Program Rozwoju Innowacji
Strategia inteligentnej specjalizacji Nowa polityka gospodarcza UE ukierunkowana terytorialnie i dążąca do wyłonienia obszarów specjalizacji odpowiadających na tzw. wielkie wyzwania społeczne i angażujących wiele branż pozwalając na generowanie innowacji międzybranżowych. Wymaga koncentracji i priorytetyzacji działań, jest warunkiem wstępnym do korzystania z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) w latach 2014-2020 w ramach wsparcia badań i inwestycji w innowacje.
6 kroków ku RSI trzeciej generacji Analiza kontekstu regionalnego i potencjału innowacyjnego Zarządzanie: zapewnienie partycypacji i właściciela strategii Stworzenie ogólnej wizji przyszłości regionu Identyfikacja priorytetów Identyfikacja spójnego sposobu wdrażania: zestawu instrumentów, map drogowych oraz planu działań Integracja mechanizmów monitoringu i ewaluacji
Schemat PRI Cel główny Cele operacyjne System wdrażania System monitoringu i ewaluacji Cel główny Cele operacyjne Działania strategiczne Podniesienie innowacyjności regionu poprzez rozwój inteligentnych specjalizacji Dostosowanie systemu edukacji do potrzeb rynku, szczególnie w obszarach wpisujących się w inteligentne specjalizacje Wzrost postaw proinnowacyjnych w przedsiębiorstwach Zwiększenie inwestycji w innowacje Misja i wizja Cele strategiczne Diagnoza: innowacyjność i konkurencyjność regionu Obszary specjalizacji regionu i proces przedsiębiorczego odkrywania Kluczowe problemy rozwojowe Niewystarczająca ilość wysoko wykwalifikowanych zasobów siły roboczej Niski poziom innowacyjności przy wysokim poziomie przedsiębiorczości Niski poziom kształcenia technicznego na różnych poziomach, w tym brak mechanizmów kształcenia dualnego Niewykorzystanie kapitału społecznego w rozwoju procesów innowacyjnych Inteligentne specjalizacje regionu Zielona gospodarka Zdrowie i jakość życia Innowacyjny przemysł System finansowania Schemat PRI
Analiza kontekstu - diagnoza
Innowacyjność regionów w Unii Europejskiej – Regional Innovation Scoreboard Komisja Europejska, 2014
Atrakcyjność inwestycyjna dla działalności zaawansowanej technologicznie - 2013 Źródło: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, 2013, Atrakcyjność inwestycyjna województw i podregionów Polski, Gdańsk
Wartość dodana brutto - 2012 Źródło: BDL GUS, 2015
Przedsiębiorstwa innowacyjne usługowe i przemysłowe 2013 Źródło: BDL GUS, 2014
Nakłady na B+R i na działalność innowacyjną Źródło: GUS 2014 Źródło: LROT, 2014
Instytucje otoczenia biznesu Źródło: PARP, 2012
Działalność B+R Źródło: GUS 2013
Program Rozwoju Innowacji Wyzwania rozwojowe Program Rozwoju Innowacji
Analizy: ogólna i dla obszarów specjalizacji Analiza SWOT Wartościowanie SWOT Analiza relacji Identyfikacja kluczowych czynników rozwojowych Drzewa problemów
Przykłady: SWOT dla specjalizacji Innowacyjny przemysł
Przykłady: kluczowe czynniki wpływające na rozwój specjalizacji Innowacyjny przemysł Wykwalifikowana kadra w sektorze przemysłu Duże doświadczenie współpracy międzynarodowej w ramach branż wchodzących w obszar specjalizacji (eksport i B+R) Brak tradycji współpracy międzybranżowej w regionie i niewystarczająca informatyzacja firm Niewystarczające fundusze na inwestycje w B+R (samochodowa, metalowa, meblarska, ICT) Inwestycje dużych firm (KGHM) w regionie Duży popyt na usługi ICT R&D na rynku niemieckim (inicjatywa Industry 4.0) oraz innych rynkach zewnętrznych Wyciąganie wykwalifikowanych i innowacyjnych kadr w wyniku polityki kadrowej firm zewnętrznych Podnoszenie innowacyjności firm dzięki wymogom w zakresie efektywności energetycznej Procedury rejestrowania nowych podmiotów, produktów i technologii
Przykłady: drzewo problemów dla specjalizacji Innowacyjny przemysł Brak znajomości lokalnego rynku Problem kluczowy: Niewystarczający potencjał rozwoju przedsiębiorstw przemysłowych w stosunku do innych regionów Niewystarczająca współpraca międzybranżowa Brak kapitału na inwestycje Słaba współpraca klastrowa Słaba tradycja współpracy Brak wzajemnego zaufania Zbyt mało klientów generujących popyt Mały rynek wewnętrzny Niewystarczająca współpraca przemysłu i B+R Migracja wykwalifikowanej kadry Niewiele wiodących produktów przemysłowych Niska atrakcyjność dla inwestorów zewnętrznych Stagnacja Brak miejsc pracy Słaba marka regionu Brak przygotowania sektora B+R do współpracy Słaba oferta sektora nauki Słaba koncentracja przemysłu w regionie Brak dużych przedsiębiorstw Brak wsparcia rozwoju dużych przedsiębiorstw ze środków UE Ponadregionalne łańcuchy wartości Niska konkurencyjność firm Niskie płace Zmniejszająca się liczba wykwalifikowanej kadry w regionie Brak zwrotu z inwestycji w kształcenie pracowników Mała liczba instytucji otoczenia biznesu Słabe wsparcie rozwoju firm Niska innowacyjność Skutki Przyczyny
Inteligentne specjalizacje regionu
Zmiana specjalizacji W procesie przedsiębiorczego odkrywania zrezygnowano z czwartej specjalizacji: współpraca i kooperacja biznesowe ze względu na to, że: większość aktorów reprezentujących tą specjalizację nie reprezentowała przedsiębiorstw, lecz klastry, instytucje otoczenia biznesu lub naukę, co nie jest zgodne z wytycznymi dotyczącymi procesu przedsiębiorczego odkrywania, w zasadzie wszyscy przedstawiciele grupy roboczej Współpraca i kooperacja biznesowa reprezentowali również branże lub specjalizacje naukowe wpisujące się w pozostałe specjalizacje i uczestniczyli w spotkaniach podwójnie, większość postulatów tej specjalizacji została skonsumowana przy identyfikacji problemów kluczowych oraz celów i działań strategicznych, jej dalsze utrzymywanie uznano za nieuzasadnione, w ostatecznej wersji RPO zrezygnowano z finansowania klastrów (wcześniej było to planowane), ze względu na brak charakteru branżowego, niemożliwe jest badanie specjalizacji za pomocą zalecanych rodzajów wskaźników, np. współczynnika lokalizacji.
