Demokracja bezpośrednia dr Ryszard Balicki

Prezentacja na temat: "Demokracja bezpośrednia dr Ryszard Balicki"— Zapis prezentacji:

1 Demokracja bezpośrednia dr Ryszard Balicki

2 Demokracja współcześnie
wybór władzy w drodze wolnych i uczciwych wyborów możliwością kandydowania do ciał tworzących władzę przez wszystkich obywateli rządy prawa i jawność stanowienia prawa prawa człowieka dr Ryszard Balicki

3 Czym jest demokracja? Demokracja to specyficzny system organizujący relacje między rządzącymi i rządzonymi. Nie istnieje jeden zespół instytucji, który decydowałby o demokratyczności ustroju. Występuje wiele typów demokracji dr Ryszard Balicki

4 Demokracja... Demokracja ateńska = demokracja uczestnicząca (bezpośrednia) Obecnie ta forma przetrwała głównie w instytucji referendum (instytucja kosztowna, powoduje tez zjawisko „zmęczenia wyborcy”) Przykład: Szwajcaria dr Ryszard Balicki

5 Demokracja Współczesna demokracja to ustrój, gdzie sprawujący władzę odpowiedzialni są na forum publicznym przed obywatelami, którzy działają za pośrednictwem obieranych przedstawicieli, współzawodniczących i współpracujących zarazem ze sobą dr Ryszard Balicki

6 Art. 4 Konstytucji RP Władza zwierzchnia w RP należy do Narodu.
Naród swą władzę wykonuje przez swych przedstawicieli lub bezpośrednio. dr Ryszard Balicki

7 Naród Definicja etniczna Definicja polityczna dr Ryszard Balicki

8 Instytucje demokracji bezpośredniej
Zgromadzenie ludowe Inicjatywa ludowa Referendum Plebiscyt Weto ludowe Recall Odwołanie orzeczenia Konsultacje ludowe dr Ryszard Balicki

9 Zgromadzenie ludowe Zgromadzenie Ludowe to zgromadzenie obywateli, na którym podejmuje się najważniejsze decyzje dotyczące jakiegoś obszaru. Obecnie ta instytucja występuje w niektórych kantonach Szwajcarii. Zgromadzenia odbywają się kilka razy do roku w stolicy kantonu, a głosuje się przez podniesienie ręki. W Polsce za formę taką można uznać zgromadzenia mieszkańców wsi lub osiedla, których są rozstrzygane sprawy lokalne.

10 Referendum Referendum to powszechne głosowanie obywateli mających czynne prawo wyborcze, w którym podejmują oni decyzje w ważnych dla nich sprawach. Obecnie jest to najpopularniejsza forma demokracji bezpośredniej.

11 Referenfum PODZIAŁ REFERENDUM ZE WZGLĘDU NA: Treść głosowania
konstytucyjne – przedmiotem jest uchwalenie lub zmiana konstytucji, ustawodawcze – przedmiotem jest konkretny projekt ustawy, problemowe – dotyczy rozstrzygnięcia jakiejś konkretnej sprawy, np. budowy dróg, najczęściej ma charakter lokalny, arbitrażowe – dotyczy rozstrzygnięcia sporu między najwyższymi organami państwa, akcesyjne – dotyczy przystąpienia do organizacji międzynarodowych. Zasięg terytorialny ogólnokrajowe, lokalne.

12 Referendum Wymóg prawny przeprowadzenia
obligatoryjne – jego przeprowadzenie jest konieczne, aby decyzje podjęte przez władze można było uznać za ważne, fakultatywne – jego przeprowadzenie nie jest konieczne dla ważności podjętej decyzji. Moment przeprowadzenia zatwierdzające – odbywa się po uchwaleniu jakiegoś aktu przez organy państwa, konsultacyjne – jest przeprowadzane przed uchwaleniem jakiegoś aktu, aby poznać opinię społeczeństwa na dany temat.

