STRES

Termin „stres” pochodzi z fizyki i odnosi się do różnego typu napięć, nacisków lub sił, które działają na system. Pojęcie to w 1926 roku po raz pierwszy wprowadził do nauk o zdrowiu H. Selye. Stres według niego to „nieswoista reakcja organizmu na wszelkie stawiane mu żądanie”, którą nazwał zespołem ogólnego przystosowania (GAS General Adaptation Syndrome) lub zespołem stresu biologicznego. Najczęściej stres określany jest jako proces, za pomocą którego czynniki środowiskowe zagrażają równowadze organizmu lub ją naruszają i za pomocą którego organizm reaguje na zagrożenie. Przyczyny stresu nazywane są w literaturze stresorami. To właśnie one powodują aktywację mechanizmów reagowania zarówno fizycznego, jak i psychicznego tym samym wpływając na stan zdrowia człowieka.

Reakcje na stres: Zaburzenia fizjologiczne: bladość, pocenie się, przyśpieszone bicie serca, napięcie mięśni, dyszenie, zmiany ciśnienia krwi, odpływ krwi do mięśni, suchość w ustach i gardle, częste oddawanie moczu, ból pleców i innych części ciała, zaburzenia menstruacji, niestrawność, bóle głowy, częste przeziębienia i inne pospolite dolegliwości, bezsenność. Zaburzenia umysłowe: luki w pamięci, zapominanie, niemożność skoncentrowania się, ogólny brak zainteresowań, obsesyjne trzymanie się pewnych pomysłów. Zaburzenia zachowania: trudności z mówieniem, impulsywność, drżenie, tiki nerwowe, wysoki i nerwowy śmiech, zgrzytanie zębami, częste uleganie wypadkom, intensywne palenie papierosów, picie dużych ilości alkoholu, nieuzasadnione stosowanie leków, zmiany w odżywianiu, pojawienie się innych nerwowych zachowań. Zaburzenia dotychczasowej filozofii życia: bezradność, kwestionowanie wartości, bezosobowe podejście do wykonywanych zadań.

Skutkami zbyt niskiego poziomu stresu są: Optymalny poziom stresu powoduje: Odprężenie i jednoczesny przypływ energii. Świadomość dobrej formy i właściwego funkcjonowania. Wyostrzoną uwagę. Szybki refleks. Wiarę w siebie. Zainteresowanie, zaangażowanie, łatwość realizacji zadań. Skutki zbyt wysokiego poziomu stresu to: Ogólne fizyczne napięcie ciała, które może objawiać się: podwyższonym ciśnieniem krwi, niestrawnością i burczeniem w żołądku, suchością w ustach, wzmożonym poceniem się, dreszczami, uczuciem słabości. Zaburzenie koordynacji. Zwolniony refleks. Lęk i zamęt w głowie. Niemożność skoncentrowania się i normalnego myślenia. Skutkami zbyt niskiego poziomu stresu są: Poczucie znudzenia, bezużyteczności. Brak zainteresowania i zaangażowania, odpływ energii. Depresja. Przekonanie, że wszystko jest bez sensu. Urastanie prostych prac do ogromnych zadań.

Jak unikać stresu? Dbać o dobry stan zdrowia. Przestrzegać zasad higieny fizycznej i psychicznej. Wypoczywać. Unikać zażywania leków i środków chemicznych. Stosować bogatą w witaminę B dietę antystresową uwzględniającą: zielonolistne warzywa, zarodki pszenicy, pełnoziarniste produkty zbożowe, jaja, produkty mleczne, ryby, chude mięso, nasiona roślin strączkowych, słonecznika i dyni oraz orzechy. Korzystać z pomocy lekarskiej i psychologicznej. Uprawiać sport. Wykonywać zajęcia dające satysfakcję. Zapewnić sobie przyjazne otoczenie. Zabiegać o uzyskanie dobrych wyników w szkole. Stawiać sobie realne do osiągnięcia cele.

Spotkać się z przyjaciółmi. Dłużej pospać. Jak neutralizować stres? Posłuchać muzyki. Oglądać telewizję. Zjeść coś dobrego. Spotkać się z przyjaciółmi. Dłużej pospać. Zwierzyć się komuś ze swoich kłopotów. Pograć na komputerze. Pójść do kina lub na dyskotekę. Poczytać książkę. Wykonywać ćwiczenia fizyczne. Upiec ciasto. Majsterkować. Robić coś, co się lubi”. Pójść na spacer

ĆWICZENIA RELAKSUJĄCE (obejrzyj i odsłuchaj prezentację PPT) Ćwiczenia relaksacyjne to jeden z najlepszych sposobów na szybkie pokonanie stresu. Polegają one głównie na rozluźnieniu mięśni, uspokojeniu oddechu i odprężeniu umysłu. Równie ważne jest to, że ćwiczenia te można wykonywać praktycznie wszędzie, nie tylko w domu, ale także w szkole.

