PRAWO CELNE

Prawo celne Jest to dziedzina prawa, która reguluje zasady i tryb przywozu towarów na dany obszar celny oraz wywozu towarów z obszaru celnego, a także związane z tym prawa i obowiązki osób jak i również uprawnienia i obowiązki organów celnych.

Podstawowe zasady prawa celnego Swoboda obrotu gospodarczego z zagranicą Równe traktowanie uczestników obrotu handlowego Jednakowe traktowanie towarów podlegających cłom Powszechna informacja o prawach i obowiązkach celnych

Źródła prawa celnego Wspólnotowy Kodeks Celny (1992r) Rozporządzenie w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej (2003r) Rozporządzenie w sprawie zwolnień celnych (2009r) Ustawa – Prawo Celne (2004r)

Terminy towarzyszące prawu celnemu

Wspólnotowy Kodeks Celny Akt normatywny obowiązujący w krajach Wspólnoty Europejskiej dotyczący prawa celnego, ustanowiony rozporządzeniem Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. Wprowadzenie Kodeksu miało na celu zebranie w jednym miejscu przepisów wspólnotowego prawa celnego, zawartych w licznych rozporządzeniach i dyrektywach .

Unia celna Unii Europejskiej Zawiązana w 1968 r. unia celna pomiędzy państwami ówczesnej Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Jej przepisy znalazły się w przepisach Traktatu ustanawiającego EWG, lecz faktyczne wejście w życie unii celnej nastąpiło 10 lat po wejściu w życie tego traktatu.

Taryfa celna Podstawowe techniczne narzędzie, służące państwu do ustalania wysokości opłat celnych. Wyróżniamy następujące rodzaje taryf: • jednokolumnowa - ma miejsce wtedy, gdy kraj traktuje przywożone towary jednakowo. Taryfa celna zapisana jest w jednej kolumnie. • wielokolumnowa - występuje wtedy, gdy kraj wprowadza preferencje celne, tzn. stosuje wobec towarów pochodzących z niektórych krajów stawki niższe niż wobec towarów z pozostałych państw. Wtedy każda z kolumn zawiera stawki celne odnoszące się do towarów pochodzących z określonej grupy krajów.

Rodzaje stawek w polskiej taryfie celnej a) Stawki celne autonomiczne - stosowane są w odniesieniu do następujących towarów: 1. towarów pochodzących z krajów i regionów, które nie mają przyznanej klauzuli najwyższego uprzywilejowania i nie należą do Światowej Organizacji Handlu  2. niektórych towarów pochodzących z krajów rozwijających się i najmniej rozwiniętych. W przypadku tych towarów w taryfie celnej przewidziana jest jedynie stawka autonomiczna, a stawka preferencyjna w ogóle nie została określona 

Rodzaje stawek w polskiej taryfie celnej 3. niektórych towarów pochodzących z państw i regionów nie zaliczonych do krajów rozwijających się i najmniej rozwiniętych  4. w Polsce stawka celna autonomiczna jest swobodnie kształtowana i nie respektuje zobowiązań podjętych przez nasz kraj na forum Światowej Organizacji Handlu  5. stawka ta jest z reguły co najmniej dwukrotnie wyższa w odniesieniu do tych towarów w stosunku, do których określono stawkę celną konwencyjną.  6. w przypadku towarów, w których kraju lub regionu nie można określić stosuje się stawkę autonomiczną podwyższoną o 100%.

Rodzaje stawek w polskiej taryfie celnej b) Stawki celne konwencyjne - stosowane są w odniesieniu do towarów pochodzących z krajów i regionów, którym Polska przyznała klauzulę najwyższego uprzywilejowania i należących do Światowej Organizacji Handlu. Stawki te respektują zobowiązania Polski przyjęte na forum Światowej Organizacji Handlu.  c) Stawki celne preferencyjne - stosowane są w odniesieniu do niektórych towarów pochodzących z krajów rozwijających się i najmniej rozwiniętych.  d) Stawki obniżone - w odniesieniu do niektórych towarów pochodzących z krajów i regionów, z którymi Polska podpisała umowę o utworzeniu strefy wolnego handlu.  e) ryczałtowe - dla upominków Polska taryfa celna najbardziej preferuje import towarów z UE i niektórych państw należących do CEFTA.

