Rachunkowość OFE. Szczypta historii Najstarsze są indywidualne sposoby zabezpieczenia emerytalnego - wielodzietna i wielopokoleniowa rodzina. Sformalizowane.

Prezentacja na temat: "Rachunkowość OFE. Szczypta historii Najstarsze są indywidualne sposoby zabezpieczenia emerytalnego - wielodzietna i wielopokoleniowa rodzina. Sformalizowane."— Zapis prezentacji:

1 Rachunkowość OFE

2 Szczypta historii Najstarsze są indywidualne sposoby zabezpieczenia emerytalnego - wielodzietna i wielopokoleniowa rodzina. Sformalizowane sposoby zabezpieczenia emerytalnego to: Kościół – przytułki, tanie kuchnie, Zakłady pracy - plany emerytalne dla rzemieślników zrzeszonych w cechach (1375 r.), zakładowe plany emerytalne – Huta Dobrej Nadziei (1832), zakłady Kruppa (1858) i Siemensa (1872). państwo (Rzym – chleba i igrzysk, Anglia – prawo o ubogich),

3 Szczypta historii Ostatnie chronologicznie pojawiły się publiczne systemy zabezpieczenia emerytalnego. Cechują się one tym, że: - inicjatorem i organizatorem systemu jest państwo - występuje najszerszy zakres podmiotowy - systemy są obowiązkowe Najistotniejszą cechą jest obowiązkowość. Powody: Myopia - krótkowzroczność, Free riding – „nie dadzą mi umrzeć z głodu” Potrzeba redystrybucji Koszty systemu emerytalnego

4 Szczypta historii Pierwszy publiczny system ubezpieczeniowy wprowadził Otto von Bismarck. Robotnicy w zamian za składkę płaconą po połowie przez pracodawców i pracowników mieli otrzymywać świadczenie po ukończeniu 70 lat życia. W Danii, Anglii i Szwecji rozwinął się zaopatrzeniowy system emerytalny. Miał on cechy opieki społecznej, brak było składek lub były bardzo niskie. Świadczenia były jednolite i niskie na zaspokojenie tylko podstawowych potrzeb. Świadczenia realizowane były z budżetu państwa lub jednostki terytorialnej.

5 Szczypta historii Zaopatrzeniowy system został przekształcony przez lorda Beveridge`a, wg którego państwo ma obowiązek dostarczać obywatelom jednolite, minimalne dochody na starość w zamian za jednolitą składkę. Obecnie te modele w czystej postaci już nie występują. Współcześnie istnieją systemy mieszane: - ubezpieczeniowo zaopatrzeniowe (kraje Europy kontynentalnej) oraz - zaopatrzeniowo ubezpieczeniowe (Wielka Brytania, Skandynawia, Holandia).

6 Szczypta historii Pierwotne publiczne systemy emerytalne były kapitałowe ale na skutek Wielkiego Kryzysu, II wojny światowej oraz hiperinflacji zaczęły się przekształcać w systemy repartycyjne. PAYG – „pay as you go” – fundusz jest oparty na umowie międzypokoleniowe. Tworzony ze składek pokolenia pracującego i jest on na bieżąco wypłacany na świadczenia osób będących na emeryturze. Do końca lat 50 tych został wprowadzony w całej Europie a w USA w latach 70 tych.

7 Szczypta historii W Polsce po odzyskaniu niepodległości istniały różne systemy emerytalne – obok publicznych (w każdym zaborze inne) były zakładowe (górnicy). W 1927 roku prezydent wydał rozporządzenie o emerytalnym ubezpieczeniu pracowników – dotyczyło jedynie umysłowych. W 1933 roku wydano ustawę o ubezpieczeniach społecznych – wprowadzone ubezpieczenia chorobowe, zdrowotne i wypadkowe. Wówczas utworzono ZUS oraz Ubezpieczalnie Społeczne. Rozwiązania były podobne do niemieckich.

8 Szczypta historii Bezpośrednio po II wojnie światowej powrócono do rozwiązań przedwojennych. Bardzo szybko rozpoczęto jednak przemianę systemu rozszerzając jego zakres i wprowadzając elementy zaopatrzeniowe. Ubezpieczenie społeczne zostało ujednolicone, upaństwowione i scentralizowane. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (FUS) włączono do budżetu państwa z którego wypłacano świadczenia. Wysokość świadczeń była powiązana z zarobkami z ostatniego roku pracy, a prawo do emerytury z okresem zatrudnienia – mężczyźni 65 lat, kobiety 60 lat. Składka do 1972 roku wynosiła 15,5%., od 1981 roku 25%, od 1987 roku 38%, od 1991 roku 45%.

