Tydzień Przedsiębiorcy, listopad 2015r. Zasady ustalania ustawodawstwa właściwego w zakresie zabezpieczenia społecznego dla pracowników i osób prowadzących działalność

Ustawodawstwo właściwe Podstawy prawne Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. UE L 166 z dnia 30 kwietnia 2004 z późn. zm.). Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. UE L 284 z 30.10.2009r. z późn. zm.) Decyzja nr A2 z dnia 12 czerwca 2009r. dotycząca wykładni art. 12 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 w sprawie ustawodawstwa mającego zastosowanie do pracowników delegowanych i osób wykonujących pracę na własny rachunek, tymczasowo pracujących poza państwem właściwym (Dz. U. UE C 106 z dnia 24. 04.2010r.), • Praktyczny poradnik: „Ustawodawstwo mające zastosowanie w Unii Europejskiej (UE), Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG) i Szwajcarii

Ustawodawstwo właściwe Zasada przewodnia koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego stanowi, że osoby, do których stosuje się rozporządzenia podlegają ustawodawstwu tylko jednego państwa członkowskiego. Zasady ustalania państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo ma zastosowanie, są określone w art. 11-16 rozp. 883/2004, a powiązane z nimi przepisy wykonawcze zostały zawarte w art.14-21 rozp. 987/2009. Zasady te zostały również zinterpretowane przez Komisje Administracyjną do spraw koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w Decyzji nr A2

Ustawodawstwo właściwe Art.11 ust.3a. rozp.883/2004 Osoba wykonująca w państwie członkowskim pracę najemną lub prowadząca działalność na własny rachunek podlega ustawodawstwu tego państwa członkowskiego. Jest to tzw. zasada miejsca wykonywania pracy (lex loci laboris). Zgodnie z powyższym przepisem, właściwe jest ustawodawstwo państwa, w którym praca najemna lub praca na własny rachunek jest wykonywana. Osoba, która pracuje tylko w jednym państwie podlega ustawodawstwu tego państwa. Nie ma znaczenia natomiast miejsce zamieszkania pracownika, siedziba jego pracodawcy lub to, gdzie prowadzący działalność zarejestrował.

Wyjątek od zasady miejsca wykonywania pracy DELEGOWANIE Ustawodawstwo właściwe Wyjątek od zasady miejsca wykonywania pracy DELEGOWANIE Art. 12 ust. 1 rozp. 883/2004 Zgodnie z przepisem tego artykułu osoba, która wykonuje działalność jako pracownik najemy w państwie członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie tam prowadzi swą działalność, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do innego państwa członkowskiego do wykonywania pracy w imieniu tego pracodawcy, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego państwa członkowskiego, pod warunkiem , że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesiące i że osoba ta nie jest wysłana by zastąpić inną delegowana osobę. WARUNEK wynikający z Art. 14 ust. 1 rozp. 987/2009 osoba zatrudniona w celu oddelegowania, bezpośrednio przed zatrudnieniem musi podlegać ustawodawstwu państwa, w którym siedzibę ma pracodawca.

WARUNKI wynikające z decyzji A2 Ustawodawstwo właściwe WARUNKI wynikające z decyzji A2 1. delegowanym może być pracownik, który jest wysyłany do innego kraju członkowskiego w celu wykonania pracy na rzecz pracodawcy wysyłającego, 2. musi istnieć bezpośredni związek między pracownikiem a pracodawcą delegującym czego przejawem jest: odpowiedzialność za rekrutację, odpowiedzialność za umowę o prace i wynagrodzenie, prawo do rozwiązania umowy o pracę, określanie charakteru pracy wykonywanej przez pracownika delegowanego Przykład: Polski pracodawca delegujący pracownika za granicę podał we wniosku informację, że pracownik z przedsiębiorstwem przyjmującym podpisze umowę o pracę. W takim przypadku art. 12 ust. 1 nie może mieć zastosowania.

