczeństwa

5 Sytuacja Włoch po I wojnie światowej
Po I wojnie światowej Włochy przeżywały okres permanentnego kryzysu. Na froncie poległo 600 tys. obywateli. Kraj wyszedł z wojny biedny i zadłużony. Dramatyczną sytuację pogłębił dodatkowo fakt demobilizacji armii. Powracający do nędzy swych gospodarstw chłopi oraz oficerowie i żołnierze ze środowisk miejskich mogący liczyć na niepewną pensję w lirach, stawali się łatwym łupem dla demagogicznej propagandy. Państwo stanęło na progu rewolucji społecznej. Wiosną 1919 roku północne Włochy ogarnęła fala strajków. Strajkowały fabryki, usługi publiczne, koleje, poczta i telegraf. Ostatecznie robotnicy wywalczyli ośmiogodzinny dzień pracy i poprawę płac.

6 Sytuacja Włoch po I wojnie światowej
DEMAGOGIA – wpływanie na opinię publiczną poprzez działanie obliczone na łatwy efekt, poklask. Demagogia rozwinęła się już w starożytnej Grecji, lecz pierwotnie miała nieco inne niż współcześnie znaczenie. Po grecku znaczy to „prowadzący lud”. Nazywano tak doskonałych mówców potrafiących wpływać na decyzję zgromadzenia ludowego. Współcześnie oznacza to kłamanie na rzecz wygranej w wyborach lub schlebianie wyborcom, np. rozdawanie tzw. kiełbas wyborczych.

7 Sytuacja Włoch po I wojnie światowej
PROPAGANDA - celowe działanie zmierzające do ukształtowania określonych poglądów i zachowań zbiorowości lub jednostki, polegające na manipulacji intelektualnej i emocjonalnej (czasem z użyciem jednostronnych, etycznie niewłaściwych lub nawet całkowicie fałszywych argumentów). Gdy propaganda zmierza do upowszechnienia trwałych postaw społecznych, poprzez narzucenie lub zmuszenie odbiorców do przyjęcia określonych treści, wtedy stanowi jeden z elementów indoktrynacji.

8 Sytuacja Włoch po I wojnie światowej
Indoktrynacja – świadomy i systematyczny proces, którego celem jest wpojenie człowiekowi określonych ideologii i doktryn, zwłaszcza politycznych lub społecznych, korzystający z propagandy, stosowanej przez środki masowego przekazu, system oświaty szkolnej i pozaszkolnej. Istotną cechą indoktrynacji jest świadome pozbawianie odbiorców wiedzy o kierunkach przeciwnych do promowanych. Typowym przykładem stosowania indoktrynacji jest niemiecka hitlerowska organizacja młodzieżowa Hitlerjugend. Współczesnym przykładem indoktrynacji jest system oświaty w Koreańskiej Republice Ludowo-Demokratycznej, gdzie u dzieci w wieku kilku lat rozpoczyna się proces wychowywania ideologicznego, poprzez wprowadzanie do programu nauczania tylko wybranych treści.

9 Początki faszyzmu 1919 – powstanie Związków Włoskich Kombatantów (FASCI) , które zyskiwały coraz więcej zwolenników i popularność w społeczeństwie. 1921 – związki przekształciły się w Narodową Partię Faszystowską, na jej czele stanął Benito Mussolini

10 Początki faszyzmu Mussolini wykorzystywał strach przed rewolucją komunistyczną, pragnąc znaleźć drogę dla zjednoczenia pracy i kapitału w celu uchronienia przed rozpętaniem wojny klas. Odstępuje od antyklerykalizmu.

11 Początki faszyzmu FASZYZM – ruch polityczny i ideologia głosząca kult państwa i wodza, jedność polityczną narodu, solidaryzm społeczny, wrogość wobec komunizmu i liberalizmu oraz hasła ekspansji. SOLIDARYZM SPOŁECZNY – konieczność współpracy ponad podziałami i partykularnymi interesami dla wspólnego dobra (państwa).

12 Początki faszyzmu KOMUNIZM - ideologia społeczna klasyfikowana jako utopijna, polityczna, gospodarcza, której celem jest utworzenie społeczeństwa pozbawionego ucisku i wyzysku klasowego, a więc społeczności opartej na wspólnej własności środków produkcji i równym podziale dóbr.

13 Początki faszyzmu LIBERALIZM - ideologia i kierunek polityczny, według którego wolność jest nadrzędną wartością, ma charakter indywidualistyczny i przeciwstawia się kolektywizmowi. Innymi wartościami cenionymi przez liberałów są wartości demokratyczne i prawa obywatelskie czy własność prywatna i wolny rynek.