9 Szczypta historii W Polsce do 1998 r. na system emerytalny składały się 3 oddzielne systemy świadczeń: System emerytalny dla rolników System emerytalny dla służb mundurowych Pracowniczy system ubezpieczeń uzupełniony pięcioma „niepracowniczymi” dla: -Twórców -Prowadzących działalność gospodarczą -Pracujących na umowę agencyjną i zlecenia -Członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych -Duchownych

10 Szczypta historii Przyczyny reformy polskiego systemu emerytalnego Przyczyny reformy polskiego systemu emerytalnego. - demograficzne Malejący współczynnik dzietności Wzrost przeciętnego trwania życia - ekonomiczne Spadek liczby osób objętych składką System emerytalny jako amortyzator bezrobocia - społeczne Niestabilność polityczna systemu emerytalnego Powszechna krytyka systemu emerytalnego

11 Podstawy funkcjonowania OFE Reforma emerytalna zapoczątkowana została pakietem ustaw, które umożliwiły przekształcenie istniejącego modelu: Ustawa z 22 sierpnia 1997 o pracowniczych programach emerytalnych Ustawa z 28 sierpnia 1997 o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych Ustawa z 13 października 1998 o systemie ubezpieczeń społecznych Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

12 Podstawy funkcjonowania OFE Istniejący system został zastąpiony 3 odrębnymi filarami. I Filar – ZUS II Filar - OFE III Filar – IKE, IKZE, PPE, DFE, ubezpieczenia dobrowolne

13 Podstawy funkcjonowania OFE Podstawowe założenia nowego systemu: Ścisły związek wysokości emerytury z kwota wpłaconych składek Zlikwidowanie przywilejów branżowych lub utrzymanie niektórych z obciążeniem ich składką Stopniowe zmniejszanie obciążeń na ZUS Podział składki na poszczególne rodzaje ubezpieczeń Podział składki między pracodawcę i pracownika

14 Podstawy funkcjonowania OFE PTE OFE OTOCZENIE

15 Podstawy funkcjonowania OFE PTE – Powszechne Towarzystwa Emerytalne PTE – Powszechne Towarzystwa Emerytalne. Forma prawna – wyłącznie S.A. Akcje – wyłącznie imienne, brak akcji uprzywilejowanych (wyj.) Kapitał akcyjny pokryty wkładem pieniężnym, nie obciążony w jakikolwiek Minimalna wysokość kapitału zakładowego nie może być niższa niż równowartość 5 mln euro Obowiązek utrzymywania kapitału własnego na poziomie ½ minimalnego kapitału zakładowego Władze zaakceptowane przez organ nadzoru Brak jakichkolwiek powiązań z innymi PTE

16 Podstawy funkcjonowania OFE Jedynym zadaniem PTE jest: Utworzenie i zarządzanie OFE oraz reprezentowanie go wobec osób trzecich Działalność wymaga zezwolenia organu nadzoru W 1998 roku organ nadzoru wydał 21 zezwoleń na utworzenie PTE i OFE oraz 4 wnioski rozpatrzył negatywnie. 1 PTE może zarządzać 1 OFE poza sytuacjami tzw. Przejęcia zarządzania.

17 Podstawy funkcjonowania OFE OFE – Otwarty Fundusz Emerytalny OFE – Otwarty Fundusz Emerytalny. Jest to odrębna od PTE osoba prawna. Może być utworzony tylko przez PTE na podstawie uooiffe na czas nieograniczony Jest zarządzany i reprezentowany tylko przez PTE Siedzibą OFE jest siedziba PTE. OFE nie może wchodzić w żadne relacje (kupna, sprzedaży, pożyczek) z PTE, które nim zarządza

18 Podstawy funkcjonowania OFE Jedynym przedmiotem działalności OFE jest gromadzenie środków pieniężnych i ich lokowanie z przeznaczeniem na wypłatę członkom po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego.

19 ZUS Ma obowiązek zapewnić płatność składek. Dystrybuuje składki do OFE. Prowadzi podstawowe rejestry systemu: - Centralny rejestr ubezpieczonych - Centralny rejestr członków OFE - Centralny rejestr otrzymujących emerytury z nowego systemu - Konta rejestrujące wpływ składek Wypłaca świadczenia emerytalne

20 Depozytariusz. Jest to podmiot, który przechowuje aktywa OFE. Depozytariuszem może być bank lub KDPW. Bank, aby być depozytariuszem musi: Być bankiem krajowym Mieć fundusze własne o równowartości 100 milionów euro Nie mieć żadnych związków z OFE ani PTE dla których świadczy usługi.

