POLONEZ (taniec)

HISTORIA Polonez jest obok mazura i krakowiaka najstarszym polskim ta ń cem. Istnieje przekonanie w ś ród znawców ta ń ca, i ż wywodzi si ę on z czasów przedchrze ś cija ń skich i nie mia ł na pocz ą tku zwi ą zku z muzyk ą, a jedynie z odprawianiem rytua ł u egzorcyzmowania mieszka ń przez wo ł chwów poprzez obchodzanie go przy specyficznym ("polonezowym") rytmizowaniu. Istnieje tutaj zwi ą zek i mo ż liwie jest to przekonanie wiarygodne. Jednym z dowodów jest pierwsza jego nazwa - chodzony. Najstarszy zbiór polonezów pochodzi jednak z 1728 roku (co nie wyklucza istnienia wcze ś niejszych). Polonezowo- oberkowe rytmy dostrze ż ono w pie ś niach ś redniowiecznych i renesansowych Ś l ą ska Cieszy ń skiego. Jego rytmika wedle romantycznych wizji wy ł oni ł a si ę z antycznej rytmiki greckiej, co w istocie ma swój sens. Charakter Poloneza jest przez to dostojny, "nadziemski" i mistyczny. Nazywa si ę go ta ń cem elegijnym i heroicznym (epopeicznym). Wielk ą tajemnic ą pozostaje polonez Bacha, który prawdopodobnie nie by ł w Polsce, a zdo ł a ł wpisa ć rytm poloneza w utwór charakterystycznie menuetowy. Pó ź niejsze Polonezy to Polonez z Krakowiaków i Górali Jana Stefaniego. Polonez pocz ął ujawnia ć si ę manifestacyjnie w Polskiej kulturze w ł a ś nie po upadku Rzeczypospolitej. Polonezy s ą wa ż nym elementem twórczo ś ci Józefa Elsnera. Jest to element niezwykle wa ż ny - zainspiruje Chopina. Jedna z pierwszych polskich kompozytorek - Maria Szymanowska równie ż zainspirowana polonezami Elsnera b ę dzie komponowa ć polonezowe utwory. I oczywi ś cie Karol Kurpi ń ski, który cho ć nadu ż ywa ł fraz Mozarta i innych klasyków wiede ń skich w swoich operach umie ś ci ł równie ż rytmy Poloneza. Polonez jest obok mazura i krakowiaka najstarszym polskim ta ń cem. Istnieje przekonanie w ś ród znawców ta ń ca, i ż wywodzi si ę on z czasów przedchrze ś cija ń skich i nie mia ł na pocz ą tku zwi ą zku z muzyk ą, a jedynie z odprawianiem rytua ł u egzorcyzmowania mieszka ń przez wo ł chwów poprzez obchodzanie go przy specyficznym ("polonezowym") rytmizowaniu. Istnieje tutaj zwi ą zek i mo ż liwie jest to przekonanie wiarygodne. Jednym z dowodów jest pierwsza jego nazwa - chodzony. Najstarszy zbiór polonezów pochodzi jednak z 1728 roku (co nie wyklucza istnienia wcze ś niejszych). Polonezowo- oberkowe rytmy dostrze ż ono w pie ś niach ś redniowiecznych i renesansowych Ś l ą ska Cieszy ń skiego. Jego rytmika wedle romantycznych wizji wy ł oni ł a si ę z antycznej rytmiki greckiej, co w istocie ma swój sens. Charakter Poloneza jest przez to dostojny, "nadziemski" i mistyczny. Nazywa si ę go ta ń cem elegijnym i heroicznym (epopeicznym). Wielk ą tajemnic ą pozostaje polonez Bacha, który prawdopodobnie nie by ł w Polsce, a zdo ł a ł wpisa ć rytm poloneza w utwór charakterystycznie menuetowy. Pó ź niejsze Polonezy to Polonez z Krakowiaków i Górali Jana Stefaniego. Polonez pocz ął ujawnia ć si ę manifestacyjnie w Polskiej kulturze w ł a ś nie po upadku Rzeczypospolitej. Polonezy s ą wa ż nym elementem twórczo ś ci Józefa Elsnera. Jest to element niezwykle wa ż ny - zainspiruje Chopina. Jedna z pierwszych polskich kompozytorek - Maria Szymanowska równie ż zainspirowana polonezami Elsnera b ę dzie komponowa ć polonezowe utwory. I oczywi ś cie Karol Kurpi ń ski, który cho ć nadu ż ywa ł fraz Mozarta i innych klasyków wiede ń skich w swoich operach umie ś ci ł równie ż rytmy Poloneza.mazurakrakowiakawo ł chwów1728 Ś l ą ska Cieszy ń skiegoBachamenuetowyJana StefaniegoJózefa ElsneraChopinaMaria SzymanowskaKarol Kurpi ń skimazurakrakowiakawo ł chwów1728 Ś l ą ska Cieszy ń skiegoBachamenuetowyJana StefaniegoJózefa ElsneraChopinaMaria SzymanowskaKarol Kurpi ń ski