Misja i wizja
Misja Misją samorządu województwa lubuskiego w zakresie polityki innowacyjnej jest stworzenie dogodnych warunków do rozwoju innowacji poprzez wspieranie współpracy nauki i biznesu, tworzenie konkurencyjnego środowiska dla ludzi o wysokich kwalifikacjach oraz wykorzystanie i wzmacnianie potencjału specjalizacji regionu.
Wizja W 2020 roku województwo lubuskie posiada rozpoznawalne produkty innowacyjne. Przedsiębiorcy współpracują w ramach obszarów specjalizacji regionu, generując nowe idee i wykorzystując potencjał B+R, kapitał ludzki i zasoby środowiska naturalnego. Lubuskie jest regionem przyjaznym dla przedsiębiorców. W sposób systemowy i skoordynowany wspiera innowacyjne pomysły i elastycznie reaguje na zmiany otoczenia społeczno-gospodarczego. Innowatorzy i osoby kreatywne znajdują tutaj warunki do prowadzenia badań i wdrażania nowoczesnych rozwiązań, usług i produktów.
Cele strategiczne
System celów PRI Cel główny: podniesienie innowacyjności regionu poprzez rozwój inteligentnych specjalizacji Cel operacyjny 1: Dostosowanie systemu edukacji do potrzeb rynku, szczególnie na kierunkach wpisujących się w inteligentne specjalizacje Cel operacyjny 2: Wzrost postaw proinnowacyjnych w przedsiębiorstwach Cel operacyjny 3: Zwiększenie inwestycji w innowacje Działania strategiczne: Poprawa dostępności wyposażenia technicznego niezbędnego do kształcenia zawodowego odpowiadającego potrzebom rynku Wsparcie rozwoju kompetencji w zakresie postaw kreatywnych i innowacyjnych uczniów Wsparcie współpracy przedsiębiorców i szkół (kształcenie dualne) Wsparcie kształcenia ustawicznego odpowiadającego potrzebom rynku Promowanie udziału przedsiębiorstw w programach stażowych Tworzenie zachęt do zachowań innowacyjnych poprzez współfinansowanie prac B+R odpowiadającego potrzebom rynku Wsparcie doradcze i szkoleniowe dla osób innowacyjnych Rozwój narzędzi ukierunkowanych na pozyskiwanie doświadczeń (misje, wizyty studyjne, dobre praktyki) Wsparcie wykorzystywania przez przedsiębiorstwa instrumentów ochrony własności intelektualnej Kontynuacja procesu przedsiębiorczego odkrywania Wzmocnienie współpracy międzybranżowej Premiowanie działań realizowanych w partnerstwie Wsparcie inwestycji przedsiębiorstw w działalność innowacyjną Rozwój działów B+R i laboratoriów w przedsiębiorstwach oraz ich doposażenie w specjalistyczny sprzęt i oprogramowanie projektowe Uproszczenie procedur aplikowania o środki Stosowanie systemu popytowego na badania realizowane przez sektor nauki
System celów PRI Celom horyzontalnym towarzyszą działania specyficzne dla każdej ze specjalizacji, np.:
System wdrażania PRI
Schemat wdrażania PRI Zarząd Województwa Zespół Międzydepartamentalny Departament Zarządzania Regionalnym Programem Operacyjnym Departament Programów Regionalnych Departament Europejskiego Funduszu Społecznego Departament Rozwoju Regionalnego i Współpracy Zagranicznej Departament Infrastruktury i Komunikacji Proces przedsiębiorczego odkrywania Grupa robocza ogólna ds. celów horyzontalnych Grupa robocza: Zielona gospodarka Grupa robocza: Zdrowie i jakość życia Grupa robocza: Innowacyjny przemysł
Monitoring i ewaluacja PRI
Działania monitorujące i ewaluacyjne Coroczna publikacja raportu monitorującego obejmującego wskaźniki kontekstowe, nakładu, produktu i rezultatu. Ewaluacja strategii realizowana co najmniej raz w okresie programowania i oparta na wskaźnikach rezultatu strategicznego. Analizy i badania szczegółowe związane z rozwojem obszarów specjalizacji, w tym badania benchmarkingowe, badania wielkich wyzwań społecznych i potrzeb innowacyjnych przedsiębiorstw Analiza wniosków dotyczących województwa lubuskiego z raportów dotyczących listy wskaźników wspólnych publikowanych na poziomie krajowym
Przykładowe wskaźniki
Dziękuję za uwagę