Podstawy radioterapii nowotworów Jacek Jassem Katedra i Klinika Onkologii i Radioterapii Akademii Medycznej w Gdańsku
Radioterapia: podstawowe pojęcia Promieniowanie: wysyłanie i przenoszenie energii oraz jej absorpcja Formy promieniowania: fotony lub cząstki Prędkość promieniowania: 3 x 108 m/sek (w próżni) Rodzaje promieniowania: fale radiowe, mikrofale, podczerwień, światło widzialne, ultrafiolet, promieniowanie jonizujące
Promieniowanie jonizujące forma fizyczna: fotony (X, gamma) lub cząstki (najczęściej elektrony, protony, neutrony efekt w materii: jonizacja (oderwanie elektronów z orbity) energia: od 50 KeV do 25 MeV źródła promieniowania: rozpad pierwiastków radioaktywnych produkujących promieniowanie gamma (60Co) lub zahamowanie przyspieszonych elektronów na tarczy z metali ciężkich (promienie X)
Efekt promieniowania w materii żywej
Rodzaje uszkodzenia nici DNA
Rodzaje radioterapii Teleterapia: napromienianie wiązką energii dostarczoną z zewnątrz Brachyterapia: umieszczenie izotopu wewnątrz jam ciała lub śródtkankowo
Kliniczny efekt radioterapii Wykorzystanie różnicy w promieniowrażliwości pomiędzy nowotworem i sąsiednimi tkankami zdrowymi Zastosowanie wyższej dawki na nowotwór niż na sąsiednie tkanki zdrowe
Charakterystyka aparatury radioterapeutycznej
Promieniowrażliwość: Wrodzona wrażliwość komórek na promieniowanie Promieniouleczalność: Możliwość wyleczenia chorego (dzięki korzystemu wskaźnikowi terapeutycznemu)
Promieniowrażliwość i promieniouleczalność niektórych nowotworów
Izotopy radioaktywne
Rak szyjki macicy – brachyterapia środjamowa
Brachyterapia środtkankowa
Przykłady nowotworów, w których radioterapia stosowana jest jako metoda radykalnego leczenia Jako jedyna metoda lub w skojarzeniu z chemioterapią W skojarzeniu z chirurgią Nowotwory głowy i szyi Chłoniaki Rak szyjki macicy Rak przełyku Rak odbytu Rak stercza Rak pęcherza moczowego Rak skóry Rak piersi Rak odbytnicy Rak płuca Mięsaki Nowotwory mózgu Rak trzonu macicy Rak żołądka
Radioterapia jako alternatywa dla okaleczającej chirurgii
Leczenie oszczędzające narządy Nowotwór Leczenie z usunięciem narządu Alternatywa Rak piersi Rak odbytu Rak krtani Rak szyjki macicy Rak stercza Amputacja + sztuczny odbyt Wycięcie Wycięcie guza + radioterapia Radioterapia + chemioterapia Radioterapia chemioterapia Radioterapia hormonoterapia