DR MICHAŁ JANK ŻYWIENIE DOSTOSOWANE DO WIEKU PSÓW I KOTÓW

ZAPOTRZEBOWANIE KOTÓW NA ENERGIĘ FAZA Po odsadzeniu 20 tygodni 30 tygodni Późna ciąża Laktacja ZAPOTRZEBOWANIE 250 kcal EM/kg masy ciała 130 kcal EM/kg masy ciała 100 kcal EM/kg masy ciała 1,25 x EM bytowa dorosłego kota 3-4 x EM bytowa dorosłego kota Dzienne zapotrzebowanie na energię aktywnego dorosłego kota wynosi około 60 kcal/kg MC.

ŻYWIENIE W CIĄŻY - KOTKI Raczej zawsze wymagają zmiany diety: -kaloryczność, wysoka jakość, (>% białka, tłuszczu i zw. wit-min.) -od 2 tyg. ciąży stopniowy wzrost dawki o ~25-50% do końca ciąży (linearny przyrost m.c. kotki ~25-50%) Żywienie do woli ! (monitorować m.c.)

KOTKA Spadek masy ciała w czasie laktacji Stały wzrost spożycia pokarmu

KOTKA CIĘŻARNA I W LAKTACJI - ZAPOTRZEBOWANIE Czynnik (w suchej masie karmy) KrycieCiążaLaktacja Energia met. ( kcal EM/g )4,5-5,04,0-5,0 Białko surowe (%) Tłuszcz surowy (%) Węglowodany (%)->10 Włókno surowe (%)< 5 Wapń (%)0,6-1,01,0-1,6 Fosfor (%)0,5-1,00,8-1,4 Magnez0,04-0,10,08-0,15 Miedź (ppm)>5>15>5 Średnie pH moczu6,2-6,5 6,2-6,6

Po 4 tygodniach istotne różnice płciowe w tempie wzrostu

KOT DOROSŁY - ZAPOTRZEBOWANIE Czynnik ( w suchej masie karmy ) Kot normalny Kot ze skłonnościami do otyłości Kot starszy Energia met. ( kcal EM/g )4,0-5,03,3-3,83,5-4,5 Białko surowe (%)30-45 Tłuszcz surowy (%) Włókno surowe (%)< 55-15< 10 Wapń (%)0,5-1,0 0,6-1,0 Fosfor (%)0,5-0,80,5-0,90,5-0,7 Magnez0,04-0,1 0,05-0,1 Średnie pH moczu6,2-6,5 6,2-6,6 Zapotrzebowanie bytowe kotów dorosłych

Starsze koty

ZAPOTRZEBOWANIE ENERGETYCZNE KOTA STARSZEGO Kot rosnący : 2,5 x RER Kot dorosły : 1,4 – 1,6 x RER Senior (7 – 11 lat) : 1,1 – 1,4 x RER Osobnik geriatryczny (> 12 lat): 1,1 - 1,6 x RER

WODA Bardzo duże ryzyko odwodnienia u starszych kotów: Ogólnie koty mało piją, ale dzienny pobór wody wraz z wiekiem nie obniża się Zmniejszenie ogólnej zawartości wody w organizmie ( masy mięśniowej) Zwiększona utrata wody z moczem

Numer kota Wiek (w latach) Miska, średnie spożycie wody (ml/kg/dzień) Miska, ciężar właściwy moczu Fontanna, średnie spożycie wody (ml/kg/dzień) Fontanna, ciężar właściwy moczu 5 0,541,61,05841,6>1, ,538,01,05450,8>1, ,532,3>1,06028,7>1, ,51,06016,2>1, ,91,05118,11, ,31,05631,5>1, ,71,05144,11, ,3>1,06025,4>1, ,7>1,06052,31, ,81,05337,01, ,91,05218,2>1, ,81,04614,81,057 SREDNIA22,9 ± 10,2 33,1 ±13,1 Wpływ rodzaju źródła wody na jej ilość wypijaną przez koty (Grant, 2010)

TŁUSZCZ Koty powyżej 7 do 12 roku życia mają tendencję do gromadzenia rezerw tłuszczowych – ograniczyć tłuszcz w diecie: % w s.m. Koty stare – otyłe – karma typu „light”

WAPŃ I FOSFOR Ca – zabezpiecza przed utratą masy kostnej, ale niski ze względu na ryzyko rozwoju kamicy P – obniżony ze względu na nerki Ogólnie: Ca : P = 0,9 – 1%

METODY ŻYWIENIA Ad libitum – niedowaga Meal – feeding – otyłość, cukrzyca Przy żywieniu do woli (za wyjątkiem kotów o obniżonej masie ciała) – stosować karmy komercyjne suche lub półwilgotne Przy braku apetyty – pokarm wilgotny, apetyzacja posiłków