Ustawodawstwo właściwe Art. 14 ust 1 rozp. 987/2009 Do celów stosowania art. 12 ust. 1 rozporządzenia podstawowego "osoba, która wykonuje działalność jako pracownik najemny w państwie członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie tam prowadzi swoją działalność, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do innego państwa członkowskiego", oznacza także osobę zatrudnioną w celu oddelegowania jej do innego państwa członkowskiego, pod warunkiem że osoba ta bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia podlega już ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym siedzibę ma jej pracodawca.

Ustawodawstwo właściwe Za podleganie ustawodawstwu, w rozumieniu art. 14 ust.1 rozp. 987/2009, uznaje się następujące sytuacje: podleganie ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia lub prowadzenia działalności gospodarczej, pobieranie przez osobę wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, pobieranie świadczenia rehabilitacyjnego, pobieranie zasiłku macierzyńskiego, pobieranie zasiłku opiekuńczego, posiadanie statusu osoby bezrobotnej zarejestrowanej w urzędzie pracy, podleganie w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, jak również podleganie ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Ustawodawstwo właściwe Przykład: Osoba była zatrudniona przez polskie przedsiębiorstwo i została wysłana do wykonywania pracy na obszarze innego państwa członkowskiego. Powróciła do kraju i pobierała zasiłek dla bezrobotnych przez 2 miesiące. Po tym okresie przedsiębiorstwo ponownie zatrudniło tę osobę i od razu oddelegowało do wykonywania pracy za granicą. Osoba będzie podlegała polskiemu ustawodawstwu, bowiem spełniła warunek podlegania przez jeden miesiąc bezpośrednio przed wysłaniem, polskiemu ustawodawstwu.

Ustawodawstwo właściwe Pracodawca , aby delegować pracowników musi spełnić określone kryteria. Po pierwsze pracodawca musi normalnie prowadzić swoją działalność w państwie delegującym. Zgodnie z przepisem art. 14 ust.2 rozp. 987/2009 za pracodawcę wysyłającego, który normalnie prowadzi działalności uważa się pracodawcę zazwyczaj prowadzącego znaczną część działalności z uwzględnieniem wszystkich kryteriów charakteryzujących działalność.

Ustawodawstwo właściwe Czy pracodawca może być uznany za „zazwyczaj prowadzącego znaczną część działalności” należy brać pod uwagę wg decyzji A2 m.in. wskazane poniżej kryteria: liczba pracowników pozostających w kraju delegowania, a liczba pracowników delegowanych miejsce, w którym przedsiębiorstwo ma zarejestrowaną siedzibę i administrację, liczebność personelu administracyjnego pracującego w państwie członkowskim, w którym pracodawca ma siedzibę oraz w drugim państwie członkowskim, miejsce, w którym rekrutowani są pracownicy delegowani , miejsce , w którym zawierana jest większość umów z klientami, liczba umów wykonywanych w państwie wysyłającym, obroty w odpowiednio typowym okresie w każdym z państw członkowskich.

Ustawodawstwo właściwe Przykład: Przedsiębiorstwo wysyłające pracowników za granicę we wniosku o zastosowanie polskiego ustawodawstwa przedstawiło następujące dane: - średnie obroty z ostatnich 12 miesięcy w Polsce 29%, - liczba pracowników w Polsce 67, delegowanych 12, - liczba umów realizowanych w Polsce 17, za granicą 4. W takim przypadku może zostać zastosowane polskie ustawodawstwo na podstawie art. 12 ust. 1 rozporządzenia 883/2004.

Ustawodawstwo właściwe Delegowanie ma również miejsce wówczas, gdy pracownik zostaje delegowany kolejno lub jednocześnie do kilku przedsiębiorstw w państwie zatrudnienia. Natomiast praca winna być wykonywana na rachunek delegującego przedsiębiorstwa. Po zakończeniu przez pracownika okresu delegowania nie można potwierdzić nowego okresu delegowania, dotyczącego tego samego pracownika, tych samych przedsiębiorstw i tego samego państwa członkowskiego, przed upływem co najmniej dwóch miesięcy od daty zakończenia poprzedniego okresu delegowania.

