przewodnictwo elektryczne roztworów, Wskaźniki chemiczne - związki chemiczne lub ich mieszaniny, posiadające zdolność zmiany swoich własności fizycznych pod wpływem zmian zachodzących w otaczającym je środowisku. Obserwacja tych zmian umożliwia pośrednią obserwację różnorodnych zjawisk, które bez wskaźników byłyby trudne do stwierdzenia. Najczęściej wskaźniki chemiczne: zmieniają swoją barwę, przewodnictwo elektryczne roztworów, powodują wyraźne zmętnienie roztworów.
Przykłady wskaźników chemicznych zmieniających swoją barwę:
W zależności od zmian w środowisku jakie ma wykrywać wskaźnik wyróżnia się: wskaźniki pH – które zmieniają swoją barwę lub się wytrącają z roztworu przy określonym pH (np. fenoloftaleina), wskaźniki redoks – które zmieniają swoją barwę lub wytrącają się z roztworu na skutek obecności w środowisku utleniaczy lub reduktorów (np. ferroina – służy do analizy ścieków), specyficzne wskaźniki do wykrywania określonych związków chemicznych, pierwiastków chemicznych lub ich grup, specyficzne wskaźniki biochemiczne – które wykrywają określone struktury występujące w organizmach żywych.
Zastosowanie wskaźników chemicznych: analiza chemiczna, biologia molekularna, diagnostyka medyczna, wykrywanie zanieczyszczeń środowiska naturalnego.
na skutek zmian konformacyjnych wywołanych przez zmianę pH, Wskaźniki pH - związki chemiczne, których barwa zmienia się zależnie od pH środowiska, w którym się znajdują. Wskaźniki pH zmieniają barwę: na skutek przyłączania jonów hydroniowych (H3O+) lub hydroksylowych (OH-) i przechodzenia w formę jonową przy ściśle określonym ich stężeniu, na skutek zmian konformacyjnych wywołanych przez zmianę pH, na skutek całego ciągu reakcji chemicznych uruchamianych przy określonym pH.
Wiele substancji dostępnych w warunkach domowych również posiada zdolność zmiany barwy ze zmianą pH np.: wywar z czarnej herbaty, wywar z czerwonej kapusty, sok z czarnej porzeczki, sok z aronii, wywar z hibiskusa, sok z czarnego bzu, wywar z zielonej herbaty, sok z jagód, sok z żurawin.
Skala pH – ilościowa skala kwasowości i zasadowości roztworów wodnych związków chemicznych. Jest to skala wartości liczbowych od 0 do 14 odpowiadających stężeniu jonów wodorowych w roztworze. Jeżeli wartość pH jest mniejsza niż 7 wówczas roztwór wykazuje odczyn kwaśny, jeżeli wartość pH wynosi 7 to roztwór wykazuje odczyn obojętny, a jeżeli pH jest większe od 7 to roztwór wykazuje odczyn zasadowy. Symbol “p” jednostki pH pochodzi od łacińskiego: potentio = potęga, a "H" jest symbolem chemicznym wodoru. ← odczyn kwaśny odczyn obojętny odczyn zasadowy → 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Zastosowanie skali pH: w medycynie (pH krwi zdrowego człowieka wynosi 7,4 spadek poniżej 6,8 lub wzrost powyżej 8 wskazuje na problemy zdrowotne), w rolnictwie (pH gleby przy uprawie ziemniaków wynosi 4,5 - 6, ogórków 5,5 - 6,5), w ogrodnictwie (pH gleby dla drzew owocowych wynosi 6,5 - 7,7), w hodowli ryb(większość gatunków pH 6,4 - 7), w produkcji kosmetyków (prawidłowa wartość pH 5,5-6), w produkcji żywności i leków.
BADANIE ZMIANY ZABARWIENIA: wywaru z hibiskusa, wywaru z czerwonej kapusty, soku z aronii, soku z czerwonego buraka, wywaru z zielonej herbaty, wywaru z czarnej porzeczki, wywaru z żurawiny w wodzie z Dunajca, rzeki Zakrzowianki, wody deszczowej.