Ks. Maciej Ostrowski Duszpasterstwo pielgrzymkowe Wybrane zagadnienia warsztaty, 14 listopada 2015

Definicja pielgrzymki Pielgrzymka a turystyka religijna Definicja sanktuarium Schemat sanktuarium Struktury duszpasterstwa „osób w drodze” Stacje pielgrzymki

DEFINICJA PIELGRZYMKI

 Migracje (wojny, ucieczki, wygnania)  Turystyka  Podróże naukowe, handlowe  Podróże w celach kulturalnych i handlowych  Wyprawy do miejsc przyrodniczych o szczególnej piękności  Nawiedziny „miejsc ducha”  „Pielgrzymka ludzkiego umysłu (telekomunikacja, internet)  Pielgrzymka jako religijny akt (właściwe znaczenie) Papieska Rada ds.. Migracji i podróżnych Pielgrzymka w Wielkim Jubileuszu Roku 2000

PEREGRINUS (łac.) = wędrowiec, podróżujący po obcych krajach, nie będący obywatelem kraju

PEREGRINATIO (łac.) per-agros (=przez pola) = bycie na obczyźnie, poza miejscem stałego pobytu

PATHA (hinduskie) = droga PATOS (greckie) = ścieżka PONTOS (greckie) = morze, przeprawa  PĄĆ – DROGA PIELGRZYMÓW (A.Brückner)

Wędrówka podjęta z religijnych motywów, „dająca wyraz wewnętrznemu pragnieniu wyjścia z siebie i nawiązania kontaktu z istotą transcendentną” Komisja Konferencji Episkopatu Włoch ds. Duszpasterstwa czasu wolnego, turystyki i sportu, Pielgrzymowanie u progu trzeciego tysiąclecia, 1998

„Podjęta z motywów religijnych podróż do miejsca uważanego za święte (locus sacer) ze względu na szczególne działanie w nim Boga lub bóstwa” (A. Jackowski)

 Akt natury religijnej (wiara i kult)  Motyw poruszający: pragnienie intensywniejszego obcowania ze Świętym i wypełniania religijnych praktyk  Akt natury religijnej (wiara i kult)  Motyw poruszający: pragnienie intensywniejszego obcowania ze Świętym i wypełniania religijnych praktyk

 Przestrzeń (Wędrówka – przemieszczanie się w przestrzeni z ośrodka stałego zamieszkania ku celowi: świętemu miejscu)  Czas (obszerniejszy niż w innych religijnych aktach)

 Pielgrzym spodziewa się uzyskania łask obfitszych niż w zwykle spełnianych aktach kultu  Wędrówka mająca intensywniej wpłynąć na formowania religijnych i moralnych postaw pielgrzymów

 „ Modlitwa stopami” – całe ciało bierze udział w modlitwie  „Multiplikacja” intencji

Sanktuarium Miejsce święte locus sacer

ŚWIĘTOŚĆ ontologiczna - oddzielone od profanum, przynależne do Boga kultyczna – miejsca i przedmioty wydzielone ze świeckiego użytku, przeznaczone do kultu moralna – doskonałość czynów, realizacja cnót w najwyższym stopniu

Miejsca święte (loca sacra): „kościoły, kaplice, sanktuaria, cmentarze oraz niektóre miejsca geograficzne otaczane szczególna czcią i kultem, wyjęte spod jurysdykcji świeckiej z powodu uświęcenia ich ważnymi wydarzeniami religijnymi” Z. Krzyszkowski, Leksykon teologii fundamentalnej

Czynniki uznania miejsca świętego obiektywny – wydarzenie o nadprzyrodzonym charakterze (formalnie [nie]uznane) np. objawienie, cud, wydarzenie z życia Chrystusa lub świętych formalno - prawny – uznanie przez kościelną władzę potwierdzone dekretem subiektywny – uznanie przez pobożność wiernych

SANKTUARIUM = Miejsce Święte „kościół lub inne miejsce, do którego – za aprobatą ordynariusza miejscowego – pielgrzymują liczni wierni, z powodu szczególnej pobożności” Kodeks Prawa Kanonicznego, kan 1230

SANKTUARIUM = Miejsce Święte „wiele innych miejsc kultu, często skromnych, jak kościółki w miastach i na wsiach, w środowisku miejscowym spełniają podobną funkcję jak sanktuaria, chociaż nie są kanonicznie uznane” Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii, 264

SANKTUARIUM = Miejsce Święte Bóg przez swą interwencję (objawienie, cuda, łaski) wskazuje wybraną przestrzeń jako miejsce szczególnego kultu Duch Święty obdarowuje wybrane miejsce szczególnym charyzmatem

PIELGRZYMKA A TURYSTYKA RELIGIJNA

TURYSTYKA A PIELGRZYMKA Odbywanie wycieczek, tj. wyjazdów bądź wymarszów poza miejsce stałego pobytu dla rozrywki i odpoczynku (przyroda, kultura, poznanie ludzi itd.) Wędrówka podjęta z religijnych motywów, „dająca wyraz wewnętrznemu pragnieniu wyjścia z siebie i nawiązania kontaktu z istotą transcendentną”

TURYSTYKA A PIELGRZYMKA WSPÓLNE * Miejsca * Szlaki * Transport * Infrastruktura

TURYSTYKA A PIELGRZYMKA MOTYWY ŚWIECKIE: * Poznawcze * Kulturowe * Rekreacyjne MOTYWY RELIGIJNE * Modlitwa * Pokuta * Sakramenty

