ROZPOZNANIE I STOPNIOWANIE NOWOTWORÓW

Prezentacja na temat: "ROZPOZNANIE I STOPNIOWANIE NOWOTWORÓW"— Zapis prezentacji:

1 ROZPOZNANIE I STOPNIOWANIE NOWOTWORÓW

2 ROZPOZNANIE NOWOTWORU
Badanie podmiotowe Badanie przedmiotowe Badania obrazowe (np. RTG, TK, NMR, mammografia) Badania czynnościowe (np. PET, scyntygrafia) Badania endoskopowe (np. kolonoskopia, bronchoskopia) Markery nowotworowe (PSA) Badanie histopatologiczne

3 BADANIE HISTOPATOLOGICZNE
Niezbędne do rozpoczęcia leczenia nowotworu. Obraz mikroskopowy komórek guza pozwala w pewnym stopniu przewidzieć stopień jego złośliwości oraz założyć rokowanie i przewidzieć skuteczność leczenia.

4 MARKERY NOWOTWOROWE Substancje, których produkcja w nowotworze jest wyższa od poziomu produkcji w komórce prawidłowej.

5 OGRANICZENIA STOSOWANIA MARKERÓW
- brak uniwersalnego markera (obecność nowotworu vs brak nowotworu) płynne pojęcie normy oznaczanie markerów nie ma zastosowania w ramach badań przesiewowych

6 MARKERY NOWOTWOROWE CEA jelito grube Ca trzustka Ca 125 jajnik PSA prostata AFP wątroba, jądro β HCG łożysko, jądro

7 STOPNIOWANIE NOWOTWORU
CEL - określenie rokowania - stopień zaawansowania jest jednym z najważniejszych czynników prognostycznych wybór odpowiednich metod leczenia wymiana informacji miedzy ośrodkami organizacja wieloośrodkowych badań klinicznych.

8 STOPNIOWANIE NOWOTWORU
STOPIEŃ ZŁOŚLIWOŚCI SYSTEM TNM STOPNIE KLINICZNEGO ZAAWANSOWANIA

9 STOPIEŃ ZŁOŚLIWOŚCI Cecha G – oparta o cechy histopatologiczne 1-3 (4)

10 System TNM Najbardziej rozpowszechniony sposób oceny stopnia zaawansowania (ale np. rak jelita grubego, rak szyjki macicy, nowotwory mózgu i rdzenia kręgowego oraz szpiku kostnego - inne systemy) Oparty na: - ocenie wielkości guza (T-tumor) - ocenie wielkości rozprzestrzenienia procesu w regionalnych węzłach chłonnych (N-nodulus) - obecności lub nie przerzutów odległych (M-metastases)

11 STOPNIE ZAAWANSOWANIA - RAK PIERSI

12 OKREŚLENIE RADYKALNŚCI ZABIEGU
R0 - resekcja mikroskopowo radykalna R1 - resekcja makroskopowo radykalna, nowotwór w linii cięcia w badaniu mikroskopowym R2 - resekcja makroskopowo nieradykalna

13 STRATEGIA LECZENIA NOWOTWORÓW

14 STRATEGIA LECZENIA NOWOTWORÓW
Nowotwór jest zbiorem komórek, które nie podlegają właściwym dla organizmu mechanizmom regulacyjnym; osiągnąwszy nieśmiertelność, dzielą się w sposób pozbawiony kontroli. Leczenie nowotworu musi polegać na niszczeniu komórek nowotworowych.

15 LECZENIE Z WYBORU Leczenie uznane za najskuteczniejsze dla danej choroby w określonym stopniu zaawansowania. Leczenie ujęte w standardzie postępowania jako najbardziej optymalne.

16 LECZENIE W ONKOLOGII 1. Leczenie radykalne 2. Leczenie paliatywne 3. Najlepsze leczenie objawowe (BSC-best supportive care)

17 LECZENIE RADYKALNE Celem leczenia jest wyleczenie chorego Stosuje się maksymalne tolerowane dawki radioterapii/chemioterapii lub leczenie skojarzone Leczenie jest uciążliwe i obarczone licznymi powikłaniami

18 LECZENIE PALIATYWNE Szanse na wyleczenie choroby są minimalne Celem leczenia jest przede wszystkim poprawa jakości życia – zmniejszenie bólu, duszności, itp. Celem może być wydłużenie życia lub czasu do progresji choroby Leczenie powinny być jak najmniej uciążliwe

19 LECZENIE W ONKOLOGII wyleczenie z choroby nowotorowej lub istotne przedłużenie życia lub wydłużenie czasu do progresji choroby lub poprawa jakości życia

20 LECZENIE W ONKOLOGII Nieetyczne jest stosowanie leczenia onkologicznego (chemioterapii lub radioterapii) w sytuacjach beznadziejnych pod wpływem nacisku chorego/rodziny/innego lekarza lub “z litości”.

