Temat: Gospodarcze i społeczne problemy odrodzonego państwa polskiego. Cele lekcji Zapoznanie uczniów z sytuacją społeczno gospodarczą odrodzonego państwa polskiego. Rozumienie znaczenia reformy rolnej. Omówienie działalności inwestycyjnej państwa polskiego.

Dziedzictwo zaborów. 388,6 tys. km kw. I 27 milionów ludzi (1921); Uzależnienie gospodarcze od Trzech państw zaborczych; Różne systemy komunikacyjne; Zacofanie gospodarcze (zależne od zaboru): Kraj rolniczy (70% ludności na wsi); 2/3 gospodarstw małorolnych (poniżej 5 ha ziemi); 1% gospodarstw obejmował 45% ziemi (majątki ziemskie) – nie zawsze dobrze zarządzane; Podziały społeczne miały często charakter narodowy (na wschodzie ziemianie to Polacy a chłopi małorolni to często Ukraińcy i Białorusini).

Problem reformy rolnej. Parcelacja wielkiej własności ziemskiej; Popierały ją partie ludowe i lewicowe; Sprzeciwiała się prawica, bo na wschodzie była niekorzystna dla Polaków; Lipiec 1919 – Sejm Ustawodawczy uchwalił parcelację ziemi państwowej i prywatnej powyżej 180(400) ha i 60 ha za połową odszkodowania – w 1920 r. ustawa o jej wykonaniu - nie wprowadzono jej w życie; 1925 – nowa ustawa o reformie rolnej – pełne odszkodowanie dla właścicieli, którzy mogli zachować 60 ha na terenach przemysłowych, na pozostałych 180 ha, na wschodzie 300 ha, a majątki uprzemysłowione 700 ha. Podzielono 2,6 mln hektarów, ale problem rolny pozostał.

Reforma walutowa. Różne waluty w obiegu; Marka polska – zastępowała stopniowo obce waluty; Duży deficyt budżetowy pokrywano drukowaniem pieniędzy bez pokrycia; Inflacja; XII 1923 pozaparlamentarny rząd Władysława Grabskiego w celu przeprowadzenia reformy walutowej; 1924 – po zrównoważeniu budżetu wprowadzono złoty polski równy frankowi szwajcarskiemu i 1800000 marek polskich; 1925 – druga inflacja – emisja bilonu; Dymisja Grabskiego.

Wojna celna z Niemcami. 1925 – Niemcy odmówiły importu węgla z Polski (do 1925 miały taki obowiązek); Trudności na Górnym Śląsku; Polska ograniczyła import towarów niemieckich; Niemcy zakazały importu z Polski( lub bardzo wysokie cła); Wojna celna trwała do 1931 r. – Niemcy liczyły na upadek Polski lub ustępstwa terytorialne; Wysokie straty ponosiły obie strony; Polscy przedsiębiorcy znaleźli nowe rynki zbytu (magistrala węglowa).

Działalność inwestycyjna. Niemcy utrudniały korzystanie z portu gdańskiego; Port w Gdyni, pomysł-1920, uchwała sejmu-1922, budowa – od 1924 (inż. Tadeusz Wenda); Budowa kolei z Górnego Śląska do Gdyni 1926-1933 (magistrala węglowa); 1924-1928 – fabryka samochodów ciężarowych w Czechowicach (Ursus) – produkowano też czołgi.