Drzewo na wietrze W postawie swobodnej rozstaw stopy na szerokość bioder, ramiona unieś w górę. Imituj ruch gałęzi na wietrze. Ćwiczenie należy powtórzyć kilka razy, aż napięcie mięśni całkowicie zniknie. Wydychany stres Udawaj nadmuchiwany balon. Wciągaj przez nos bardzo dużo powietrza, napręż mięśnie. Chwilę tak wytrzymuj, a następnie powoli wypuszczaj powietrze, rozluźniając mięśnie. Odpowiednie oddychanie – pełne, głębokie i spokojne- ma ogromne znaczenie dla dobrego fizycznego funkcjonowania organizmu. Również w istotny sposób wpływa na psychikę – uspokaja i wycisza.

Słuchanie Usiądź wygodnie i zamknij oczy. Następnie wsłuchaj się w odgłosy otaczającego nas świata np. co się dzieje za oknem, na korytarzu. Koncentruj się tylko na tych dźwiękach. Po czym koncentruj się na słuchaniu swego oddechu. Od 100 do 1 Usiądź wygodnie i zamknij oczy. Po czym licz powoli, starając się bezgłośnie wymawiać liczby od 100 do 1. Nie zapominaj o głębokich, spokojnych, miarowych oddechach.

Zacznij pisać pamiętnik. Słowo pisane nie jest gorsze od słowa mówionego. Jeśli nie masz przyjaciela pod ręką, któremu możesz się wygadać, uzewnętrznij swoje emocje na kartce papieru lub ekranie komputera. Weź długą, gorącą kąpiel. Nic Cię bardziej nie odpręży i uspokoi niż gorąca i długa kąpiel. Możesz użyć aromatycznego płynu do kąpieli, który dodatkowo ukoi Cię swoim zapachem.

  Spędzaj czas z pozytywnymi ludźmi. Spotykaj się z ludźmi pozytywnymi, którzy poprawiają Ci nastrój. Poznawaj nowych ludzi, pozytywnie nastawionych do życia. Ich wsparcie będzie bezcenne w chwilach ciężkiego stresu.   Śmiej się często. Zostało udowodnione, że śmiech bardzo skutecznie pomaga walczyć ze stresem. Śmiej się z siebie, ze swoich niemądrych posunięć, zamiast popadać w złość. Zdziwisz się, jak zmieni się Twoje postrzeganie świata.

Unikaj alkoholu i papierosów. Choć wydają się szybką drogą ucieczki od stresu, wcale nią nie są. Gdy używka przestaje działać, problemy wracają. Stawiaj im czoła będąc trzeźwym na umyśle i świadomym swoich decyzji.   Dobrze się wysypiaj. Podczas snu troski odchodzą w niepamięć, a nasz organizm doznaje swoistego resetu. Będąc przemęczonym i stale niewyspanym przestajesz myśleć logicznie.

ZAPOBIEGANIE STRESOM Naucz się mówić NIE. Nie wszystko, co jest dobre dla innych, jest dobre dla Ciebie. Jeżeli wiesz, że coś jest ponad Twoje siły i chęci, odmawiaj. W ten sposób wyeliminujesz dodatkowe źródła stresu. Zredukuj liczbę rzeczy do zrobienia na dany dzień. Ciężko się nie stresować, gdy już dobija 20:00, a Ty wciąż masz tyle rzeczy do zrobienia. Do tego rano trzeba wstać wcześnie. Pewnie znów się nie wyśpisz. Daj sobie trochę luzu. Z pewnością wycięcie kilku pozycji z Twojej „listy zadań na dziś” nie wywoła tragedii, a może przynieść Ci chwilę odpoczynku.  

Wyrażaj swoje emocje zamiast je w sobie tłumić. Jeśli ktoś Cię martwi lub niepokoi, powiedz mu o tym jasnym i spokojnym tonem. Inaczej będziesz cały czas tłumić to w sobie, a niewyjaśnione sprawy będą nawarstwiać się z pozostałymi zmartwieniami.   Zarządzaj dobrze swoim czasem. Jeśli źle zaplanujesz swoje zadania (lub nie zrobisz tego wcale) może się okazać, że przeceniłeś swoje możliwości. Z pewnością narazisz się na sporą dawkę stresu, jeśli kilka ważnych zadań zostanie niezrobionych na czas.

Rozmawiaj o swoich obawach. Porozmawiaj z zaufanym przyjacielem i powiedz mu o tym, co Cię trapi. Potraktuj go jak sprawdzonego terapeutę. On nie musi nic mówić, wystarczy że będzie słuchać. Samo wygadanie się drugiej osobie o własnych problemach znacząco pomaga sobie z nimi radzić. Dla prawdziwego przyjaciela to będzie zaszczyt móc Cię wysłuchać i, poniekąd, pomóc. Nie bój się otworzyć przed innymi. Znajdź czas na relaks. W dzisiejszym, zabieganym świecie ludzie zapominają o odpoczynku. Mają zbyt dużo zajęć i obowiązków, by zdrowo odpocząć. Forsują się do maksimum, podczas gdy to właśnie odpoczynek pozwala podładować baterie, zredukować stres, ukoić nerwy i spojrzeć na świat bardziej przyjaznym okiem.