21 CZYNNIKI DECYDUJĄCE O WYBORZE STRATEGII LECZENIA
1. prawdopodobieństwo wyleczenia rodzaj nowotworu lokalizacja nowotworu stopień klinicznego zaawansowania stopień złośliwości 2. stan ogólny chorego (skale WHO, ECOG, Karnofsky)

22 SKALA SPRAWNOŚCI WHO/ZUBRODA/ECOG
Stopień sprawności Opis bez obecności objawów choroby, sprawność prawidłowa, pełna aktywność, zdolność do samodzielnego wykonywania wszystkich czynności i pracy 1 obecność objawów choroby, zdolność do wykonywania czynności codziennych i lekkiej pracy, nie ma konieczności przebywania w łóżku w ciągu dnia 2 obecność objawów choroby, znacznie ograniczona aktywność, zdolność do wykonywania czynności codziennych, brak zdolności do wykonywania pracy, konieczność przebywania w łóżku mniej niż 50% dnia 3 ograniczona zdolność wykonywania czynności osobistych, konieczność spędzania w łóżku ponad połowy dnia 4 konieczność opieki osoby drugiej, stałe przebywanie w łóżku 5 zgon

23 SKALA SPRAWNOŚCI KARNOFSKI
Stopień Opis 100 Stan prawidłowy, w pełni aktywny, sprawność normalna, bez dolegliwości, bez objawów choroby. 90 Zdolny do normalnej aktywności, niewielkie dolegliwości i objawy choroby. 80 Stan niemal pełnej aktywności, ale utrzymanie aktywności wymaga pewnego wysiłku, niewielkie dolegliwości i objawy choroby. 70 Zdolny do samodzielnego życia i samoobsługi, nie jest zdolny do normalnej aktywności i pracy. 60 Wykonuje codzienne czynności, jest zdolny do prawie samodzielnego życia. Sporadycznie, okresowo wymaga pomocy i/lub opieki. 50 Wymaga znacznej i częstej pomocy i interwencji medycznych. 40 Niesprawny, wymaga ciągłej pomocy i specjalistycznej opieki. 30 W znacznym stopniu niesprawny, często wskazana hospitalizacja ale bez bezpośredniego zagrożenia życia. 20 Ciężko chory, niezbędna hospitalizacja, wymaga intensywnego leczenia wspierającego. 10 Stan gwałtownego pogarszanie się stanu zdrowia i narastania zagrożenia życia. Zgon.

24 CZYNNIKI DECYDUJĄCE O WYBORZE STRATEGII LECZENIA
3. dodatkowe schorzenia, nałogi 4. wiek chorego 5. dolegliwości chorego

25 CZYNNIKI DECYDUJĄCE O WYBORZE STRATEGII LECZENIA
6. nastawienie chorego, wola chorego 7. możliwości leczenia dostęp do onkologa dostęp do różnych metod leczenia doświadczenie ośrodka 8. czyniki subiektywne doświadczenie i „temperament” onkologa sposób podejmowania decyzji

26 1. Leczenie miejscowe LECZENIE W ONKOLOGII Leczenie operacyjne
Radioterapia 2. Leczenie systemowe Chemioterapia Hormonoterapia Leczenie celowane

27 LECZENIE W ONKOLOGII Leczenie skojarzone

28 LECZENIE SKOJARZONE Wybór sposobu kojarzenia metod zależy od: rodzaju nowotworu, jego stopnia zaawansowania, czynników prognostycznych, czynników związanych z pacjentem

29 LECZENIE SKOJARZONE Metody i kolejność stosowane w określonym przypadku są określone przez standard postępowania onkologicznego. W terapii większości guzów litych, w niskich stopniach zaawansowania postępowaniem z wyboru jest zabieg chirurgiczny. Stosowanie uzupełniających metod terapeutycznych zależy przede wszystkim od analizy czynników rokowniczych. Niektóre nowotwory można wyleczyć napromienianiem.

30 CZYNNIKI PROGNOSTYCZNE i PREDYKCYJNE
Czynniki prognostyczne - mówią o rokowaniu. Czynniki predykcyjne – przewidują odpowiedź na leczenie.