PSY

ZAPOTRZEBOWANIE PSÓW NA ENERGIĘ FAZA Po odsadzeniu 40% dorosłej masy ciała 80% dorosłej masy ciała Późna ciąża Laktacja Wydłużony wysiłek Niska temperatura otoczenia ZAPOTRZEBOWANIE 2 x EM bytowa dorosłego psa 1,6 x EM bytowa dorosłego psa 1,2 x EM bytowa dorosłego psa 1,25-1,5 x EM bytowa dorosłego psa 3 x EM bytowa dorosłego psa 2-4 x EM bytowa dorosłego psa 1,2 do 1,8 x EM bytowa dorosłego psa Dzienne zapotrzebowanie na energię aktywnego dorosłego psa o masie 10 kg wynosi około kcal.

CIĄŻA - SUKI Wzrost płodów: pierwsze 5-6 tyg. <30% masy ostatnie 2 tyg. >70% masy i >50% długości bez zmian!  trymestr 1-2: ilość (DER) bez zmian!  trymestr 3: wzrost 2-3 DER

CIĄŻĄ – SUKI – DAWKA POKARMOWA wielkość posiłkówbez zmian Trymestr 1-2: wielkość posiłków bez zmian zwiększenie objętości posiłku lub zmiana diety Trymestr 3: zwiększenie objętości posiłku lub zmiana diety za mała dawka pokarmowa: hipoglikemia, niedowaga przy porodzie, tężyczka,  mleczność i opieka za duża dawka pokarmowa: otyłość suki, płody względnie za duże, ciężki poród,  mleczność i opieka

SUKA Główny wzrost spożycia pokarmu w szczycie laktacji Zwróć uwagę na spadki spożycia pokarmu

CIĄŻA – SKŁAD DIETY białko – wzrost o 40-70% (min % s.m.) deficyt białka – duża śmiertelność w ciągu 48h, mała odporności, niska masa ciała tłuszcz – ok % s.m. węglowodany – min. 20%, brak - zagrożenie hipoglikemią i ketozą w ostatnim okresie ciąży i zmniejszeniem zawartości laktozy w okresie piku laktacji Ca:P = 1,1-1,5:1

SUKI KARMIĄCE Podstawowy składnik pokarmowy – WODA!!! Suka o masie 35 kg karmiąca duży miot może w szczycie laktacji (3-4 tydzień) potrzebować 5-6 litów wody Karmę dla suki w laktacji podajemy do odsadzenia: Dzień odsadzenia – brak pokarmu (tylko woda) 1 dzień po odsadzeniu – ¼ dawki 2 dzień po odsadzeniu - ½ dawki 3 dzień po odsadzeniu – ¾ dawki

SUKA CIĘŻARNA I KARMIĄCA Czynnik (w suchej masie karmy) Suka ciężarna/ w laktacji* Suka w laktacji** Energia met. (kcal EM/g)3,5-4,54,0-5,0 Białko surowe (%) Tłuszcz surowy (%)10-25> 18 Węglowodany rozp. (%)> 23 Włókno surowe (%)< 5 Wapń (%)0,75-1,51,0-1,7 Fosfor (%)0,6-1,30,7-1,3 Stosunek Ca:P1:1 – 1,5:11:1 – 2:1 Parametry karmy dla suk ciężarnych i w laktacji *Suki ciężarne i w laktacji przy czterech lub mniej szczeniętach **Suki w laktacji przy ponad czterech szczeniętach

PSY ROSNĄCE Po odsadzeniu wskazana jest karma w postaci papki, nawet gdy chcemy aby pies jadł w przyszłości tylko karmę suchą Biorąc pod uwagę przyzwyczajenia psów dorosłych do określonego rodzaju karmy (a przede wszystkim do jej kształtu) ważne jest, aby w okresie wzrostu pies miał kontakt z karmą suchą o różnych kształtach krokieta Szczenięta nie powinny być karmione „z wolnym dostępem do miski”

PSY ROSNĄCE Czynnik (w suchej masie karmy) Pies rosnący rasy małej* Pies rosnący rasy dużej** Energia met. (kcal EM/g)3,5-4,53,2-3,8 Białko surowe (%) Tłuszcz surowy (%) Wapń (%)0,7-1,70,7-1,2 Fosfor (%)0,6-1,30,7-1,1 Stosunek Ca:P1:1 – 1,8:11:1 – 1,5:1 Parametry karmy dla psów rosnących *Jako dorosły osiąga poniżej 25 kg masy ciała **Jako dorosły osiąga powyżej 25 kg masy ciała

For Hill’s use only Masa ciała kg Wiek (miesiące) Pekińczyk Dziecko Buldog Collie Owczarek niemiecki Dog Kirk, 1971