21 Depozytariusz Obowiązki depozytariusza: Prowadzić rejestry aktywów OFE Dbać o prawidłowe ustalanie wartości aktywów netto Przestrzegać przepisów ustawy i statutu OFE w zakresie polityki lokacyjnej Wykonywać inne polecenia OFE, chyba że są sprzeczne z przepisami prawa lub statutem albo w jego ocenie zagrażają bezpieczeństwu aktywów

22 Depozytariusz Zapewniać terminowe rozliczanie umów związanych z aktywami OFE oraz z członkami OFE Wypełniać inne przewidziane prawem obowiązki. Występuje w imieniu członków OFE przeciw PTE z tytułu szkody spowodowanej niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków PTE w zakresie zarządzania funduszem lub jego reprezentacji. Ma obowiązek powiadamiać organ nadzoru o działaniach lub zaniechaniach OFE powodujących że interesy członków mogą być naruszone.

23 Depozytariusz. Umowa z depozytariuszem określa szczegółowe obowiązki oraz sposób ich wykonywania, a także wynagrodzenie depozytariusza. Depozytariusz po zakończonym roku ma obowiązek sporządzić oświadczenie o zgodności z prawdą danych podanych w sprawozdaniach dotyczących aktywów.

24 Organ nadzoru Komisja Nadzoru Finansowego - KNF. Sprawuje kontrolę nad OFE: Kontrola bieżąca – przestrzeganie przepisów prawa, głównie limitów inwestycyjnych Kontrola okresowa – przyjmowanie raportów o wielkości stopy zwrotu oraz ustalanie okresowej porównawczej stopy zwrotu.

25 Agenci rejestrowi Są to instytucje świadczące usługi na rzecz OFE prowadzące rejestry członków i akwizytorów. Do ich zadań należy m.in.: - rejestracja wpłat i wypłat do funduszu - wyliczanie opłat transferowych - przeliczanie składek na jednostki rozrachunkowe - obsługa akwizytorów - udzielanie informacji i opracowywanie raportów - wyliczanie opłat ze składki dla PTE

26 Rachunkowość OFE Rachunkowość OFE obejmuje następujące elementy: 1. przyjęte zasady (politykę) rachunkowości 2. prowadzenie na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologiczny m i systematycznym 3. okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów 4. wycenę aktywów i zobowiązań oraz ustalanie WF 5. sporządzanie sprawozdań finansowych

27 Rachunkowość OFE 6. Gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej UoR 7. Poddawanie badaniu i ogłaszanie sprawozdań finansowych 8. Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową

28 Polityka rachunkowości OFE Obejmuje zasady, reguły, metody, umowne uzgodnienia i procedury przyjęte przez kierownictwo jednostki i służy opracowaniu sprawozdań finansowych, a w szczególności: 1. określenie roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych 2. metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania WF w zakresie w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru 3. Sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych 4. System służący ochronie danych i ich zbiorów w tym dowodów księgowych i ksiąg rachunkowych

29 Prowadzenie ksiąg rachunkowych. Księgi rachunkowe OFE obejmują: 1. dziennik 2. księgę główną 3. księgi pomocnicze 4. zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald kont ksiąg pomocniczych 5. wykaz składników aktywów i pasywów Oraz: 1. rejestr członków funduszu 2. zestawienie analityczne aktywów i zobowiązań oraz RMK

30 Prowadzenie ksiąg rachunkowych. Księgi rachunkowe muszą być prowadzone na terenie RP w języku polskim i walucie polskiej. Każdy fundusz posiada własne księgi rachunkowe. Jeśli PTE zarządza więcej niż jednym funduszem to księgi są prowadzone dla każdego funduszu odrębnie. Księgi winny być prowadzone w sposób rzetelny, bezbłędny, sprawdzalny i bieżący, tak aby było możliwe ustalenie wartości aktywów netto na każdy dzień wyceny (każdy dzień roboczy).

31 Prowadzenie ksiąg rachunkowych. Księgi funduszu prowadzi zarządzające nim PTE jako organ funduszu. Istotną składową ksiąg są rejestry członków OFE. Rejestr członków zawiera: 1. numer rachunku członka w funduszu 2. podstawowe dane osobowe 3. dane o środkach zgromadzonych w funduszu w postaci: A) daty otrzymania wpłaty

32 Prowadzenie ksiąg rachunkowych. B) kwoty wpłaty C) ilości j.r. zaliczonych na rachunek w wyniku każdorazowego przeliczenia składki lub wypłaty transferowej D) łączną liczbę j.r. zapisanych na rachunku członka Dodatkowo rejestr zawiera: 1. kwotę opłat potrącanych każdorazowo ze składki 2. okres, którego dotyczy wpłata każdej składki 3. kwotę opłaty potrącanej ze środków na rachunku członka funduszu

33 Prowadzenie ksiąg rachunkowych. Rejestry obok danych osobowych zawierają ilościowe i wartościowe stany posiadania. Ilościowy stan posiadania zmienia się na skutek wpływu kolejnych składek lub wypłaty świadczeń. Wartościowy stan posiadania zmienia się na skutek zmiany wartości j.r. Rejestry pełnią rolę kont analitycznych dla kapitału funduszu. Łączna ilość j.r. funduszu = sumie j.r. na kontach uczestników oraz Suma wartości j.r wszystkich członków = wartości aktywów netto.

