Oddziaływanie tlenku węgla na organizm człowieka Prezentacja przygotowana przez Zosię Rudnicką kl.3a

Tlenek węgla – właściwości chemiczne Połączenie atomu węgla i tlenu (CO) Masa cząsteczkowa: 28,01 Stan skupienia w temp. 20°C: gaz Barwa: bezbarwny Temperatura topnienia (1013 hPa): -199°C Temperatura wrzenia (1013 hPa): -191,5°C Temperatura zapłonu: nie dotyczy Temperatura samozapłonu: 605°C Granice wybuchowości w powietrzu:  dolna: 12,5% obj. górna:75% obj.

Tlenek węgla (czad) (monotlenek węgla) (CO) Jest to bezbarwny, bezwonny, pozbawiony smaku (a więc niezauważalny dla człowieka) gaz. Jest nieco lżejszy od powietrza, trudno rozpuszczalny w wodzie, rozpuszczalny w alkoholu. Spalając się utlenia się do dwutlenku węgla. Aktywny chemicznie, reaguje z chlorem (fosgen), siarką (tlenosiarczek węgla), metalami (karbonylki), zasadami (mrówczany), wodorem (gaz do syntezy). Bardzo toksyczny, duszący, wiąże się z hemoglobiną krwinek i hamuje oddychanie tkankowe. Wchłaniany przez drogi oddechowe. Gaz łatwo palny. Tworzy mieszaniny wybuchowe z powietrzem. Pali się niebieskim płomieniem. Zbiorniki narażone na działanie ognia lub wysoką temperaturę mogą eksplodować. C O

Wchodzi w skład gazów: świetlnego, spalinowego, przemysłowego i piecowego. Każdego roku na świecie tysiące ludzi umiera wskutek zatrucia tlenkiem węgla! Kolejne tysiące cierpi z powodu długotrwałego zatrucia. Nie do oszacowania są wszystkie efekty stałej emisji CO w małym stężeniu do atmosfery (i jego kumulacji).

Emisja CO do atmosfery Emisje CO w Europie w roku 2001 według sektorów gospodarki. Źródło danych: http://webdab.emep.int Przykładowo, w Europie, w roku 2001, zostało wyemitowane 30 679 Gg CO. Głównym źródłem antropogenicznego CO w powietrzu był transport (60%) i przemysł (36% całkowitej emisji). Utylizacja odpadów i rolnictwo  miały znikome znaczenie. 

Różnice w zawartości CO w atmosferze w różnych częściach świata Poziom emisji zależy mi.in. od: stopnia uprzemy- słowienia nowoczesności przemysłu gęstości zaludnienia istnienia i przestrze- gania regulacji prawnych odnośnie dopuszczalnego poziomu emisji

Wpływ CO na organizm człowieka (1) Tlenek węgla do organizmu wchłania się w czasie, gdy oddychamy. Kiedy już jest w naszych płucach, tam wiążę się z hemoglobiną, tworząc tzw. karboksyhemoglobinę. Związek ten uniemożliwia tak zmienionej hemoglobinie przenoszenie tlenu, przez co komórki naszego ciała i cały organizm jest mocno niedotleniony. W skutek działania karboksyhemoglobiny uszkodzeniu ulegają organy najbardziej na niedotlenienie wrażliwe, a dla nas ważne: ośrodkowy układ nerwowy, układ naczyniowo-sercowy. Po 6-7 min. przebywania w pomieszczeniu, w którym stężenie CO wynosi ok. 70% doprowadza do nieodwracalnych zmian w organizmie, a po 20 min. następuje zgon. Jednak przy większej ilości CO w pomieszczeniach zamkniętych śmierć może nastąpić błyskawicznie, już po kilku oddechach, na skutek uduszenia w wyniku porażenia ośrodków oddychania. Przy wysokich stężeniach CO nie występują żadne sygnały ostrzegawcze (bóle głowy, nagła słabość itp.) Co gorsza, osłabienie i utrata przytomności uniemożliwiają nam ucieczkę.

Wpływ CO na organizm człowieka (2) Objawy zatrucia ostrego (w stężeniach): ok. 60-240 mg/m3 po paru godzinach – ból głowy w stężeniach ok. 450 mg/m3, po 1-2 godz. – ból głowy, mdłości, wymioty, osłabienie mięśni, apatię w stężeniach ok. 900-1000 mg/m3, po 2 godz. – zapaść, utrata przytomności w stężeniach ok. 1800-2000 mg/m3, w ciągu 20 min – zapaść; ryzyko zgonu po 2 godz. w stężeniach ok. 4000 mg/m3, po 5-10 min – zapaść; ryzyko zgonu po 30 min w stężeniach ok. 8000 mg/m3, po 1-2 min – zapaść; ryzyko zgonu po 10-15 min w stężeniach ok. 15000 mg/m3, po 1-3 min – zgon.

Wpływ CO na organizm człowieka (3) Następstwem ostrego zatrucia może być: nieodwracalne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, niewydolność wieńcowa i zawał u osób ze zmianami w sercu (chorobą niedokrwienną serca). Matka może przeżyć, ale jeżeli jest w ciąży, płód obumiera. Objawy zatrucia przewlekłego: początkowo kompensacyjne zwiększenie zawartości hemoglobiny i liczby erytrocytów, następnie zmniejszenie zdolności wysiłkowej u osób ze zmianami w naczyniach wieńcowych; zaburzenia krążenia wieńcowego i zmiany w EKG; bóle i zawroty głowy, zaburzenia pamięci, zmiany osobowości i zmiany neurologiczne.

