‘ Piotr I. Roszkowski`

Mięśniaki macicy Najczęstszy nowotwór macicy Wiek rozrodczy (35-45 lat) Hyperestrogenizm Objawy Brak Guz w jamie brzusznej Obfite, krwotoczne miesiączki – anemia Ból brzucha Zaburzenia oddawania moczu i stolca

Mięśniaki macicy – Umiejscowienie Podsurowicówkowe Podśluzowe Śródścienne Międzywięzadłowe Szyjkowe (rodzące)

Mięśniaki macicy – Leczenie operacyjne Niezakończony rozród – wyłuszczenie guzów z zachowaniem narządu rodnego W przygotowaniu terapia analogami GnRH Zakończony rozród – próba wyłuszczenia, amputacja nadpochwowa, usunięcie macicy

Hiperplazja endometrium Zwiększenie ilości gruczołów Nieregularny kształt gruczołów Różnorodna wielkość gruczołów Podwyższony stosunek gruczoły/podścielisko

Rozrosty endometrium - Diagnostyka Badanie podmiotowe: PM przed 13 rokiem życia M dłuższe niż 30 dni Krwawienie miesięczne 7-9 dni, obfite Sterilitas, infertilitas Endometrioza Hyperprolaktynemia PCO Nieprawidłowe krwawienie z dróg rodnych

Rozrosty endometrium - Diagnostyka Badanie przedmiotowe: Otyłość Hirsutyzm

Rozrosty endometrium - Diagnostyka Badania dodatkowe: USG, ocena endometrium i przydatków Guz jajnika (hormonalnie czynny?) Grubość endometrium powyżej 8 mm Echo środkowe endometrium Echogeniczność endometrium Obecność płynu w jamie macicy USG, CT nadnercz

Rozrosty endometrium - Diagnostyka Badania dodatkowe: Hormony LH, FSH Estrogeny Prolaktyna Testosteron, DHEA

Rozrosty endometrium - Diagnostyka Badanie inwazyjne: Histeroskopia Wyłyżeczkowanie jamy macicy

Hyperplazja endometrium – Klasyfikacja wg WHO (1994) Hyperplasia simplex Sine atypia Cum atypia Hyperplasia complex

Hyperplasia simplex sine atypia Gruczoły o poszerzonym świetle (w różnym stopniu) miejscami o pofałdowanym obrysie Gruczoły otoczone ubogokomórkowym podścieliskiem Pseudonawarstwiające się komórki walcowate o amfochłonnej cytoplażmie, wyściełające światło gruczołów Różnorodna aktywność mitotyczna

Hyperplasia complex sine atypia Gruczoły o pofałdowanym obrysie Podścielisko pomiędzy gruczołami skąpe lub brak Układ cew „plecy do pleców” Brodawkowate wpuklenia do światła cew Dwie, trzy warstwy nabłonka w świetle Aktywność mitotyczna <5/10 HPF

Rozrosty endometrium - Leczenie Pacjentka w okresie menopauzy Gestagen 10 mg / dzień przez 3-6 miesięcy Kontrola USG (obraz endometrium) po 3 miesiącach terapii Histeroskopia i abrazja w zależności od obrazu USG i objawów klinicznych po 3 miesiącach

Rozrosty endometrium - Leczenie Wynik badania histopatologicznego po hormonoterapii: Regresja zmian, atrofia – gestagen 5 mg / dzień przez 12 miesięcy, pod kontrolą USG Przetrwały rozrost – resekcja endometrium lub usunięcie macicy Rozrost z atypią – usunięcie macicy

Obserwacja 170 przypadków hiperplazji Rodzaj (liczba przypadków) Regresja (%) Bez zmian (%) Probresja do raka (%) Simplex (93) 74 (80%) 18 (19%) 1 (1%) Complex (29) 23 (80%) 5 (17%) 1 (3%) s. Atypica (13) 9 (69%) 3 (23%) 1 (8%) c. Atypica (35) 20 (57%) 5 (14%) 10 (29%) Kurman et al.. Cancer 1985, 56: 403 – 412

Rak trzonu macicy = Rak endometrium Zachorowalność 11/100000 kobiet Umieralność 4/100000 Czynniki ryzyka: Otyłość (>20kg – 10x) Cukrzyca – 2,5x Wczesna menarche i późna menopauza – 2,5x Hiperestrogenizm Genetyczny – raki gruczołowe Pochwy Jelita Jajnika Sutka