Ustawodawstwo właściwe Przykład: Pracownik wykonywał pracę w Holandii przez 24 miesiące jako pracownik delegowany z Polski. Bezpośrednio po powrocie do Polski pracodawca zamierza go wysłać do Danii również na 24 miesiące. W takim przypadku pracownik podczas pracy w Danii może podlegać polskiemu ustawodawstwu na podstawie art. 12 ust. 1 rozporządzenia 883/2004 ponieważ po zakończeniu delegowania do Holandii został delegowany do innego państwa członkowskiego, tj. do Danii. Warunek dwumiesięcznej przerwy nie ma w takiej sytuacji zastosowania.

Ustawodawstwo właściwe Zgodnie z Decyzją A2 Przepisy art. 12 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 883/2004 nie mają zastosowania lub przestają mieć zastosowanie gdy: przedsiębiorstwo, do którego pracownik został oddelegowany, pozostawia go do dyspozycji innego przedsiębiorstwa w państwie członkowskim, w którym się znajduje, pracownik delegowany do danego państwa członkowskiego zostaje pozostawiony do dyspozycji przedsiębiorstwa znajdującego się w innym państwie członkowskim, pracownik jest rekrutowany w danym państwie członkowskim w celu wysłania go przez przedsiębiorstwo znajdujące się w drugim państwie członkowskim do przedsiębiorstwa w trzecim państwie członkowskim.

Ustawodawstwo właściwe Praca w kilku krajach. Wyjątkiem od zasady podlegania ustawodawstwu państwa, w którym praca jest wykonywana, są również przepisy dotyczące osób wykonujących pracę najemną lub prowadzących działalność na własny rachunek w kilku państwach członkowskich Art. 13 ust. 1a rozp. 883/2004 Osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną w dwóch lub w kilku państwach członkowskich, podlega ubezpieczeniom w państwie, w którym mieszka, jeżeli wykonuje znaczną część swojej pracy na terytorium tego państwa.

Ustawodawstwo właściwe Określenie „znaczna część pracy najemnej” wykonywana w państwie członkowskim oznacza, że znaczna pod względem ilościowym część pracy danego pracownika jest wykonywana w tym państwie członkowskim. W celu określenia , czy znaczna część pracy danego pracownika jest wykonywana w państwie członkowskim, należy uwzględnić następujące kryteria: - czas pracy lub - wynagrodzenie. W ramach ogólnej oceny, spełnienie powyższych kryteriów w proporcji mniejszej niż 25 % tych kryteriów wskazuje, że znaczna część pracy nie jest wykonywana w danym państwie członkowskim.

Ustawodawstwo właściwe Jeżeli w trakcie przeprowadzania oceny okaże się , że dana osoba przez co najmniej 25% czasu swojej pracy pracuje w państwie członkowskim , w którym ma miejsce zamieszkania i/lub zarabia co najmniej 25% swojego wynagrodzenia w państwie członkowskim, w którym ma miejsce zamieszkania, będzie to wskazywało, że znaczna cześć pracy tej osoby jest wykonywana w tym państwie członkowskim. Przykład: Osoba jest zatrudniona przez przedsiębiorstwo mające siedzibę w Niemczech, natomiast zamieszkuje w Polsce. Przez jeden dzień w tygodniu pracuje w domu w Polsce, natomiast w pozostałe dni pracuje w Niemczech. Ponieważ jeden dzień w tygodniu przekłada się na 20% wykonywanej pracy, osoba ta nie wykonuje "znacznej części" swojej pracy w Polsce, tj. w państwie miejsca zamieszkania. Zastosowanie ma więc ustawodawstwo niemieckie.