Urząd celny „Jednostka organizacyjna administracji celnej, w której mogą zostać dokonane czynności przewidziane w przepisach prawa celnego” (K.cel., art. 3 par. 1 pkt. 21) „cały aparat wykonawczy obejmujący wszystkie oddziały i posterunki oraz inne komórki organizacyjne podlegające jednemu dyrektorowi” (K. Cel., art. 284 par. 2)

Dług celny Powstałe z mocy prawa - czyli na podstawie aktu normatywnego, a nie decyzji administracyjnej - zobowiązanie do uiszczenia należności celnych przywozowych (dług celny w przywozie) lub należności celnych wywozowych (dług celny w wywozie) odnoszące się do towarów.

Kwota długu celnego – elementy kalkulacyjne Taryfa celna Pochodzenie towarów Kwota długu celnego Wartość celna towarów

Środki taryfowe stosowane w UE Kontyngent taryfowy Plafon taryfowy Zawieszenie poboru ceł

Wartość celna Przepisy dotyczące wartości celnej: Kodeks Celny Wspólnotowy (art. od 28 do 36 ); Rozporządzenie wykonawcze do Kodeksu Celnego Wspólnotowego (art. od 141 do 181a ); przepisy krajowe: prawo celne (art. 11), rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie określenia kursów wymiany stosowanego w celu ustalenia wartości celnej, przepisy przejściowe – załącznik IV pkt. 5 Unia celna (do aktu przystąpienia pkt. 7-8,10)

Metody ustalania wartości celnej wartość transakcyjna (art. 29 KC i art. od 144 do 149 RWKC); wartość identycznych towarów ( art. 30 ust.2 lit a KC oraz art. 150 RWKC); wartość transakcyjna towarów podobnych (art. 30 ust. 2 lit B KC oraz art151 RWKC) cena jednostkowa metoda (art. 30 ust. 2 lit C KC oraz art. 152 RWKC) wartości kalkulowanej (art. 30 ust. 2 lit D KC oraz art. 153 RWKC) metoda „ostatniej szansy” (art. 31 KC)

Koszty odliczane i doliczane Koszty doliczane do wartości celnej (art. 32 KC) w tym przepisy dotyczące: honorariów, tantiemów autorskich, opłat licencyjnych (art. od 157 do 162 RW KC) przepisy dotyczące kosztów transportu (art. od 164 do 166 RW KC); przepisy dotyczące definicji wprowadzenia miejsca do Wspólnoty (art. 163 RW KC) Koszty odliczane od wartości celnej (art. 33 KC)

Dłużnik Każda osoba zobowiązana do zapłacenia kwoty wynikającej z długu celnego.

Kontyngent taryfowy (celny) Wyznaczona ilość towarów, wobec której stosuje się niższe niż normalnie określone lub zerowe stawki celne. W kontyngencie taryfowym musi zostać określona ilość towaru, na który obowiązuje kontyngent i obniżona stawka celna. Kontyngent stwarza preferencyjne warunki w dostępie do towarów i obowiązuje tylko w imporcie. Jednym z motywów ustanawiania kontyngentów jest chęć poprawy bilansu płatniczego przez państwa.

Dozór i kontrola celna Towary przekraczające granicę Wspólnoty i wprowadzane na wspólnotowy obszar celny, jako towary nie wspólnotowe podlegają (od momentu ich wprowadzenia) dozorowi celnemu.

Dopuszczenie do obrotu Dozór celny Dostarczenie i przedstawienie towarów- zawiadomienie Kontrola celna Przeznaczenie celne Należności celne Dopuszczenie do obrotu

Schemat ogólny odprawy celnej Zgłoszenie celne Przedstawienie towarów Dokument celny Deklaracja skrócona Organ celny Procedura celna Przeznaczenie celne Określenie kwoty długu celnego

Dozór i kontrola celna Kontrola: wykonywana w ramach dozoru celnego Dozór: „wszelkie działania podejmowane przez organ celny w celu zapewnienia przestrzegania przepisów prawa celnego oraz innych przepisów mających zastosowanie do towarów przywożonych na wspólnotowy obszar celny lub z niego wywożonych”. Kontrola: wykonywana w ramach dozoru celnego

Czas trwania dozoru celnego Od chwili wprowadzenia towarów na wspólnotowy obszar celny Do chwili określenia ich statusu celnego

Wprowadzanie i zgłaszanie towarów Zgłoszenie celne Procedura celna Nadanie towarowi statusu celnego krajowego Nadanie towarowi statusu celnego nie krajowego

Zgłoszenie celne Czynność, przez którą dłużnik celny zgłasza zamiar objęcia wwożonego/wywożonego towaru procedurą celną. Podstawowy formularz: SAD (single administrative document) Podstawy prawne zawarte są w art. 68 WKC.

