PRZECIWDZIAŁANIE PRZEMOCY W RODZINIE W SKALI KRAJU XXIV OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA FORUM Toruń, wrzesień 2015 r.

1.Ustawa z dnia 10 czerwca 2010 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw 2.Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata Program Osłonowy „Wspieranie Jednostek Samorządu Terytorialnego w Tworzeniu Systemu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie” 4.Program Operacyjny pn. „Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie i przemocy ze względu na płeć”, współfinansowany z funduszy norweskich

USTAWA Z DNIA 10 CZERWCA 2010 R. O ZMIANIE USTAWY O PRZECIWDZIAŁANIU PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ NIEKTÓRYCH INNYCH USTAW obowiązuje od 1 sierpnia 2010 r. (Dz.U. Nr 125, poz. 842) Cele: -rozwój działań profilaktycznych -ochrona osób doznających przemocy w rodzinie -wzmocnienie działań skierowanych do osób stosujących przemoc w rodzinie

ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY GMINA: gminny program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie (w 2014 r. w gminach powstały programy co stanowi ponad 90%), tworzenie Zespołów Interdyscyplinarnych (na terenie Polski w 2014 r. na gmin tylko w jednej gminie Zakopane nie został utworzony Zespół Interdyscyplinarny - w gminach Zespoły Interdyscyplinarne funkcjonują), tworzenie grup roboczych (w 2014 r. funkcjonowało w gminach Grup Roboczych).

ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY POWIAT: powiatowy program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie (w 2014 r. 298 powiatach (78%) na terenie Polski opracowano, zrealizowano i zatwierdzono właściwą uchwałą powiatowe programy przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie), programy profilaktyczne (w 2014 r. 263 powiatach (70%) opracowano i realizowano programy służące działaniom profilaktycznym mającym na celu udzielenie specjalistycznej pomocy, zwłaszcza w zakresie promowania i wdrażania prawidłowych metod wychowawczych w stosunku do dzieci w rodzinach zagrożonych przemocą w rodzinie).

ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY ZADANIA Z ZAKRESU ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ REALIZOWANE PRZEZ POWIAT: SPECJALISTYCZNE OŚRODKI WSPARCIA DLA OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE. PROGRAMY ODDZIAŁYWAŃ KOREKCYJNO-EDUKACYJNYCH DLA OSÓB STOSUJĄCYCH PRZEMOC W RODZINIE.

ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY ZADANIA Z ZAKRESU ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ REALIZOWANE PRZEZ POWIAT: Specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie w 2014 r. funkcjonują w oparciu o standardy zawarte w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne (Dz. U. Nr 50, poz. 259).

ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY ZADANIA Z ZAKRESU ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ REALIZOWANE PRZEZ POWIAT: Na terenie kraju do końca 2014 r. funkcjonowało 35 Specjalistycznych Ośrodków Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie. Prowadzenie ww. ośrodków jest zadaniem zleconym Samorządom powiatowym, a środki finansowe na ich utrzymanie zapewnia budżet państwa. Standardy SOW w zakresie: - interwencyjnym, -terapeutyczno – wspomagającym, - potrzeb bytowych.

ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY LICZBA SPECJALISTYCZNYCH OŚRODKÓW WSPARCIA DLA OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE W UKŁADZIE WOJEWÓDZKIM

ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY Liczba osób korzystających z pomocy w Specjalistycznych Ośrodkach Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w latach

ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY ZADANIA Z ZAKRESU ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ REALIZOWANE PRZEZ POWIAT: Programy oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie w 2014 r. realizowane były w oparciu o standardy zawarte w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 lutego 2011 r. w sprawie standardu podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, kwalifikacji osób zatrudnionych w tych ośrodkach, szczegółowych kierunków prowadzenia oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie oraz kwalifikacji osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne (Dz. U. Nr 50, poz. 259).

ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY W 2014 r. programy oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie ukończyło (w tym MS 4 108, MPIPS 2 330) osób. Faktyczna liczba osób, które przystąpiły do programów oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych wynosi (MS 4 681, MPIPS 4 069) osób.

ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY Liczba osób uczestniczących w programach oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie

ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY SAMORZĄD WOJEWÓDZTWA: wojewódzki program przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 16 samorządów województw opracowało i realizowało oraz zatwierdziło właściwą uchwałą wojewódzki programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 12 samorządów województw opracowało ramowe programy ochrony ofiar przemocy w rodzinie oraz ramowe programy oddziaływań korekcyjno- edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie. Samorządy województw lubuskiego, małopolskiego, śląskiego, świętokrzyskiego i pomorskiego nie realizowały w 2014 r. powyższego zadania, wszystkie samorządy województw organizują szkolenia dla osób realizujących zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie.

ZADANIA WYNIKAJĄCE Z USTAWY WOJEWODA: 9 Wojewodów opracowało materiały instruktażowe, zalecenia, procedury postępowania interwencyjnego w sytuacjach kryzysowych związanych z przemocą w rodzinie dla osób realizujących te zadania; 16 Wojewodów realizowało działania mające na celu monitorowanie zjawiska przemocy w rodzinie; we wszystkich województwach prowadzone i ogłoszone są w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz opublikowane na stronach internetowych rejestry placówek zapewniających miejsca noclegowe; we wszystkich województwach prowadzone i ogłoszone są w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz opublikowane na stronach internetowych rejestry jednostek specjalistycznego poradnictwa.

PROCEDURA „NIEBIESKIE KARTY” stosowanie procedury „Niebieskie Karty” oraz określenie czynności koniecznych do wykonania przez przedstawicieli służb biorących udział w procedurze „Niebieskie Karty” zostało określone na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”.

PROCEDURA „NIEBIESKIE KARTY” Procedura „Niebieskie Karty” sporządzonych formularzy „Niebieskich Kart – A” przez przedstawicieli poszczególnych podmiotów wszczynających procedurę było w tym przez przedstawicieli: – jednostek organizacyjnych pomocy społecznej ; – Policji ; – gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych 694; – oświaty 6 358; – ochrony zdrowia 627; sporządzonych formularzy „Niebieskich Kart – C” było ; sporządzonych formularzy „Niebieskich Kart – D” było ; zakończonych przez Zespół Interdyscyplinarny/Grupę Roboczą procedur „Niebieskie Karty” w przypadku: - ustania przemocy w rodzinie i uzasadnionego przypuszczenia o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy w rodzinie oraz po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy ; - rozstrzygnięcia o braku zasadności podejmowania działań

PROCEDURA „NIEBIESKIE KARTY” Procedura „Niebieskie Karty” 2013 r. Formularz „Niebieska Karta – A” wszczętych przez pracowników socjalnych

PROCEDURA „NIEBIESKIE KARTY” Procent wypełnionych formularzy „Niebieska Karta -A” przez poszczególnych przedstawicieli w 2014 r.

DZIAŁANIA ZWIĘKSZAJĄCE SKUTECZNOŚĆ OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM zakaz stosowania kar cielesnych (art. 96 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego); możliwość odebrania przez pracownika socjalnego z rodziny dziecka w przypadkach zagrożenia ich zdrowia lub życia w związku z przemocą w rodzinie – art. 12 a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w 2014 r. – dzieci, 2013 r dzieci, 2012 r dzieci, w 2011 – 474 dzieci. -dzieci zabierane tylko w wyjątkowych przypadkach zagrożenia zdrowia lub życia w związku z przemocą w rodzinie; -przewożone są przede wszystkim do osób najbliższych nie zamieszkujących wspólnie; -pracownicy socjalni podejmują decyzję wspólnie z Policjantem i przedstawicielem ochrony zdrowia; -ostateczną decyzję w sprawie dziecka podejmuje Sąd.

DZIAŁANIA ZWIĘKSZAJĄCE SKUTECZNOŚĆ OCHRONY DZIECI PRZED KRZYWDZENIEM Liczba dzieci odebranych przez pracownika socjalnego z rodziny na podstawie art. 12 a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Dane z gmin, dane z powiatów w podziale na województwa.

DZIAŁANIA SKIEROWANE DO OSÓB STOSUJĄCYCH PRZEMOC W RODZINIE nowe środki zapobiegawcze: nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z osobą pokrzywdzoną i zakaz zbliżania się do niej; wprowadzenie do Kodeksu karnego przepisu obligującego sprawców przemocy w rodzinie do uczestnictwa w odziaływaniach korekcyjno- edukacyjnych bez ich zgody; Programy oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie.

