Specyficzne trudności w uczeniu się

Plan prezentacji Terminologia - specyficzne trudności w uczeniu się. Czynniki mające wpływ na występowanie dysleksji rozwojowej. Symptomy ryzyka dysleksji u uczniów klas I–III szkół podstawowych.

Specyficzne trudności w uczeniu się Specyficzne trudności w nauce czytania i pisania określa się mianem dysleksji rozwojowej. Mogą one dotyczyć zaburzeń różnych funkcji i analizatorów. W ramach omawianych trudności wyróżnia się trzy następujące formy [i]:[i] dysleksję – trudności w nauce czytania i pisania, dysgrafię –trudności z poprawnym poziomem graficznym pisma, dysortografię – trudności z opanowaniem i właściwym stosowaniem reguł gramatycznych i ortograficznych, [i][i] Za: Bogdanowicz M., Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie, Harmonia, Gdańsk 2008.

Czynniki mające wpływ na występowanie dysleksji rozwojowej uwarunkowania genetyczne np. występowanie dysleksji rozwojowej w najbliższej rodzinie, przebieg ciąży i porodu (np. nieprawidłowy przebieg ciąży i porodu) zaburzenia rozwoju psychoruchowego (np. w okresie niemowlęcym – nieraczkowanie, późny rozwój mowy).

Symptomy ryzyka dysleksji u uczniów klas I – III szkół podstawowych Motoryka duża trudności z utrzymaniem równowagi (np. w trakcie chodzenia po krawężniku), trudności z rzucaniem i łapaniem piłki, niechętne wykonywanie ćwiczeń fizycznych, uprawianie sportów, niechętne bieganie, skakanie, pokonywanie przeszkód – np. przeskakiwanie, niechętna jazda na rowerze, rolkach, łyżwach, nartach lub niechęć do nauki tych sportów.

Symptomy ryzyka dysleksji u uczniów klas I – III szkół podstawowych Motoryka mała niechętnie nawleka (np. korale), wykleja, wycina (np. nie potrafi prawidłowo trzymać nożyczek, bardzo mocno lub bardzo lekko naciska kartkę papieru w trakcie pisania czy rysowania, nieprawidłowo trzyma narzędzia do pisania), nie potrafi zapinać guzików, sznurować butów lub wykonuje to niechętnie i długo; nie lubi układać i manipulować drobnymi elementami, wykonuje nieprecyzyjne ruchy, wykonuje schematyczne rysunki, ubogie w różnorodne elementy, ma trudności z lepieniem z plasteliny.

Symptomy ryzyka dysleksji u uczniów klas I – III szkół podstawowych Analizator wzrokowy myli często podobne litery np. [p]–[b], [m]-[n]– [w], [t]–[l]–[ł], wolno i niechętnie czyta, często przekręca lub opuszcza wyrazy, ma trudności ze stosowaniem reguł ortograficznych – dotyczy wyrazów z [ó]–[u], [h]– [ch], [ż]-[rz], pisze od lewej do prawej lub zaczyna pisanie od środka kartki, często pisze w lustrzanym odbiciu.

Symptomy ryzyka dysleksji u uczniów klas I – III szkół podstawowych Analizator słuchowy ma trudności z wyróżnianiem głosek znajdujących się na początku i na końcu danego wyrazu – często myli głoski podobnie brzmiące, np. [k]–[g], [t]–[d], ma trudności z zapisywaniem zmiękczeń [ń]–[ni], np. zamiast – jesienią zapisuje jesieńią, czy wyrazów zakończonych głoskami nosowymi, np. na [ą] czy [om], np. zamiast wiosną pisze wiosnom, ma trudności z zapamiętywaniem wyrazów długich i skomplikowanych czy podobnie brzmiących, np. dom–dam, kod–kot, koza-kosa, wyróżnianiem głosek rozpoczynających lub kończących dany wyraz.

Symptomy ryzyka dysleksji u uczniów klas I – III szkół podstawowych Koordynacja wzrokowo-ruchowa podczas przepisywania tekstu – gubi litery, łączy wyrazy w zdaniu w jedną całość, opuszcza końcówki wyrazów, nie uwzględnia pisowni małą i dużą literą), niechętnie rysuje szlaczki, pisze w sposób nieestetyczny i trudny do odczytania, ma trudności z układaniem puzzli, odnajdywaniem szczegółów różniących dwa obrazki.

Symptomy ryzyka dysleksji u uczniów klas I – III szkół podstawowych Koordynacja słuchowo-językowa ma trudności z zapamiętywaniem tekstu słuchanego (np. w trakcie dyktanda, słuchania książki), ma trudności z budowaniem wypowiedzi ustnych (np. opowiadaniem historyjek obrazkowych, relacjonowaniem wydarzeń) – niechętne się wypowiada, nie potrafi wymienić w odpowiedniej kolejności pór dnia i związanych z nim czynności; pór roku, dni tygodnia, miesięcy. Myli poszczególne terminy.

Symptomy ryzyka dysleksji u uczniów klas I – III szkół podstawowych Lateralizacja często myli stronę lewą i prawą, pisze i wykonuje różne zadania raz lewą raz prawą ręką, myli się przy opisywaniu położenia przedmiotów nad, pod, obok, przed itp., myli litery o podobnych kształtach, np. [p]-[b]- [d], zapisuje litery w lustrzanym odbiciu.

Bibliografia Bogdanowicz M., Ryzyko dysleksji. Problem i diagnozowanie, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk Bogdanowicz M., Adryjanek A., Rożyńska M., Uczeń z dysleksją w domu, Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON, Gdynia 2007.