Przeznaczenie celne Objęcie towaru procedurą celną Przeznaczenie celne Zniszczenie towaru Zrzeczenie się towaru na rzecz skarbu państwa Wprowadzenie towaru do wolnego obszaru celnego lub składu wolnocłowego Powrotny wywóz towaru poza polski obszar celny

Zmiany jakim uległo prawo celne wraz z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej

Wraz z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej (1. maj. 2004r Wraz z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej (1.maj.2004r.), polskie prawo celne uległo bardzo znaczącym zmianom. Związane jest to z przystąpieniem Polski do Unii Celnej tworzonej przez państwa członkowskie UE. Kodeks celny oraz wszystkie rozporządzenia wykonawcze wydane na jego podstawie obowiązujące do tej pory zostały zastąpione prawem wspólnotowym(nowym prawem celnym), regulującym zagadnienia celne. Podstawowymi aktami prawnymi z zakresu prawa celnego są Wspólnotowy Kodeks Celny oraz Przepisy Wykonawcze do Wspólnotowego Kodeksu Celnego. Oba akty mają rangę rozporządzeń wspólnotowych. Na poziomie krajowym przepisy wspólnotowe uzupełniane są przez regulacje zawarte w ustawie z 19 marca 2004 - Prawo celne.

Polska jako członek Unii Europejskiej objęta jest unią celną z innymi krajami Europy - towary przywożone do Polski i wywożone z niej w obrębie Wspólnoty nie są objęte cłem. Obywatele Unii mający minimum 18 lat, podróżując w obrębie krajów Unii Europejskiej, mogą przewozić przez granicę 800 sztuk papierosów, 10 litrów spirytusu, 20 litrów wina o podwyższonej zawartości alkoholu, 90 litrów zwykłego wina i 110 litrów piwa. Ostrzejsze przepisy dotyczące limitu wwozu papierosów z Estonii, Węgier, Litwy, Łotwy, Polski i Słowacji stosują Austria, Belgia, Niemcy, Wielka Brytania, Dania, Szwecja, Finlandia, Francja i Irlandia. Przyjeżdżając do Polski spoza Unii, można wwieźć w celach niehandlowych 200 papierosów, 1 litr spirytusu lub 2 litry wina. Obowiązują także ograniczenia co do przewozu przez granicę antyków i dzieł sztuki oraz zwierząt. Istnieje też limit przewozu gotówki - przekraczając granicę Unii należy zgłosić gotówkę powyżej 10.000 EURO.

Unijny Kodeks Celny

Unijny Kodeks Celny W dniu 30 października 2013 r. weszło w życie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 r. ustanawiające unijny kodeks celny (UKC). UKC uchyla rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 450/2008 z dnia 23 kwietnia 2008 r. ustanawiające wspólnotowy kodeks celny (zmodernizowany kodeks celny).

UKC ma na celu zastąpienie rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. ustanawiającego wspólnotowy kodeks celny (WKC), co nie oznacza, że WKC przestaje obowiązywać. Stan prawny pozostaje bez zmian ponieważ stosowanie UKC wymaga wdrożenia przepisów wykonawczych i delegowanych. Zgodnie z art. 278 UKC pełne stosowanie UKC w oparciu o systemy informatyczne nastąpi najpóźniej do 31 grudnia 2020 r. Terminy wdrożenia poszczególnych systemów i okresy przejściowe zostaną wskazane w aktach wykonawczych/delegowanych, których przyjęcie nastąpi do 1 maja 2016 r. Datę przyjęcia aktów delegowanych  i wykonawczych określono w art. 288 ust. 2 UKC, zgodnie ze sprostowaniem w Dz. U. L 287 z 29.10.2013 s. 90.

Przygotowali: Gruszecka Aleksandra • Kobylański Robert • Nowak Katarzyna • Ragan Anna