NAZWA W zale ż no ś ci od regionu, polonez znany by ł pod ró ż nymi nazwami: taniec polski, chodzony, pieszy, ł a ż ony, wolny, powolny, okr ą g ł y, starodawny, staro ś wiecki, chmielowy, g ę si, wielki. W zale ż no ś ci od regionu, polonez znany by ł pod ró ż nymi nazwami: taniec polski, chodzony, pieszy, ł a ż ony, wolny, powolny, okr ą g ł y, starodawny, staro ś wiecki, chmielowy, g ę si, wielki.chmielowy Istnieje opinia, ż e nazwa polonez pojawi ł a si ę dopiero w latach trzydziestych XVIII wieku, jako spolszczenie francuskiego polonaise; francuskie à la polonaise czy w ł oskie alla polacca oznaczaj ą "w charakterze poloneza". Istnieje opinia, ż e nazwa polonez pojawi ł a si ę dopiero w latach trzydziestych XVIII wieku, jako spolszczenie francuskiego polonaise; francuskie à la polonaise czy w ł oskie alla polacca oznaczaj ą "w charakterze poloneza".XVIII

GENEZA TAŃCA Pierwowzorem poloneza by ł taniec pieszy pochodzenia ludowego, ta ń czony najpierw w ś ród ludu, znany w swym pierwowzorze - chmielowym z drugiej po ł owy XVI i pocz ą tku XVII wieku, z czasem przyj ął si ę na dworach magnackich. Na dworach królów polskich polonez stanowi ł element ceremonia ł u dworskiego, b ę d ą c parad ą szlachty przed monarch ą. Ta ń czony by ł na rozpocz ę cie balów, równie ż obecnie inauguruje niektóre imprezy, dla podkre ś lenia ich uroczystego charakteru (np. studniówki). Pierwowzorem poloneza by ł taniec pieszy pochodzenia ludowego, ta ń czony najpierw w ś ród ludu, znany w swym pierwowzorze - chmielowym z drugiej po ł owy XVI i pocz ą tku XVII wieku, z czasem przyj ął si ę na dworach magnackich. Na dworach królów polskich polonez stanowi ł element ceremonia ł u dworskiego, b ę d ą c parad ą szlachty przed monarch ą. Ta ń czony by ł na rozpocz ę cie balów, równie ż obecnie inauguruje niektóre imprezy, dla podkre ś lenia ich uroczystego charakteru (np. studniówki).balów studniówkibalów studniówki