Ustawodawstwo właściwe Art. 13 ust. 1b rozp. 883/2004 Osoba, która pracuje jednocześnie w więcej niż jednym państwie i nie wykonuje znacznej części pracy w państwie , w którym mieszka podlega ustawodawstwu zgodnie z poniżej wskazanymi zasadami: jeśli jest zatrudniona przez jedno przedsiębiorstwo lub jednego pracodawcę podlega ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym znajduje się siedziba lub miejsce wykonywania działalności przedsiębiorstwa lub pracodawcy

Ustawodawstwo właściwe Przykład: Mieszkająca w Polsce osoba jest zatrudniona przez przedsiębiorstwo z siedzibą w Polsce. Osoba wykonuje na rzecz tego przedsiębiorstwa pracę w Polsce oraz w Niemczech. Na pracę w Polsce przypada 10% ogólnego czasu pracy tej osoby. W takim przypadku osoba podlega polskiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego, ponieważ w Polsce znajduje się siedziba jej pracodawcy (art. 13 ust. 1 lit. b)(i)).

Ustawodawstwo właściwe jeśli jest zatrudniona przez co najmniej dwa przedsiębiorstwa lub co najmniej dwóch pracodawców, których siedziba lub miejsce wykonywania działalności znajduje się tylko w jednym państwie członkowskim podlega ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym znajduje się siedziba lub miejsce wykonywania działalności przedsiębiorstw lub pracodawców Przykład: Mieszkająca w Polsce osoba jest zatrudniona przez przedsiębiorstwa A i B. Oba te przedsiębiorstwa mają siedziby w Polsce. Osoba wykonując pracę na rzecz tych przedsiębiorstw przez 85% swego czasu pracy pracuje w Austrii, w Polsce - 15%. W takim przypadku osoba podlega polskiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego, ponieważ siedziby obu jej pracodawców znajdują się w Polsce (art. 13 ust. 1 lit. b (ii)).

Ustawodawstwo właściwe jeśli jest zatrudniona przez dwa lub więcej przedsiębiorstw lub dwóch lub więcej pracodawców, których siedziba lub miejsce wykonywania działalności znajduje się w dwóch państwach członkowskich, z których jedno jest państwem członkowskim jej zamieszkania podlega ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym znajduje się siedziba lub miejsce wykonywania działalności przedsiębiorstwa lub pracodawcy, innego niż państwo członkowskie miejsca zamieszkania tej osoby lub jeśli jest zatrudniona przez dwa lub więcej przedsiębiorstw lub dwóch lub więcej pracodawców, a co najmniej dwa z tych przedsiębiorstw lub dwóch z tych pracodawców mają siedzibę lub miejsce wykonywania działalności w różnych państwach członkowskich innych niż państwo członkowskie jej miejsca zamieszkania podlega ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania

Osoba wykonująca pracę na własny rachunek Ustawodawstwo właściwe Osoba wykonująca pracę na własny rachunek Art. 12 ust. 2 rozp. 883/2004 Utrzymanie ustawodawstwa państwa wysyłającego na podstawie przepisów rozporządzenia 883/2004 jest możliwe także wobec osób prowadzących działalność na własny rachunek. Zgodnie z art. 12 ust.2 osoba, która normalnie wykonuje działalność jako osoba pracująca na własny rachunek w państwie członkowskim, a która udaje się, by wykonać podobną działalność w innym państwie członkowskim, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego państwa członkowskiego, pod warunkiem, że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy.

WARUNKI wynikające z art. 14 ust. 3 rozp. 987/2009 Ustawodawstwo właściwe WARUNKI wynikające z art. 14 ust. 3 rozp. 987/2009 1. osoba, która normalnie wykonuje działalność jako osoba pracująca na własny rachunek oznacza osobę zwykle prowadząca znaczną część działalności w państwie siedziby, 2. działalność musi być prowadzona od pewnego czasu przed dniem rozpoczęcia samodelegowania, 3. w każdym okresie prowadzenia tymczasowej działalności w innym państwie członkowskim musi nadal spełniać w kraju siedziby wszystkie wymogi do ponownego podjęcia pracy po powrocie. 4. praca wykonywana za granicą w ramach samodelegowania musi być podobna do rzeczywiście prowadzonej działalności w państwie siedziby.

