Nowotwoty trzonu macicy – leczenie.

Prezentacja na temat: "Nowotwoty trzonu macicy – leczenie."— Zapis prezentacji:

1 Nowotwoty trzonu macicy – leczenie.
Klinika Onkologii Ginekologicznej Kierownik kliniki – prof dr hab. Marek Spaczyński

2 Choroby trzonu macicy Rozrosty endometrium Rak endometrium
Mięsaki macicy Mięśniaki macicy

3 RAK ENDOMETRIUM

4 RAK ENDOMETRIUM Czynniki ryzyka
Otyłość Cykle bezowulacyjne Ekspozycja na estrogeny Nosicielstwo mutacji w genach MMR

5 RAK ENDOMETRIUM Epidemiologia
Najczęściej rozwija się sporadycznie – chorują kobiety po menopauzie Rodzinnie występujący rak endometrium -zespół Lynch II (mutacje genów MSH2, MLH1, PMS1 i in.) - zespół MSH6 - występuje u kobiet młodszych

6 Rak endometrium Patogeneza
Typ I 60-70% -hiperestrogenizm - obecność PR i ER - microsatellite instability (MSI) - mutacje PTEN - BMI >30 - cukrzyca - nadciśnienie - na podłożu rozrostów Typ II - na podłożu atrofii - adenoca serosum i clarocellulare - G3 - rozległa inwazja - mutacje TP53 - brak ER i PR - chore szczupłe

7 STANY PRZEDRAKOWE ENDOMETRIUM
Klinicznym i rzeczywistym stanem przedrakowym raka endometrium jest rozrost atypowy

8 STANY PRZEDRAKOWE ENDOMETRIUM
ROZROSTY ENDOMETRIUM PROSTE ZŁOŻONE BEZ ATYPII Rr 1% Z ATYPIĄ Rr 8% BEZ ATYPII Rr 3% Z ATYPIĄ Rr 29% Kurman R.et al.: Cancer 1985

9 Rozrosty a rak endometrium
Nie każdy rozrost prowadzi do powstania raka Nie każdy rak powstaje na podłożu rozrostu Długotrwała stymulacja estrogenami u kobiety predysponowanej genetycznie może doprowadzić do powstania raka endometrium

10 RAK ENDOMETRIUM Objawy
Krwawienie z macicy - nieregularne miesiączki - menorrhagia - metrorrhagia

11 RAK ENDOMETRIUM Diagnostyka krwawień z macicy
Ultrasonografia Biopsja endometrium

12 Rak endometrium Diagnostyka
Raka błony śluzowej trzonu macicy rozpoznaje się na podstawie badania histopatologicznego

13 Rak endometrium Ultrasonografia
Jeśli grubość endometrium u kobiety po menopauzie nie przekracza 4 mm to ryzyko raka wynosi 1% (Epstein E, Valentin L.: Best Pract Res Clin Obstet Gynecol 2004) U 14% chorych na raka endometrium grubość endometrium była poniżej 4 mm (Jędrzejczyk S. i wsp.: Przegląd Menopauzalny 2003)

14 RAK ENDOMETRIUM Biopsja endometrium
Skrobanie diagnostyczne (D&C) Biopsja aspiracyjna (Pipella) Biopsja w histeroskopii

15 RAK ENDOMETRIUM Biopsja endometrium
Biopsja aspiracyjna (Pipella) % materiał wystarczający do oceny histologicznej % zgodności rozpoznań z D&C (Tanriverdi A. et al.: Med Sci Monit 2004) (Clark T. et al.: BJOG 2002) (Wagaarachchi P. et al.: Acta Obstet Gynecol Scan 2000)

16 Rozrosty endometrium Leczenie
Wiek chorej Rodzaj wykrytego rozrostu Życzenie chorej dotyczące zachowania narządu (płodności)

17 Rozrosty endometrium Kobiety 40-50 r.ż. Rozrost bez atypii
- MPA 10 mg przez 3 miesiące i biopsja (Lobo R. Am J Obstet Gynecol 1992) - elektroresekcja - histerektomia Rozrost z atypią

18 Rozrosty endometrium Leczenie
Kobiety po 50 r.ż. -histerektomia z przydatkami Współistnienie rozrostu atypowego i raka endometrium 35 – 52% ( Horn L. et all. Int J Gynecol Cancer 2004) (Kaku T.: et all. Cancer Lett 2001)

19 Rozrosty endometrium Leczenie
Wkładki z danazolem u 80% kobiet z rozrostem nieatypowym i atypowym - regresja zmian (Tanaoka Y et.al.: Gynecol Obstet Invest 2004)

20 RAK ENDOMETRIUM Leczenie
Operacyjne : histerektomia z przydatkami, mankietem pochwy lub/i węzłami chłonnymi miedniczymi i przyaortalnymi Uzupełniająca radioterapia