Rak trzonu macicy - Objawy KRWAWIENIE PO MENOPAUZIE – KONIECZNA WERYFIKACJA HISTOPATOLOGICZNA Nieprawidłowy obraz endometrium w badaniu USG

Rak trzonu macicy – Histologia Rak gruczołowy Endometrialny Śluzowy Surowiczy Jasnokomórkowy Płaskonabłonkowy Niezróżnicowany Mieszany

Rak trzonu macicy – Histologia Zróżnicowanie: G1 – wysoko dojrzały <5% utkania litego G2 – średnio dojrzały <50% utkania litego G3 – niezróżnicowany > 50% utkania litego

Rak trzonu macicy – Klasyfikacja wg FIGO IA – nacieka tylko endometrium IB – nacieka < ½ myometrium IC – nacieka > ½ myometrium IIA – nacieka gruczoły szyjki IIB – nacieka podścielisko gruczołów szyjki

Rak trzonu macicy – Klasyfikacja wg FIGO IIIA – nacieka surowicówkę macicy i/lub dodatnie wymazy z jamy brzusznej IIIB – nacieki pochwy IIIC – naciek w miednicy małej, ww. chłonne przyaortalne

Rak trzonu macicy – Klasyfikacja wg FIGO IVA – naciek pęcherza moczowego, odbytnicy IVB przerzuty odległe lub zajęcie ww. chłonnych pachwinowych

Rak trzonu macicy - Leczenie I – usunięcie macicy z przydatkami i następowa brachyterapia i teleterapia II – j.w. Lub radioterapia i następowa operacja III – radioterapia, hormonoterapia IV – hormonoterapia, chemioterapia

Guzy mezenchymalne macicy Bardzo rzadkie, wysoce złośliwe Wiek > 50 lat Etiologia nieznana, częściej po radioterapii

Guzy mezenchymalne macicy Histologia: Mięsak podścieliskowy Mięsak gładkokomórkowy Nowotwory mieszane Mięsakorak Guz mieszany mezodermalny

Guzy mezenchymalne macicy Leczenie: Chirurgiczne – operacja doszczętna Chemioterapia uzupełniająca

Nowotwory pochwy GŁÓWNIE GUZY PRZERZUTOWE - SZUKAĆ OGNISKA PIERWOTNEGO! Pierwotny rak pochwy zachorowalność: 2/1000000 kobiet wiek powyżej 60 lat Etiologia: infekcja HPV 16,18,42 Histologia: 80% rak płaskonabłnkowy 19% rak gruczołowy 1% inne

Nowotwory pochwy - Klasyfikacja wg FIGO 0 - ca praeinvasivum I - ograniczony do ścian pochwy II - nacieki przypochwia nie dochodzące do ścian miednicy III - nacieki dochodzą do ścian miednicy IV - naciek otaczających narządów i/lub przerzuty odległe

Nowotwory pochwy – leczenie i rokowanie RADIOTERAPIA Chirurgiczne - rzadko Rokowanie I – 40-60% przeżyć 5-letnich II – 30-40% III – 20-30% IV - 0

Nowotwory pochwy Mięsak groniasty Wiek niemowlęcy lub dzieciństwo Szybki wzrost i przerzuty drogą krwionośna i chłonną Leczenie: Chirurgia + chemioterapia Rokowanie złe

Nowotwory sromu Zachorowalność: 2/100000 kobiet Wiek powyżej 50 lat Etiologia: infekcja HPV Histologicznie: najczęściej - płaskonabłonkowy Stan przednowotworowy: Dysplazja małego stopnia – VIN I Dysplazja średniego stopnia – VIN II Dysplazja dużego stopnia i rak przedinwazyjny – VIN III

Nowotwory sromu – Klasyfikacja wg FIGO 0 – rak przedinwazyjny I – guz średnicy do 2 cm, ww. chłonne niebadalne II – guz średnicy powyżej 2 cm

Nowotwory sromu – Klasyfikacja wg FIGO III – guz każdej wielkości, jeśli: Przechodzi na dolny odcinek cewki moczowej i/lub krocze, pochwę, odbyt Ww. chłonne pachwinowe powiększone, twarde ale ruchome IV - guz każdej wielkości, jeśli: Nacieka śluzówkę pęcherza moczowego i/lub górny odcinek pochwy, cewki moczowej, odbytnicę Naciek ufiksowany do kości, odległe przerzuty Nieruchome owrzodziałe ww. chłonne

Nowotwory sromu - Leczenie Chirurgiczne – vulvectomia z ww. chłonnymi pachwinowymi Radioterapia chemioterapia