KRAJOWY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA w dniu 29 kwietnia 2014 r. został zatwierdzony Uchwałą Rady Ministrów Nr 76 KRAJOWY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA opublikowany w dniu 9 czerwca 2014 r. w Monitorze Polskim Dzienniku Urzędowym RP

NOWY KRAJOWY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA Główny cel programu: zwiększenie skuteczności przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz zmniejszenie skali tego zjawiska Cele szczegółowe: Cel 1:zintensyfikowanie działań profilaktycznych w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Cel 2:zwiększenie dostępności i skuteczności ochrony oraz wsparcia osób dotkniętych przemocą w rodzinie. Cel 3:zwiększenie skuteczności oddziaływań wobec osób stosujących przemoc w rodzinie. Cel 4:zwiększenie poziomu kompetencji przedstawicieli instytucji i podmiotów realizujących zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie w celu podniesienia jakości i dostępności świadczonych usług.

1. PROFILAKTYKA I EDUKACJA SPOŁECZNA Poszerzenie wiedzy na temat zjawiska przemocy w rodzinie (diagnoza i monitorowanie zjawiska) Podniesienie poziomu wiedzy i świadomości społecznej w zakresie przyczyn i skutków przemocy w rodzinie oraz zmiana postrzegania przez tego problemu przez społeczeństwo (kampanie społeczne, edukacja na temat zjawiska przemocy w rodzinie) Ograniczenie zjawiska przemocy w mediach Poprawa jakości systemu działań profilaktycznych (programy edukacyjne, szkolenia dla rodziców, poradnictwo) Realizacja programów przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie

2. OCHRONA I POMOC OSOBOM DOTKNIĘTYM PRZEMOCĄ W RODZINIE Rozwój infrastruktury instytucji rządowych i samorządowych, a także podmiotów oraz organizacji pozarządowych udzielających pomocy osobom dotkniętym przemocą w rodzinie oraz wypracowanie zasad współpracy (powstanie dwóch nowych specjalistycznych ośrodków wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie w 2018 i 2019 r. (zwiększenie finansowania SOW od 2017 r zł na miesiąc na jeden ośrodek), zespoły interdyscyplinarne, bazy danych) Upowszechnienie informacji i edukacja w zakresie możliwości i form udzielania pomocy osobom dotkniętym przemocą w rodzinie Udzielanie pomocy i wsparcia osobom dotkniętym przemocą w rodzinie (zapewnienie miejsc całodobowego pobytu, zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom, programy terapeutyczne) Monitoring skuteczności działań pomocowych Powstanie ogólnopolskiego, całodobowego, bezpłatnego telefonu zaufania –od 2017 r.

3. ODDZIAŁYWANIE NA OSOBY STOSUJĄCE PRZEMOC W RODZINIE Tworzenie i rozszerzanie oferty oddziaływań wobec osób stosujących przemoc w rodzinie realizowanych przez instytucje rządowe i samorządowe, a także organizacje pozarządowe oraz wypracowanie zasad współpracy pomiędzy podmiotami Interweniowanie oraz reagowanie właściwych służb na stosowanie przemocy w rodzinie („Niebieskie Karty, zapobieganie kontaktowania się sprawców z osobami poszkodowanymi, wymiana informacji pomiędzy służbami) Programy oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych zmierzające do zaprzestania przemocy w rodzinie (846 zł na jedną osobę) Programy psychologiczno-terapeutyczne dla osób stosujących przemoc w rodzinie zmierzające do zmiany wzorców zachowań. Od 2017 r. (846 zł na jedną osobę)

4. PODNOSZENIE KOMPETENCJI SŁUŻB Wzmacnianie jakości kształcenia zawodowego osób przygotowujących się do realizacji zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz osób realizujących te zadania (zagadnienia dot. zapobiegania, rozpoznawania i reagowania na przemoc w rodzinie do programów kształcenia) Wyznaczanie kierunków działań dla podmiotów i instytucji zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie, materiały instruktażowe, wytyczne do szkoleń, wzmocnienie współpracy pomiędzy służbami) Zwiększenie kompetencji osób realizujących zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie (szkolenia – zwiększenie finansowania od 2017 r zł, 2018 r. – zł, 2019 r zł, 2020 r. – zł/na województwo) Wzmacnianie kompetencji zawodowych oraz przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu osób realizujących zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie (ogólnopolska konferencja, system wsparcia – superwizje)

Adresaci Programu Program skierowany jest do: ogółu społeczeństwa, w tym osób zagrożonych przemocą w rodzinie; osób dotkniętych przemocą w rodzinie; osób stosujących przemoc w rodzinie; świadków przemocy w rodzinie; służb zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie.