WARUNKI wynikające z decyzji A2 Ustawodawstwo właściwe WARUNKI wynikające z decyzji A2 Oceniając czy spełnione zostały warunki określone w art. 14 ust.3 rozp. 987/2009 należy uwzględnić wg decyzji A2 następujące kryteria: - korzystanie z powierzchni biurowej, - płacenie podatków, - posiadanie legitymacji zawodowej, - numeru identyfikacyjnego VAT bądź przynależność do izb handlowych lub organizacji zawodowych

Ustawodawstwo właściwe Warunek, zgodnie z którym działalność musi być prowadzona od pewnego czasu przed dniem, od którego dana osoba zamierza skorzystać z samodelegowania można uważać za spełniony, jeśli dana osoba prowadzi swą działalność przez co najmniej dwa miesiące. Krótsze okresy wymagać będą indywidualnej oceny w konkretnych przypadkach, z uwzględnieniem wszelkich innych występujących czynników.

Ustawodawstwo właściwe Osoba prowadząca działalność powinna udowodnić podobieństwo pracy wykonywanej w państwie siedziby i mającej być wykonywaną w drugim państwie, np. okazując umowy odnoszące się do danej pracy. Działalność prowadzona na własny rachunek w tym samym sektorze uważana jest za działalność podobną. Udowodnienie „podobieństwa” spoczywa na prowadzącym działalność. Przykład: Osoba, która normalnie prowadzi działalność na własny rachunek w Polsce jako krawiec, udaje się w celu prowadzenia działalności na własny rachunek do Niemiec, gdzie ma zamiar wykonywać usługi jako ślusarz. Osoba ta nie zostanie uznana za osobę prowadzącą "podobną działalność", ponieważ działalność wykonywana na terenie Niemiec nie ma podobnego charakteru do tej wykonywanej w Polsce. Osoba taka w trakcie prowadzenia działalności na terenie Niemiec, będzie podlegać niemieckiemu ustawodawstwu.

Ustawodawstwo właściwe Działalność na własny rachunek w kilku państwach Art. 13 ust 2 a i b rozp. 883/2004 Osoba, która wykonuje pracę na własny rachunek w więcej niż jednym państwie podlega ustawodawstwu: w państwie, w którym ma miejsce zamieszkania, jeżeli tam wykonuje znaczną część pracy w państwie, w którym znajduje się centrum zainteresowania (centrum interesów) dla działalności – jeżeli nie mieszka w państwie, w którym wykonuje znaczną część pracy.

Ustawodawstwo właściwe W celu określenia, czy w danym państwie jest wykonywana znaczna część pracy, bierze się pod uwagę: obrót dochód czas pracy liczba świadczonych usług W ramach ogólnej oceny, spełnienie powyższych kryteriów w proporcji mniejszej niż 25% tych kryteriów wskazuje, że znaczna część pracy nie jest wykonywana w danym państwie członkowskim.

Ustawodawstwo właściwe Przykład: Osoba prowadzi działalność na własny rachunek na terenie Polski, Belgii oraz Francji, natomiast jej miejsce zamieszkania znajduje się w Polsce. Obroty uzyskiwane w związku z prowadzoną działalnością kształtują się następująco - 35% w Polsce, 10% w Belgii i pozostałe 55% we Francji. W tej sytuacji osoba będzie podlegała polskiemu ustawodawstwu, ponieważ znaczna część obrotów uzyskiwana jest na terenie Polski, tj. państwa miejsca zamieszkania.

Ustawodawstwo właściwe Zgodnie z art.14 ust.9 rozp.987/2009 centrum zainteresowania dla działalności osoby wykonującej działalność na własny rachunek określa się z uwzględnieniem wszystkich aspektów jej działalności zawodowej a zwłaszcza: -stałego miejsca prowadzenia działalności -zwyczajowego charakteru lub okresu trwania wykonywanej działalności -liczby świadczonych usług

Ustawodawstwo właściwe Praca w jednym państwie i działalności na własny rachunek w innym państwie Art. 13 ust. 3 rozp. 883/2004 Zgodnie z wyżej wskazanym przepisem osoba, która jest pracownikiem najemnym w jednym państwie członkowskim i równocześnie wykonuje pracę na własny rachunek w innym państwie członkowskim podlega ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym wykonuje swą pracę najemną . Przykład: Osoba będąca pracownikiem w Polsce prowadzi również działalność na własny rachunek w Czechach. Zastosowanie ma wyłącznie polskie ustawodawstwo na podstawie art. 13 ust. 3 rozporządzenia 883/2004.

