FUNDACJA PROGRAMÓW POMOCY DLA ROLNICTWA RYWALIZACJA CZY WSPÓŁPRACA co nam się opłaca? Beata Szybińska KIELCE 14 kwietnia 2010

2 STRATEGIE PRZETRWANIA 1.RYWALIZACJA przetrwają najlepsi i najsilniejsi 2. WSPÓŁPRACA poszukujemy wspólnych korzyści

3 RYWALIZACJA strategia wygrana –przegrana zakłada, że wszelkich dóbr jest za mało i trzeba o nie walczyć, w rezultacie jeden zyskuje drugi traci; u jej podstaw leży dążenie do wygranej za wszelką cenę przy równoczesnym ignorowaniu potrzeb drugiej strony; polega na zaspokajaniu swoich potrzeb bądź osiągnięciu celu kosztem przegranej drugiej strony.

4 WSPÓŁPRACA strategia wygrana – wygrana 1.zakłada, że wsłuchując się w potrzeby innych możemy budować wspólne rozwiązania i osiągnąć efekt synergii; 2.u jej podstaw leży przekonanie, że poprzez współdziałanie wszyscy mogą być wygranymi; 3.polega na wymianie dóbr, umiejętności i informacji w celu poszukiwaniu wspólnego znaczenia i korzyści.

5 W przyrodzie… 1.ilość dóbr, o które konkurują organizmy w danym środowisku jest zawsze ograniczona; 2.osobnik inwestujący w inny organizm traci zasoby, które mógłby przeznaczyć dla swojego potomstwa i wpływa na wzrost własnej konkurencji; 3.w świecie bezwzględnej walki o byt organizmy powinny dbać o siebie i ewentualnie wykorzystywać inne. czyli …RYWALIZACJA?

6 W przyrodzie… a jednak… WSPÓŁPRACA istnieje i jest dość powszechna dlaczego? 1.jest niewiele organizmów, które potrafią sobie radzić same i są to organizmy prymitywne; 2.organizmy zaawansowane ewolucyjnie do przetrwania w określonych wymaganiach środowiskowych potrzebują cech, które otrzymują od innych.

7 EWOLUCJA WSPÓŁPRACY Karol Darwin zachowania owadów społecznych nazywał altruizmem; Wiliam Hamilton (100 lat później) dostrzegł korzyści i zamienił altruizm we współpracę ale tylko wśród organizmów pokrewnych; do dnia dzisiejszego powstało wiele teorii socjobiologicznych dotyczących udostępniania sobie nawzajem brakujących cech czyli współpracy w świecie przyrody; ostatnim ogniwem w ewolucyjnym łańcuchu Darwina jest człowiek

8 CZLOWIEK ISTOTA MYŚLĄCA W świecie ludzi przestają rządzić instynkty a do głosu dochodzi intelekt. Rywalizacja jest prosta… Współpraca zaczyna się komplikować… głównym problemem jest brak wzajemnego zaufania czyli korzyści kontra konflikty

9 POZIOM ZAUFANIA POLAKÓW 13% Polaków – ufa sobie nawzajem 87% Polaków – nie ufa, czyli żyje w strachu *wg diagnozy społecznej z 2009 r.

10 DYLEMAT WIĘŹNIA Dramat w jednym akcie Osoby: dwoje podejrzanych o złamanie prawa Scena: przesłuchanie Warianty: milczenie to zachowanie współpracujące, zeznanie to odmowa współpracy - zdrada Scenariusz: 4 możliwe kombinacje akcji

11 WARIANTY ZYSKU - 1 Wariant 1 Obaj zdradzają: 1.postępują ostrożnie, nieufnie, bez współpracy 2.dzielą się winą i ponoszą karę 1 pkt

12 WARIANTY ZYSKU - 2 Wariant 2 – Jeden podejrzany sypie (zdrajca) drugi milczy (kooperant) Zdrajca: otrzymuje najwyższą nagrodę, nie jest pociągany do odpowiedzialności. 5 pkt Kooperant: 1.przegrywa – zostaje frajerem 2.przypisuje mu się całą winę. 0 pkt Opłaca się zdradzać.

13 WARIANTY ZYSKU - 2 Wariant 2 POKUSA ZDRADY Czynniki sprzyjające: 1.jednostkowa sytuacja, 2.nieznajomość przeciwnika, nieufność, 3.lęk przed wypłatą frajera, 4.nadzieja na otrzymanie najwyższej wypłaty gdy przeciwnik okaże się nieostrożnym frajerem.

14 WARIANTY ZYSKU -3 Wariant 3 Obaj współpracują: działają we wzajemnym zaufaniu nie poniosą kary ale nadal będą podejrzewani - 3 pkt Dlaczego nie zawsze opłaca się zdradzać?