34 Sprawdzanie stanu aktywów i pasywów. W odniesieniu do aktywów szczególną rolę w inwentaryzacji pełni jedno ze sprawozdań - „zestawienie portfela inwestycyjnego”. Zawiera ono szczegółowy wykaz wszystkich kategorii lokat składających się na pozycję aktywów o nazwie „portfel inwestycyjny”. Instrumenty są wykazywane w podziale na rodzaje, ilość, wartość i udział w portfelu. Sprawozdanie to jest sporządzane na półrocze i koniec każdego roku kalendarzowego.

35 Sprawdzanie stanu aktywów i pasywów. Poza sprawozdaniem zestawienie posiadanych aktywów wraz ze strukturą jest ustalane i przekazywane do organu nadzoru w odstępach miesięcznym, półrocznym i rocznym. Zestawienie to jest udostępniane agencji informacyjnej w terminie 3, 6 i 9 dni od dnia kończącego odpowiednio miesiąc, półrocze i rok. Ogłoszenie informacji o strukturze aktywów winno nastąpić w terminie za okres półroczny do 20 stycznia i 20 lipca, a do 31 stycznia za okres roczny.

36 Wycena aktywów i pasywów. Wycena aktywów i zobowiązań funduszu odbywa się na podstawie rozporządzenia ministra finansów w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości funduszy emerytalnych. Wartość aktywów netto jest ustalana na każdy dzień wyceny (każdy dzień roboczy) i stanowi podstawę ustalania w.j.r. Stosowane przez fundusz zasady wyceny są podawane każdorazowo w informacji dodatkowej, we wprowadzeniu do sprawozdań finansowych.

37 Archiwizacja danych. Gromadzenie i przechowywanie dokumentów jest przedmiotem odrębnego rozporządzenia Rady Ministrów. Szczególną ochroną jest objęty rejestr członków funduszu. Rejestr jest prowadzony w wersji elektronicznej w układzie dziennym. Dane objęte rejestrem przechowuje się przez okres 5 lat licząc od dnia wypłaty środków zgromadzonych na rachunku członka funduszu.

38 Archiwizacja danych. Na ostatni dzień roboczy roku kalendarzowego należy sporządzić wydruk wszystkich danych albo kopie na trwałym nośniku. Wydruk lub kopię danych należy przechowywać przez okres 50 lat licząc od dnia sporządzenia w miejscu innym niż rejestr. Oprócz tego podmiot prowadzący rejestr ma obowiązek sporządzać jego kopie i przechowywać w innym niż rejestr miejscu przez 5 lat licząc końca roku w którym zostały sporządzone.

39 Archiwizacja danych. Fundusz ma obowiązek informować organ nadzoru o miejscu przechowywania rejestru oraz wydruku lub kopii. Musi również powiadomić o każdorazowej zmianie miejsca przechowywania jak również o przypadkach niewykonania swoich obowiązków w zakresie archiwizacji danych i planowanym terminie dostosowania się do przepisów.

40 Sprawozdawczość OFE Półroczne sprawozdanie finansowe funduszu: 1. bilans 2. rachunek zysków i strat 3. zestawienie zmian w kapitale własnym 4. zestawienie portfela inwestycyjnego Roczne sprawozdanie finansowe funduszu: 1. bilans 2. rachunek zysków i strat 3. zestawienie zmian w aktywach netto 4. zestawienie zmian w kapitale własnym 5. zestawienie portfela inwestycyjnego 6. informacja dodatkowa

41 Bilans OFE I. Aktywa I. Aktywa 1.Portfel inwestycyjny 2.Środki pieniężne 3.Należności 4.Rozliczenia międzyokresowe II.Zobowiązania II.Zobowiązania 1.Z tytułu nabytych składników portfela inwestycyjnego 2.Z tytułu pożyczek i kredytów 3.Wobec członków 4.Wobec towarzystwa

42 Bilans OFE 5.Wobec depozytariusza 6.Z tytułu nieprzeliczonych jednostek na rachunku rezerwowym 7.Z tytułu nieprzeliczonych jednostek na rachunku premiowym 8.Pozostałe zobowiązania 9.Rozliczenia międzyokresowe III.Aktywa netto (I-II) III.Aktywa netto (I-II)

43 Bilans OFE IV.Kapitał funduszu V.Kapitał rezerwowy VI.Kapitał premiowy VII. Zakumulowany nierozdysponowany wynik finansowy 1. Zakumulowany nierozdysponowany wynik z inwestycji 2. Zakumulowany nierozdysponowany zrealizowany zysk (strata) z inwestycji 3. Niezrealizowany zysk (strata) z wyceny inwestycji 4. Zakumulowane przychody z tytułu pokrycia szkody VIII. Kapitał i zakumulowany nierozdysponowany wynik finansowy, razem (IV+V+VI+VII)

44 Bilans OFE W ramach środków pieniężnych wykazuje się: 1. Środki pieniężne na rachunku bieżącym 2. Środki pieniężne na rachunku przeliczeniowym Rachunek przeliczeniowy Rachunek przeliczeniowy. Jest to wyodrębniony rachunek na którym znajdują się środki pieniężne do czasu ich przyporządkowania konkretnemu członkowi i przeliczenia na j. r. lub do momentu wypłaty świadczenia.