Realizatorzy Programu Realizatorami ustawy, a także Programu, są: organy administracji rządowej, przy wsparciu państwowych jednostek organizacyjnych realizujących zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz kościołami i związkami wyznaniowymi a także Prokuratura oraz sądy powszechne; jednostki samorządu terytorialnego, przy współpracy podmiotów lub organizacji pozarządowych oraz kościołów i związków wyznaniowych.

Realizatorzy Programu c.d. Program na szczeblu centralnym jest realizowany przez Krajowego Koordynatora Realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w randze sekretarza lub podsekretarza stanu Na szczeblach wojewódzkich realizatorami Programu są wyznaczeni przez wojewodów Wojewódzcy Koordynatorzy Realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Zgodnie z art. 11 ustawy Rada Ministrów do dnia 30 września każdego roku zobowiązana została do składania Sejmowi i Senatowi Rzeczypospolitej Polskiej sprawozdania z realizacji Programu.

PROGRAM OSŁONOWY „WSPIERANIE JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W TWORZENIU SYSTEMU PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE” Edycja 2014 Całkowita kwota dofinansowania zł; Liczba projektów, które uzyskały wsparcie 104 Podejmowanie działań mających na celu poprawę sytuacji rodzin zagrożonych zjawiskiem przemocy w rodzinie -Podejmowanie działań profilaktycznych w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie -Udzielanie pomocy dzieciom i młodzieży z rodzin zagrożonych i dotkniętych przemocą w rodzinie.

Program PL14 „PRZECIWDZIAŁANIE PRZEMOCY W RODZINIE I PRZEMOCY ZE WZGLĘDU NA PŁEĆ” współfinansowany z funduszy norweskich 10 czerwca Memorandum of Understanding 6 grudnia 2012 – Umowa ws. Programu 8 stycznia Porozumienia ws. realizacji Programu Koszt Programu € € z funduszy norweskich € ze środków krajowych w 2014r. Darczyńcy dodatkowo zwiększyli o kwotę : € Oczekiwane rezultaty 1) Zmniejszenie zjawiska przemocy w rodzinie 2) Zmniejszenie zjawiska przemocy ze względu na płeć

3 PROJEKTY PREDEFINIOWANE: 1. RODZINA POLSKA – WOLNA OD PRZEMOCY Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w partnerstwie z Radą Europy Badania porównawcze dotyczące zjawiska przemocy w rodzinie; Badania dotyczące przemocy ze względu na płeć; Ogólnopolska kampania społeczna; Szkolenia Zespołów Interdyscyplinarnych. 2. WZMOCNIENIE DZIAŁAŃ NA RZECZ OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE Ministerstwo Sprawiedliwości Szkolenia dla specjalistów w Ośrodkach Pomocy dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstwem Oddziaływania psychologiczno-terapeutyczne dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie 1. STOP PRZEMOCY - DRUGA SZANSA Centralny Zarząd Służby Więziennej Szkolenia dla osób prowadzących oddziaływania korekcyjno-edukacyjne Superwizje oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych Szkolenia dla kadry zarządzającej

FUNDUSZ MAŁYCH GRANTÓW Całkowita kwota: € ( € - 20%kosztów Programu, € w związku z dodatkowym dofinansowaniem) Cel 1. Zmniejszenie zjawiska przemocy w rodzinie – € Cel 2: Zmniejszenie zjawiska przemocy ze względu na płeć – € Beneficjenci: jednostki samorządu terytorialnego organizacje pozarządowe Kwota dofinansowania projektu: € Poziom dofinansowania z NMF – 85% Liczba wniosków: 364 Liczba podmiotów które uzyskały dofinansowanie: 16 podmiotów

Dziękuję Państwu za uwagę Marzena Bartosiewicz