POLONEZ W MUZYCE W formie stylizowanej polonez jako styl muzyczny pojawi ł si ę ju ż w suicie barokowej, a wielu pó ź niejszych kompozytorów si ę ga ł o po ten temat. Najbardziej znane w ś wiecie polonezy komponowa ł Fryderyk Chopin, który uczyni ł z nich arcydzie ł a muzyki powa ż nej, czego przyk ł adem jest Polonez As-dur, cz ę sto kojarzony z Polsk ą. W swoim dorobku polonezy maj ą tak ż e Stanis ł aw Moniuszko oraz Micha ł Kleofas Ogi ń ski - Po ż egnanie Ojczyzny. Równie ż wielu zagranicznych kompozytorów takich jak Johann Sebastian Bach, Georg Philipp Telemann, Wolfgang Amadeus Mozart, Franz Schubert, Carl Maria von Weber, Robert Schumann, Ferenc Liszt, Moritz Moszkowski, Mauro Giuliani, Modest Musorgski, Piotr Czajkowski i Aleksandr Skriabin komponowa ł o polonezy jako osobne utwory muzyczne b ą d ź umieszcza ł y go jako ich cz ęść. W formie stylizowanej polonez jako styl muzyczny pojawi ł si ę ju ż w suicie barokowej, a wielu pó ź niejszych kompozytorów si ę ga ł o po ten temat. Najbardziej znane w ś wiecie polonezy komponowa ł Fryderyk Chopin, który uczyni ł z nich arcydzie ł a muzyki powa ż nej, czego przyk ł adem jest Polonez As-dur, cz ę sto kojarzony z Polsk ą. W swoim dorobku polonezy maj ą tak ż e Stanis ł aw Moniuszko oraz Micha ł Kleofas Ogi ń ski - Po ż egnanie Ojczyzny. Równie ż wielu zagranicznych kompozytorów takich jak Johann Sebastian Bach, Georg Philipp Telemann, Wolfgang Amadeus Mozart, Franz Schubert, Carl Maria von Weber, Robert Schumann, Ferenc Liszt, Moritz Moszkowski, Mauro Giuliani, Modest Musorgski, Piotr Czajkowski i Aleksandr Skriabin komponowa ł o polonezy jako osobne utwory muzyczne b ą d ź umieszcza ł y go jako ich cz ęść.suicieFryderyk ChopinStanis ł aw MoniuszkoMicha ł Kleofas Ogi ń skiPo ż egnanie OjczyznyJohann Sebastian BachGeorg Philipp TelemannWolfgang Amadeus MozartFranz SchubertCarl Maria von WeberRobert SchumannFerenc LisztMoritz Moszkowski Mauro GiulianiModest MusorgskiPiotr CzajkowskiAleksandr SkriabinsuicieFryderyk ChopinStanis ł aw MoniuszkoMicha ł Kleofas Ogi ń skiPo ż egnanie OjczyznyJohann Sebastian BachGeorg Philipp TelemannWolfgang Amadeus MozartFranz SchubertCarl Maria von WeberRobert SchumannFerenc LisztMoritz Moszkowski Mauro GiulianiModest MusorgskiPiotr CzajkowskiAleksandr Skriabin Polonez zachowa ł si ę w kol ę dach: W żł obie le ż y, Dzisiaj w Betlejem, Bóg si ę rodzi, Serca ludzkie si ę raduj ą czy niemieckiej kol ę dzie O Tannenbaum. W ś ród muzykologów spotyka si ę opinie, ż e dopiero w XVIII u ł o ż ono teksty religijne do wcze ś niej znanych melodii tanecznych. Polonez zachowa ł si ę w kol ę dach: W żł obie le ż y, Dzisiaj w Betlejem, Bóg si ę rodzi, Serca ludzkie si ę raduj ą czy niemieckiej kol ę dzie O Tannenbaum. W ś ród muzykologów spotyka si ę opinie, ż e dopiero w XVIII u ł o ż ono teksty religijne do wcze ś niej znanych melodii tanecznych.kol ę dachBóg si ę rodzireligijnekol ę dachBóg si ę rodzireligijne