14

15 Początki faszyzmu zadania: wprowadzenie systemu monopartyjnego
likwidacja opozycji (często brutalnymi metodami) współpraca społeczeństwa ponad podziałami dla realizacji interesu państwowego

16 Początki faszyzmu Siła zbrojna faszystów włoskich – tzw. „Czarne koszule” (nazwa pochodzi od koloru umundurowania) -zwalczali przedstawicieli wrogich ugrupowań (socjalistów, komunistów) oraz związków zawodowych. Doprowadziło to do eskalacji wrogości – powstawały bojówki, które miały bronić interesów tych organizacji – dochodziło do krwawych ulicznych starć pomiędzy wrogimi obozami.

17 Początki faszyzmu Październik 1922 – oddziały czarnych koszul wyruszyły z różnych części Włoch w kierunku stolicy w celu przeprowadzenia zamachu stanu. Mussolini uzyskał stanowisko premiera. Faszyści ogłosili stan zagrożenia państwa i choć formalnie Włochy pozostały monarchią, parlament udzielił Mussoliniemu nadzwyczajnych pełnomocnictw. Zawieszono prawa obywatelskie. W 1925 roku Mussolini został dyktatorem – DUCE.

18 Początki faszyzmu Zamach stanu (przewrót, pucz) – niespodziewane, często z użyciem siły (zbrojny zamach stanu), przejęcie władzy politycznej w państwie przez jednostkę lub grupę osób, wbrew obowiązującemu prawu. Jest pogwałceniem normalnego toku życia politycznego i porządku instytucjonalnego. Oznacza pozakonstytucyjną i pozaprawną drogę przejęcia kontroli nad państwem. Mussolini dążył do wprowadzenia rządów totalitarnych.

19

20 Reformy Mussoliniego rozbudowa infrastruktury: kolei, dróg, osuszanie bagien – roboty publiczne, spadek bezrobocia, poprawa koniunktury gospodarczej podporządkowanie gospodarki państwu likwidacja związków zawodowych, powołanie korporacji złozonych z pracowników i pracodawców rozprawa z mafią sycylijską

21 Reformy Mussoliniego zwalczanie przeciwników politycznych, powołanie tajnej policji organizowanie imprez masowych (indoktrynacja) rozwój terytorialny ( miasto Fiume – lata dwudzieste, Albania i Etiopia(Abisynia) – lata trzydzieste) unormowanie stosunków z kościołem 1929 (Pakty laterańskie) – PO WCZEŚNIEJSZEJ POLITYCE ANTYKOŚCIELNEJ 1936 – zawarcie sojuszu z Niemcami oś RZYM – BERLIN (od roku również TOKIO – Japonia)

22 Reformy Mussoliniego Laterańskie traktaty (1929), porozumienie zawarte w Rzymie 11 II 1929 w Pałacu Laterańskim pomiędzy Włochami a Stolicą Apostolską. Celem było unormowanie wzajemnych stosunków, napiętych od chwili włączenia Rzymu do Królestwa Włoch w 1870 i likwidacji Państwa Kościelnego. Na mocy traktatu utworzono Państwo Watykańskie z pełnią suwerennej władzy i jurysdykcji na terenie Stolicy Apostolskiej.

23

24 FASZYZM Militaryzm – podstawą sił stało się wojsk; o jego rozwój i zaopatrzenie dbał szczególnie Monopartyjność – w państwie faszystowskim legalnie mogła działać tylko jedna partia Kult wodza - element totalitarnego systemu rządów, gdzie osobie stojącej na szczycie hierarchii władzy przypisuje się cechy nadprzyrodzone, nieomylność przywódcy traktowano jako dogmat. Wobec nieograniczonej władzy dyktatora niemożliwa była krytyka jego osoby. Antyhumanizm - doktryny filozoficzne i społeczne, które dobro człowieka podporządkowują innym wartościom Ekspansjonizm - termin określający politykę, polegającą na rozszerzaniu wpływów politycznych i ekonomicznych kosztem innych państw lub na opanowywaniu obcych terytoriów.

25

26 Sytuacja Niemiec po I wojnie światowej
kryzys gospodarczy (wysoka inflacja, bezrobocie) powszechne niezadowolenie z powodu przegranej wojny i narzuconych Niemcom warunków pokoju izolacja na arenie międzynarodowej dążenia rewizjonistyczne

27 Narodziny narodowego socjalizmu
Nacjonalizm (z łac. natio – naród) - postawa społeczno-polityczna uznająca naród za najwyższe dobro w sferze polityki. Nacjonalizm uznaje sprawy własnego narodu za najważniejsze. Głosi solidarność wszystkich grup i klas społecznych danego narodu. Nacjonalizm uważa interes własnego narodu za nadrzędny wobec interesu jednostki, grup społecznych, czy społeczności regionalnych. Uznaje naród za najwyższego suwerena państwa, a państwo narodowe za najwłaściwszą formę organizacji społeczności, złączonej wspólnotą pochodzenia, języka, historii i kultury. Nacjonalizm przedkłada interesy własnego narodu nad interesami innych narodów.