15 TYPY i CZYNNIKI WSPÓŁPRACY 1.Współpraca między bliskimi krewnymi – gdy łączą nas wspólne geny 2.Mutualizm uboczny – gdy łączy nas wspólny problem, który możemy usunąć tylko razem 3.Altruizm odwzajemniony - gdy łączy nas wspólne terytorium, jest duża szansa ponownego spotkania

16 TYPY WSPÓŁPRACY – 1 Współpraca między bliskimi krewnymi w obopólnym interesie jest współpraca i wzajemne wspieranie się aby nie działać na niekorzyść swoich genów wypłaty sumuje się jako wartość dla całej rodziny (populacji) zdrajca + kooperant = 5 pkt 2 ٭kooperant = 6 pkt

17 TYPY WSPÓŁPRACY - 2 Mutualizm uboczny kooperatorzy są dla siebie niezbędni, sytuacje wymagają bezwarunkowej współpracy, zdrada mogłaby obrócić się przeciwko zdrajcy. Pojawia się np. w sytuacjach bezpośredniego zagrożenia zewnętrznego

18 TYPY WSPÓŁPRACY – 3 1.pojedyncze spotkanie nie faworyzuje współpracy 2.zdrada łączy się z dużymi, doraźnymi korzyściami 3.strony nie muszą współpracować a mimo to… obserwujemy działania kooperacyjne czyli Altruizm odwzajemniony

19 STRATEGIE WSPÓŁRACY 1.Bezwarunkowo kooperacyjna – przynosi tylko straty 2.Warunkowo kooperacyjna – brak kary za zdradę powoduje, że jest podatna na ataki zewnętrzne przez przeciwników skłonnych do zdrad 3.Wet za wet – redukuje współpracę ze zdrajcami i odwzajemnia zachowania kooperacyjne, jest: miła – nigdy pierwsza nie zdradza; odwetowa – odpłaca zdradą po zdradzie; wybaczająca – pozwala wrócić do współpracy. Kombinacji możliwych strategii jest bardzo wiele.

20 TRWAŁA WSPÓŁPRACA Stabilna współpraca wymaga od przeciwników: 1.odpowiednich postaw praktykowania otwartości, pozbywania się uprzedzeń, zrezygnowania z rywalizacji. 2.umiejętności komunikacyjnych zadawania pytań, słuchania, dociekania.

21 POTRZEBA DIALOGU 1.Porozumienie osiąga się poprzez otwartość na inną wiedzę i doświadczenie a nie poprzez obronę własnej perspektywy widzenia problemu w podziale na kategorie, dziedziny itp.. 2.Stosowanie zasady wygrany - przegrany prowadzi do eskalacji konfliktów, przemocy i fanatyzmu. Konieczne jest konstruktywne współdziałanie. 3.Optymalne wykorzystanie potencjału wymaga docenienia rosnącego znaczenia kapitału intelektualnego w rozwoju ekonomicznym.

22 PODJĘCIE DIALOGU Współpraca wymaga: 1.Odejścia od rywalizacji czyli obalania argumentów przeciwnych, 2.Otwartości i obecności czyli słuchania i rozumienia innych, 3.Równorzędność głosu wszystkich uczestników

23 ALIANSE STRATEGICZNE Współpraca okazała się kluczem do sukcesu wielkich firm. W celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia firmy będące konkurentami i działające na tym samym rynku tworzą związki. Współpraca polega na dzieleniu się wiedzą i posiadanymi zasobami z partnerami tak aby przyniosły one korzyść wszystkim zainteresowanym stronom.

24 ALIANSE STRATEGICZNE Alianse strategiczne to skuteczna metoda: 1.podniesienia swojej konkurencyjności i zdobywania nowych rynków zbytu; 2.zmniejszenia ryzyka i przeniesieni części na partnera; 3.zagospodarowania niewykorzystanych mocy produkcyjnych; 4.zmiany wizerunku za pomocą wspólnych akcji marketingowych.

25 ALIANSE STRATEGICZNE Przykładów korzyści w świecie wielkiego biznesu mamy wiele: Daimler Benz i Chrysler – w celu wejścia na nowy rynek i uzyskania dostępu do technologii czyli obniżenie kosztów badań. IBM i japoński producent monitorów LCD w celu zwiększenia kompleksowości świadczonych usług. Przedsiębiorstwa na całym świecie uczą się, że żadne z nich nie jest wystarczająco duże i silne aby zrobić wszystko samodzielnie.

26 CELE WSPÓŁPRACY W TURYSTYCE 1.Bogatsza oferta turystyczna 2.Obniżenie kosztów np. promocji i dystrybucji 3.Pozyskiwanie zwolenników dla idei turystyki 4.Zrównoważony rozwój lokalny

27 WSPÓŁPRACA LOKALNA Zależy od: odpowiedzialności wszystkich osób uczestniczących w wytwarzaniu dóbr i świadczeniu usług turystycznych oraz ich współdziałania w realizacji przyjętej strategii.