13 Inicjatywa ludowa Inicjatywa ludowa to prawo części obywateli do zgłoszenia własnych propozycji zmian w prawie. Ze względu na przedmiot inicjatywę ludową dzieli się na: konstytucyjną, referendalną, ustawodawczą.

14 Weto ludowe Weto ludowe to prawo obywateli do wyrażenia sprzeciwu wobec ustaw uchwalanych przez parlament. Polega na tym, że na wniosek określonej grupy obywateli domagających się zniesienia lub przyjęcia jakiegoś przepisu jest przeprowadzane referendum. Obecnie instytucja to nie jest zbyt popularna, występuje m.in. w Szwajcarii i niektórych stanach USA.

15 Recall Recall to prawo obywateli do odwoływania urzędników pochodzących z wyborów powszechnych. Do odwołania wystarczy zebranie odpowiedniej liczby podpisów (np. 1/3 mieszkańców danego okręgu). Recall dotyczy najczęściej władz lokalnych. Obecnie ta instytucja występuje w niektórych stanach USA oraz państwach Ameryki Południowej.

16 Plebiscyt Plebiscyt Głosowanie mieszkańców danego terytorium decydujące o przynależności terytorialnej Poparcie lub dezaprobata (często też jako sprawy personalne) Polski plakat propagandowy z okresu plebiscytu na Górnym Śląsku

17 dr Ryszard Balicki

18 Obywatelska inicjatywa ustawodawcza
prawo wniesienia projektu ustawy przysługuje grupie co najmniej 100 tys. obywateli Rzeczypospolitej mających prawo wyborcze, czynności związane z przygotowaniem projektu ustawy, zbieraniem podpisów czy kampanią promocyjną wykonuje komitet inicjatywy ustawodawczej, projekt ustawy nie może dotyczyć spraw, dla których Konstytucja RP przewiduje wyłączną właściwość innych podmiotów, posiadających inicjatywę ustawodawczą, formą poparcia inicjatywy ustawodawczej jest złożenie podpisu pod odpowiednim projektem, projekt wraz z listą podpisów składa się do sejmu pełnomocnik komitetu. Sejm rozpoczyna pracę nad ustawą nie później niż trzy miesiące po wniesieniu projektu.

19 Referendum ogólnokrajowe
referendum ogólnokrajowe ma charakter fakultatywny. Może dotyczyć zmian Konstytucji, ratyfikacji umów międzynarodowych, na mocy których organy państwa przekazują część swoich uprawnień organom ponadnarodowym, a także innych spraw o szczególnym znaczeniu dla państwa, referendum ma prawo zarządzić prezydent za zgodą senatu lub sejm z inicjatywy własnej, Rady Ministrów, senatu lub obywateli. Referendum z inicjatywy obywateli nie może dotyczyć wydatków i dochodów państwa, obronności i amnestii. Obywatele muszą także zebrać co najmniej 500 tys. podpisów pod wnioskiem dotyczącym jego przeprowadzenia, referendum przeprowadza się w dzień wolny od pracy, ma charakter wiążący, jeżeli wzięła w nim udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania, prawo udziału w referendum mają obywatele polscy posiadający pełnię praw publicznych, którzy ukończyli 18 lat, referendum przeprowadza Państwowa Komisja Wyborcza, komisarze wyborczy oraz obwodowe komisje do spraw referendum.

20 Referendum lokalne Referendum lokalne
w referendum lokalnym mieszkańcy jednostki samorządu terytorialnego wyrażają swoją wolę co do sposobu rozwiązania określonej sprawy dotyczącej tej wspólnoty, referendum jest przeprowadzane z inicjatywy właściwych organów samorządowych, na wniosek 10% mieszkańców gminy lub powiatu albo 5% mieszkańców województwa. W wypadku referendum o odwołanie organów lokalnych inicjatywa należy tylko do mieszkańców, w pewnych sprawach referendum ma charakter obligatoryjny, np. samoopodatkowanie mieszkańców na cele publiczne mieszczące się w zakresie zadań i kompetencji organów gminy, referendum jest ważne, jeśli wzięło w nim udział co najmniej 30% uprawnionych do głosowania.