28 Narodziny narodowego socjalizmu
Narodowy socjalizm, nazizm hitleryzm (od nazwiska Adolfa Hitlera) – totalitarna, rasistowska, antykomunistyczna i antysemicka ideologia Niemieckiej Narodowo-Socjalistycznej Partii Robotników (NSDAP). Niemiecka skrajna odmiana faszyzmu. Podstawy narodowego socjalizmu sformułował Adolf Hitler w „MEIN KAMPF” (moja walka) oraz Alfred Rosenberg w „MIT XX WIEKU” – historia ludzkości jako walka pomiędzy rasa nordycką (aryjczykami) a semitami (Żydami).

29 Narodziny narodowego socjalizmu
Powstanie NARODOWOSOCJALISTYCZNEJ NIEMIECKIEJ PARTII ROBOTNIKÓW NSDAP, z Hitlerem na czele 1923 – próba zorganizowania w Monachium puczu (zamachu stanu) – zakończona niepowodzeniem i aresztowaniem Hitlera

30 Założenia narodowego socjalizmu
Niemcy to rasa panów Niemcy do dalszego rozwoju potrzebują przestrzeni życiowej Przestrzeń życiowa to ziemie na wschodzie Misją Niemców jest panowanie nad światem Kult wodza FUHRERA Walka z komunizmem jako głównym zagrożeniem Antysemityzm ( Żydzi obwiniani byli o wszelkie klęski i niepowodzenia państwa niemieckiego a nawet o niekorzystne przemiany kulturalne i społeczne)

31 Początki nazizmu w Niemczech
1932 – w wyborach naziści zyskali 33,1 głosów (najwięcej) 30 stycznia 1933 – prezydent Rzeszy Paul von Hindenburg mianował Adolfa Hitlera kanclerzem Luty 1933 – pod pretekstem oskarżenia komunistów o podpalenie Reichstagu (niemieckiego parlamentu) Hitler doprowadził do delegalizacji Komunistycznej Partii Niemiec – początek drogi do totalitaryzmu. W marcu 1933 Hitler otrzymał nadzwyczajne pełnomocnictwa, w kwietniu powołał tajną policję GESTAPO do zwalczania przeciwników politycznych, utworzył również pierwszy obóz koncetracyjny w DACHAU.

32 Początki nazizmu w Niemczech
W marcu 1933 Hitler otrzymał nadzwyczajne pełnomocnictwa, w kwietniu powołał tajną policję GESTAPO do zwalczania przeciwników politycznych, utworzył również pierwszy obóz koncentracyjny w DACHAU.

33 Początki nazizmu w Niemczech
Czerwiec 1934 NOC DŁUGICH NOŻY – rozprawa z wrogami wewnętrznymi – siłą zbrojną nazistów staje się SS. Tej nocy SS i wojsko zajęły główną siedzibę dowództwa SA i aresztowały jego dowódcę Ernsta Röhma (pretekstem do podjęcia tych działań miał być rzekomo planowany przez nich zamach stanu.) Sierpień 1934 – śmierć Hindenburga – cała władza w rękach Hitlera JEDEN NARÓD, JEDNO PANSTWO, JEDEN WÓDZ

34 Deutsche Arbeitsfront (DAF, Niemiecki Front Pracy) – niemiecka organizacja korporacyjna, działająca pod nadzorem NSDAP, łącząca robotników, rzemieślników, pracowników umysłowych i pracodawców.

35 Rządy nazistów Kontrolowanie wszystkich sfer życia obywateli
Tworzenie organizacji do których przynależność była obowiązkowa Powszechna indoktrynacja Bezwzględne tłumienie wszelkich przejawów opozycji

36 Rządy nazistów Tworzenie obozów koncentracyjnych – od 1933 roku – politycy opozycyjni, działacze związkowi, Żydzi, duchowni Polityka antyżydowska – USTAWY NORYMBERSKIE – 1935, NOC KRYSZTAŁOWA 9 listopada 1938 Dążenie do eliminacji osób stanowiących obciążenie dla państwa Agresywna polityka zagraniczna Dążenie do rewizji postanowień traktatu wersalskiego

37 Rządy nazistów Odbudowa potęgi Rzeszy Łamanie kolejnych postanowień traktatu - remilitaryzacja Nadrenii – 7 marca 1936 - anschluss Austrii – 12/13 marca 1938 - układ monachijski – września 1938 – rozbiór Czechosłowacji

38 Rządy nazistów Ustawy norymberskie– ustawy rasowe uchwalone przez niemiecki Reichstag 15 września 1935 i w tym samym dniu ogłoszone na zjeździe NSDAP w Norymberdze. Na mocy tych dokumentów Żydów można było pozbawić obywatelstwa Rzeszy, ochrony prawnej i własności. Nie mogli również pełnić służby w urzędach państwowych ani w wojsku. Zakazano im również wywieszać flagę państwową. Wedle ustawy o ochronie krwi zabraniano zawierania małżeństw między „Aryjczykami” i „nie-Aryjczykami”, zezwalano rozwiązywać już zawarte małżeństwa tego typu, zaś stosunki intymne między nimi podlegały karze (zhańbienie rasy).