STRUKTURA Polonez jest ta ń cem uroczystym, w którym gracji ruchów towarzysz ą dostojne kroki. Zwykle w formie pie ś ni dwucz ęś ciowej. Metrum 3/4, tempo umiarkowane, raczej powolne. Charakterystyczny dla poloneza jest powtarzaj ą cy si ę schemat rytmiczny, ósemkowy, z dwoma szesnastkami na "i" pierwszej miary. Polonez jest ta ń cem uroczystym, w którym gracji ruchów towarzysz ą dostojne kroki. Zwykle w formie pie ś ni dwucz ęś ciowej. Metrum 3/4, tempo umiarkowane, raczej powolne. Charakterystyczny dla poloneza jest powtarzaj ą cy si ę schemat rytmiczny, ósemkowy, z dwoma szesnastkami na "i" pierwszej miary.pie ś ni dwucz ęś ciowejMetrumtempo ósemkowyszesnastkamipie ś ni dwucz ęś ciowejMetrumtempo ósemkowyszesnastkami

TYPOWY RYTM POLONEZA RYTM

TYPOWY RYTM ZAKOŃCZENIA POLONEZA RYTM

STROJE Stroje szlacheckie lub z okresu Ksi ę stw Warszawskiego M ęż czyzna: ż upan (d ł uga suknia, koszula zapinana na wiele malutkich guziczków), hajdawery (szerokie p ł ócienne spodnie wi ą zane w pasie sznurem), buty skórzane przypominaj ą c dzisiejsze kozaki, ew. kontusz zapinany na ozdobne guziki, pas jedwabny przetykany z ł otek i srebrem ozdobiony fr ę dzlami, czapka (np. konfederatka z czaplimi piórami) i szabla np. karabela Kobieta : Ko ł paczek (czapka na g ł ow ę z futrzanym otokiem), kontusik (p ł aszczyk podobny do m ę skiego kontusza z futrzanymi obszyciami r ę kawów, suknia z koszul ą i dopasowanym stanikiem, trzewiki (najcz ęś ciej czerwone) Stroje szlacheckie lub z okresu Ksi ę stw Warszawskiego M ęż czyzna: ż upan (d ł uga suknia, koszula zapinana na wiele malutkich guziczków), hajdawery (szerokie p ł ócienne spodnie wi ą zane w pasie sznurem), buty skórzane przypominaj ą c dzisiejsze kozaki, ew. kontusz zapinany na ozdobne guziki, pas jedwabny przetykany z ł otek i srebrem ozdobiony fr ę dzlami, czapka (np. konfederatka z czaplimi piórami) i szabla np. karabela Kobieta : Ko ł paczek (czapka na g ł ow ę z futrzanym otokiem), kontusik (p ł aszczyk podobny do m ę skiego kontusza z futrzanymi obszyciami r ę kawów, suknia z koszul ą i dopasowanym stanikiem, trzewiki (najcz ęś ciej czerwone)

STRÓJ

POLSKIE TAŃCE NARODOWE

KrakowiakKrakowiak– żywy, polski taniec ludowy z okolic Krakowa, zaliczany do polskich tańców narodowych, w metrum 2/4 i w charakterystycznym, synkopowanym rytmie. Nazwa tańca pochodzi z XVIII wieku i odnosiła się do grupy tańców posiadających własne lokalne nazwy: mijany, dreptany, ścigany, skalmierzak, przebiegany. Polonez -[fr. Polonaise – polski] nazywany pierwotnie chodzonym. Jest choć jego korzenie tkwią w muzyce ludowej. Cechy: Dostojny, raczej powolny, akcent na raz, metrum 3/4. tempo umiarkowane i jednostajne MazurMazur -pochodzi z Mazowsza. Cechy: tempo szybkie, akcentowane podskoki, żywy, "siarczysty". Metrum 3/4 lub 3/8, dużo rytmów punktowanych, akcenty często na słabych częściach taktów. OberekOberek-zwany też obertasem, najszybszy z tańców narodowych. Cechy: Bardzo szybki, w drobnych wartościach rytmicznych, wesoły, żywy, metrum 3/8. Akcenty podobne jak w mazurze. KujawiakKujawiak-pochodzi z Kujaw. Cechy: Powolny, metrum 3/4. Najwolniejszy z tańców narodowych. Kolebany. Melodia utrzymana jest najczęściej w tonacji molowej

PRZYGOTOWAŁ Konrad Napiwodzki Konrad Napiwodzki