Wprowadzenie do epoki Iwona Pawłowska ROMANTYZM Wprowadzenie do epoki Iwona Pawłowska

Geneza nazwy Według J. Krzyżanowskiego nazwa romantyzm pochodzi od słów: romanus (rzymski) lingua romana (język rzymski) romansa, romans, romant (gatunki literackie pisane w lingua romana) romanticus (cecha utworów w/w) romantyzm (nazwa prądu)

Czas trwania epoki W Europie od Wielkiej Rewolucji Francuskiej - 1789 r. do Wiosny Ludów – 1848 r. W Polsce od 1818/1822 r. (początek teoretyczny – spór klasyków z romantykami/ praktyczny – I seria poezji A. Mickiewicza „Ballady i romanse”) do 1864 r. (klęska powstania styczniowego)

Romantyzm w Polsce Faza początkowa: 1818/1822 r. – 1830 r. Faza dojrzała: 1830 r. – 1848 r. Faza schyłkowa: 1848 r. – 1864 r.

Charakter epoki klasycyzm romantyzm ideały antyczne wzorce średniowieczne (gotycyzm) mimesis fantastyka literat - nauczyciel literat, poeta - wieszcz inspiracje Południem inspiracje Północą (osjanizm) i Wschodem (orientalizm) kultura natura i ludowość bohater: mędrzec, filozof bohater romantyczny

Bohater romantyczny Indywidualista Poeta Buntownik, skłócony ze światem Samotnik, wyalienowany ze społeczeństwa Chory na weltschmerz Patriota Wędrowiec, pielgrzym, homo viator Nieszczęśliwie zakochany Szalony Ma skłonności samobójcze

Gotycyzm Zgodnie z teorią J. Krzyżanowskiego romantyzm jest nawiązaniem do średniowiecza. W sztuce występują inspiracje tamtym okresem jako czasem tajemniczym, pięknym, nacechowanym cudownością. W literaturze pojawiają się: - sceneria gotycka (zamki, ruiny) - postaci z zaświatów, zjawy, upiory, duchy

Poeta - wieszcz Poeta romantyczny jest profetą (wizjonerem, przewiduje i wieszczy przyszłość) i przewodnikiem narodu (głosi hasła i idee, wokół których chce zjednoczyć naród, tyrteuszem (wzywa naród do walki z wrogiem). Poeta jest kreatorem nowych światów (często fantastycznych) i dlatego rywalizuje z Bogiem (podobnie jak on tworzy nieśmiertelność).

Północ i Wschód O ile w klasycyzmie powracano do źródeł kultury europejskiej, która ukształtowała się na południu kontynentu, to sztuka romantyzmu jest efektem inspiracji kulturą Północy i Wschodu. Twórcy parafrazują mity i opowieści celtyckie, duńskie ballady, fascynują się przyrodą i obyczajowością Orientu. Często w tym celu podróżują, szczególnie na Wschód.

Co nowego w literaturze? Synkretyzm rodzajowy i gatunkowy (nowe gatunki, zrywające z dotychczasowym podziałem na lirykę, epikę i dramat) Synteza sztuk (teoria Wagnera) Wzbogacenie poetyki (regionalizmy, orientalizmy, symbol, metafora) Nowy narrator (epicko – liryczny dominujący nad światem przedstawionym) Kompozycja otwarta, luźna, fragmentaryczna Inwersja czasowa Nowy typ bohatera (bohater romantyczny)

Hasła i pojęcia Mesjanizm Mistycyzm Oniryzm Profetyzm Prometeizm Regionalizm Tyrteizm Wallenrodyzm

Malarstwo Nowe spojrzenie na przyrodę Motyw samotności Fantastyka Wizyjność Historyzm

Scenariusz i reżyseria: Iwona Pawłowska THE END Scenariusz i reżyseria: Iwona Pawłowska