Ustawodawstwo właściwe Praca o charakterze marginalnym nie będzie brana pod uwagę do celów określenia mającego zastosowanie ustawodawstwa na mocy art. 13 rozporządzenia podstawowego. Osoba wykonująca „pracę o marginalnym charakterze” w jednym państwie członkowskim, która pracuje również w innym państwie Członkowskim nie może być uznawana za osobę normalnie wykonującą pracę w dwóch lub kilku państwach członkowskich i w związku z tym nie jest objęta zakresem obowiązywania przepisów art. 13 rozporządzenia 883/2004. W takim przypadku osoba jest traktowana, w celu ustalenia właściwego ustawodawstwa, jako pracująca wyłącznie w jednym państwie członkowskim.

Ustawodawstwo właściwe Praca o charakterze marginalnym to praca, która jest stała, ale ma niewielkie znaczenie pod względem czasu oraz zysku ekonomicznego. Zgodnie z Praktycznym poradnikiem, jest to praca zajmująca mniej niż 5% regularnego czasu pracy pracownika lub stanowi mniej niż 5% całkowitego wynagrodzenia pracownika. Przykład: Pracownik polskiego przedsiębiorstwa wykonuje pracę na rzecz tego pracodawcy w Polsce oraz Niemczech. Praca w Polsce stanowi mniej niż 5% całkowitego czasu pracy pracownika. W takim przypadku, praca w Polsce będzie uznana za pracę o marginalnym charakterze, a w konsekwencji pracownik nie będzie uznany za wykonującego pracę w dwóch lub kilku państwach członkowskich i nie jest objęty zakresem art. 13 ust. 1 rozporządzenia podstawowego. Pracownik taki, w celu ustalenia ustawodawstwa będzie traktowany tak, jakby wykonywał pracę w tylko jednym państwie. Właściwe wobec niego będzie ustawodawstwo niemieckie, na podstawie art. 11 ust. 3a) rozporządzenia 883/2004.

Ustawodawstwo właściwe Osoby aktywne zawodowo jednocześnie w dwóch lub w kilku państwach członkowskich w celu ustalenia ustawodawstwa powinny skontaktować się z instytucją państwa miejsca zamieszkania. Dotyczy to następujących sytuacji: wykonywania pracy najemnej w dwóch lub więcej państwach członkowskich wykonywanie pracy na własny rachunek w dwóch lub więcej państwach członkowskich, wykonywania pracy najemnej i pracy na własny rachunek w dwóch lub więcej państwach członkowskich. W opisanych powyżej sytuacjach, instytucja miejsca zamieszkania jest zawsze właściwa do ustalenia właściwego ustawodawstwa. Procedura ustalania tymczasowego ustawodawstwa jest określona przez przepisy art. 16 rozp. 987/2009.

Ustawodawstwo właściwe Zgodnie z tą procedurą, instytucja miejsca zamieszkania dokonuje ustalenia ustawodawstwa mającego zastosowanie w stosunku do osoby wykonującej pracę w kilku państwach. Takie wstępne określenie mającego zastosowanie ustawodawstwa ma charakter tymczasowy. Instytucja ta informuje wyznaczone instytucje każdego państwa członkowskiego, w którym wykonywana jest praca, a także instytucje państwa członkowskiego w którym znajduje się siedziba lub miejsce prowadzenia działalności przedsiębiorstwa zatrudniającego pracownika, o swoim tymczasowym określeniu. Tymczasowe określenie mającego zastosowanie ustawodawstwa, staje się ostateczne w terminie dwóch miesięcy od momentu kiedy instytucja, która dokonała ustalenia poinformuje o swoim ustaleniu instytucje zainteresowanych państw członkowskich. Jeśli żadna z instytucji, które zostały poinformowane, nie zgłosi przed upływem 2 miesięcy instytucji miejsca zamieszkania, wątpliwości co do treści ustalenia, a także nie poinformuje o swojej odmiennej opinii w tej kwestii, ustawodawstwo tymczasowe staje się ostateczne. Instytucja właściwa państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo zostało tymczasowo lub ostatecznie określone jako mające zastosowanie, niezwłocznie informuje o tym osobę zainteresowaną.

