Integracja europejska

Integracja jest to proces tworzenia się pewnej całości z jakichś części, zespolenia kilku elementów w jedną całość. Może ona obejmować różne dziedziny życia społecznego np. gospodarkę, politykę. Każdy proces integracji musi się opierać na określonych podstawach formalno-prawnych oraz instytucjonalnych.

Koncepcje integracji europejskiej po II wojnie światowej Najważniejsze koncepcje współpracy europejskiej: - koncepcja federacyjna - koncepcja konfederacyjna - koncepcja unionistyczna

Koncepcja federacyjna zakłada budowę tworu państwowego podobnego do Stanów Zjednoczonych Ameryki („Stany Zjednoczone Europy”), zastąpienie narodowych struktur ponadnarodowymi organami federacyjnymi. Zwolennikami tej koncepcji byli m.in. W. Churchill, W. Hallstein, P.H. Spaak oraz K. Adenauer.

Koncepcja konfederacyjna zakłada budowę tzw Koncepcja konfederacyjna zakłada budowę tzw. Europy Ojczyzn, a więc współpracę rządów bez tworzenia ponadpaństwowych organów wspólnotowych. Zwolennikami tej koncepcji byli Ch. de Gaulle oraz Pius XII.

Koncepcja unionistyczna postuluje ograniczenie integracji europejskiej do współdziałania między rządami suwerennych państw. Jej zwolennikami byli E. Bevin (były brytyjski minister spraw zagranicznych) oraz C. Attlee (były brytyjski premier).

Geneza europejskich tendencji zjednoczeniowych. Tendencje zjednoczeniowe Europy mają swoje korzenie we wspólnej historii i w kulturze narodów.

W okresie od I w. n.e. większa części Europy Zachodniej znajdowała się w Zasięgu wpływów Imperium Rzymskiego. Ta ekspansja spowodowała wytworzenie się wspólnoty kulturowej i gospodarczej. Istotne znaczenie dla poczucia jedności miała też ekspansja religii chrześcijańskiej

Karol Wielki (742-814) król Franków z dynastii Karolingów, koronowany w 800r. na cesarza, toczył wiele wojen i narzucał podbitym państwom wiarę chrześcijańską. Jego państwo miało być uniwersalnym imperium chrześcijańskim.

Otton III (980-1002) pragnął utworzyć jedno europejskie państwo składające się z 4 równorzędnych części Galii, Słowiańszczyzny, Germanii i Italii.

Pierre Dubois (ok. 1250-1321) proponował utworzenie federacji europejskich państw chrześcijańskich. Jerzy z Podeibradów (1420 – 1471), król czeski proponował utworzenie Ligi Pokoju – zgromadzenia przedstawicieli książąt chrześcijańskich dla utrzymania pokoju

Henryk IV (1553 – 1610), król Francji stworzył plan całkowitej rekonstrukcji Europy, w wyniku czego miało powstać 15 państw. Warunkiem pokoju miała być tolerancja religijna wobec protestantyzmu (pominął jednak prawosławie, czyli Wschód). Organem naczelnym miała być Rada Generalna złożona z delegatów państw członkowskich.

Wiliam Penn (1644 – 1718) zaproponował utworzenie instytucji zbliżonej do Parlamentu Europejskiego. Napoleon Bonaparte (1769 – 1821), cesarz Francuzów, chciał zintegrować Europę siłą, a podbitym państwom narzucić francuskie prawodawstwo i rozwiązania ustrojowe, m.in. słynny Kodeks Napoleona.

Fredrich Naumann (1860-1919), niemiecki duchowny i polityk, zajmował się projektami integracji Europy Środkowej. W 1915 r. wydał publikację Mitteleuropa, w której proponował federację krajów tej części Europy (bardziej gospodarczą niż polityczną) pod przewodnictwem Niemiec.

Richard Coudenhove-Kalergi (1894-1972), hrabia i polityk austriacki, był organizatorem tzw. ruchu paneuropejskiego, który miał na celu integrację Europy Zachodniej. W 1923 r. założył Unię Paneuropejską, a w 1948 r. Ruch Europejski.