45 Bilans OFE Kapitał funduszu jest tworzony Kapitał funduszu jest tworzony: A) z wpłat składek członków OFE B) z wpłat transferowych C) ze środków przypadających małżonkowi lub byłemu małżonkowi członka OFE D) ze środków przypadających małżonkowi zmarłego członka OFE lub osobom wskazanym przez zmarłego członka OFE E) z wpłat towarzystwa lub depozytariusza wniesionych tytułem naprawy szkód

46 Bilans OFE Kapitał rezerwowy Kapitał rezerwowy. Tworzony jest ze środków pochodzących z rachunku premiowego (zależnie od wskaźnika premiowego) i przeznaczonych na wynagrodzenie premiowe dla PTE. Kapitał premiowy Kapitał premiowy. Jest tworzony ze środków stanowiących wynagrodzenie premiowe dla PTE.

47 Rachunek zysków i strat (struktura) I. Przychody operacyjne II. Koszty operacyjne III. Wynik z inwestycji III. Wynik z inwestycji (I-II) IV. Zrealizowany i niezrealizowany zysk/strata Wynik z operacji V. Wynik z operacji (III + IV) VI. Przychody z tytułu pokrycia niedoboru Wynik finansowy VII. Wynik finansowy (V + VI)

48 Przychody OFE Przychody operacyjne ujmuje się w podziale na: 1. Przychody portfela inwestycyjnego 2. Przychody ze środków pieniężnych na rachunkach bankowych 3. Różnice kursowe dodatnie powstałe w związku z wyceną praw majątkowych wynikających ze składników portfel inwestycyjnego, a także środków pieniężnych, należności oraz zobowiązań denominowanych w walutach państw będących członkami UE lub stronami umowy o EOG lub członkami OECD 4. Pozostałe przychody

49 Koszty OFE Koszty operacyjne to: 1. Koszty zarządzania funduszem 2. Koszty zasilenia rachunku premiowego 3. Koszty wynagrodzenia depozytariusza 4. Koszty portfela inwestycyjnego 5. Koszty zaciągniętych pożyczek i kredytów 6. Przychody z tytułu uzupełnienia aktywów funduszu środkami zgromadzonymi na rachunku premiowym

50 Koszty OFE 7. Różnice kursowe ujemne powstałe w związku z wyceną praw majątkowych wynikających ze składników portfel inwestycyjnego, a także środków pieniężnych, należności oraz zobowiązań denominowanych w walutach państw będących członkami UE lub stronami umowy o EOG lub członkami OECD 8. Koszty danin publicznoprawnych 9. Pozostałe koszty

51 Koszty OFE Z aktywów OFE można finansować jedynie koszty operacji bezpośrednich na rynku kapitałowym np.: Prowizje maklerskie i opłaty depozytowe Wynagrodzenie banku depozytariusza Wynagrodzenie zarządzającego towarzystwa Jeśli OFE ponosi inne wydatki to podlegają one refinansowaniu przez zarządzające nim towarzystwo. Do takich kosztów należą np..: Koszty prowadzenia i obsługi rachunków bankowych

52 Zestawienie zmian w aktywach netto Sprawozdanie jest sporządzane tylko na koniec roku i obejmuje: - wartość aktywów netto na początek i koniec okresu sprawozdawczego oraz Zmiany jakie zaszły w wyniku finansowym w okresie sprawozdawczym oraz Zmiany w kapitale Zmiany liczby i wartości j. r. Zmianę wartości aktywów netto na j. r.