21 RAK ENDOMETRIUM Leczenie
O usunięciu węzłów powinno decydować śródoperacyjne badanie histologiczne Przerzuty do węzłów FIGO I G1 – 10% FIGO II G1 – % Rak surowiczy – 80% (Morrow C. et all: Gynecol Oncol 1991)

22 RAK ENDOMETRIUM Leczenie
Nie stosuje się uzupełniającej radioterapii w FIGO IA i IB G1 i G2 ( RCT: Creutzberg C. et all: Lancet 2000)

23 RAK ENDOMETRIUM Leczenie
Adjuwantową chemioterapię doksorubicyną stosuje się w raku surowiczym endometrium niezależnie od stopnia zaawansowania klinicznego ( Rosenberg P. et all: Gynecol Oncol 1993)

24 RAK ENDOMETRIUM Leczenie
Trwają badania nad skutecznością radiochemioterapii w FIGO III i IV - potwierdzono dobrą tolerancję RT i cisplatyny z paklitaxelem (Greven K. et all: Int J Radiat Oncol Biol Phys 2004)

25 RAK ENDOMETRIUM Leczenie
Wznowy i nawroty – indywidualizacja leczenia - RT - CT - hormonoterapia: MPA, MGA, tamoxifen, goserelina

26 RAK ENDOMETRIUM PODSUMOWANIE
Nie zaleca się skryningu u kobiet po menopauzie Należy podjąć działania prewencyjne u nosicielek mutacji i w rodzinach dziedzicznie obciążonych nowotworami Nie stosuje się uzupełniającej radioterapii w FIGO I G1 i G2 Raka surowiczego endometrium leczymy dodatkowo chemioterapią adjuwantową

27 Mięsaki macicy Rzadkie nowotwory złośliwe macicy Rokowanie - złe
Zwykle występują w okresie pomenopauzalnym Stanowią ok. 3% wszystkich nowotworów złośliwych trzonu macicy Objawy podobne do raka endometrium.

28 Mięsaki macicy - histologia
typ Homologiczny - elementy macicy Heterologiczny - jeden lub więcej elementów nie występujących w macicy Czysty - komórki jednego rodzaju Leiomyosarcoma Endometrial stromal sarcoma Rhabdomyosarcoma Chondrosarcoma Mieszany - komórki kilku rodzajów Carcinosarcomas Mixed mesodermal tumor

29 Mięśniaki macicy - definicja
Guz macicy z komórek mięśniowych gładkich

30 Mięśniaki macicy - epidemiologia
Najczęstszy nowotwór miednicy mniejszej u kobiet Występuje u 20 – 40% kobiet w wieku reprodukcyjnym Średni wiek 35 – 45 lat

31 Mięśniaki macicy - lokalizacja
Śródścienne Podśluzówkowe Podsurowicówkowe Międzyblaszkowe Uszypułowane Mieśniak rodzący się (nascens)

32 Mięśniaki macicy - objawy
Nieprawidłowe krwawienie z macicy - zwiększona powierzchnia jamy macicy - ucisk mięśniaka zaburzający mechanizm obkurczania naczyń w czasie miesiączki - ucisk na naczynia endometrium powodujący ich rozszerzenie Ból w miednicy mniejszej - martwica krwotoczna mięśniaka - ucisk otrzewnej Niepłodność - utrudnienie implantacji - utrudnienie donoszenia ciąży

33 Mięśniaki macicy - diagnostyka
USG - ocena * wielkości macicy * jej kształtu * endometrium (grubość, kształt) - uwidocznienie mięśniaków

34 Mięśniaki macicy - leczenie
Mięśniaki bezobjawowe – obserwacja - określenie tempa wzrastania - wychwycenie objawów Mięśniaki z tow. objawami - farmakologiczne - chirurgiczne

35 Mięśniaki macicy leczenie farmakologiczne
Agoniści GnRH (Goserelina, Buserelina, Leuproleina...) - hamują wydzielenie GnRH po 2 tyg. podawania, prowadząc do spadku wydzielania hormonów gonadotropowych i co za tym idzie obniżenia produkcji estrogenów w jajniku - zmniejszają wymiary mięśniaka o 50% z maksymalnym efektem po 12 tyg. stosowania - można stosować do 6 miesięcy – objawy wypadowe

36 Mięśniaki macicy leczenie chirurgiczne
Procedury chirurgiczne: - zachowawcze * myomectomia - radykalne * hysterectomia totalis abdominalis

37 Mięśniaki macicy - myomectomia
Wskazania - zachowanie płodności - mięśniak – przyczyną niepłodności Myomectomia – usunięcie samego mięśniaka - laparotomia - hysteroskopia - laparoskopia

38 Mięśniaki macicy - hysterectomia
Hysterectomia totalis abdominalis cum adnexibus (wiek > 45 lat – ryzyko raka jajnika) Hysterectomia totalis abdominalis sine adnexibus(wiek < 45 years – skutki uboczne przedwczesnej menopauzy) Bardzo dobre wyniki – brak nawrotów