PIES DOROSŁY - ZAPOTRZEBOWANIE Czynnik (w suchej masie karmy) Pies normalny Pies ze skłonnościami do otyłości Energia met. (kcal EM/g)3,5-4,53,0-3,5 Białko surowe (%)15-30 Tłuszcz surowy (%) Włókno surowe (%)< 5> 5 Wapń (%)0,5-1,0 Fosfor (%)0,4-0,9 Stosunek Ca:P1:1 – 2:1 Zapotrzebowanie bytowe psów dorosłych Rasy ze skłonnościami do otyłości: cocker spaniel, labrador, Basset, beagle, jamnik długowłosy, owczarek szetlandzki

PSY PRACUJĄCE

PIES DOROSŁY PRACUJĄCY Czynnik (w suchej masie karmy) Sprint (greyhound) Średni wys. (krótko i rzadko) Średni wys. (długo i często) Wytrzymałość (zaprzęgi) Energia (kcal/g)3,5-4,04,0-5,04,5-5,5> 6,0 Białko (%) Tłuszcz (%) > 50 Węglowodany rozpuszczalne (%) < 15% Woda Stały dostęp, ale nie przed startem Nieograniczony dostęp Zapotrzebowanie bytowe psów dorosłych

OGÓLNE ZASADY KARMIENIA PSÓW SPORTOWYCH Nie karmić na 4 godz. przed i po wysiłku Nie poić na 2 godz. przed wysiłkiem Po wysiłku podać płyny, ale po odpoczynku Umiarkowany wysiłek – pokarmy węglowodanowe Po biegu sprinterskim podać płyn wysoko- węglowodanowy w ciągu 0,5 – 2h Każda zmiana pokarmu na 6-8 tyg. przed zawodami

SUBSTANCJE DODATKOWE Kwasy Omega-6 i Omega-3 Przeciwulteniacze – np. polifenole z winogron i zielonej herbaty Polifenole z winogron: przeciwutleniacze, hamują proces starzenia się komórek, wpływają na stabilność błon komórkowych i transport przezbłonowy, korzystnie wpływają na kolagen Substancje dodatkowe: chondroprotektyki, prebiotyki, probiotyki, antyoksydanty Dozwolone środki dopingowe: L-karnityna, HMB

PSY STARSZE

PIES DOROSŁY I STARSZY Czynnik (w suchej masie karmy) Pies dorosłyPies starszy Energia met. (kcal EM/g)3,5-4,53,0-4,0 Białko surowe (%) Tłuszcz surowy (%) Włókno surowe (%)< 5> 2 Wapń (%)0,5-1,0 Fosfor (%)0,4-0,90,25-0,75 Stosunek Ca:P1:1 – 2:1 Zapotrzebowanie bytowe psów dorosłych i starszych

WODA Starsze zwierzęta – wzrost tk. tłuszczowej, spadek tk. mięśniowej – obniżenie zawartości wody w organizmie – tendencja do szybkiego odwodnienia organizmu ! Zmiana w odczuwaniu smaków i pragnienia Choroby nerek – poliuria Zawsze dostępna świeża woda Zmiana kramy na wilgotną, moczenie karmy suchej Bardziej wilgotny pokarm – dieta domowa Ważne przy podaży leków

BIAŁKO Kontrowersyjny składnik – ubytek masy mięśniowej, spadek odporności (zwiększyć), ale choroby nerek (obniżyć) Generalnie większe znaczenie ma jakość, a nie ilość białka w diecie Zapewnienie równowagi azotowej organizmu, ochrona przed utratą masy mięśniowej i właściwa stymulacja limfocytów T przy optymalnej zawartości białka w s.m.: 15 – 23%

KWASY TŁUSZCZOWE Spadek poziomu i aktywności delta – 6 – desaturazy – obniżenie zawartości kwasu gamma – linolenowego (GLA) – zwiększone ryzyko przewlekłych stanów zapalnych skóry u starszych psów

WAPŃ I FOSFOR U 25% starszych psów występują kliniczne lub subkliniczne postaci niewydolności nerek Ogólnie ograniczenie P w diecie Rekomendowana zawartość P w s.m.: 0,25 – 0,75%

FOSFOR Finco et al., 1996

WAPŃ I FOSFOR Starsze psy: Ograniczona absorpcja Ca z jelit Odwapnienie kości Osteoporoza - ? Zalecany poziom Ca w s.m.: 0,5 – 1%

SÓD I CHLOR Ograniczyć w chorobach nerek i serca, u osobników otyłych (zatrzymanie wody) U zdrowych – nie ma wskazań do ograniczania Rekomendowany poziom sodu w s.m.: 0,2 – 0, 35%

SÓD