53 Zestawienie portfela inwestycyjnego Sprawozdanie zawiera informacje na temat poszczególnych kategorii lokat w jakie OFE wolno inwestować w podziale na: Instrument finansowy Ilość w sztukach Wartość nabycia w tys. zł Wartość bieżącą w tys. zł Udział w aktywach w %

54 Informacja dodatkowa Składa się z: Wprowadzenia do sprawozdania finansowego Dodatkowych informacji i objaśnień Wprowadzenie do sprawozdania finansowego obejmuje: 1. Dane o funduszu oraz o towarzystwie będącym organem funduszu 2. Dane o okresie i zasadach sporządzania sprawozdania finansowego 3. Dane o instytucjach obsługujących fundusz (PTE, depozytariusz, agent transferowy)

55 Informacja dodatkowa Dane o celu inwestycyjnym funduszu Dane o ograniczeniach inwestycyjnych stosowanych przez fundusz Dane o podatkach i opłatach Dane o podstawowych zasadach rachunkowości stosowane przez fundusz: Informacje dotyczące zasad wyceny aktywów funduszu

56 Informacja dodatkowa Dodatkowe informacje i objaśnienia zamieszczane są po sprawozdaniach finansowych i dzielą się na 2 części: Dodatkowe informacje i objaśnienia do sprawozdań finansowych Dodatkowe informacje i objaśnienia pozostałe Informacje dodatkowe do sprawozdań są uporządkowane w następujące grupy: Dane uzupełniające o pozycjach bilansu za bieżący i poprzedni rok obrotowy Dane uzupełniające o pozycjach rachunku zysków i strat za bieżący i poprzedni rok

57 Informacja dodatkowa Koszty OFE pokrywane przez PTE Dane uzupełniające o pozycjach w zestawieniu zmian w kapitale własnym za poprzedni i bieżący okres sprawozdawczy Dodatkowe informacje i objaśnienia pozostałe obejmują: Informacje na temat przekazywania składek emerytalnych z ZUS Dane dotyczące zmiany zasad prezentacji aktywów i zobowiązań

58 Informacja dodatkowa Zmiany dotyczące ujawniania aktywów i zobowiązań wynikających z transakcji dokonywanych w ramach portfela inwestycyjnego Informacje o znaczących zdarzeniach, jakie wystąpiły po dniu bilansowym, a nieuwzględnionych w sprawozdaniu finansowym Pozostałe informacje (dotyczące pobieranych opłat, kontroli organu nadzoru itp.)

59 Informacja dodatkowa Do sprawozdań finansowych dołącza się: 1. pisemną informację skierowaną do członków funduszu omawiającą w sposób zwięzły: – wyniki działania funduszu w okresie sprawozdawczym – w tym informacje o przekroczeniach limitów inwestycyjnych wraz z wyjaśnieniami ich przyczyn 2. oświadczenie depozytariusza o zgodności danych przedstawionych w sprawozdaniu finansowym funduszu ze stanem faktycznym Roczne sprawozdanie finansowe sporządza się w terminie 3 miesięcy od dnia bilansowego.

60 Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych Badanie rocznych sprawozdań finansowych ma charakter obligatoryjny. Z uwagi na rodzaj działalności funduszu czyli gromadzenie składek członków i ich wspólne inwestowanie każdego miesiąca mają miejsce liczne operacje związane z kapitałami funduszu: lokowanie składek wpływ nowych składek wypłata zgromadzonych środków na świadczenia emerytalne.

61 Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych Wymaga to przeliczenia aktywów i pasywów funduszu oraz ujęcia w ewidencji ilościowo – wartościowej tak, aby każdy uczestnik na swoim koncie posiadał odpowiednią przypadającą na niego ilość j.r. Powoduje to fakt, iż księgowość funduszu operuje danymi zbiorczymi przekazywanymi przez agentów rejestrowych. Dlatego też badanie sprowadza się do sprawdzenia rzetelności, kompletności i sprawności procedur stosowanych do przetwarzania i przechowywania informacji o uczestnikach i transakcjach przez nich dokonywanych.

62 Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych Sprawdzana jest poprawność rejestracji uczestników, metod przeliczania składek na jednostki rozrachunkowe, terminowość rozliczania transakcji oraz zgodność ewidencji funduszu z danymi przekazanymi przez agenta rejestrowego. Badanie ma potwierdzić, iż w ramach funduszu i agenta rejestrowego działa spójny i stosowany w sposób ciągły system kontroli wewnętrznej, zapewniający prawidłowość ewidencji ilościowo – wartościowej transakcji uczestników funduszu.

63 Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych Dodatkowym, istotnym elementem badania, który należy uwzględnić jest weryfikacja prawidłowości działalności lokacyjnej. Podstawowym zadaniem biegłego w tym zakresie jest stwierdzenie zgodności (lub niezgodności) posiadanych przez fundusz na dzień bilansowy lokat z zasadami określonymi ustawą i rozporządzeniami szczegółowymi, a także statutem funduszu. Biegły w miarę możliwości powinien również zająć stanowisko w sprawie stosowania się do tych zasad również w ciągu roku.

64 Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych Jeżeli naruszenie zasad nastąpi w wyniku okoliczności na które fundusz nie ma wpływu, wówczas powrót do stosowanych zasad musi nastąpić w terminie do 6 m-cy. Szczególnym aspektem, który należy uwzględnić w trakcie badania są relacje pomiędzy funduszem emerytalnym, a powszechnym towarzystwem, które nim zarządza. Istotne jest, aby biegły rewident badający fundusz dysponował wynikami badania towarzystwa, bądź w miarę możliwości badał również sprawozdania finansowe towarzystwa.

