Kilka faktów na temat palenia tytoniu Promocja Zdrowia i Oświata Zdrowotna Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Olecku

O szkodliwości palenia niby wiemy wszyscy ale... Wiele osób zdaje sobie generalnie sprawę, że palenie ma szkodliwy wpływ na zdrowie, ale przykładów niskiego poziomu wiedzy w tym obszarze nadal jest bardzo wiele. Relatywnie niewiele kobiet wie o zagrożeniach zdrowia związanych z paleniem specyficznych dla ich płci, takich jak: rak szyjki macicy, osteoporoza, przedwczesna menopauza, poronienia, ciąża pozamaciczna czy bezpłodność.

O szkodliwości palenia niby wiemy wszyscy ale... Palenie powoduje powstawanie chorób niemal w każdym narządzie ciała. Poza rakiem płuc, chorobami serca, udarem i rozedmą palenie tytoniu zostało jasno powiązane z: występowaniem innych rodzajów raka (jelita grubego, szyjki macicy, nerek, pęcherza, przełyku, krtani, jamy ustnej, gardła oraz żołądka), ostrej białaczki szpikowej; chorobami układu krążenia (miażdżycą, tętniakiem aorty brzusznej); chorobami układu oddechowego (obniżona wydolność płucna, astma, zapalenie płuc); innymi chorobami (zaćma, parodontoza, pęknięcia stawu biodrowego, wrzody żołądka).

O szkodliwości palenia niby wiemy wszyscy ale... Palenie powoduje ogólnie obniżony stan zdrowia i zwiększoną zachorowalność, (w tym zwiększoną absencję chorobową, częstsze korzystanie z opieki zdrowotnej oraz podwyższone ryzyko powikłań w przypadku zabiegów chirurgicznych). Jeśli idzie o kobiety to dodatkowo palenie związane jest z obniżeniem gęstości kości i osteoporozą, komplikacjami podczas ciąży (w tym niską wagą urodzeniową niemowląt, przedwczesnym porodem, zgonami płodów, martwymi urodzeniami, obniżoną wydolnością oddechową niemowląt, oraz występowaniem tzw. zespołu nagłej śmierci niemowląt) a także z obniżoną płodnością.

Aspekt zdrowotny palenia tytoniu: Palenie tytoniu stanowi przyczynę większej liczby zgonów w Polsce niż picie alkoholu, AIDS, samobójstwa, zabójstwa, urazy i zatrucia razem wzięte. Jest jedną najistotniejszych przyczyn przedwczes-nej umieralności możliwą do wyeliminowania.

Aspekt ekonomiczny palenia tytoniu: Palenie idzie w parze z biedą - dotyczy coraz bardziej ludzi biednych (bezrobotnych), słabiej wykształconych. Częstość palenia tytoniu w tych grupach jest zwykle dwukrotnie wyższa niż w grupach ludzi bogatych, dobrze wykształconych. Kilkaset złotych wydawanych co miesiąc na papierosy nie stanowi istotnego problemu dla ludzi bogatych. Jest natomiast ważnym czynnikiem ubożenia najbiedniejszych rodzin.

Aspekt prawny palenia tytoniu: Ustawa z 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych nakłada na Radę Ministrów obowiązek realizacji programów ograniczania zdrowotnych następstw palenia tytoniu. Zapisy ustawy mają umocowanie w międzynarodowym prawie - „Konwencji ramowej na rzecz ograniczania palenia tytoniu” Światowej Organizacji Zdrowia (ratyfikowanej przez Polskę w 2006 r.) i dyrektywach Unii Europejskiej.

Aspekt etyczny palenia tytoniu: Należy uznać za paradoks, że współczesne społeczeństwo uznające wolność za jedną z najważniejszych wartości, bardzo często popada w uzależnienia od substancji psychoaktywnych. Palenie tytoniu wyklucza wolność. Jest także wymierzone przeciwko wolności osób z otoczenia, którym narzuca się kontakt z dymem tytoniowym.

FAKTY W Polsce 92% palących rodziców przyznaje się do palenia w obecności dzieci. Każdego roku rodzi się ok. 100 000 dzieci, których matki paliły w trakcie ciąży. Dzieci palących rodziców mają zwiększoną tolerancję nikotyny (w przyszłości łatwiej uzależnią się od palenia papierosów).

FAKTY Mężczyźni w Polsce palą średnio 18 papierosów dziennie, kobiety zaś 13 papierosów. Średnia wieku zaprzestania palenia u mężczyzn wynosi 39 r. ż., a u kobiet jeszcze później, bo 43 r. ż. Każdego dnia na raka płuca umiera w Polsce 50 osób. Przyczyną 90% zachorowań na raka płuca jest palenie tytoniu, 5% bierne palenie, 4% zatrucie środowiska, 1% inne przyczyny.

FAKTY Prawie 59% 15-letnich chłopców i dziewcząt próbowało palić papierosy. Wiek, w którym młodzież 15-letnia pierwszy raz zapaliła papierosa to najczęściej 11 lat i mniej. Dla większości z nich eksperymentowanie z paleniem staje się drogą do regularnego palenia, a nawet uzależnienia od tytoniu.

FAKTY Co roku z mapy Polski z powodu palenia znika miasto wielkości 20 tys. mieszkańców. Na raka płuca umiera się szybciej niż na raka piersi, chorzy najczęściej przeżywają 1 rok od diagnozy. Dwa miliony osób w Polsce choruje na POCHP (Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc). Ryzyko zachorowania na POCHP u byłych palaczy jest takie samo jak u osób palących – dlatego tak ważne jest aby nie zaczynać palić. Zawsze warto rzucić palenie, po zaprzestaniu palenia ryzyko zachorowania na nowotwory tytoniozależne szybko się zmniejsza.

Dymek w pracy Jeśli wypalenie jednego papierosa zajmuje ok. 10 min., a pracownik wypala ich tylko 6 w ciągu dnia pracy, pracuje o godzinę krócej niż niepalący koledzy. Palenie tytoniu przez pracowników to straty dla praco-dawcy. „Miejsce pracy bez papierosa” jest oczywistą korzyścią. To pozytywny efekt dla zdrowia pracowników, wzrost bezpieczeństwa na terenie zakładu pracy, oszczędności finansowe. Egzekwowanie zakazu palenia w miejscu pracy zmusza pracowników do niepalenia w godzinach pracy, co przenosi się również na czas wolny, a w dalszej perspektywie prowadzi do zaprzestania palenia w ogóle.

Tak powstaje uzależnienie: 1. Dym tytoniowy zawierający nikotynę dociera do mózgu w ciągu kilku sekund. 2. Nikotyna pobudza wydzielanie: dopaminy - substancji odpowiedzialnej za doznawanie przyjemności oraz noradrenaliny - substancji odpowiedzialnej za pobudzenie aktywności organizmu.

Tak powstaje uzależnienie: 3. W momencie przerwania palenia poziom dopaminy i noradrenaliny spada. Palacz nie odczuwa już przyjemności lecz doznaje przykrych objawów abstynencji. 4. Palacz ponownie sięga po papierosa i ponownie odczuwa przyjemność. Z czasem mózg przyzwyczaja się do działania nikotyny i w ten sposób uzależnia się od niej.

Co grozi palaczowi?