39 Rządy nazistów Noc kryształowa – pogrom Żydów w hitlerowskich Niemczech, który miał miejsce w nocy z 9 na 10 listopada Ulice niemieckich miast zostały zasypane odłamkami szkła i kryształów ze zniszczonych żydowskich mieszkań i sklepów, stąd też nazwa pogromu. Druga teoria co do nazwy mówi o "krystalizacji", czyli oczyszczeniu narodu niemieckiego z innych narodów, a przede wszystkim Żydów.

40

41 NAZIZM rasizm – nazizm głosił wyższość niemieckiego narodu, który jak uważano miał należeć do rasy aryjskiej; Niemcy stali się wyżej w hierarchii niż Żydzi czy chociażby Cyganie; ta koncepcja została połączona z koncepcją „nadczłowieka”, który przewyższa pozostałych swoją inteligencją i tym samym jest predestynowany, aby panować nad innymi narodami i ludźmi; nacjonalizm – w koncepcji nazizmu znalazła się potrzeba uzyskania dla narodu niemieckiego odpowiedniego miejsca do rozwoju; nazizm zapowiadał ekspansję oraz podbój innych terytoriów; Hitler planował, że na Wschodzie znajdzie się poszukiwana dla Niemców „przestrzeń życiowa”; dlatego tez rozpoczął podbój narodów słowiańskich, które te ziemie zamieszkiwały

42 NAZIZM militaryzm – podstawą sił Hitlera stało się wojsk; o jego rozwój i zaopatrzenie dbał szczególnie rządy jednostki – niemiecki faszyzm wzorował się na wcześniejszym włoskim faszyzmie stworzonym przez Benito Mussoliniego; najwyższa władza należała Adolfa Hitlera, który sprawował funkcję kanclerza i prezydenta, a później przyjął tytuł Führera. monopartyjność – w państwie faszystowskim legalnie mogła działać tylko jedna partia, a była nią NSDAP ekspansjonizm interwencjonizm państwowy w gospodarkę

43 Nazizm a faszyzm Faszyzm, w odróżnieniu od nazizmu, nie eksponował kwestii rasizmu – a nawet wręcz ją pomijał. Naziści starali się naukowo udowodnić wyższość narodu niemieckiego nad innymi, faszyści nie starali się pod względem biologicznym wykazać swojej dominacji, kładli nacisk na dominację zbrojną i podbijali kolejne kraje. Skala stosowanego terroru jest zdecydowane mniejsza w systemie faszystowskim. Doktryny te różniły się również pod względem gospodarczym – nazizm wysuwał koncepcję gospodarki socjalistycznej, z kolei faszyzm promował koncepcję korporacjonizmu. Warto również zaznaczyć, iż nazizm miał charakter mocno antyreligijny, natomiast faszyści szukali porozumienia z władzami kościelnymi, o poparcie których zabiegali.

44 TOTALITARYZM Totalitaryzm (dawniej też: totalizm) – system rządów (reżim polityczny) dążący do całkowitej władzy nad społeczeństwem za pomocą monopolu informacyjnego i propagandy, ideologii państwowej, terroru tajnych służb wobec przeciwników politycznych.

45 TOTALITARYZM Charakterystycznymi cechami państw totalitarnych są:
autokratyzm – sprawowanie władzy poza kontrolą społeczną przez jednego człowieka (w szczególności zasada wodzostwa), kontrolowanie przez aparat władzy wszystkich dziedzin życia i ingerencja w przekonania, poglądy, zachowania obywateli, rozbudowana propaganda (m.in. fałszująca obraz rzeczywistości), pełna kontrola nad siłami zbrojnymi, policją i wymiarem sprawiedliwości – wykorzystywanymi jako elementy systemu terroru i represji przeciwko społeczeństwu,

46 TOTALITARYZM Charakterystycznymi cechami państw totalitarnych są:
oficjalna ideologia - zbiór uporządkowanych poglądów – religijnych, politycznych, prawnych, przyrodniczych, artystycznych, filozoficznych – służących ludziom o tożsamych poglądach do objaśniania otaczającego ich świata, masowa partia pozostająca pod kontrolą oligarchii, rządowy monopol dysponowania środkami masowego przekazu, terrorystyczny system policyjny.