65 Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych Do przedłożonych do badania sprawozdań finansowych musi być dołączone oświadczenie depozytariusza o zgodności danych przedstawionych w sprawozdaniach ze stanem faktycznym. Niedołączenie takiego oświadczenia winno skutkować odstąpieniem przez biegłego od wydania opinii na skutek niepewności, co do stanowiska depozytariusza. Oświadczenie depozytariusza jest publikowane w prospekcie informacyjnym funduszu razem ze sprawozdaniami.

66 Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych Roczne sprawozdanie finansowe po przeprowadzeniu badania przedkładane są do zatwierdzenia przez PTE zarządzające danym funduszem w drodze uchwały walnego zgromadzenia. Roczne sprawozdanie finansowe jest przekazywane do organu nadzoru w terminie 15 dni od dnia jego zatwierdzenia. Roczne sprawozdania finansowe funduszu wraz z opinią biegłego rewidenta oraz odpisem uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy towarzystwa nim zarządzającego po zatwierdzeniu ich podlegają ogłoszeniu.

67 Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych Ogłoszenie sprawozdania finansowe wraz z opinią biegłego rewidenta oraz statutem i informacją na temat wyników działalności funduszu następuje w formie prospektu informacyjnego. Prospekt informacyjny jest ogłaszany w terminie 3 tygodni od zatwierdzenia sprawozdania przez PTE. Jest on publikowany we wskazanym w statucie dzienniku o zasięgu krajowym.

68 Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych Ponadto fundusz ma obowiązek udostępnić każdej osobie, która należy do funduszu lub złoży wniosek przyjęcie do funduszu. W terminie 30 dni od otrzymania wniosku fundusz przesyła drogą pocztową ostatni ogłoszony prospekt informacyjny wraz z ostatnim półrocznym sprawozdaniem finansowym.

69 Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową Wszystkie pozyskane składki, wypłaty transferowe oraz nabyte za nie prawa i pożytki z tych praw przeliczane są na jednostki rozrachunkowe (j. r.). Wartość aktywów netto (WAN) stanowi podstawę ustalenia w.j.r. J. r. jest podstawowym narzędziem umożliwiającym ocenę działalności OFE. J. r. jest umowną jednostką stanowiącą wyraz uczestnictwa w funduszu emerytalnym. Całkowita wartość wszystkich j. r. odpowiada całkowitej wartości aktywów netto (WAN) funduszu.

70 Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową Przeliczenie wszystkich wpływów do funduszu na j. r. następuje w tzw. „dniu przeliczenia” który występuje nie rzadziej niż 4 razy w miesiącu. Do czasu przeliczenia środki pozostają na odrębnym rachunku pieniężnym tzw. rachunku przeliczeniowym. Kapitał każdego członka OFE stanowi ilość posiadanych j. r. przemnożona przez aktualną ich wartość.

71 Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową Schemat przeliczenia na j.r. na przykładzie wpływu składek: 1. do funduszu wpływa składka o wartości S 2. fundusz potrąca od składki opłatę (tzw. opłata od składki) O 3. pozostała część składki jest przeliczana na j.r. wg jej wartości z dnia przeliczenia 4. j.r. są dodawane do konta członka funduszu

72 Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową Wartość j. r. (wjr) ustalana jest na każdy dzień wyceny (dzień roboczy) z dokładnością do 1 grosza i podawana do publicznej wiadomości. Wjr zmienia się z każdą wyceną aktywów. Ilość j. r. zmienia się w momencie wpływu nowych środków lub wypłaty posiadanych środków.

73 Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową Obecnie istnieje dwoistość systemów oceny OFE: - „stare” wskaźniki nie zostały uchylone - „nowe” wskaźniki zostały czasowo dodane Stary system zakłada wykazywanie stopy zwrotu i średniej ważonej stopy zwrotu Nowy system zakłada wykazywanie okresowej stopy zwrotu (OSZ) i okresowej porównawczej stopy zwrotu (OPSZ)

74 Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową Wg starego systemu: Stopa zwrotu to wyrażony procentowo iloraz różnicy wjr w ostatnim dniu roboczym miesiąca kończącego kwartał i wjr w ostatnim dniu roboczym przypadającym przed 36 miesiącami do wartości tej jednostki w ostatnim dniu roboczym przed 36 miesiącami. Ustalana z dokładnością do 3 miejsc po przecinku i podawana do wiadomości organu nadzoru i agencji informacyjnych. Stopę zwrotu ustala się 2 razy w ciągu roku na koniec marca i koniec września.