TURYSTYKA PIELGRZYMKA TURYSTYKA RELIGIJNA

TURYSTYKA PIELGRZYMKA

TURYSTYKAPIELGRZYMKA Dwie linie znaczeń Dualizm motywów

TURYSTYKA PIELGRZYMKA TURYSTYKA RELIGIJNA Człowiek jednością psycho-fizyczną i duchową

TURYSTYKAPIELGRZYMKA TURYSTYKA RELIGIJNA ZWIEDZAĆ oglądać, podziwiać: piękno, kształty, walory kulturalne; zaspokajać ciekawość, pogłębiać wiedzę o świecie oglądać, podziwiać: piękno, kształty, walory kulturalne; zaspokajać ciekawość, pogłębiać wiedzę o świecie

TURYSTYKAPIELGRZYMKA TURYSTYKA RELIGIJNA NAWIEDZAĆ Maryja nawiedza Elżbietę Łk 1, nawiedzić miejsce święte: nawiedzić miejsce święte: Modlitwa, adoracja, akt wiary

TURYSTYKA RELIGIJNA Zeświecczona pielgrzymka ? Czy szansa nowej ewangelizacji ?

Kościół nie tworzy definicji używa terminu dla opisu, istniejącej rzeczywistości

Struktury duszpasterstwa „osób w drodze”

„osoby w drodze” Migranci emigranci, imigranci, uciekinierzy PielgrzymiTuryści Pracownicy gościnni, pracownicy komunikacji Studenci obcokrajowi Nomadzi, Romowie

 Pontificio Consiglio della Pastorale per i Migranti e Itineranti Profilo Sessione Plenaria Settori ◦ Migranti ◦Rifugiati & Sfollati ◦Studenti Internazionali ◦Turismo, Pellegrinaggio, Santuari ◦Gente del Mare ◦Aviazione Civile ◦Nomadi: Sinti & Rom ◦Circensi, Fieranti ◦Pastorale della Strada Nostra Rivista "People on the Move

STOLICA APOSTOLSKA Papieska Rada ds. Duszpasterstwa Migrantów i Podróżnych Przewodniczący Sekretarz Podsekretarz Członkowie, Oficjałowie, Konsultorzy koordynacja duszpasterstwa osób będących w drodze (turyści, pielgrzymi, migranci, przesiedleńcy, pracownicy cyrków itp.) koordynacja duszpasterstwa pracowników sektora turystyki przygotowanie programów i pomocy duszpasterskich kontakt z międzynarodowymi organizacjami kongresy duszpasterstwa, zjazdy, szkolenia studia itp. KONFERENCJA EPISKOPATU POLSKI Rada ds. Duszpasterstwa Migracji Turystyki i Pielgrzymek Przewodniczący Członkowie biskupi Konsultorzy ożywianie i koordynacja na terenie kraju duszpasterstwa osób będących w drodze oraz pracowników sektora turystyki przygotowanie programów i pomocy duszpasterskich kontakt z krajowymi organizacjami, konferencje, szkolenia, studia itp. DIECEZJEDiecezjalni duszpasterze turystyki i pielgrzymek ożywianie, koordynacja, inicjatywy duszpasterstwa na terenie diecezji itp. SANKTUARIA LOTNISKA PORTY MIEJSCOWOŚCI TURYSTYCZNE Kustosze sanktuariów Kapelani lotnisk, portów Duszpasterze delegowani do miejscowości turystycznych lub grup związanych z turystyką duszpasterstwo w sanktuariach opieka duszpasterska nad portami lotniczymi, morskimi (podróżnymi i personelem) duszpasterstwo wśród turystów (wczasowiczów)

Pomocniczy charakter struktur = wsparcie pielgrzymek indywidualnych i zbiorowych organizowanych przez diecezje, parafie, stowarzyszenia biura pielgrzymkowe itp. * Zapewnienie duchowej opieki * Dbanie o religijny charakter * Ocena form, pobożności (w razie potrzeby oczyszczanie z nieprawidłowych) * Przygotowanie pomocy duszpasterskich, projektów

Pomocniczy charakter struktur * Obserwacja, studia * Wsparcie organizacyjne * Inicjowanie współpracy * Formacja organizatorów pielgrzymek * Kongresy, sympozja

SCHEMAT SANKTUARIUM

STREFA RECEPCJI I USŁUG punkty recepcji, informacji, parkingi, gastronomia, sklepy z dewocjonaliami, sanitariaty MIEJSCE NAJŚWIĘTSZE Tabernakulum, święty wizerunek, prezbiterium modlitwa w ciszy, liturgia MIEJSCE ŚWIĘTE place kościelne, krużganki, przedsionki, parki przygotowanie, objaśnianie KLAUZURA Klasztor, dom kustosza zakonnicy, duszpasterze STREFA SKUPIENIA Dom rekolekcyjny dla specjalnych grup INNE: Muzeum, wystawa, sala konferen- cyjna, ośrodek powołań, poradnictwo dostępne dla wszystkich MIEJSCE ŚWIĘTE nawy kościoła liturgia, ograniczone objaśnianie

/ Materiały dla studentów / ks. M. Ostrowski / Turystyka religijna

Dziękuję za uwagę Ks. Maciej Ostrowski