Ustawodawstwo właściwe Przykład: Osoba prowadzi działalność na własny rachunek jednocześnie na terenie Francji i Niemiec. Jej miejsce zamieszkania znajduje się w Polsce, gdzie osoba ta nie prowadzi żadnej działalności. Centrum zainteresowania dla jej działalności znajduje się we Francji. Ponieważ jednak osoba ta zamieszkuje w Polsce, powinna poinformować jednostkę terytorialną ZUS właściwą terytorialnie ze względu na swoje miejsce zamieszkania w Polsce. ZUS dokona ustalenia właściwego ustawodawstwa i poinformuje o swoim ustaleniu osobę zainteresowaną oraz instytucje francuską i niemiecką. W tej sytuacji zastosowanie będzie miało ustawodawstwo francuskie, ze względu na to, iż znacząca część działalności nie jest prowadzona w państwie miejsca zamieszkania, a więc w Polsce, natomiast na terenie Francji znajduje się centrum zainteresowania dla prowadzonej działalności. W tej sytuacji instytucja francuska będzie właściwa do ewentualnego poświadczenia formularza A1.

Ustawodawstwo właściwe Jeśli ZUS, jako instytucja państwa miejsca zamieszkania, a więc instytucja właściwa do ustalenia ustawodawstwa stwierdzi, że polskie ustawodawstwo ma w danym przypadku zastosowanie, niezwłocznie informuje o tym osobę zainteresowaną lub pracodawcę tej osoby. Instytucja może zrobić to za pomocą pisma lub formularza A1 zaświadczającego o ustawodawstwie właściwym. O ile jednostka terenowa ZUS miejsca zamieszkania dysponuje wszystkimi niezbędnymi informacjami do wydania formularza A1, wystawi ten formularz w celu poinformowania osoby zainteresowanej o ustawodawstwie mającym do niej zastosowanie.

Ustawodawstwo właściwe Dokumentem potwierdzającym zastosowanie ustawodawstwa danego państwa jest formularz A1 potwierdzony przez instytucję właściwą tego państwa. W Polsce jest to Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zaświadczenie A1 poświadczane jest przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie zabezpieczenia społecznego na mocy przepisów rozporządzenia 883/2004.

Ustawodawstwo właściwe Zgodnie z art. 16.1 rozp. 883/2004 dwa lub kilka Państw Członkowskich, właściwe władze tych Państw Członkowskich lub organy wyznaczone przez te władze mogą przewidzieć, za wspólnym porozumieniem, w interesie niektórych osób lub niektórych grup osób, wyjątki od przepisów art. 11 do 15. Porozumienia zawierane na podstawie art. 16.1 wymagają zgody instytucji zaangażowanych państw członkowskich i mogą zostać wykorzystane wyłącznie w interesie danej osoby lub kategorii osób.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Wydział Ubezpieczeń i Składek -1 Ustawodawstwo właściwe Tryb wyjątkowy może mieć zastosowanie np. w sytuacji gdy jest oczywiste, że pracodawca będzie delegował pracowników na okres dłuższy niż 24 miesiące. Wnioski o utrzymanie polskiego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego w trybie wyjątkowym należy składać bezpośrednio do Oddziału ZUS w Kielcach. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Kielcach Wydział Ubezpieczeń i Składek -1 Ul. Piotrkowska 27 25-510 Kielce

Ustawodawstwo właściwe Informacje, na temat właściwego ustawodawstwa, formularze UE, wnioski o zaświadczenie A1 dostępne są na stronie internetowej www.zus.pl