Przyczyny Integracji europejskiej W Europie po II wojnie światowej idee integracji znacznie się ożywiły. Do przyczyn zintensyfikowania wysiłków zjednoczeniowych zaliczały się takie czynniki jak:

- nawiązanie współpracy między państwami europejskimi, co było warunkiem udzielenia pomocy finansowej przez Stany Zjednoczone w ramach planu Marshalla. - obawa przed wybuchem w przyszłości wojny między państwami Europy (uznano, że jedynie integracja gospodarczo-polityczna może zapobiec zbrojnym konfliktom).

- chęć szybszego zwalczenia głodu oraz restrukturyzacji gospodarek zrujnowanych przez wojnę, co było możliwe dzięki działaniom integracyjnym. - dążenie państw europejskich do odzyskania dawnej pozycji na świecie, którą utraciły w wyniku II wojny światowej.

Ojcowie zjednoczonej Europy Wśród wielu polityków bardzo zasłużonych dla zjednoczenia Europu kilku odegrało rolę szczególną. Nazywamy ich ojcami zjednoczonej Europy.

Robert Schuman(1886-1963), który w latach 1947-1948 pełnił funkcję premiera, od 1948 do 1953 roku ministra spraw zagranicznych Francji. W latach 1958-1960 był przewodniczącym Europejskiego Zgromadzenia Parlamentarnego.

Właściwym twórcą dokumentu nazwanego planem Schumana był Jean Monnet (1888-1979), francuski polityk i przedsiębiorca. W latach 1919-1923 pełnił funkcję zastępcy sekretarza generalnego Ligi Narodów. W 1955 roku stworzył komitet na rzecz Stanów Zjednoczonych Europy. Za swoją działalność w 1976 roku otrzymał od szefów rządów państw EWG tytuł Obywatela Europy.

Duży wkład w dzieło integracji europejskiej miał również polityk niemiecki Konrad Adenauer(1876-1967). Ten działacz chrześcijańsko-demokratyczny i prawnik w latach 1917-1933 pełnił funkcję nadburmistrza Kolonii. W latach 1949-1963 był kanclerzem RFN, jednocześnie w latach 1951-1955 pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych. W maju 1950 roku bez wahania opowiedział się za realizacją planu Schumana, dzięki czemu mogła powstać EWWiS, a następnie Współtworzył EWG i Euratom.

Ważną rolę odegrał także Paul Henri Spaak(1899-1972), polityk belgijski, działacz socjaldemokracji. W latach1947-1949 był premierem, a w latach 1961-1965 wicepremierem Belgii, a także dwukrotnym ministrem spraw zagranicznych (1938-1939; 1946). Został pierwszym przewodniczącym Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Był współinicjatorem Beneluksu-unii gospodarczej Belgii, Holandii i Luksemburga, a także współzałożycielem NATO (w latach 1957-1961 był sekretarzem generalnym tej organizacji)

Współtwórcą Rady Europy oraz EWWiS był Alcide De Gasperi(1881-1954), polityk, premier Włoch w latach 1945-1953, działacz włoskiej Partii Ludowej, która poprzedzała Chrześcijańską Demokrację. Inspiracją De Gasperiego do działań zmierzających ku integracji europejskiej były przede wszystkim jego przekonania religijne. W swoim życiu kierował się katolicką nauką społeczną. W 1993 roku w Trydencie rozpoczął się proces beatyfikacji De Gasperiego.

Rozwój terytorialny Unii Europejskiej

(rozszerzenie na północ) 9 maja 1950 plan Roberta Schumana 1951-> 23 lipca 1952 Francja, RFN, Włochy, Belgia, Holandia, Luxemburg 1972->1973 Wielka Brytania, Dania, Irlandia (rozszerzenie na północ) 1979->1981 Grecja 1985->1986 Hiszpania, Portugalia (rozszerzenie na południe) 1990 Niemcy 1994->1995 Szwecja, Finlandia, Austria (rozszerzenie skandynawskie)

(rozszerzenie na wschód) 2003-1maja 2004 Estonia, Łotwa, Litwa, Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, Słowenia, Cypr, Malta, (rozszerzenie na wschód) 2005->2007 Bułgaria, Rumunia W 2005 roku podjęto negocjacje akcesyjne z Chorwacją i Turcją. Od 2005 roku status państwa kandydującego ma Macedonia.