Tlenek węgla: cichy zabójca Czad jest tym groźniejszy, że nie posiada smaku, zapachu, barwy, nie szczypie w oczy i nie "dusi w gardle". W bardzo dużym stęże- niu (około 75-100%) może lekko pachnieć czosnkiem. Ma też bardzo "wybuchowy charakter", a w powietrzu pali się niebieskawym płomieniem. Jest nieco lżejszy od powietrza (gęstość 0,967), przez co łatwo przenika przez ściany, stropy i warstwy ziemi. Najczęstszą przyczyną zatrucia są pożary i wadliwa instalacja grzewcza. Piecyk gazowy w małej łazience bez przewodu kominowego (lub z niedrożnym przewodem kominowym), może w ciągu jednej minuty wytworzyć 29 dm sześciennych tlenku węgla, dawkę, która może zabić! Zatrucie tlenkiem węgla (CO) może nastąpić w przeciągu kilku minut. Żadna inna trucizna na świecie nie pociąga za sobą tylu ofiar!

To się zdarza cały czas! W wieczór zaduszny w Hara- siukach w wyniku zaczadzenia zginęła 4-osobowa rodzina: matka i troje małych dzieci. Z stary pieca kaflowego, który służył rodzinie do ogrzewania całego mieszkania ulatniał się tlenek węgla. Już przed tym kobieta skarżyła się na bóle głowy, ale zostało to zbagateli- zowane przez lekarza. W mieszaniu przy ul. Zapole podczas kąpieli śmiertelnemu zaczadzeniu uległ 21-letni mężczyzna. Okazało się, że w łazience była zasłonięta kratka wentylacyjna wentylacji nawiewnej, którą miało napływać świeże powietrze do spalania gazu. Zaczadzenie było prawdopo- dobnie przyczyną śmierci starszego małżeństwa w Gułowie. Małżonków znaleźli policjanci zaalarmowani przez sąsiadów. Ofiary miały po 79 lat. Ich mieszkanie było ogrzewane metalowym piecykiem opalanym węglem. W pomieszczeniu nie było innych instalacji. Piecyk był nieszczelny i ulatniał się z niego tlenek węgla. W budynku przy ul. Oleskiej w wyniku zaczadzenia podczas kąpieli zmarła 20-letnia dziewczyna. Przyczyną była samowolna przeróbka wentylacji. Wentylator mechaniczny z łazienki i z kuchni został włączony do jednego przewodu kominowego. Spowodowało to wypływ spalin z piecyka gazowego.

Jak zapobiegać zagrożeniom? (zalecenia Straży Pożarnej) Upewnić się, że urządzenia mogące wydzielać tlenek węgla są zainstalowane poprawnie i działają sprawnie Upewnić się, że kocioł ma zapewniony dopływ powietrza z zewnątrz Upewnić się, że piece i kotły mają zapewnioną wentylacje i wentylacja jest szczelna Przestrzegać corocznych kontroli urządzeń gazowych i przewodów dymowych oraz wentylacyjnych Czyścić regularnie przewody - zatrudnić do tego wyspecjalizowanego kominiarza Pamiętać o otwieraniu przewodów dymowych, gdy korzysta się z kominka W piecykach naftowych używać odpowiedniego paliwa Nigdy nie pozostawiać uruchomionego samochodu lub innego silnika spalinowego w zamkniętym garażu lub innym pomieszczeniu.

Co zrobić po zatruciu?! (zalecenia Straży Pożarnej) Nie wolno lekceważyć objawów, szczególnie gdy odczuwa je więcej osób. Jeżeli zachodzi obawa zatrucia tlenkiem węgla należy: Natychmiast zaczerpnąć świeżego powietrza; wynieść zatrutego z miejsca narażenia; otworzyć drzwi i okna Wyłączyć wszystkie urządzenia mogące emitować truciznę Zapewnić spokój, wygodne położenie (leżąca lub półleżąca) Natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe!!! Usunąć z jamy ustnej ciała obce, odessać strzykawką, słomką wydzielinę s jamy ustnej i z nosa Jeżeli chory nie oddycha, zastosować sztuczne oddychanie metoda usta-usta Pierwsza pomoc: podawanie tlenu

Leczenie po zatruciu Transport do szpitala bez przerywania podawania tlenu Założenie stałej drogi dożylnej Leczenie szpitalne polega na: tlenoterapii (odtrutka: tlen) ochronie przed utratą ciepła zwalczanie kwasicy metabolicznej zwalczanie obrzęku mózgu Leki: hydrkortyzon, deksometozan, tionina i cytochrom C, 8,4-procentowy roztwór dwuwęglan sodu do podawania dożylnego

Co robić gdy doszło do pożaru? (zalecenia Straży Pożarnej) Zawiadomić otoczenie o awarii Usunąć z obszaru zagrożenia wszystkie osoby nie biorące udziału w likwidowaniu awarii; w razie potrzeby zarządzić ewakuację Wezwać jak najszybciej Państwową Straż Pożarną i Policję Państwową! Środki gaśnicze: dwutlenek węgla, woda – prądy rozproszone. Mały pożar: na terenie otwartym pozwolić się wypalić, kontrolując z bezpiecznej odległości i chłodząc zbiornik wodą; w pomieszczeniu zamkniętym wprowadzać gazowy dwutlenek węgla. Duży pożar: gasić po odcięciu dopływu gazu prądami wodnymi rozproszonymi – kroplistymi i mgłowymi. Zbiorniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą z bezpiecznej odległości; jeśli to możliwe, usunąć je z obszaru zagrożenia (groźba wybuchu). Specjalne wyposażenie ochronne: nałożyć aparat izolujący drogi oddechowe.

Dziękuję za uwagę! Źródła: Portalwiedzy,onet.pl Encyklopedia.interia.pl www.sfd.pl www.podkarpacie.starz.pl www.ciop.pl www.wentylacja.pl www.kominiarz.pl