75 Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową Średnia stopa zwrotu służy do ustalenia wartości średniej ważonej stopy zwrotu. Średnia ważona stopa zwrotu jest sumą iloczynów stopy zwrotu każdego funduszu i wskaźnika przeciętnego udziału. Wskaźnik przeciętnego udziału – to średnia arytmetyczna wskaźnika udziału danego funduszu w rynku w ostatnim dniu roboczym miesiąca poprzedzającego badany okres i wskaźnika udziału w ostatnim dniu roboczym miesiąca przypadającego na koniec okresu.

76 Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową Wg nowego systemu: W okresie od dnia 1 lipca 2014 r. do dnia 30 czerwca 2016 r. OFE ustala okresową stopę zwrotu w każdym dniu wyceny oraz przekazuje ją do organu nadzoru i podaje do publicznej wiadomości. OSZ = ( (wjr n / wjr k ) – 1) * 100

77 Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową W okresie od dnia 1.07.2014 do dnia 30.06.2016 organ nadzoru ustala OPSZ na każdy dzień wyceny oraz podaje ją do publicznej wiadomości. Jest to wyrażony % wskaźnik stanowiący sumę iloczynu liczby nie większej niż 0,9 i wyrażonego % ilorazu wartości WIG w ostatnim dniu okresu, dla którego oblicza się OPSZ, i w dniu poprzedzającym pierwszy dzień okresu, dla którego oblicza się OPSZ, oraz iloczynu liczby nie mniejszej niż 0,1 i sumy ilorazów rocznej stopy procentowej 3m. pożyczek udzielanych w walucie polskiej na warszawskim międzybankowym rynku finansowym w każdym dniu okresu, dla którego oblicza się OPSZ, powiększonej o nie więcej niż 100 punktów bazowych i liczby 360.

78 Obliczanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę rozrachunkową W każdym dniu wyceny fundusz ustala wysokość dziennej, tygodniowej, miesięcznej, kwartalnej, półrocznej i rocznej OSZ. Na każdy dzień wyceny organ nadzoru ustala wysokość dziennej, tygodniowej, miesięcznej, kwartalnej, półrocznej i rocznej OPSZ Wysokość stóp zwrotu ustala się z dokładnością do trzech miejsc po przecinku.

79 Rachunek premiowy i rachunek rezerwowy PTE zarządza OFE odpłatnie. Wynagrodzenie składa się z dwóch części: podstawowej i premiowej. Opłata podstawowa jest uzależniona od wielkości aktywów netto zarządzanego funduszu. Opłata premiowa jest stała i wynosi 0.005% WAN w skali miesiąca. Kwota ta jest wpłacana na rachunek premiowy.

80 Rachunek premiowy i rachunek rezerwowy Rachunek premiowy Rachunek premiowy – jest to wyodrębniony rachunek należący do funduszu na który przenoszone są środki stanowiące wynagrodzenie premiowe dla PTE za zarządzanie funduszem. Rachunek rezerwowy Rachunek rezerwowy – wyodrębniony rachunek należący do funduszu na którym znajdują się środki przeznaczone na wypłatę wynagrodzenia (pod pewnymi warunkami) premiowego.

81 Rachunek premiowy i rachunek rezerwowy W 1 dniu roboczym po podaniu przez organ nadzoru do publicznej wiadomości SWSZ ustalany jest wskaźnik premiowy. Wskaźnik premiowy wyraża się wzorem: ((SZ x – SZ min) / (SZ max – SZ min)) * 100

82 Rachunek premiowy i rachunek rezerwowy najwyższą stopę zwrotu wszystkich Towarzystwo zarządzające funduszem, który uzyskał najwyższą stopę zwrotu nabywa uprawnienie do wycofania wszystkich środków zgromadzonych na rachunku premiowym. Towarzystwo zarządzające funduszem, który uzyskał najniższą stopę zwrotu przekazuje do OFE niezwłocznie wszystkie środki zgromadzone na rachunku premiowym.

83 Rachunek premiowy i rachunek rezerwowy Wszystkie pozostałe towarzystwa nabywają prawo do wycofania części środków zgromadzonych na rachunku premiowym i przekazania pozostałych środków do funduszu. Wielkość wycofanych środków to iloczyn całości środków zgromadzonych na tym rachunku i procentowego wskaźnika premiowego. Środki do których PTE nabyło prawo do wycofania przenoszone są na rachunek rezerwowy funduszu.

84 Rachunek premiowy i rachunek rezerwowy Wypłata środków jest możliwa jeśli SZ zarządzanego funduszu za ostatnie 6 lat licząc od dnia ogłoszenia SZ była nie niższa niż wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych za ten sam okres. Wskaźnik ten jest ogłaszany przez Prezesa GUS w Dz. Urz. do 20.04 i 20.10. W przeciwnym wypadku środki zostają na rachunku rezerwowym do czasu obliczenia następnego wskaźnika premiowego.

85 I to by było na tyle.